1-2. Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

MIKARHI yin’wana, hi nga ehleketa hi ndlela leyi vutomi bya hina byi komeke hayona ni ndlela leyi byi ‘taleriweke hi maxangu’ hayona. (Yobo 14:1) Leswi hi swona leswi endlaka leswaku mikarhi yin’wana hi pfa hi hela matimba. Malandza yo tala ya Yehovha ya khale na wona ma tshame ma titwa hi ndlela leyi fanaka. Man’wana a ma navela ni ku fa. (1 Tih. 19:2-4; Yobo 3:1-3, 11; 7:15, 16) Kambe mikarhi hinkwayo, Yehovha Xikwembu lexi a ma tshembele eka xona, u va chavelerile a tlhela a va tiyisa. Leswi va humeleleke swi tsaleriwe ku chavelela hina ni ku hi dyondzisa.—Rhom. 15:4.

² Eka nhlokomhaka leyi, hi ta bula hi malandza man’wana ya Yehovha lama tiyiseleke miringo leyi hetaka matimba, ku nga Yosefa n’wana wa Yakobo, Nawomi loyi a a ri noni swin’we ni makoti wakwe Rhuti, Mulevhi loyi a tsaleke Pisalema 73 na muapostola Petro. Yehovha u va tiyise njhani? Hi nga dyondza yini eka vona? Tinhlamulo ta swivutiso leswi ti ta hi tiyisekisa leswaku “Yehovha u le kusuhi ni lava tshovekeke timbilu” naswona “u ponisa lava hetiweke matimba.”—Ps. 34:18.

3-4. Ku endleke yini hi Yosefa loko a ha ri jaha?

³ Yosefa a a ri ni malembe ya kwalomu ka 17 loko a lorha milorho yimbirhi, leyi a yi huma eka Xikwembu. Milorho leyi a yi kombisa leswaku Yosefa siku rin’wana a a ta xiximiwa swinene hi ndyangu wa ka vona. (Gen. 37:5-10) Kambe endzhakunyana ka loko Yosefa a lorhe milorho yoleyo, vutomi byakwe byi cincile swinene. Ematshan’weni yo va vamakwavo va n’wi xixima, va n’wi xavisile leswaku a ya va hlonga. U ve hlonga ra ndhuna ya Muegipta leyi vuriwaka Potifaro. (Gen. 37:21-28) Vutomi bya Yosefa byi cince hi xinkarhana, ku suka eka ku va  n’wana loyi a rhandziwaka hi tata wakwe a ya va hlonga eEgipta ra mutirhi wa le hubyeni loyi a a nga gandzeli Yehovha.—Gen. 39:1.

⁴ Kambe maxangu ya Yosefa a ma ha to nyanya. Nsati wa Potifaro u hehle Yosefa hileswaku a a lava ku n’wi pfinya. Ematshan’weni yo endla vulavisisi, Potifaro u khomise Yosefa naswona a bohiwe hi tinketana. (Gen. 39:14-20; Ps. 105:17, 18) Ehleketa ndlela leyi Yosefa a tweke ku vava hayona loko a hehliwa hi ku ringeta ku pfinya. Nakambe ehleketa hi ndlela leyi xihehlo xexo a xi ta va xi ri thyakise hayona vito ra Yehovha. Hakunene Yosefa a a ri ni xivangelo lexi twalaka xo hela matimba!

5. Yosefa u ku hlule njhani ku hela matimba?

⁵ Loko Yosefa a ha ri hlonga niloko a ri ejele, a ku nga ri na lexi a ta xi endla ni laha a ta ya kona. I yini lexi n’wi pfuneke leswaku a tshama a ri ni langutelo lerinene? Ematshan’weni yo ehleketa hi swilo leswi a a nga ta kota ku swi endla, u dzikise mianakanyo yakwe eka ntirho lowu a nyikiwe wona. Xa nkoka swinene, Yosefa a a rhangisa Yehovha eka hinkwaswo evuton’wini byakwe. Hikwalaho, Yehovha u katekise hinkwaswo leswi Yosefa a a swi endla.—Gen. 39:21-23.

6. Milorho leyi Yosefa a yi lorheke yi nga va yi n’wi chavelele njhani?

⁶ Swi nga endleka leswaku milorho leyi Yosefa a tshameke a yi lorha yi n’wi chavelerile swinene. A yi kombisa leswaku a a ta tlhela a vona ndyangu wa ka vona ni leswaku xiyimo xakwe a xi ta lungha. Leswi swi endlekile. Loko Yosefa a ri ni malembe ya 37, leswi a swi lorheke swi sungule ku endleka hi ndlela leyi hlamarisaka!—Gen. 37:7, 9, 10; 42:6, 9.

