NHLOKOMHAKA LEYI DYONDZIWAKA 38
Kombisa Leswaku Wa Tshembeka
“Loyi a tshembekaka u hlayisa mhaka leyi nga xihundla.”—SWIV. 11:13.
RISIMU 101 Ku Tirha Swin’we Hi Vun’we
LESWI HI NGA TA SWI DYONDZA *
1. Hi nga n’wi vona njhani munhu loyi a tshembekaka?
MUNHU wo tshembeka u ringeta hi matimba leswaku a endla leswi a swi tshembiseke naswona u vulavula ntiyiso. (Ps. 15:4) Vanhu va swi tiva leswaku a nge va khomisi tingana. Hi lava leswaku vamakwerhu va hi tiva hi ndlela yoleyo. I yini leswi nga hi pfunaka leswaku van’wana va kota ku hi tshemba?
2. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi vanhu vo tshembeka?
2 A hi nge va sindzisi van’wana leswaku va hi tshemba. Leswaku va hi tshemba swi lava hi tikarhata. Ku vuriwa leswaku ku tshemba munhu swi fana ni ku kuma mali. U fanele u dzuka nyuku leswaku u ta yi kuma kambe yi nga ha lahleka hi ku olova. Yehovha se u swi kombisile leswaku hi nga n’wi tshemba. Hi nga n’wi tshemba mikarhi hinkwayo hikuva “hinkwaswo leswi a swi endlaka u swi endla hi ku tshembeka.” (Ps. 33:4) U lava leswaku hi n’wi tekelela. (Efe. 5:1) A hi kambisiseni malandza man’wana ya Yehovha lama tekeleleke Tata wa vona wa le tilweni naswona lama swi kombiseke leswaku ma tshembeka. Hi ta tlhela hi kambisisa swilo swa ntlhanu leswi nga ta hi pfuna hi va vanhu vo tshembeka.
DYONDZA EKA MALANDZA YA YEHOVHA YO TSHEMBEKA
3-4. Muprofeta Daniyele u swi kombise njhani leswaku wa tshembeka naswona sweswo swi fanele swi hi endla hi kambisisa yini?
3 Muprofeta Daniyele u hi vekele xikombiso lexinene xa ku va munhu wo tshembeka. Hambileswi a yisiweke evuhlongeni eBabilona, u hatle a tiendlela ndhuma leyinene ya ku va munhu wo tshembeka. Vanhu va ye va n’wi tshemba loko Yehovha a n’wi pfuna ku hlamusela milorho ya Hosi Nebukadnetsara wa le Babilona. Siku rin’wana Daniyele a a boheka ku byela hosi leswaku Yehovha a a nga tsakanga hi leswi yi swi endlaka, ku nga mahungu lama hosi a yi nga ta lava ku ma twa. Sweswo a swi lava xivindzi hikuva Nebukadnetsara a a kariha swinene! (Dan. 2:12; 4:20-22, 25) Endzhaku ka malembe yo tala, Daniyele u tlhele a tikombisa leswaku wa tshembeka loko a ri hlamusela kahle rungula leri humeleleke ekhumbini ra yindlu ya hosi eBabilona. (Dan. 5:5, 25-29) Hi ku famba ka nkarhi, Dariyosi hosi ya va Meda ni valanguteri vakwe na vona va swi xiyile leswaku Daniyele “a a tlharihe ngopfu.” A va swi tiva leswaku Daniyele “a a tshembekile naswona a a endla ntirho kahle, a a nga ri na vukanganyisi.” (Dan. 6:3, 4) Hambi vafumi lava nga n’wi gandzeriki Yehovha, va swi xiyile leswaku mugandzeri loyi wa Yehovha wa tshembeka!
4 Loko swi ta emhakeni ya leswi hi swi dyondzaka eka Daniyele, hi endla kahle ku tivutisa leswi: ‘Xana vanhu lava nga riki Timbhoni va ndzi tiva ndzi ri munhu wa njhani? Xana ndzi tiviwa tanihi munhu loyi a nga chaviki ntirho ni loyi a nga tshembiwaka?’ Hikwalahokayini hi fanele hi tivutisa swivutiso leswi swa nkoka? Hikuva hi endla leswaku Yehovha a dzunisiwa loko hi tshembeka.
