1-2. Hlamusela leswaku xiyimo a xi ri njhani loko Yesu a vula marito yakwe yo hetelela.

I NISANI 14, 33 C.E. ninhlikanhi. Endzhaku ka loko Yesu a phyarhekiwe hi swihehlo swa mavunwa a tlhela a voniwa nandzu, wa hlekuriwa, wa bukuteriwa kutani a beleriwa emhandzini ya nxaniso. Milenge ni mavoko swi beleriwe hi swipikiri. Loko a hefemula niloko a vulavula, wa swi vona leswaku u twa ku vava. Kambe, u boheka ku vulavula hikuva ku ni swilo swa nkoka leswi a faneleke a swi vula.

² A hi buleni hi marito lawa Yesu a ma vuleke hi nkarhi lowu a beleriwe emhandzini ya nxaniso kutani hi vona leswi hi nga swi dyondzaka eka wona. Hi marito man’wana, a hi “n’wi yingiseni.”—Mat. 17:5.

3. Yesu a a vulavula hi vamani loko a ku: “Tatana, va rivalele”?

³ Yesu u te yini? Loko a beleriwe emhandzini ya nxaniso, u khongerile a ku: “Tatana, va rivalele.” A a vula leswaku a rivalela vamani? Nhlamulo hi yi kuma eka marito lama landzeleke lama nge: “A va swi tivi leswi va swi endlaka.” (Luka 23:33, 34) A a vulavula hi masocha ya Varhoma lama n’wi beleleke mavoko ni milenge hi swipikiri. A a ma nga swi tivi leswaku hi yena mani. Swi nga endleka leswaku a a vulavula ni hi van’wana lava hlohloteleke leswaku a dlayiwa, lava hi ku famba ka nkarhi a va ta amukela ntiyiso. (Mit. 2:36-38) Hambileswi va n’wi xaniseke a nga ri na nandzu, a nga va kwatelanga kumbe ku va khoma hi mbilu. (1 Pet. 2:23) Kurinasweswo, u kombele Yehovha leswaku  a rivalela vanhu lava a va ri eku n’wi dlayeni.

4. Hi dyondza yini eka Yesu hileswi a rivaleleke vanhu lava a va n’wi kaneta?

⁴ Hi dyondza yini eka marito ya Yesu? Ku fana na Yesu, hi fanele hi rivalela van’wana. (Kol. 3:13) Swi nga endleka leswaku maxaka ya hina man’wana, ma hi xanisa hileswi ma nga byi twisisiki vukhongeri bya hina kumbe ndlela leyi hi hanyaka hayona. Ma nga hi phyarheka mavunwa, ma hi poyila emahlweni ka vanhu, ma handzulela tibuku ta hina kumbe ma hi tshembisa ku hi ba. Loko ma endla tano, hi nga ma kwateli a hi kombeleni Yehovha a ma pfuna leswaku siku rin’wana ma amukela ntiyiso. (Mat. 5:44, 45) Mikarhi yin’wana swi nga hi tikela ku rivalela, ngopfungopfu loko hi twisiwe ku vava ku tlula mpimo. Kambe loko hi nga rivaleli kumbe hi khoma van’wana hi mbilu, ku vaviseka hina. Makwerhu un’wana wa xisati u ri: “Loko ndzi rivalela lava ndzi twiseke ku vava, a swi vuli swona leswaku a ndzi na mhaka na swona leswi va swi endleke kumbe swa ndzi tsakisa. Ndzo ka ndzi nga lavi ku va na xikhomela.” (Ps. 37:8) Loko hi rivalela van’wana, swi endla leswaku hi nga tshami hi hlundzukile.—Efe. 4:31, 32.

