1. Hi ku ya hi Malakiya 3:16, hi yi buku leyi Yehovha a tsalaka eka yona naswona u tsala yini?

 SE SWI endla malembe yo tala swinene Yehovha a ri karhi a tsala ebukwini yakwe yo hlawuleka. Buku leyi yi na mavito naswona Avele mbhoni yo tshembeka i munhu wo sungula ku tsariwa eka yona. * (Luka 11:50, 51) Ku sukela hi nkarhi wolowo, Yehovha u tsale mavito man’wana ebukwini yoleyo naswona ku ta fikela namuntlha se yi na mavito ya timiliyoni. EBibeleni buku leyi, yi vuriwa “buku . . . . ya lava nga ta tsundzukiwa” na ‘buku ya vutomi.’ Eka nhlokomhaka leyi, hi ta yi vitana ‘buku ya vutomi.’—Hlaya Malakiya 3:16; Nhlav. 3:5; 17:8.

2. I vamani lava tsariwaka ebukwini ya vutomi naswona hi nga endla yini leswaku na hina hi tsariwa eka yona?

² Buku leyi yo hlawuleka yi na mavito ya vanhu hinkwavo lava chavaka Yehovha, lava n’wi gandzelaka ni ku xixima vito rakwe. Va ta kuma vutomi lebyi nga heriki. Na hina mavito ya hina ma nga tsariwa ebukwini yoleyo loko hi va na vuxaka lebyikulu na Yehovha naswona hi pfumela eka gandzelo ra nkutsulo ra N’wana wakwe Yesu Kreste. (Yoh. 3:16, 36) Hinkwerhu ka hina hi lava leswaku mavito ya hina ma tsariwa ebukwini yoleyo swi nga ri na mhaka leswaku hi ta hanya etilweni kumbe emisaveni.

3-4. (a) Ku va mavito ya hina ma tsariwile sweswi ebukwini ya vutomi, xana swi vula leswaku hi ta hanya hilaha ku nga heriki? Hlamusela. (b) Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi ni leyi landzelaka?

 ³ Xana leswi swi vula leswaku hinkwavo lava tsariweke ebukwini leyi, se va byi kumile vutomi lebyi nga heriki? Nhlamulo ya xivutiso xexo yi kumeka eka marito lawa Yehovha a ma byeleke Muxe, lama tshahiweke eka Eksoda 32:33. Yehovha u te: “Munhu loyi a ndzi dyoheleke ndzi ta n’wi sula ebukwini ya mina.” Hikwalaho, leswi swi vula leswaku mavito lama nga kona sweswi ebukwini yoleyo ma nga ha suriwa onge hiloko Yehovha a rhange a ma tsala hi pensele. (Nhlav. 3:5) Hi fanele hi tikarhatela leswaku mavito ya hina ma nga suriwi ebukwini yoleyo kukondza ma tsariwa hi inki hi ndlela yo fanekisela.

⁴ Sweswo swi nga endla hi tivutisa. Hi xikombiso, Bibele yi ri yini hi lava mavito ya vona ma tsariweke ebukwini ya vutomi ni lava mavito ya vona ma nga tsariwangiki eka yona? Lava se va tsariweke xana va ta byi kuma rini vutomi lebyi nga heriki? Xana lava feke va nga wu kumanga nkarhi wo tiva Yehovha ku ta endleka yini hi vona? Xana swi ta koteka leswaku mavito ya vona ma tsariwa ebukwini yoleyo? Nhlokomhaka leyi ni leyi landzelaka ti ta hlamula swivutiso leswi.

I VAMANI LAVA MAVITO YA VONA MA TSARIWEKE EBUKWINI YA VUTOMI?

5-6. (a) Hilaha swi hlamuseriweke ha kona eka Vafilipiya 4:3, i vamani lava mavito ya vona ma tsariweke ebukwini ya vutomi? (b) Xana mavito ya vona ma ta tsariwa rini hi inki ebukwini ya vutomi leswaku ma nga ha suriwi?

