I Mani Mutwi Wa Xikhongelo?
I Mani Mutwi Wa Xikhongelo?
LOKO ku ri ni Mutwi wa xikhongelo, swa twisiseka leswaku u fanele a ri Muvumbi. Kambe i mani un’wana handle ka Loyi a endleke byongo bya munhu la nga tivaka mianakanyo ya wena? I mani un’wana loyi a nga hlamulaka swikhongelo ni ku nyika vanhu mpfuno lowu va wu lavaka? Kambe u nga ha tivutisa, ‘Xana swa twisiseka ku pfumela eka Muvumbi?’
Vanhu vo tala va ehleketa leswaku ku va munhu a pfumela eka Muvumbi, u fanele a kaneta vumbhoni bya sayense ya manguva lawa. Kambe mhaka ya leswaku ku pfumela eka Xikwembu a swi fambisani ni sayense a hi ntiyiso. Xiya leswi landzelaka.
▪ Nkambisiso wa sweswinyana lowu endliweke eka vaprofesa va sayense vo ringana 1 646 va le tiyunivhesiti ta 21 ta xiyimo xa le henhla ta le United States, wu kume leswaku a ku ri profesa un’we eka vanharhu loyi a hlawuleke marito lama nge “A ndzi pfumeli eka Xikwembu” ku humesa vonelo rakwe.
Ntiyiso hileswaku vativi va sayense vo hlayanyana va pfumela leswaku Xikwembu xi kona.
Vumbhoni Bya Leswaku Ku Ni Muvumbi
Xana hi fanele hi pfumela handle ka vumbhoni leswaku ku ni Mutwi wa xikhongelo? Nikatsongo. Mhaka ya leswaku ripfumelo minkarhi hinkwayo ri vula ku pfumela handle ka vumbhoni a hi ntiyiso. Bibele yi hlamusela ripfumelo tanihi “vumbhoni lebyi tiyeke bya leswi nga swa xiviri hambiloko swi nga voniwi.” (Vaheveru 11:1) Vuhundzuluxeri byin’wana byi vula leswaku ripfumelo “i ku hi khorwisa hi swilo swa xiviri leswi hi nga swi voniki.” (The New English Bible) Hi xikombiso, a wu nge ma voni magandlati ya xiya-ni-moya lama hundzisaka marito, kambe xiya-ni-moya xa wena xi swi kombisa kahle leswaku magandlati wolawo lama nga vonakiki ma kona; kutani wa pfumela leswaku ma kona. Hilaha ku fanaka, hambiloko hi nga ta ka hi nga n’wi voni Mutwi wa xikhongelo, hi nga kambisisa vumbhoni lebyi nga kona lebyi nga hi khorwisaka leswaku u fanele a ri kona.
Hi nga byi kuma kwihi vumbhoni bya leswaku Xikwembu xi kona? Hi fanele hi languta swilo leswi hi rhendzeleke. Bibele yi ri: “Ina, yindlu yin’wana ni yin’wana yi akiwa hi munhu, kambe loyi a akeke swilo hinkwaswo i Xikwembu.” (Vaheveru 3:4) Xana u pfumelelana na wona marito wolawo? Kumbexana loko u anakanyisisa hi ku hleleka ka vuako hinkwabyo, xihlovo xa vutomi kumbe ndlela leyi nchumu lowu rharhanganeke ku tlula swilo hinkwaswo emisaveni wu vumbiweke ha yona, ku nga byongo bya munhu, u anakanya leswaku ku fanele ku ri ni nchumu lowu tlulaka vanhu. *
Kambe ntumbuluko wu nga hi dyondzisa swo tala hi Xikwembu. Ku xiyisisa vumbhoni bya Xikwembu eka ntumbuluko swi fana ni ku twa swigingi swa munhu loyi a tshinelaka ekusuhi ni nyangwa lowu pfariweke. Wa swi tiva leswaku ku ni munhu, kambe a wu swi tivi leswaku i mani. Leswaku u kota ku vona leswaku i mani, u fanele u pfula rivanti. Hi fanele hi endla leswi fanaka leswaku hi ta tiva Loyi a vumbeke swilo hinkwaswo.
Bibele i nyangwa wo kuma vutivi malunghana ni Xikwembu. Loko u pfula nyangwa wolowo kutani u kambisisa byin’wana bya vuprofeta bya yona lebyi nga ni vuxokoxoko ni ku hetiseka ka byona, u ta kuma vumbhoni bya leswaku Xikwembu xi kona. * Kambe ku engetela eka vumbhoni bya leswaku Xikwembu xi kona, marungula lama vulavulaka hi ndlela leyi Xikwembu xi tirhisanaka ha yona ni vanhu ma kombisa leswi Xikwembu lexi nga Mutwi wa xikhongelo xi nga xiswona.
Xana U Njhani Mutwi Wa Xikhongelo?
Bibele yi hlamusela Mutwi wa xikhongelo tanihi munhu—loyi u nga n’wi tivaka. Hakunene i munhu ntsena a nga rhiyaka ndleve. Swa khutaza ku hlaya leswi: “Oho Mutwi wa xikhongelo, vanhu hinkwavo va ta ta eka wena.” (Pisalema 65:2) U yingisa lava n’wi khongelaka va ri ni ripfumelo. Nakambe u ni vito. Bibele yi ri: “Yehovha u le kule swinene ni lavo homboloka, kambe xikhongelo xa lavo lulama wa xi yingisa.”—Swivuriso 15:29.
