Leswi Yehovha Xikwembu * a nga Muvumbi wa swilo hinkwaswo naswona a nga ni matimba hinkwawo, vanhu vo tala va nga ha n’wi sola hikwalaho ka xilo xin’wana ni xin’wana lexi endlekaka laha misaveni ku katsa ni swilo hinkwaswo swo biha. Hambiswiritano, xiya leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni Xikwembu xa ntiyiso:

• “Yehovha u lulamile etindleleni takwe hinkwato.”—Pisalema 145:17.

• “Tindlela [ta Xikwembu] hinkwato i vululami. Xikwembu xa vutshembeki, lexi nga riki na vuhomboloki; xi ni vululami naswona xi hava xisandzu.”—Deteronoma 32:4.

• “Yehovha u ni xinakulobye lexikulu swinene ni tintswalo.”—Yakobo 5:11.

Xikwembu a hi xona xi vangaka swilo swo biha. Kambe, xana xi hlohlotela vanhu ku endla swo biha? Nikatsongo! Matsalwa ma ri: “Loko a ri endzingweni, munhu a nga vuli a ku: ‘Ndzi ringiwa hi Xikwembu.’” Ha yini? Hikuva “Xikwembu xi nga ka xi nga ringiwi hi swilo swo biha naswona xona a xi ringi munhu.” (Yakobo 1:13) Xikwembu a xi ringi munhu ni un’we hi ku n’wi hlohlotela leswaku a tikhoma hi ndlela yo biha. Xikwembu a xi endli swilo swo biha kumbe ku hlohlotela van’wana ku swi endla. Kutani, i mani loyi a faneleke a soriwa loko ku endleka swilo swo biha?

Loko Bibele yi hlamusela xivangelo xin’wana lexi endlaka vanhu va xaniseka yi ri: “Nkarhi ni xiendlakalo lexi nga languteriwangiki swa va wela hinkwavo.” (Eklesiasta 9:11) Loko swiendlakalo kumbe timhangu leti nga languteriwangiki ti humelela, ku nga khathariseki leswaku ti hlasele munhu kumbe e-e, swi titshege hi leswaku munhu wa kona u va a ri kwihi loko ti humelela. Emalembeni ya kwalomu ka 2 000 lama hundzeke, Yesu Kreste u vulavule hi khombo leri katsaka vanhu va 18 lava weriweke hi xihondzo xi va dlaya. (Luka 13:1-5) A va fanga hikwalaho ka ndlela leyi a va hanya ha yona khale, kambe a vo va ehansi ka xihondzo hi nkarhi lowu xi weke ha wona. Hi January 2010, mhangu ya ku tsekatseka ka misava yi hlasele tiko ra Haiti, naswona mfumo wa tiko rero wu vule leswaku ku fe vanhu vo tlula 300 000. Vanhu volavo va file ku nga khathariseki xiyimo xa vona. Mavabyi na wona ma nga ha hlasela vanhu nkarhi wun’wana ni wun’wana.

Van’wana va nga ha vutisa va ku: ‘Xana Xikwembu a xi nge swi koti ku sivela makhombo yo tano lama dlayaka leswaku ma nga humeleli? Xana a xi nge swi koti ku sirhelela vanhu lavanene loko va langutane ni khombo?’ Leswaku Xikwembu xi kota ku endla tano, swi ta vula leswaku xi tiva swilo swo biha swi nga si endleka. Leswi Xikwembu xi nga ni vuswikoti byo tiva vumundzuku ka ha ri mahlweni, xivutiso lexi hi faneleke hi anakanyisisa ha xona hi lexi nge: Xana Xikwembu xi hlawula ku ma tirhisa hi ndlela leyi hundzeletiweke matimba ya xona yo tiva swilo swo tano leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka?—Esaya 42:9.