⁵ I vamani lava mavito ya vona ma tsariweke ebukwini leyi yo fanekisela? Leswaku hi kuma nhlamulo ya xivutiso lexi, a hi kambisiseni mitlawa ya ntlhanu ya vanhu. Eka mitlawa leyi, yin’wana yi kona ebukwini ya vutomi kasi yin’wana a yi kona.

 ⁶ Ntlawa wo sungula wu katsa lava hlawuriweke leswaku va fuma na Yesu etilweni. Xana mavito ya vona se ma tsariwile ebukwini ya vutomi? Ina. Hi ku ya hileswi muapostola Pawulo a swi byeleke “vatirhikulorhi” va le Filipiya, mavito ya vahlawuriwa lava rhambiweke ku fuma na Yesu se ma tsariwile ebukwini ya vutomi. (Hlaya Vafilipiya 4:3.) Kambe leswaku mavito ya vona ma nga suriwi ebukwini yoleyo yo fanekisela, va fanele va tshama va tshembekile. Mavito ya vona ma ta tsariwa hi inki leswaku ma nga ha suriwi ebukwini leyi loko va funghiwa, ku nga ha va loko va ri ekusuhi ni ku fa kumbe loko nhlomulo lowukulu wu nga si sungula.—Nhlav. 7:3.

7. Hi ku ya hi Nhlavutelo 7:16, 17, mavito ya lava ntshungu lowukulu ma ta tsariwa rini hi inki ma nga ha suriwi ebukwini ya vutomi?

⁷ Ntlawa wa vumbirhi wu katsa ntshungu lowukulu wa tinyimpfu tin’wana. Xana mavito ya wona se ma tsariwile ebukwini ya vutomi? Ina. Xana mavito ya wona ma ta va ma ha ri kona ebukwini ya vutomi endzhaku ko pona Armagedoni? Ina. (Nhlav. 7:14) Yesu u vule leswaku vanhu lava fanaka ni tinyimpfu va ta “kuma vutomi lebyi nga heriki.” (Mat. 25:46) Kambe vanhu lava poneke Armagedoni a va nge hatli va kuma vutomi lebyi nga heriki. Mavito ya vona ma ta va ma tsariwe ebukwini ya vutomi hi pensele hi ndlela yo fanekisela. Hi nkarhi wa Mfumo wa Gidi ra Malembe, Yesu “[u] ta va risa, [a] va yisa eswihlobyeni swa mati ya vutomi.” Lava yingisaka nkongomiso wa Kreste naswona Yehovha a va tekaka va tshembekile, mavito ya vona ma ta tsariwa hi inki ebukwini ya vutomi ma nga ha suriwi.—Hlaya Nhlavutelo 7:16, 17.

8. I vamani lava nga tsariwangiki ebukwini ya vutomi naswona ku ta endleka yini ha vona?

⁸ Ntlawa wa vunharhu wu katsa lava nga ta avanyisiwa tanihi timbuti naswona va ta lovisiwa hi Armagedoni. Mavito ya vona a ma tsariwanga ebukwini ya vutomi. Yesu u vule leswaku “va ta loviseriwa makumu.” (Mat. 25:46) Hi ku pfuniwa hi moya lowo kwetsima, Pawulo u vule leswaku ‘lava nga ta avanyisiwa va ta loviseriwa makumu.’ (2 Tes. 1:9; 2 Pet. 2:9) Ku ta endleka leswi fanaka eka lava dyoheleke moya lowo kwetsima hi vomu. Va ta loviseriwa makumu, a va nge byi kumi vutomi lebyi nga heriki. Swi le rivaleni leswaku a va nge pfuxiwi. (Mat. 12:32; Mar. 3:28, 29; Hev. 6:4-6) Sweswi a hi kambisiseni mitlawa yimbirhi ya lava nga ta pfuxiwa emisaveni.