Nehemiya u hlawule vavanuna vo tshembeka leswaku va endla mitirho ya nkoka (Vona ndzimana 5)
5. Hikwalahokayini Hananiya a a tiviwa tanihi munhu wo tshembeka?
5 Hi 455 B.C.E., endzhaku ka loko Ndhuna Nehemiya a pfuxete makhumbi ya Yerusalema, u lave vavanuna vo tshembeka leswaku va ta langutela muti. Nehemiya u hlawule na Hananiya ndhuna ya Yindlu ya Vuhosi. Bibele yi hlamusela Hananiya tanihi “munhu wo tshembeka ni la chavaka Xikwembu xa ntiyiso ku tlula vanhu vo tala.” (Neh. 7:2) Leswi Hananiya a a rhandza Yehovha ni ku chava ku n’wi khunguvanyisa, sweswo swi endle leswaku ntirho wun’wana ni wun’wana lowu a a nyikiwa wona a tiyimisela ku wu endla kahle. Na hina sweswo swi ta hi pfuna leswaku hi wu endla kahle ntirho wa Xikwembu.
6. Tixiko u swi kombise njhani leswaku i munghana wo tshembeka eka muapostola Pawulo?
6 Xiya leswi hi nga swi dyondzaka eka Tixiko munghana wo tshembeka wa muapostola Pawulo. Loko Pawulo a pfaleriwe endlwini, a a pfuniwa hi Tixiko naswona u vule leswaku i “nandza wo tshembeka.” (Efe. 6:21, 22) Pawulo a a tshemba leswaku a a ta yisela vamakwerhu va le Efesa ni le Kolosa mapapila ni ku tlhela a va khutaza ni ku va chavelela. Tixiko u hi tsundzuxa hi vavanuna vo tshembeka lava hi pfunaka leswaku hi tshama hi ri ni vuxaka lebyinene na Xikwembu namuntlha.—Kol. 4:7-9.
7. U nga dyondza yini hi ku tshembeka ka vakulu ni malandza ya vutirheli evandlheni ra ka n’wina?
7 Ha va khensa namuntlha vakulu ni malandza ya vutirheli hileswi va tshembekaka. Ku fana na Daniyele, Hananiya na Tixiko, va tiyimisela loko va endla mitirho ya vona. Hi xikombiso, loko hi ri etinhlengeletanweni ta vandlha ta le xikarhi ka vhiki, a hi kali hi vilela leswaku ku na mivulavulo leyi swi nga tivekiki leswaku yi ta nyikeriwa hi vamani. Vakulu va tsaka loko lava nyikiweke mivulavulo va yi lunghiselela kahle ni ku tlhela va va kona leswaku va yi nyikela! Leswaku hi yi veka erivaleni mhaka leyi, a hi kanakani ku rhamba swichudeni swa hina swa Bibele leswaku swi va kona eka tinhlengeletano ta mahelovhiki hi ku chava leswaku mbulavulo wa le rivaleni a wu nge vi kona. Nakambe ha swi tiva leswaku mikandziyiso leyi hi yi tirhisaka ensin’wini yi ta va kona. Vamakwerhu lava vo tshembeka va hi khathalela swinene naswona ha n’wi khensa Yehovha hikwalaho ka vona! Hi tihi tindlela leti hi nga swi kombisaka ha tona leswaku hi tshembekile?
