Hi byele switsongo hi ndlela leyi u kurisiweke ha yona.

Ndzi velekiwe hi 1966, ndzi kulele eTaiwan. Vukhongeri bya vatswari va mina a ku ri Vutao ni Vubudha. Hambileswi a hi phahla hi tlhela hi gandzela swifaniso, a hi nga anakanyi leswaku Xikwembu hi xona xi vumbeke swilo hinkwaswo.

Ha yini u dyondze ntivovutomi?

Loko ndza ha ri ntsongo, a ndzi rhandza ku khathalela swifuwo naswona a ndzi lava ku dyondza ndlela yo sirhelela swiharhi leswaku swi nga xaniseki ku katsa ni vanhu. Hi ku famba nkarhi, ndzi dyondzele ku va dokodela wa swifuwo kutani endzhakunyana ndzi dyondzela ku tiva ndlela leyi n’wana loyi a ha riki ekhwirini a kulaka ha yona, leswi a ndzi tshemba leswaku a swi ta tlhela swi ndzi pfuna ku twisisa leswaku vutomi byi ve kona njhani.

U nga hi byela leswaku ha yini a wu pfumela eka dyondzo ya ku tihundzukela ka swilo?

Vadyondzisi va le yunivhesiti a va dyondzisa hi dyondzo ya ku tihundzukela ka swilo, va vula leswaku ku ni vumbhoni lebyi yi seketelaka. Kutani a ndzi va tshemba.

Ha yini u sungule ku dyondza Bibele?

Ndzi susumetiwe hi swilo swimbirhi swa nkoka. Xo sungula, ndzi anakanye hi leswaku exikarhi ka swikwembu swo tala leswi vanhu va swi gandzelaka, xi fanele xi ri kona lexikulu ku tlula hinkwaswo. Kambe hi xihi? Xa vumbirhi, a ndzi swi tiva leswaku Bibele i buku leyi xiximiwaka ngopfu. Kutani ndzi ye eka titlilasi to dyondzisa Bibele.

Hi 1992, loko ndzi sungule ku dyondza eYunivhesiti ya Khatoliki ya Leuven le Belgium, ndzi endzele kereke ya Khatoliki ivi ndzi kombela muprista leswaku a ndzi pfuna ndzi twisisa Bibele, kambe u arile.

U ti kume njhani tinhlamulo ta swivutiso swa wena?

Endzhaku ka malembe mambirhi, loko ndza ha endla ndzavisiso wa sayense eBelgium, ndzi hlangane na Ruth, wansati wa le Poland, loyi a nga Mbhoni ya Yehovha. U dyondze Xichayina leswaku a ta pfuna swichudeni swa le yunivhesiti leswi a swi lava ku dyondza hi Xikwembu. Ndzi khongelele mpfuno wolowo, hikwalaho a ndzi tsakile loko ndzi hlangana na yena.

Ruth u ndzi kombe leswaku hambileswi Bibele yi nga riki buku ya sayense, yi pfumelelana na yona. Hi xikombiso, Davhida mutsari wa Bibele u khongele eka Xikwembu a ku: “Mahlo ya wena ma vone ni xitumbulukwa xa mina, naswona swiphemu swa xona hinkwaswo swi tsariwe ebukwini ya wena, malunghana ni masiku lawa swi vumbiweke ha wona ku nga si va ni xin’we xa swona.” (Pisalema 139:16) Hambileswi Davhida a tirhiseke marito yo phata, a a vula ntiyiso! Hambiloko swirho swa miri swi nga si vumbeka, rungula ra ndlela leyi swi nga ta vumbeka ha yona ri va se ri ri kona. Ku tshembeka ka Bibele swi ndzi endle ndzi khorwiseka leswaku i Rito ra Xikwembu. Nakambe ndzi sungule ku twisisa leswaku ku ni Xikwembu xin’we xa ntiyiso, ku nga Yehovha. ¹

 I yini leswi ku khorwiseke leswaku Xikwembu xi tumbuluxe swilo hinkwaswo leswi hanyaka?

Xikongomelo xa ndzavisiso wa sayense i ku kuma ntiyiso, ku nga ri ku seketela mavonelo ya vanhu. Ku dyondza hi ndlela leyi n’wana loyi a ha riki ekhwirini a kulaka ha yona swi endle leswaku ndzi cinca langutelo ra mina, hi yona mhaka ndzi gimete hileswaku swilo leswi hanyaka swi lo tumbuluxiwa. Hi xikombiso, loko vanjhiniyara va endla nchumu wo karhi, xiphemu ha xin’we xa nchumu lowu va wu endlaka wu ringanela kahle eka xiphemu lexi wu faneleke wu hlanganisiwa na xona. Leswi swi yelana ni ndlela leyi n’wana loyi a nga ekhwirini a kulaka ha yona, kambe yona yi rharhangane swinene.

Xana ndlela yoleyo yi sungula hi ku va tandza rin’we ri nonisiwa?

Ina. Sele leyi nga voniwaka hi muchini wa ku vona swilo leswitsongo, yi sungula ku avana. Ku ringana nkarhi wo karhi, tisele to hlayanyana ta andza endzhaku ka tiawara ta 12 ku ya eka 24. Loko xiendlakalo lexi xa ha sungula, ku vumbeka tiselenkulu. ² Tisele leti, ti nga humesa tisele to hambana ta kwalomu ka 200 kumbe ku tlula, leti lavekaka leswaku ku vumbeka n’wana, to tanihi tisele ta ngati, ta marhambu, ta misiha ni tin’wana.

Tisele leti faneleke, ti humesiwa hi ku hleleka naswona ti hlangana etindhawini leti faneleke. Ti rhanga ti hlangana ti va tinyama ivi ti endla leswaku ku vumbeka swirho leswin’wana swa miri ku katsa mavoko ni milenge. Hambiloko vanjhiniyara va lava ku tsala hi rungula leri a va swi koti. Kambe, rungula ra ndlela leyi n’wana loyi a nga ekhwirini a kulaka ha yona ri tsariwile eka DNA. Loko ndzi anakanya hi mhaka leyi yo hlamarisa, ndza khorwiseka leswaku swilo hinkwaswo leswi hanyaka swi tumbuluxiwe hi Xikwembu.

Ha yini u ve Mbhoni ya Yehovha?

Hi ku komisa, ndzi susumetiwe hi rirhandzu. Yesu Kreste u te: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yohane 13:35) Rirhandzu rolero a ri yi hi nghohe. A ri kuceteriwi hi rixaka ra munhu wo karhi, ndhavuko wakwe kumbe muhlovo wa nhlonge yakwe. Ndzi ri vonile rirhandzu ro tano loko ndzi sungula ku tihlanganisa ni Timbhoni.