LAVA NGA TA PFUXIWA

9. Hilaha swi kombisiweke hakona eka Mitirho 24:15, i mitlawa yihi yimbirhi leyi nga ta pfuxiwa naswona yi hambana njhani?

⁹ Bibele yi vulavula hi mitlawa yimbirhi ya vanhu lava swi nga ta koteka leswaku va hanya hilaha ku nga heriki, ku nga “lava lulameke” ni “lava nga lulamangiki.” (Hlaya Mitirho 24:15.) “Lava lulameke” hi lava tirheleke Yehovha hi ku tshembeka loko va ha hanya. Kasi “lava nga lulamangiki” a va n’wi gandzelanga Yehovha. Entiyisweni a va endla swilo swo biha ngopfu. Leswi mitlawa leyimbirhi yi nga ta pfuxiwa, xana swi vula leswaku hinkwayo ka yona yi tsariwile ebukwini ya vutomi? Leswaku hi kota ku hlamula xivutiso lexi, a hi kambisiseni ntlawa ha wun’we.

10. Hikwalahokayini “lava lulameke” va pfuxiwa naswona i swiavelo swihi leswi van’wana va vona va nga ta swi kuma? (Vona “Swivutiso Swa Vahlayi” leswi vulavulaka hi ku pfuxiwa ka laha misaveni.)

¹⁰ Ntlawa wa vumune hi “lava lulameke.” Loko va nga si fa, mavito ya vona ma va ma tsariwile ebukwini ya vutomi. Xana mavito ya vona ma suriwile ebukwini yoleyo endzhaku ka loko va file? Doo, hikuva va ha ‘hanya’ emianakanyweni ya Yehovha. Yehovha “a hi  Xikwembu xa lava feke, kambe i xa lava hanyaka, hikuva eka xona hinkwavo va hanya.” (Luka 20:38) Leswi swi vula leswaku lavo lulama loko va pfuxiwa emisaveni, mavito ya vona ma ta va ma ri kona ebukwini ya vutomi kambe ma ta va ma ha tsariwe hi “pensele.” (Luka 14:14) A swi kanakanisi leswaku van’wana eka lava nga ta pfuxiwa va ta averiwa ku va “tihosana emisaveni hinkwayo.”—Ps. 45:16.

11. “Lava nga lulamangiki” swi ta lava leswaku va rhanga va dyondzisiwa yini loko mavito ya vona ma nga si tsariwa ebukwini ya vutomi?

¹¹ Sweswi a hi kambisiseni ntlawa wo hetelela ku nga “lava nga lulamangiki.” Kumbexana hikwalaho ka leswi a va nga yi tivi milawu ya Yehovha, va fe va nga lulamanga. Mavito ya vona a ma tsariwanga ebukwini ya vutomi. Loko Xikwembu xi va pfuxa, xi va nyika nkarhi wa leswaku na vona va kota ku tsariwa ebukwini yoleyo. Lava nga “lulamangiki” va ta lava ku pfuniwa swinene. Loko va nga si fa, van’wana va vona a va homboloke ngopfu. Hikwalaho swi ta lava leswaku va dyondzisiwa ndlela yo hanya hi milawu ya Yehovha yo lulama. Leswaku sweswo swi koteka, Mfumo wa Xikwembu wu ta kongomisa tsima lerikulu leri nga si tshamaka ri endliwa ra ku dyondzisa vanhu.

12. (a) I vamani lava nga ta dyondzisa lava nga lulamangiki? (b) Ku ta endleka yini hi lava alaka ku hanya hileswi va swi dyondzeke?