5. Yesu u xi tshembise yini xin’wana xa swigevenga leswi a swi beleriwe etlhelo ka yena naswona hikwalahokayini?

⁵ Yesu u te yini? Swigevenga swimbirhi a swi beleriwe etlhelo ka Yesu. Swigevenga sweswo swi sungule ku rhuketela Yesu. (Mat. 27:44) Kambe hi ku famba ka nkarhi, xin’wana xa swigevenga sweswo xi hundzukile. Xi swi vonile leswaku Yesu a a nga “dyohanga nchumu.” (Luka 23:40, 41) Xa nkoka swinene, xi kombise leswaku xa kholwa leswaku Yesu u ta pfuxiwa naswona u ta va hosi siku rin’wana. Xi byele Yesu xi ku: “Yesu, u ndzi tsundzuka loko u nghena eMfun’weni wa wena.” (Luka 23:42) Wa nga vona ripfumelo ronghasi leri xigevenga xexo a xi ri na rona! Yesu u xi hlamule a ku: “Ndza ku tshembisa namuntlha, u ta va na mina eParadeyisini.” (Luka 23:43) Xiya leswaku Yesu u tiyisekise xigevenga xexo a ku, “u” ta va na “mina.” Leswi Yesu a a swi tiva leswaku Tata wakwe u ni tintswalo, u tshembise xigevenga xexo leswaku xi ta pfuxiwa.—Ps. 103:8.

6. Hi dyondza yini eka marito lawa Yesu a ma byeleke xigevenga?

⁶ Hi dyondza yini eka marito ya Yesu? Yesu u fana ni Tata wakwe hi ku helela. (Hev. 1:3) Loko hi hundzuka hi tlhela hi va ni ripfumelo eka Yesu, Yehovha u ta hi rivalela ni ku hi komba tintswalo hi ku tirhisa ngati leyi halakeke ya Yesu Kreste. (1 Yoh. 1:7) Van’wana a va tshembi leswaku Yehovha u ta pfuka a va rivalerile hikwalaho ka swihoxo leswi va tshameke va swi endla. Loko mikarhi yin’wana u pfa u titwa tano, ehleketa hi mhaka leyi: Loko Yesu a nga si fa, u ve ni tintswalo eka xigevenga lexi a xo ho sungula ku va ni ripfumelo eka yena. Leswi swi swi veka erivaleni leswaku Yehovha u ta ma komba tintswalo malandza yakwe lama tikarhatelaka ku hanya hi milawu yakwe!—Ps. 51:1; 1 Yoh. 2:1, 2.

7. Hi ku ya hi Yohane 19:26, 27, Yesu u te yini eka Mariya na Yohane naswona hikwalahokayini a vule marito wolawo?

⁷ Yesu u te yini? (Hlaya Yohane 19:26, 27.) Yesu a a khathala hi mana wakwe loyi se a a ri noni. Tindzisana takwe a ti ta swi kota ku sala ti wundla mana wakwe. Kambe xivutiso i ku, i mani loyi a a ta sala a n’wi pfuna leswaku a ya emahlweni a tirhela Yehovha? Phela tindzisana ta Yesu a ti nga si va vadyondzisiwa. Hambiswiritano, Yesu a a ri ni munghana lonkulu loyi a a ri muapostola, ku nga Yohane. Yesu a a teka vanhu lava a gandzela Yehovha na vona va ri  ndyangu wakwe. (Mat. 12:46-50) Hikwalaho, u kombele Yohane leswaku a sala a pfuna mana wakwe a ya emahlweni a tirhela Yehovha. U byele mana wakwe a ku: “Hi yoloye n’wana wa wena!” Ivi eka Yohane a ku: “Hi yoloye mana wa wena!” Ku sukela kwalaho, Yohane u sungule ku khathalela Mariya ku fana ni mana wakwe. Hakunene, Yesu a a khathala swinene hi mana wakwe loyi a n’wi hlayiseke loko a ha ri ricece ni loyi a n’wi seketeleke ku ya fika eku feni!