Matsalwa ma ri: ‘Xikwembu xi le matilweni; xi swi endlile hinkwaswo leswi xi tsakeleke ku swi endla.’ (Pisalema 115:3) Yehovha u endla leswi a vonaka swi  fanerile ku swi endla, ku nga ri xin’wana ni xin’wana lexi a nga kotaka ku xi endla. Nakambe u byi tirhisa hi ndlela leyi fanaka vuswikoti byakwe byo tiva swilo ka ha ri mahlweni. Hi xikombiso, endzhaku ka loko vuhomboloki byi tinyike matimba emitini ya khale ya Sodoma na Gomora, Xikwembu xi byele Abrahama xi ku: “Hakunene ndzi ta rhelela leswaku ndzi ya vona loko va endla hi ku helela hi ku pfumelelana ni xirilo lexi twakaleke eka mina, loko swi nga ri tano, ndzi ta swi tiva.” (Genesa 18:20, 21) Ku ringana nkarhi wo karhi, Yehovha u hlawule ku nga byi tivi vuhomboloki lebyi a byi ta va kona emitini yoleyo. Hilaha ku fanaka, Yehovha a nga hlawula ku ka a nga tivi swilo hinkwaswo leswi nga ta endleka. (Genesa 22:12) Kambe leswi a swi vuli leswaku Xikwembu xi ni ku nga hetiseki kumbe ku tsana ko karhi. Leswi ‘ntirho wa xona wu hetisekeke,’ xi byi tirhisa hi ku ringanisela vuswikoti bya xona bya ku tiva vumundzuku ni xikongomelo xa xona; a xi sindzisi vanhu ku landzela ndlela yo karhi. * (Deteronoma 32:4) Xana sweswo hinkwaswo swi hi byela yini hi Xikwembu? Leswaku xi kota ku hlawula ndlela leyi xi nga swi tivaka ha yona swilo leswi nga ta endleka naswona xi swi endla hi vutlhari.

Vanhu na vona va soriwa hikwalaho ka vubihi lebyi nga kona. Xiya ndlela leyi Bibele yi swi hlamuselaka ha yona leswi nga endlaka leswaku ku va ni swiendlo leswi nga ni khombo. “Un’wana ni un’wana u ringiwa hi ku kokiwa ni ku wongiwa hi ku navela ka yena n’wini. Kutani ku navela, loko ku xurhe, ku veleka xidyoho; kutani, xidyoho, loko xi hetisekile, xi tswala rifu.” (Yakobo 1:14, 15) Loko munhu un’wana ni un’wana a endla hi ku ya hi ku navela ka yena ko biha kumbe a endla vubihi loko, u ta kuma vuyelo bya swiendlo swa yena. Leswi vanhu va velekiweke va nga hetisekanga, va nga sungula ku va ni ku navela ko biha kutani ku navela koloko loko ku kurile ku nga vanga vuyelo byo vava. (Varhoma 7:21-23) Matimu ma kombisa leswaku vanhu va endle vubihi naswona sweswo swi vange ku xaniseka lokukulu. Ku tlula kwalaho, vanhu vo biha va nga kucetela van’wana leswaku va fana na vona kutani sweswo swi endla leswaku vubihi byi andza.—Swivuriso 1:10-16.

Xana Xikwembu xi fanele xi nghenelela naswona xi sivela vanhu leswaku va nga endli swo biha? Xiya ndlela leyi munhu a endliweke ha yona. Matsalwa ma vula leswaku Xikwembu xi endle munhu hi xifaniso xa xona. Hikwalaho, vanhu va ni vuswikoti byo kombisa timfanelo ta Xikwembu. (Genesa 1:26) Vanhu va nyikiwe leswaku va kota ku tihlawulela naswona va nga hlawula ku rhandza Xikwembu va tlhela va tshembeka eka xona hi ku endla leswi amukelekaka eka xona. (Deteronoma 30:19, 20) Loko Xikwembu a xi sindzisa vanhu ku landzela ndlela yo karhi, sweswo a swi ta kombisa leswaku ntshunxeko lowu va nga na wona wa ku tihlawulela a wu pfuni nchumu. Ha yini? Vanhu a va ta fana ni michini va endla leswi va kongomisiwaka leswaku va swi endla. A swi ta va tano loko dyondzo ya leswaku vutomi bya munhu byi lo  kunguhatiwa a yi lawula ndlela leyi hi endlaka swilo ha yona ni hinkwaswo leswi hi humelelaka. Swa tsakisa leswi Xikwembu xi hi xiximaka hi ku va xi hi pfumelela hi tihlawulela leswi hi swi lavaka. Kambe sweswo a swi vuli leswaku vubihi lebyi vangiwaka hi swihoxo swa vanhu byi ta va kona hilaha ku nga heriki.