¹² I vamani lava nga ta dyondzisa lava nga lulamangiki? I ntshungu lowukulu ni lava lulameke lava ha ku pfuxiwaka. Leswaku lava nga lulamangiki va kota ku tsariwa ebukwini ya vutomi, swi ta lava leswaku va va va ni vuxaka na Yehovha ni ku tlhela va tinyiketela eka yena. Yesu Kreste ni lava a nga ta avanyisa na vona, va ta va veka tihlo lava nga lulamangiki ku vona loko va swi amukela leswi va dyondzisiwaka swona. (Nhlav. 20:4) Lava alaka dyondzo yoleyo, va ta lovisiwa hambiloko vo va va ri ni malembe ya 100. (Esa. 65:20) Yehovha na Yesu va swi kota ku vona timbilu ta vanhu naswona va ta tiyiseka  leswaku a ku nge vi ni loyi a nga ta onha emisaveni leyintshwa.—Esa. 11:9; 60:18; 65:25; Yoh. 2:25.

KU PFUXERIWA KU HANYA NI KU AVANYISIWA

13-14. (a) Khale a hi ma twisisa njhani marito ya Yesu lama nga eka Yohane 5:29? (b) Hi fanele hi twisisa yini eka leswi Yesu a swi vuleke?

¹³ Yesu u tlhele a vulavula hi lava a va ta pfuxeriwa ku hanya laha misaveni. Hi xikombiso u te: “Nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nga emasirheni va nga ta twa rito ra yena kutani va huma, lava endleke leswinene va ta kuma vutomi, kambe lava a va endla leswo biha va ta pfukela ku avanyisiwa.” (Yoh. 5:28, 29) Yesu a a vula yini?

¹⁴ Khale a hi twisisa leswaku marito ya Yesu ma kombetela eka leswi lava nga ta pfuxiwa va nga ta swi endla endzhaku ko pfuxiwa; ku nga leswaku van’wana a va ta pfuxiwa ivi va endla leswinene kasi van’wana a va ta pfuxiwa ivi va endla swo biha. Kambe xiya leswaku marito ya Yesu a ma vuli swona leswaku lava ha ku pfuxiwaka va ta endla leswinene kumbe va endla leswi nga riki swinene. Yesu u vulavula hi leswi se va swi endleke. U vulavula hi lava “endleke leswinene” ni lava “a va endla leswo biha.” Leswi swi kombisa leswaku swilo leswi va swi endle loko va nga si fa. Hakunene leswi swa twala hikuva a ku na loyi a nga ta pfumeleriwa ku endla swilo swo homboloka emisaveni leyintshwa. Lava nga lulamangiki va endle swilo swo biha loko va ha hanya. Hikwalaho, hi fanele hi swi twisisa njhani leswi Yesu a swi vuleke hi ku “[pfukela ku] kuma vutomi” ni ku “pfukela ku avanyisiwa”?

15. I vamani lava nga ta “[pfukela ku] kuma vutomi” naswona hikwalahokayini?

¹⁵ Lava nga fa va lulamile, va ta “kuma vutomi” hikuva mavito ya vona se ma tsariwile ebukwini ya vutomi. Lava “endleke leswinene” lava hlamuseriweke eka Yohane 5:29 ka ha ri vona “lava lulameke” lava boxiweke eka Mitirho 24:15. Nhlamuselo leyi, yi fambisana ni leswi vuriweke eka Varhoma 6:7 leyi nge: “Loyi a feke u tshunxiwile eka xidyoho xakwe.” Loko lavo lulama va fa swidyoho swa vona swa rivariwa kambe swilo leswinene leswi va swi endleke Yehovha a nga swi rivali. (Hev. 6:10) I ntiyiso leswaku lavo lulama lava pfuxiweke va fanele va tshama va tshembekile leswaku mavito ya vona ma nga suriwi ebukwini ya vutomi.