8. Hi dyondza yini eka marito lawa Yesu a ma byeleke Mariya na Yohane?

⁸ Hi dyondza yini eka marito ya Yesu? Vuxaka lebyi hi nga na byona ni vamakwerhu, i bya nkoka swinene ku tlula lebyi hi nga na byona  ni swirho swa mindyangu ya hina. Maxaka ya hina ma nga hi kaneta kumbe ma hi fularhela kambe loko hi tshama hi ri ni vuxaka na Yehovha ni nhlangano wakwe, hi ta kuma leswi hi lahlekeleke hi laha ku “phindhiweke ka 100,” hilaha Yesu a hi tshembiseke hakona. Hi ta kuma vana, vamanana ni vatatana vo tala. (Mar. 10:29, 30) U titwa njhani hi ku va endyangwini lowu nga ni vun’we, wu rhandzanaka naswona wu rhandzaka Yehovha?—Kol. 3:14; 1 Pet. 2:17.

9. Hi dyondza yini eka marito ya Yesu lama nga eka Matewu 27:46?

⁹ Yesu u te yini? Loko Yesu a nga si timeka, u huwelerile a ku: “Xikwembu xanga, Xikwembu xanga, u ndzi tshikele yini?” (Mat. 27:46) Bibele a yi hi byeli leswaku hikwalahokayini Yesu a vule marito lawa. A hi kambisiseni leswi hi swi dyondzaka eka wona. Loko Yesu a vula marito lawa, a a hetisisa vuprofeta lebyi nga eka Pisalema 22:1. * Nakambe, marito lawa ma kombisa leswaku Yehovha a a nga vekanga nchumu lowu a wu ta “sirhelela [N’wana wakwe] matlhelo hinkwawo.” (Yobo 1:10) Yesu a a swi tiva leswaku Tata wakwe u n’wi nyikete emavokweni ya valala vakwe leswaku va n’wi ringa hi tindlela hinkwato naswona a ku na munhu ni un’we loyi a tshameke a ringiwa ku fana na yena. Ku engetela kwalaho, marito lawa ma kombisa leswaku Yesu a a nga dyohanga nchumu lerova a nga faneriwa hi ku dlayiwa.

10. Hi dyondza yini eka marito lawa Yesu a ma byeleke Tata wakwe?

¹⁰ Hi dyondza yini eka marito ya Yesu? Hi dyondza leswaku a hi fanelanga hi langutela leswaku Yehovha a hi sirhelela eka miringo hinkwayo. Yesu u ringiwile hi tindlela hinkwato kambe u swi kotile ku tshama a tshembekile ku ya fika eku feni, na hina hi fanele hi tiyimisela ku tshama hi tshembekile loko hi langutana ni miringo. (Mat. 16:24, 25) Hambiswiritano, ha swi tiva leswaku Xikwembu a xi nge hi tshiki hi ringiwa hi ndlela leyi hi nga tsandzekaka ku yi tiyisela. (1 Kor. 10:13) Nakambe, hi dyondza leswaku ku fana na Yesu, hi ta xanisiwa hambiloko hi nga dyohanga nchumu. (1 Pet. 2:19, 20) Phela hina a hi dyohanga nchumu kambe lava va hi xanisaka va hi xanisa hileswi hi nga riki xiphemu xa misava naswona hi dyondzisaka vanhu ntiyiso. (Yoh. 17:14; 1 Pet. 4:15, 16) Yesu a a swi tiva leswaku hikwalahokayini Yehovha a n’wi tshike a xaniseka. Hambiswiritano, ku hambana na Yesu malandza man’wana ya Yehovha ma tivutisa leswaku hikwalahokayini Yehovha a ma tshika ma langutana ni maxangu. (Hab. 1:3) Xikwembu xa hina lexi nga ni mbilu yo leha ni tintswalo, xa swi twisisa leswaku vanhu volavo a vo pfumala ripfumelo kambe va va va rilela ku chaveleriwa hi xona.—2 Kor. 1:3, 4.