7. Hi ku ya hi 1 Petro 5:10, i yini lexi nga ta hi pfuna hi kota ku tiyisela miringo?

⁷ Leswi hi swi dyondzaka. Misava leyi hi hanyaka eka yona yi bihile swinene naswona vanhu va nga hi khoma hi ndlela ya tihanyi. Hambi ku ri vamakwerhu va nga hi khoma hi ndlela yo biha. Kambe loko hi teka Yehovha  tanihi Ribye ra hina kumbe Vutumbelo bya hina, a hi nge heli matimba ku tlula mpimo kumbe hi tshika ku n’wi tirhela. (Ps. 62:6, 7; hlaya 1 Petro 5:10.) Tsundzuka, Yosefa a a ri ni malembe ya kwalomu ka 17 loko Yehovha a n’wi komba milorho. Swi le rivaleni leswaku Yehovha wa ma tshemba malandza yakwe lama ha riki vantshwa. Namuntlha, vantshwa vo tala va fana na Yosefa. Na vona va ni ripfumelo eka Yehovha. Van’wana va vona va pfaleriwe ejele hikwalaho ka ripfumelo ra vona eka Xikwembu.—Ps. 110:3.

8. Nawomi na Rhuti va humeleriwe hi yini?

⁸ Nawomi ni ndyangu wakwe va suke eka rikwavo eYuda va ya tshama etikweni rimbe eMowabu hikwalaho ka ndlala leyikulu. Loko va ri kwalaho, Elimeleke nuna wa Nawomi u lovile, a n’wi siya ni vana vambirhi va majaha. Loko vana volavo va kurile,va teke vavasati va Vamowabu, ku nga Rhuti na Orpa. Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka khume, vana va Nawomi na vona va lovile va nga ri na vana. (Rhu. 1:1-5) Ehleketa gome leri vavasati volavo vanharhu va faneleke va ve na rona! Rhuti na Orpa a va ha ta tekiwa loko va swi lava. Kambe, i mani loyi a a ta khathalela Nawomi loyi a a dyuhala? Nawomi a a tshikileleke swinene lerova u kale a ku: “Mi nga ndzi vitani Nawomi. Ndzi viteni Mara, hikuva Lowa Matimba Hinkwawo u ndzi tikisele vutomi.” Leswi Nawomi a a tshoveke mbilu, u teke xiboho xo tlhelela eBetlehema naswona Rhuti u fambe na yena.—Rhu. 1:7, 18-20.

9. Hi ku ya hi Rhuti 1:16, 17, 22, Rhuti u n’wi khutaze njhani Nawomi?

⁹ Lexi pfuneke Nawomi a ku ri rirhandzu lerikulu. Hi xikombiso, Rhuti u kombe Nawomi rirhandzu lerikulu hi ku tshama na yena. (Hlaya Rhuti 1:16, 17, 22.) Loko va ri eBetlehema, Rhuti u tirhe hi matimba a khwaja maxalana yo hlayisa yena na Nawomi. Hi ku hatlisa Rhuti u ve ni ndhuma leyinene.—Rhu. 3:11; 4:15.

10. Yehovha u swi kombise njhani leswaku wa khathala hi swisiwana swo fana na Nawomi na Rhuti?

¹⁰ Yehovha a a nyike Vaisrayele nawu lowu kombisaka leswaku wa khathala hi swisiwana swo fana na Nawomi na Rhuti. U byele vanhu vakwe leswaku loko va tshovela, a va fanele va siya ntshovelo wun’wana ematlhelo ka nsimu ya vona leswaku wu ta tekiwa hi swisiwana. (Lev. 19:9, 10) Hikwalaho, Nawomi na Rhuti a va nga ta boheka ku famba va kombela swakudya. A va ta swi kuma hi ndlela leyi xiximekaka.

11-12. Bowazi u endle leswaku Nawomi na Rhuti va tsaka hi ndlela yihi?

¹¹ N’wini wa nsimu leyi Rhuti a a khwaja eka yona a ku ri wanuna la fuweke loyi a vuriwaka Bowazi. U khumbiwe mbilu hi ku tshembeka ka Rhuti eka Nawomi n’wingi wakwe ni ndlela leyi a a n’wi rhandza hayona lerova a xava ndzhaka ya vona ya ndyangu a tlhela a teka Rhuti a va nsati wakwe. (Rhu. 4:9-13) Bowazi na Rhuti va ve ni n’wana, vito rakwe a ku ri Obede loyi a veke kokwa wa Hosi Davhida.—Rhu. 4:17.