Yehovha u ni mintlhaveko. I “Xikwembu xa rirhandzu” naswona u vitaniwa “Xikwembu lexi tsakeke.” (2 Vakorinto 13:11; 1 Timotiya 1:11) Malunghana ni ndlela leyi a titweke ha yona loko vubihi byi hangalake swinene, Bibele yi ri: ‘U vavisekile embilwini yakwe.’ (Genesa 6:5, 6) Mhaka ya leswaku Xikwembu xi vanga ku xaniseka leswaku xi ringa vanhu a hi ntiyiso. Bibele yi ri: “A swi ve ekule swinene ni Xikwembu xa ntiyiso leswaku xi endla hilaha ku hombolokeke.” (Yobo 34:10) Nilokoswiritano, u nga ha tivutisa, ‘Loko Xikwembu xi ri Muvumbi wa Matimba Hinkwawo, ha yini xi pfumelela ku xaniseka ku ya emahlweni?’
Yehovha u nyike vanhu ntshunxeko wo tihlawulela naswona sweswo swi hi byela leswaku Xikwembu xi njhani. Xana a hi wu teki wu ri wa nkoka ntshunxeko wa hina wa ku hlawula ndlela leyi hi nga ta hanya ha yona? Kambe khombo ra kona hileswaku vanhu vo tala va tirhisa ntshunxeko wa vona hi ndlela yo biha kutani va tivangela ku xaniseka ku katsa ni vanhu van’wana. Hi lexi xivutiso xa nkoka xo anakanyisisa ha xona: Xana Xikwembu xi nga ku herisa njhani ku xaniseka handle ko herisa ntshunxeko lowu vanhu va nga na wona? Hi ta kambisisa xivutiso lexi eka xihloko lexi landzelaka.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
^ par. 8 Leswaku u kuma vuxokoxoko lebyi engetelekeke bya vumbhoni bya leswaku Xikwembu xi kona, vona broxara leyi nge The Origin of Life—Five Questions Worth Asking ni buku leyi nge Is There a Creator Who Cares About You? leti hatimbirhi ti kandziyisiweke hi Timbhoni ta Yehovha.
^ par. 10 Broxara leyi nge Buku Ya Vanhu Hinkwavo ni buku leyi nge Bibele—I Rito Ra Xikwembu Kumbe I Ra Munhu? ti kandziyisiwe hi Timbhoni ta Yehovha leswaku ti ku pfuna ku kambisisa vumbhoni bya leswaku Bibele yi huhuteriwe hi Xikwembu.
[Bokisi leri nga eka tluka 5]
Xana Vukhongeri Byi Ku Endla U Kanakana Leswaku Ku Ni Xikwembu?
Lexi twisaka ku vava, i vukhongeri lebyi endlaka leswaku vanhu vo tala va kanakana leswaku ku ni Mutwi wa xikhongelo la nga ni musa. Ku katseka ka vukhongeri enyimpini, eka vutherorisi ni ku xanisiwa ka vana swi endle hambi ku ri vanhu lava khongelaka va vula leswaku, “A hi pfumeli eka Xikwembu.”
Ha yini vukhongeri byi tala ku kucetela swilo swo biha? Nhlamulo yi le rivaleni: Vanhu vo homboloka va endla swilo swo biha hi vito ra vukhongeri. Bibele yi vule leswaku vanhu van’wana a va ta tirhisa Vukreste hi ndlela leyi nga fambisaniki ni ku rhandza ka Xikwembu. Muapostola Pawulo u byele valanguteri lava nga Vakreste a ku: “Exikarhi ka n’wina ku ta humelela vavanuna va vulavula swilo leswi soholotiweke leswaku va tikokela vadyondzisiwa.”—Mintirho 20:29, 30.
Xikwembu xa byi venga vukhongeri bya mavunwa. Entiyisweni, Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele, ri vula leswaku vukhongeri bya mavunwa byi ni vutihlamuleri eka “ngati . . . ya hinkwavo lava dlayiweke emisaveni.” (Nhlavutelo 18:24) Leswi vukhongeri hinkwabyo bya mavunwa byi tsandzekeke ku dyondzisa vanhu hi Xikwembu xa ntiyiso, lexi nga ni rirhandzu, vukhongeri byebyo byi ni nandzu wa ngati ematihlweni ya Xikwembu.—1 Yohane 4:8.
Mutwi wa xikhongelo wa va twela vanhu lava nga eka vukhongeri lebyi tshikilelaka. Ku nga ri khale, rirhandzu leri Xikwembu xi nga na rona eka vanhu ri ta xi susumetela leswaku xi avanyisa vukanganyisi hinkwabyo bya vukhongeri hi ku tirhisa Yesu. Yesu u te: “Vo tala va ta ku eka mina hi siku rero, ‘Hosi, Hosi, xana a hi profetanga hi vito ra wena?’ . . . Kutani hi nkarhi wolowo ndzi ta va byela ndzi ku: A ndzi kalanga ndzi mi tiva! Sukani eka mina, n’wina vaendli va leswo kala nawu.”—Matewu 7:22, 23.