KOMBISA LESWAKU WA TSHEMBEKA HI KU VA NI XIFUVA
8. Hi nga swi kombisa njhani leswaku a hi hundzeleti loko hi kombisa van’wana leswaku ha khathala ha vona? (Swivuriso 11:13)
8 Ha va rhandza vamakwerhu naswona ha khathala hileswi endlekaka evuton’wini bya vona. Kambe hi fanele hi va xixima, hi nga lavi ku tiva leswi swi nga hi khumbiki. Van’wana evandlheni ra Vukreste enkarhini wa ku tsariwa ka Bibele a va “hleva ni ku nghenelela etimhakeni ta van’wana, [va] vulavula hi swilo leswi [va] nga fanelangiki [va] vulavula ha swona.” (1 Tim. 5:13) A hi swi lavi ku fana na vona nikatsongo. A hi nge makwerhu u ku byela mhaka ya xihundla hi ku tshemba leswaku a wu nge byeli van’wana. Hi xikombiso, makwerhu waxisati a nga ha hi byela hi mavabyi lawa a nga na wona kumbe ndzingo wun’wana lowu a langutaneke na wona a tlhela a hi kombela leswaku hi nga byeli munhu. Hi fanele hi endla leswi a nga hi kombela swona. * (Hlaya Swivuriso 11:13.) Sweswi a hi buleni hi swiyimo swo hlayanyana laha swi nga swa nkoka leswaku hi va ni xifuva.
9. Swirho swa ndyangu swi nga swi kombisa njhani leswaku swa tshembeka?
9 Endyangwini. Xirho ha xin’we endyangwini xi fanele xi swi tiva leswaku ku na timhaka to karhi leti nga vulavuriwiki ehandle. Hi xikombiso, wansati la nga Mukreste a nga ha va a ri ni mukhuva lowu hlekisaka nuna wakwe kambe a nga laviki leswaku van’wana va wu tiva. Xana nuna wakwe u ta n’wi khomisa tingana hi ku byela van’wana ha wona? Nikatsongo! Wa n’wi rhandza nsati wakwe naswona a nga swi lavi ku n’wi twisa ku vava. (Efe. 5:33) Vantshwa va swi lava na vona ku xiximiwa. Vatswari va fanele va yi tekela enhlokweni mhaka leyi. Vatswari a va fanelanga va khomisa vana va vona tingana hi ku byela van’wana swihoxo swa vona. (Kol. 3:21) Vana va fanele va dyondzisiwa leswaku ku ni timhaka leti va nga fanelangiki ku byela vanhu va le handle, leti nga khomisaka swirho swa ndyangu tingana. (Det. 5:16) Loko xirho ha xin’we xa ndyangu xi nga byeli van’wana swilo leswi va nga fanelangiki va swi tiva, ndyangu wu va na vun’we.
10. Swi vula yini ku va munghana wa ntiyiso? (Swivuriso 17:17)
10 Eka vanghana va hina. Mikarhi yin’wana vo tala va hina hi lava ku phofulela vanghana va hina ta le mbilwini. Mikarhi yin’wana sweswo swi nga ha tika. Hi nga ha va hi nga swi tolovelanga ku phofulela van’wana timhaka ta hina naswona swi nga hi twisa ku vava loko hi ku famba ka nkarhi hi twa leswaku munghana wa hina u byele van’wana timhaka ta hina. Kambe ha tsaka swinene loko hi ri na munghana loyi a nga ni xifuva! I “munghana wa ntiyiso.”—Hlaya Swivuriso 17:17.
Vakulu a va yi byeli mindyangu ya vona timhaka leti nga ta xihundla (Vona ndzimana 11) *
11. (a) Vakulu ni vasati va vona va nga swi kombisa njhani leswaku hi nga va tshemba? (b) Hi dyondza yini eka nkulu loyi a tameleke timhaka ta xihundla ta vandlha ivi hi ku famba ka nkarhi a va ni ndyangu wakwe? (Vona xifaniso.)
11 Evandlheni. Vakulu lava tiviwaka hi ku khoma xihundla i “ndhawu yo tumbela eka yona loko ku ri ni moya, ndhawu yo tifihla” eka vamakwavo. (Esa. 32:2) Ha swi tiva leswaku hi nga va byela xin’wana ni xin’wana hi tshunxekile vavanuna lava, hikuva ha swi tiva leswaku leswi hi va byelaka swona a hi nge swi twi kun’wana. A hi va sindzisi leswaku va hi byela timhaka leti nga xihundla. Ha va khensa vasati va vakulu hikuva a va ringeti ku celacela timhaka eka vanuna va vona. I swinene leswaku nkata nkulu a nga byeriwi timhaka ta xihundla ta vamakwerhu. Nsati wa nkulu u te: “Ndza n’wi khensa nuna wa mina leswi a nga ndzi byeliki timhaka leti nga ta xihundla ta lava a endlaka vurisi eka vona kumbe lava lavaka ku tiyisiwa eripfumelweni, a nga ndzi byeli hambi ku ri mavito ya vona. Ndza swi tlangela leswi a nga ndzi tikiseliki hi timhaka leti ndzi nga kotiki ku endla nchumu ha tona. Ndzi kota ku bula ni vamakwerhu evandlheni ndzi tshunxekile. Ndza swi tiva leswaku loko ndzo phofulela nuna wa mina ta le mbilwini kumbe leswi ndzi karhataka, a nge byeli munhu.” I ntiyiso leswaku hinkwerhu hi lava ku tiviwa hi ri vanhu vo tshembeka. I yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi va vanhu vo tano? A hi kambisiseni swilo swa ntlhanu.
