KU FANA ni swinama, mbatsana ya le lwandle yi namarhela maribye, mintsandza kumbe ehansi ka swikepe. Hambiswiritano, ku hambana ni swinama leswi namarhelaka nchumu wo karhi hi miri wa swona, mbatsana ya le lwandle yi namarhela nchumu wo karhi hi ku tirhisa swivoyana swa yona swo lala leswi vuriwaka byssus. Hambileswi endlelo leri ri endlaka leswaku mbatsana yi kota ku dya ni ku rhurhela etindhawini tin’wana, swivoyana leswi swi tikomba swi lale ngopfu lerova a yi nge swi koti ku tiyiselela magandlati elwandle lerova yi tama ya ha namarherile. Swivoyana leswi swi yi pfuna njhani mbatsana leswaku yi nga khukhuriwi hi mati?

Xiya: Swivoyana leswi swi tiyile eka tlhelo rin’wana kasi eka tlhelo lerin’wana swa vevuka naswona swi tsanyuka hi ku olova. Valavisisi va kume leswaku xiphemu lexi tiyeke xa swivoyana leswi i 80 wa tiphesente kasi xiphemu lexi vevukaka xi tlhela xi kota ku tsanyuka ko va 20 wa tiphesente ntsena, hi swona leswi endlaka yi kota ku namarhela swi tiya. Hikokwalaho, swivoyana leswi swi kota ku namarhela swi tiya hambiloko ku ri ni magandlati lamakulu.

Profesa Guy Genin u ri: “Lexi endlaka leswaku mbatsana yi kota ku namarhela swi tiya i xiphemu xo tiya xa swivoyana swa yona leswi endliweke hi ndlela yo hlamarisa.” Vativi va sayense va tshemba leswaku ndlela leyi swivoyana leswi swi endliweke ha yona, yi nga tekeleriwa leswaku ku endliwa switirhisiwa swo hlanganisa miako, swikepe leswi fambaka endzeni ka mati, swilo leswi nga hlanganisaka misiha ni marhambu ni ku hlanganisa laha ku endliweke vuhandzuri. J. Herbert Waite profesa wa le Yunivhesiti ya California eSanta Barbara, le U.S.A. u ri: “Ntumbuluko wu tele hi swilo swo hlamarisa leswi hi nga dyondzaka swilo swo tala eka swona.”

U anakanya yini? Xana swivoyana swa mbatsana ya le lwandle swi lo tiendlekela kumbe swi lo endliwa?