16. Ku “pfukela ku avanyisiwa” swi vula yini?

¹⁶ Ku vuriwa yini hi lava a va endla swo biha loko va ha hanya? Hambileswi swidyoho swa vona swi suriweke loko va fa, a va tiendlelanga vito lerinene na Xikwembu. Mavito ya vona a ma tsariwanga ebukwini ya vutomi. Lava “a va endla leswo biha” lava nga ta pfuxiwa, ka ha ri vona “lava nga lulamangiki” lava nga ta pfuxiwa eka Mitirho 24:15. Va ta “pfukela ku avanyisiwa.” * Leswi swi vula leswaku Yesu u ta va kambela lava nga lulamangiki. (Luka 22:30) Swi ta teka nkarhi ku tiva loko va faneleka ku tsariwa ebukwini ya vutomi. Loko ntsena lava nga lulamangiki va tshika ku hanya hi ndlela yo biha ivi va tinyiketela eka Yehovha, hi kona va nga tsariwaka ebukwini ya vutomi.

17-18. Lava nga ta pfuxeriwa ku hanya emisaveni va ta boheka ku endla yini naswona i “mitirho” yihi leyi ku vulavuriwaka hayona eka Nhlavutelo 20:12, 13?

¹⁷ Swi nga ri na mhaka leswaku lava pfuxiweke  a va lulamile kumbe a va nga lulamanga, va ta boheka ku yingisa milawu leyi nga etibukwini letintshwa leti nga ta pfuriwa eka malembe ya 1 000. Muapostola Yohane loko a hlamusela leswi a swi voneke exivonweni, u ri: “Ndzi vona vafi, lavakulu ni lavatsongo va yime emahlweni ka xiluvelo, hiloko ku pfuriwa tibuku. Kambe ku pfuriwe buku yin’wana; i buku ya vutomi. Vafi va avanyisiwa hi ku ya hi leswi tsariweke etibukwini hi ku ya hi mitirho ya vona.”—Nhlav. 20:12, 13.

¹⁸ Lava nga ta pfuxiwa va ta avanyisiwa hi ku ya hi “mitirho” yihi? Xana ku ta va ku ri mitirho leyi va yi endleke loko va nga si fa? Doo! Tsundzuka leswaku loko va fa, swidyoho swa vona swi suriwile. Hikwalaho, “mitirho ya vona” a ku nge vi leyi va yi endleke loko va ha hanya. Kurinasweswo, ku vulavuriwa hi mitirho leyi va nga ta yi endla endzhaku ka loko va dyondzisiwile emisaveni leyintshwa. Hambi ku ri vavanuna vo tshembeka vo fana na Nowa, Samuwele, Davhida na Daniyele va ta boheka ku dyondza hi Yesu Kreste ni ku tlhela va kombisa ripfumelo eka gandzelo rakwe. A swi kanakanisi leswaku lava nga lulamangiki va ta boheka ku dyondza swo tala!

19. Ku ta endleka yini hi lava nga ta tiomisa nhloko?

¹⁹ Ku ta endleka yini hi lava nga ta tiomisa nhloko? Nhlavutelo 20:15 yi ri: “Mani na mani loyi a nga kumeka a nga tsariwanga ebukwini ya vutomi a lahleriwa etiveni ra ndzilo.” Va ta loviseriwa makumu. Hikwalaho i swa nkoka swinene leswaku hi tiyiseka ku mavito ya hina ma tsariwile ebukwini ya vutomi nileswaku ma nga suriwi!

20. Hi wihi ntirho wo tsakisa lowu nga ta endliwa hi nkarhi wa Mfumo wa Gidi ra Malembe? (Vona xifaniso lexi nga eka xifunengeto.)

²⁰ Nkarhi wa Mfumo wa Gidi ra Malembe wu ta va wo tsakisa swinene! Ku ta va ni tsima lerikulu ro dyondzisa vanhu leri nga si tshamaka ri endliwa laha misaveni. Kambe ku ta tlhela ku va nkarhi lowu ku nga ta kambisisiwa mahanyelo ya lava lulameke ni ya lava nga lulamangiki. (Esa. 26:9; Mit. 17:31) Tsima leri ro dyondzisa vanhu ri ta endliwa njhani? Nhlokomhaka leyi landzelaka yi ta hi pfuna hi ri twisisa kahle tsima leri ni ku tlhela hi khensa leswi Yehovha a endleke leswaku ri va kona.