“Loko mi vona Yerusalema wu rhendzeriwa hi mavuthu lama goveke, swi tiveni leswaku ku lovisiwa ka wona ku tshinele. Kutani lava nga eYudiya a va balekele etintshaveni, lava nga exikarhi ka wona a va suke.” (Luka 21:20, 21) Yesu u nyike vadyondzisiwa vakwe swileriso sweswo malunghana ni ndzoviso lowu a wu ta wela muti wa Yerusalema. Xana ku ni vumbhoni bya leswaku vadyondzisiwa va xi yingisile xilemukiso xa Yesu?

Endzhaku ka makume ya malembe ma nga ri mangani Yesu a file, masocha ya Varhoma lawa a ya rhangeriwa hi Cestius Gallus ma nghene ePalestina leswaku ma ta lwisana ni ku pfukela loku a ku ri kona. Nhlaselo lowu wu tiyisisiwe hi n’wamatimu wa Muyuda Josephus loyi a hanyeke hi nkarhi wolowo. Masocha ya vuthu ra Rhoma ma rhendzele muti wa Yerusalema naswona a ma vonaka ma tiyimisele ku wu hlula. Hi xitshuketa, Gallus u lerise leswaku va tshika ku wu hlasela. Hi ku ya hi n’wamatimu wa kereke Eusebius, Vakreste lava a va tshama eYudiya va tirhise nkarhi lowu leswaku va balekela ePela, ku nga muti lowu nga endhawini leyi nga tintshava ya Dekapolisi.

Malembe ma nga ri mangani endzhaku ka sweswo, hi 70 C.E., vuthu rin’wana ra Varhoma, leri a ri rhangeriwe hi Ndhuna-nkulu Titus, ri tlhele ri vuya kutani ri hlasela ntsindza wa Vayuda. Masocha lawa ma fike ma lovisa muti, ku nga ntirho lowu masocha ya Gallus ma nga wu endlangiki. Vanhu va madzana ya magidi a va nga ha ri na ndlela yo huma emutini wa Yerusalema kutani va file.

Marungula ya Bibele lama vulavulaka hi muprofeta Samuwele, muprofeta Eliya na muprofeta Elixa ma kombetela eka vanhu lava a va vuriwa “vana va vaprofeta.” Hi xikombiso, loko Elixa a veka Yehu leswaku a va hosi ya Israyele, u rhume “un’wana wa vana va vaprofeta” leswaku a ya n’wi tota.—2 Tihosi 9:1-4.

Swidyondzi swi tshemba leswaku rito leri ri kombetela eka xikolo xa ndzetelo kumbe vaaki lava a va tshama va tlhela va tirha swin’we ematshan’weni ya switukulwana swa xiviri swa vaprofeta. Hi ku ya hi Journal of Biblical Literature, swirho swa mintlawa leyi swi nga ha endleka leswaku a swi ri vanhu lava “tinyiketeleke eka ntirho wa Yahweh [Yehovha] lava a va tirha ehansi ka muprofeta loyi a a ri . . . tata wa vona hi tlhelo ra moya.” (2 Tihosi 2:12) Entiyisweni, rungula leri vulavulaka hi ku totiwa ka Yehu ri kombetela eka muyimeri wa Elixa tanihi “mutirhi wa muprofeta.”—2 Tihosi 9:4.

Swi tikomba onge “vana va vaprofeta” a va hanya vutomi byo olova. Ntlawa wun’wana lowu hanyeke hi nkarhi wa Elixa wu hlamuseriwe tanihi lowu wu tiakeleke ndhawu ya wona yo tshama eka yona hi ku tirhisa xihloka lexi nga lombiwa. (2 Tihosi 6:1-5) Leswaku van’wana eka ntlawa lowu a va tekile swi vonaka hileswi ku vulavuriweke ku ri karhi ku kombeteriwa eka noni ya “vana va vaprofeta.” (2 Tihosi 4:1) Ku ni vumbhoni lebyi kombisaka leswaku Vaisrayele vo tshembeka a va tlangela vana va vaprofeta naswona eka rhekhodo yin’wana, yi kombisa leswaku a va va nyika tinyiko ta swakudya.—2 Tihosi 4:38, 42.