11. Hikwalahokayini Yesu a vule marito lama nga eka Yohane 19:28?

¹¹ Yesu u te yini? (Hlaya Yohane 19:28.) Hikwalahokayini Yesu a te: “Ndzi twa torha”? U vule sweswo leswaku a ‘hetisisa’ vuprofeta lebyi nga eka Pisalema 22:15, lebyi nge: “A ndza ha ri na matimba ndzi fana ni xibya xa vumba; ririmi ra mina ri namarhele malaka ya mina.” Nakambe, leswi Yesu a a twa ku vava hikwalaho ko xanisiwa ni hikwalaho ka matshimbi lawa a a ri na wona hileswi a beleriwe emhandzini ya nxaniso, swa fanela leswi a khomiwe hi torha. A a lava mati yo timula torha.

12. Hi dyondza yini eka marito ya Yesu lama nge, “Ndzi twa torha”?

¹² Hi dyondza yini eka marito ya Yesu? Yesu a nga khomiwanga hi tingana ku phofula ndlela  leyi a a titwa hayona, na hina a hi fanelanga hi chava ku phofula ndlela leyi hi titwaka hayona. Vo tala va hina, loko ku ri ni timhaka leti hi karhataka, hi miyela hi tona a hi va byeli van’wana. Loko hi langutana ni swiyimo swo tika, hi nga chavi ku kombela van’wana va hi pfuna. Hi xikombiso, loko hi dyuharile kumbe hi vabya, a hi kombeleni van’wana va hi heleketa exitolo kumbe eka dokodela. Loko moya wa hina wu ri ehansi, swi nga lava hi tiphofula eka nkulu kumbe eka makwerhu un’wana loyi a wupfeke, u ta hi yingisela kumbe a hi byela ‘marito lamanene’ lama nga ta hi chavelela. (Swiv. 12:25) A hi tshameni hi ri karhi hi swi tiva leswaku vamakwerhu va hi rhandza naswona va tiyimisele ku hi pfuna loko hi ri “emaxangwini.” (Swiv. 17:17) Loko hi nga va byeli ndlela leyi hi titwaka hayona, a va nge swi tivi leswaku hi lava ku pfuniwa.

13. Yesu u kombise yini hi ku tshama a tshembekile ku ya fika eku feni?

¹³ Yesu u te yini? Kwalomu ka awara ya nharhu nindzhenga hi Nisani 14, Yesu u huwelele a ku: “Swi hetisekile!” (Yoh. 19:30) Loko Yesu a nga si fa, a a swi tiva leswaku u endle hinkwaswo leswi Yehovha a a n’wi rhume swona. Yesu u hetisise swilo swo tala hikwalaho ko tshama a tshembekile ku ya fika eku feni. Xo sungula, u kombise leswaku Sathana i muhembi. Yesu u kombise leswaku munhu loyi a nga riki na xidyoho a nga swi kota ku tshama a tshembekile hambiloko Sathana a n’wi ringa hi tindlela hinkwato. Xa vumbirhi, u nyikele hi vutomi byakwe leswaku a kutsula vanhu. Rifu rakwe ri endle leswaku vanhu lava velekiweke va ri ni xidyoho, va va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu ni ku va ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki. Xa vunharhu, Yesu u kombise leswaku Yehovha i mufumi lonene, u tlhele a basisa vito ra Tata wakwe eka mavunwa lawa ri phyarhekiweke wona.