¹² Ehleketa ndlela leyi Nawomi a a tsake hayona loko a tlakule Obede kutani a khongela a khensa Yehovha! Kambe Nawomi na Rhuti va ha ta tsaka swinene. Loko va pfuxiwa eku feni, va ta tsaka ni swikunwana ku tiva leswaku Obede u ve kokwa wa Mesiya loyi a Tshembisiweke, ku nga Yesu Kreste!

13. Hi yihi dyondzo ya nkoka swinene leyi hi yi kumaka emhakeni ya Nawomi na Rhuti?

¹³ Leswi hi swi dyondzaka. Loko hi weriwa hi miringo, hi nga hela matimba hambi ku ri ku tshoveka mbilu. Hi nga kala hi ehleketa leswaku miringo yoleyo a yi nge heli. Hi mikarhi yoleyo, hi fanele hi tshemba Tata wa hina wa le tilweni  hi ku helela naswona hi nga tihambanisi ni vamakwerhu. I ntiyiso leswaku Yehovha swi nga endleka a nga wu susi ndzingo wolowo. Tsundzuka, a nga n’wi pfuxanga nuna wa Nawomi ni vana vakwe. Kambe u ta hi pfuna, a nga hi pfuna hi ku tirhisa vamakwerhu leswaku va hi endlela swilo leswinene.—Swiv. 17:17.

14. I yini lexi endleke leswaku Mulevhi un’wana a hela matimba swinene?

¹⁴ Mutsari wa Pisalema 73 a ku ri Mulevhi. Hikwalaho, a a ri ni nkateko wo tirha endhawini leyi Yehovha a a gandzeriwa eka yona. Nilokoswiritano, u tshame a hela matimba. Hikwalahokayini? U sungule ku navela vanhu vo homboloka ni lava tikurisaka, a nga naveli swilo swo biha leswi a va swi endla kambe a a va navela hikwalaho ka leswi swilo a swi vonaka swi va fambela kahle. (Ps. 73:2-9, 11-14) A va tikomba va hanya eka byandlana naswona a ku nga ri na lexi a xi va karhata. Sweswo swi hete mupisalema matimba lerova a ku: “Kunene ndzi yi basisele swa hava mbilu ya mina ndzi tlhela ndzi hlamba mavoko hi ku pfumala nandzu.” A ku sele katsongo leswaku a tshika ku tirhela Yehovha.

15. Hi ku ya hi Pisalema 73:16-19, 22-25, Mulevhi loyi a tsaleke pisalema leyi u ku hlule njhani ku hela matimba?

¹⁵ Hlaya Pisalema 73:16-19, 22-25. Mulevhi u “nghene endhawini yo kwetsima ya Xikwembu.” Loko a ri kwalaho, kumbexana a ri ni vagandzerikulobye, u kote ku tikambisisa kahle a tlhela a khongela hi mhaka yoleyo. Hikwalaho, u sungule ku swi lemuka leswaku leswi a a swi ehleketa, a swi ta n’wi hoxa ekhombyeni naswona a swi ta onha vuxaka bya yena na Yehovha. U tlhele a swi xiya leswaku lavo homboloka va le ‘ndhawini leyi rhetaka’ naswona va ta “herisiwa.” Leswaku Mulevhi loyi a tsaleke pisalema a tshika ku navela vanhu vo homboloka ni ku hela matimba, a a fanele a va ni langutelo ro fana ni ra Yehovha. Sweswo swi n’wi pfunile leswaku a tlhela a kuma ntsako ni ku rhula. U te: “Laha misaveni ndzi tsakela [Yehovha] ntsena.”

16. Hi dyondza yini eka Mulevhi?

¹⁶ Leswi hi swi dyondzaka. A hi fanelanga hi  navela vanhu vo homboloka lava vonakaka onge swilo swi va fambela kahle evuton’wini. Ntsako wa vona i wa xinkarhana naswona a va nge hanyi hilaha ku nga heriki. (Ekl. 8:12, 13) Loko hi va navela swi ta endla leswaku hi hela matimba naswona vuxaka bya hina na Yehovha byi nga onhaka. Loko u vona o nge se u sungula ku navela vanhu vo homboloka lava swi tikombaka swi va fambela kahle, endla leswi endliweke hi Mulevhi. Yingisa xitsundzuxo xa rirhandzu lexi humaka eka Xikwembu naswona tihlanganise ni vanhu lava endlaka ku rhandza ka Yehovha. Loko u rhandza Yehovha hi mbilu hinkwayo, u ta kuma ntsako wa xiviri. Naswona u ta tshama endleleni ya ‘vutomi bya xiviri.’—1 Tim. 6:19.