LESWI NGA KU PFUNAKA LESWAKU U VA MUNHU WO TSHEMBEKA
12. Hikwalahokayini hi nga vulaka leswaku rirhandzu ri hi pfuna hi va vanhu vo tshembeka? Nyika xikombiso.
12 Rirhandzu ri hi endla hi tshembeka. Yesu u vule leswaku milawu yimbirhi leyikulu i ku rhandza Yehovha ni warikwerhu. (Mat. 22:37-39) Ndlela leyi hi rhandzaka Yehovha hayona yi endla leswaku hi tekelela ndlela leyi a tshembekaka hayona. Loko hi rhandza vamakwerhu a hi nge byeli van’wana timhaka ta vona ta xihundla. A hi nge pfuki hi byele van’wana timhaka leti nga twisaka vamakwerhu ku vava kumbe ku va khomisa tingana.—Yoh. 15:12.
13. Ku titsongahata swi hi pfuna njhani leswaku hi va vanhu vo tshembeka?
13 Ku titsongahata swi ta hi pfuna leswaku hi va vanhu vo tshembeka. Mukreste la titsongahataka a nge ringeti ku tsakisa van’wana hi ku va wo rhanga ku va byela timhaka. (Filp. 2:3) A nga lavi ku tekeriwa enhlokweni hi ku vonaka onge ku ni mhaka yo karhi leyi a yi tivaka, leyi a nga fanelangiki a yi paluxa. Nakambe loko hi titsongahata a hi nge hangalasi timhaka leti ku nga vulavuriwiki ha tona eBibeleni kumbe eka tibuku ta hina.
14. Ku twisisa swi hi pfuna njhani leswaku hi va vanhu vo tshembeka?
14 Ku twisisa ku ta pfuna Mukreste a tiva leswaku ku ni “nkarhi wa ku miyela ni nkarhi wa ku vulavula.” (Ekl. 3:7) Xiga lexi nge, “ku vulavula swi fana ni silivhere, kasi ku miyela swi fana ni nsuku” xi tolovelekile eka mindhavuko yin’wana. Hi marito man’wana, mikarhi yin’wana swa antswa ku miyela ku ri ni ku vulavula. Swivuriso 11:12 yi ri: “Munhu loyi a nga ni ku twisisa u tshama a miyerile.” Xiya ntokoto lowu. Nkulu wo karhi loyi a nga ni ntokoto mikarhi yo tala u komberiwa ku pfuna mavandlha lama nga ni swiphiqo. Nkulu wa le vandlheni rakwe loko a vulavula hi nkulu loyi u ri: “A nga si tshama a hi byela hi timhaka leti nga ta xihundla ta le mavandlheni man’wana.” Sweswo swi endle leswaku ni vakulu lava a nga na vona evandlheni va n’wi xixima swinene. Va tiyiseka leswaku a nga byeli munhu timhaka ta vona leti nga ta xihundla.
15. Nyika xikombiso lexi kombisaka leswaku hikwalahokayini van’wana va nga kotaka ku hi tshemba loko hi vulavula ntiyiso.