14. Hi fanele hi tiyimisela ku endla yini siku ni siku? Hlamusela.

¹⁴ Hi dyondza yini eka marito ya Yesu? Hi fanele hi tiyimisela ku tshama hi tshembekile siku ni siku. Twana leswi vuriweke hi Makwerhu Maxwell Friend, loyi a ri muleteri eXikolweni xa Bibele xa Giliyadi xa Watchtower. Makwerhu Friend, eka mbulavulo wakwe lowu a wu vulavula hi ku tshembeka enhlengeletanweni ya matiko, u te: “Xo veka xa bola. Xana wa tiyiseka leswaku u ta pfuka wa ha hanya mundzuku? Tikarhatele ku hanya hi ku tshembeka siku ni siku onge hiloko mundzuku a nga ri kona!” A hi tikarhateleni ku hanya hi ku tshembeka siku ni siku onge hiloko mundzuku hi nga ta ka hi nga pfuki! Hambiloko ho pfuka hi file, hi ta swi kota ku vula hi ku, “Yehovha ndzi endle hinkwaswo leswi ndzi nga swi kotaka leswaku ndzi tshama ndzi tshembekile ni ku kombisa leswaku Sathana i muhembi naswona ndzi vangamise vito ra wena eka swihehlo hinkwaswo leswi ri phyarhekiweke swona ni ku seketela vuhosi bya wena!”

15. Hi ku ya hi Luka 23:46, i yini leswi Yesu a a tiyiseka hi swona?

¹⁵ Yesu u te yini? (Hlaya Luka 23:46.) Handle ko ba mariri, Yesu u te: “Tatana, ndzi veka moya wa mina emavokweni ya wena.” Yesu a a swi tiva leswaku vutomi byakwe byi titshege hi Yehovha naswona a a tiyiseka leswaku Tata wakwe u ta n’wi tsundzuka.

16. U dyondza yini eka leswi endliweke hi Mbhoni yin’wana leyi nga ni malembe ya 15?

¹⁶ Hi dyondza yini eka marito ya Yesu? Titshege hi Yehovha. Leswaku u kota ku endla tano, u fanele u “tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo.” (Swiv. 3:5) Twana hi ta Joshua,  loyi a nga Mbhoni naswona a nga ni malembe ya 15, loyi a a khomiwe hi vuvabyi lebyi nga ni khombo. U ale ku amukela vutshunguri lebyi lwisanaka ni milawu ya Xikwembu. Emahlweninyana ko va a lova, u byele mana wakwe a ku: “Mama, vutomi bya mina byi le mavokweni ya Yehovha. . . . Ndzi lava u tiva mhaka leyi: Ndza tiyiseka leswaku hambiloko ndzo fa, Yehovha u ta ndzi pfuxa. U yi tiva kahle mbilu ya mina naswona ndza n’wi rhandza swinene.” Hinkwerhu hi ta va hi endla kahle loko hi tivutisa xivutiso lexi nge, ‘Loko ndzo tikuma ndzi langutane ni xiyimo lexi xungetaka vutomi, xana ndzi ta titshega hi Yehovha ni ku tshemba leswaku u ta ndzi pfuxa hambiloko ndzo fa?’

17-18. Hi dyondze yini? (Vona ni bokisi leri nge, “ Leswi Hi Swi Dyondzaka Eka Marito Ya Yesu Yo Hetelela.”)

¹⁷ Hi dyondze swo tala eka marito yo hetelela ya Yesu! Hi dyondze ku rivalela van’wana ni ku tshemba leswaku Yehovha u ta hi rivalela. Hi katekile leswi hi nga ni vamakwerhu lava tiyimiseleke ku hi pfuna. Kambe loko hi lava ku pfuniwa, a hi fanelanga hi khondla mavoko, hi fanele hi tshinelela vamakwerhu. Hi tlhele hi dyondza leswaku Yehovha u ta hi pfuna hi kota ku tiyisela loko hi langutana ni miringo. Nakambe, hi dyondze leswaku i swa nkoka ku tikarhatela ku tshama hi tshembekile siku ni siku onge hiloko mundzuku a nga ri kona hikuva ha tiyiseka leswaku vutomi bya hina byi le mavokweni ya Yehovha.

¹⁸ Hakunene, hi dyondza swo tala eka marito lawa Yesu a ma vuleke hi nkarhi lowu a beleriwe emhandzini! Loko hi tirhisa leswi hi swi dyondzeke, hi ta va hi kombisa leswaku hi yingisa leswi Yehovha a swi vuleke mayelana ni N’wana wakwe a ku: “N’wi yingiseni.”—Mat. 17:5.