Loko a wo vutisa munhu loyi a nga Muhindu kumbe Mubudha xivutiso lexi nga eka xifunengeto xa magazini lowu, a nga hlamula a ku: “Swilo swo biha swi humelela vanhu vo lulama hikwalaho ka dyondzo ya Karma. Va hakela leswi va swi endleke enkarhini lowu hundzeke.” *

Malunghana ni dyondzo ya Karma, i swa nkoka ku xiya leswi Bibele yi swi vulaka hi rifu. Ensin’wini ya Edeni laha vanhu va sunguleke kona, Muvumbi u byele wanuna wo sungula Adamu a ku: “U nga ha tidyela u eneriseka eka murhi wun’wana ni wun’wana wa ntanga. Kambe loko ku ri murhi wa ku tiva leswinene ni leswo biha u nga tshuki u wu dya hikuva siku u nga ta wu dya, u ta fa hakunene.” (Genesa 2:16, 17) Loko Adamu a a nga dyohanga hi ku nga yingisi Xikwembu, a a ta va a hanye hilaha ku nga heriki. Rifu i hakelo ya ku nga yingisi nawu wa Xikwembu. Loko Adamu a va ni vana, “rifu ri tlulele vanhu hinkwavo.” (Varhoma 5:12) Hikwalaho, ku nga vuriwa leswaku “hakelo leyi tisiwaka hi xidyoho i rifu.” (Varhoma 6:23) Bibele yi tlhela yi ku: “Loyi a feke, xidyoho xa yena xi hlanguriwile.” (Varhoma 6:7) Hi marito man’wana, loko vanhu va fa, a va hambeti va xaniseka hikwalaho ka swidyoho swa vona.

Namuntlha vanhu vo tala va vula leswaku ku xaniseka ka vanhu ku fambisana ni dyondzo ya Karma. Hakanyingi munhu loyi a pfumelaka eka dyondzo leyi, loko a xaniseka ni loko vanhu van’wana va xaniseka a nga vileli. Kambe ntiyiso hileswaku mhaka leyi a yi kombisi ku ri ni ntshembo wa ku herisa vubihi. Ku vuriwa leswaku lexi nga ntshunxaka munhu i ku velekiwa ra vumbirhi hi mahanyelo lamanene ni vutivi byo hlawuleka. Leswi hinkwaswo swi hambanile ni leswi Bibele yi swi vulaka. *

Munhu a hi yena a sunguleke vubihi. Sathana Diyavulosi loyi eku sunguleni a a ri ntsumi ya Xikwembu yo tshembeka, “a nga yimanga a tiyile entiyisweni,” u tise xidyoho emisaveni. (Yohane 8:44) U sungule mhaka ya ku xandzuka entangeni wa Edeni. (Genesa 3:1-5) Yesu Kreste u n’wi vule “lowo homboloka” ni “mufumi wa misava.” (Matewu 6:13; Yohane 14:30) Vanhu va landzela ndlela ya Sathana va tshika ndlela leyinene ya Yehovha. (1 Yohane 2:15, 16) 1 Yohane 5:19 yi ri: “Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” Ku ni swivumbiwa swin’wana swa moya leswi na swona swi xandzukeke swi landzela Sathana. Bibele yi vula leswaku Sathana ni madimona yakwe va ‘xisa misava hinkwayo’ va vanga “khombo eka misava.” (Nhlavutelo 12:9, 12) Loyi a faneleke a soriwa hikwalaho ka vubihi lebyi nga kona, i Sathana Diyavulosi.

Swi le rivaleni leswaku Xikwembu a hi xona xi vangaka swilo swo biha leswi humelelaka vanhu; a hi xona xi endlaka leswaku vanhu va xaniseka. Kambe xi tshembisa ku herisa vubihi hilaha xihloko lexi landzelaka xi nga ta kombisa hakona.