15 Leswaku van’wana va kota ku hi tshemba, swi lava hi tshembeka. Hi tshemba munhu la tshembekaka hikuva ha swi tiva leswaku u vulavula ntiyiso mikarhi hinkwayo. (Efe. 4:25; Hev. 13:18) Hi xikombiso, a hi nge u lava ku antswisa ndlela leyi u dyondzisaka hayona. U kombela un’wana leswaku a ku yingisela loko u ri karhi u nyikela mbulavulo wa wena, leswaku a ku tsundzuxa laha u nga antswisaka kona. I mani loyi u nga tshembaka swiringanyeto swa yena? Xana hi loyi a ku byelaka leswi u lavaka ku swi twa kumbe loyi a ku byelaka ntiyiso hi musa? Nhlamulo yi olovile. Bibele yi ri: “Swa antswa ku tshinyiwa hi ku kongoma ku ri ni rirhandzu leri tumbeleke. Timbanga leti vangiweke hi munghana ta tshembeka.” (Swiv. 27:5, 6) Hambileswi eku sunguleni hi nga laviki ku swi twa kambe loko munghana a hi byela ntiyiso, swi ta hi pfuna hi ku famba ka nkarhi.
16. Swivuriso 10:19 yi yi kombisa njhani ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona ku tikhoma?
16 Ku tikhoma i swa nkoka loko hi lava van’wana va hi tshemba. Loko hi kota ku tikhoma a hi nge ringeki ku byela van’wana leswi hi byeriweke leswaku hi nga byeli munhu. (Hlaya Swivuriso 10:19.) Swi nga hi tikela ku tikhoma, ngopfungopfu loko hi tirhisa ti-app to burisana eka tona. Loko hi nga tivoneli hi nga ha tikuma hi byele vanhu vo tala mhaka leyi a hi nga fanelanga hi yi vula. Loko ho kala hi swi vula, a hi nge he swi koti ku lawula ndlela leyi swi nga ta tirhisiwa hayona kumbe ndlela leyi swi nga ta vavisa van’wana hayona. Ku tikhoma ku tlhela ku hi pfuna leswaku hi miyela loko vakaneti va ringeta ku hi endla hi boxa vuxokoxoko lebyi nga vekaka vamakwerhu ekhombyeni. Leswi swi nga endleka loko hi konanisiwa hi maphorisa etikweni leri ntirho wa hina wu yirisiweke. Hi nga “veka tomu enon’wini” eka swiyimo leswi ni le ka swin’wana. (Ps. 39:1) Swi nga ri na mhaka leswaku hi tirhisana ni vandyangu, vanghana, vamakwerhu kumbe munhu un’wana ni un’wana hi fanele hi tshembeka. Hi fanele hi tikhoma loko hi lava ku tshembeka.
17. Hi nga endla yini leswaku evandlheni ra hina hi tshembana?
17 Ha tsaka hileswi Yehovha a hi hlanganiseke ni vamakwerhu lava rhandzanaka ni ku tshembeka! Hi fanele hi tirha hi matimba leswaku vamakwerhu va hi tshemba. Loko ha un’we wa hina hi kombisa rirhandzu, ku titsongahata, ku twisisa, ku tshembeka ni ku tikhoma swi ta endla leswaku hi tshembana evandlheni. Ku tshembeka a hi swi endli kan’we swi helela kwalaho. Onge hi nga tekelela Yehovha Xikwembu xa hina, hi kombisa leswaku hi tshama hi tshembekile.
RISIMU 123 Ku Titsongahatela Nkongomiso Wa Xikwembu
^ Loko hi lava leswaku van’wana va hi tshemba, hi fanele hi rhanga hi swi kombisa leswaku ha tshembeka. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta kambisisa leswaku hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku tshembeka eka van’wana nileswaku hi swihi swilo leswi nga ta hi pfuna leswaku van’wana va kota ku hi tshemba.
^ Loko hi twa leswaku un’wana evandlheni u endle xidyoho lexikulu, hi fanele hi n’wi byela leswaku u fanele a ya kombela mpfuno eka vakulu. Loko a nga yi, hi fanele hi byela vakulu hi mhaka yoleyo hileswi hi lavaka ku tshembeka eka Yehovha ni le ka vandlha ra Vukreste.
^ NHLAMUSELO YA XIFANISO: Nkulu a nga wu byeli ndyangu wakwe mhaka ya xihundla leyi a a tirhana na yona.