17. I yini leswi endleke leswaku Petro a hela matimba?

¹⁷ Muapostola Petro a a ri wanuna wa migingiriko; kambe a a ri ni magugu naswona mikarhi yin’wana a a hatlisela ku kombisa ndlela leyi a a titwa hayona. Sweswo swi endle leswaku mikarhi yin’wana a vula kumbe a endla swilo leswi a ta tisola hi swona. Hi xikombiso, loko Yesu a byele vaapostola vakwe leswaku a a ta xanisiwa a tlhela a dlayiwa, Petro u n’wi tshinyile a ku: “Khombo leri ri nga ka ri nga ku weli nikatsongo.” (Mat. 16:21-23) Kambe Yesu u n’wi tshinyile. Loko ntshungu wu ta leswaku wu ta khoma Yesu, hi magugu Petro u humese banga a tsema ndleve ya nandza wa muprista lonkulu. (Yoh. 18:10, 11) Yesu u tlhele a tshinya muapostola yoloye. Ku engetela kwalaho, leswi Petro a a titshemba ku tlula mpimo u vule leswaku hambiloko vaapostola lavan’wana vo siya Kreste kambe yena a nge n’wi siyi! (Mat. 26:33) Kambe hikwalaho ko chava vanhu, ku titshemba koloko a ku tlhaveriwanga hi dyambu Petro u landzule N’wini wakwe kanharhu. Petro u hele matimba swinene kutani “a humela ehandle, a fika a rila hi xiviti.” (Mat. 26:69-75) U fanele a tivutisile loko Yesu a ta n’wi rivalela.

18. Yesu u n’wi pfune njhani Petro leswaku a hlula ku hela matimba?

 ¹⁸ Petro a nga ku pfumelelanga ku hela matimba ku n’wi tshikisa ku tirhela Yehovha. Endzhaku ka xihoxo xexo, u ye emahlweni a tirhela Yehovha, naswona hi ku famba ka nkarhi hi twa hi ta yena a a ri ni vaapostola lavan’wana. (Yoh. 21:1-3; Mit. 1:15, 16) I yini lexi n’wi pfuneke a hlula ku hela matimba? Loko sweswo swi nga si endleka, Yesu se a n’wi khongelerile Petro leswaku ripfumelo rakwe ri nga tsani, Yesu u tlhele a kombela leswaku Petro a vuya a ta tiyisa vamakwavo. Yehovha u xi hlamurile xikhongelo xexo. Hi ku famba ka nkarhi, Yesu u humelele eka Petro, swi le rivaleni leswaku a a lava ku n’wi khutaza. (Luka 22:32; 24:33, 34; 1 Kor. 15:5) Endzhaku ka loko vaapostola va tirhe vusiku hinkwabyo kambe va nga phasi nchumu, Yesu u humelele eka vona. Hi nkarhi wolowo, Yesu u nyike Petro nkarhi wa ku vula ndlela leyi a n’wi rhandzaka hayona. Yesu se a n’wi rivalerile munghana wakwe loyi a n’wi rhandzaka naswona u n’wi nyike ntirho lowu engetelekeke.—Yoh. 21:15-17.

19. Pisalema 103:13, 14 yi hi pfuna njhani ku tiva ndlela leyi Yehovha a hi langutaka hayona loko hi dyoha?

¹⁹ Leswi hi swi dyondzaka. Ndlela leyi Yesu a khomeke Petro hayona yi kombisa leswaku u ni musa ku fana ni Tata wakwe. Hikwalaho loko hi endla swihoxo, a hi fanelanga hi tibyela leswaku Yehovha a nge pfuki a hi rivalerile. Hi fanele hi tsundzuka leswaku Sathana u lava hi titwa tano. Ematshan’weni ya sweswo, hi fanele hi tilanguta ni ku languta van’wana lava hi endlelaka swihoxo hi ndlela leyi Tata wa hina wa le tilweni loyi a hi rhandzaka a hi langutaka hayona.—Hlaya Pisalema 103:13, 14.

20. Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi landzelaka?

²⁰ Mhaka ya Yosefa, Nawomi, Rhuti, Mulevhi na Petro yi hi tiyisekisa leswaku “Yehovha u le kusuhi ni lava tshovekeke timbilu.” (Ps. 34:18) Mikarhi yin’wana wa swi pfumelela leswaku hi langutana ni maxangu ni ku titwa hi hele matimba. Nilokoswiritano, loko a hi pfuna hi tiyisela maxangu ripfumelo ra hina ra tiya swinene. (1 Pet. 1:6, 7) Eka nhlokomhaka leyi landzelaka, hi ta vona ndlela leyi Yehovha a va seketelaka hayona vanhu vakwe lava heleke matimba, ku nga ha va hikwalaho ka swihoxo swa vona kumbe swiyimo swin’wana swo tika.