1. I yini leswi hi tiyisekaka ha swona?

 TANIHI vanhu va Yehovha, ha swi tiva leswaku wa hi rhandza naswona u lava hi tiphina hi vutomi hilaha swi nga kotekaka ha kona. (Rhom. 8:35-39) Hi tlhela hi tiyiseka leswaku milawu ya Bibele ya hi vuyerisa mikarhi hinkwayo loko hi hanya hayona. (Esa. 48:17, 18) Kambe ku vuriwa yini loko hi weriwa hi swiphiqo leswi a hi nga swi langutelanga?

2. Hi nga ha langutana ni swiphiqo swihi naswona swi nga endla leswaku hi tivutisa yini?

² Malandza hinkwawo ya Yehovha ma langutana ni swiphiqo. Hi xikombiso, un’wana endyangwini a nga hi twisa ku vava hi ndlela yo karhi. Hi nga khomiwa hi vuvabyi lebyi endlaka hi nga ha swi koti ku endla swo tala entirhweni wa Yehovha. Hi nga ha lahlekeriwa swinene hikwalaho ka mhangu ya ntumbuluko. Kumbe hi nga ha xanisiwa hikwalaho ka ripfumelo ra hina. Loko hi weriwa hi miringo yo tano, hi nga ha tivutisa leswi: ‘Hikwalahokayini ndzi weriwa hi maxangu lawa? Ndzi dyohe yini? Xana leswi swi endleka hikwalaho ka leswi Yehovha a ndzi lahleke?’ Xana u tshame u titwa hi ndlela yoleyo? Loko swi ri tano, u nga heli matimba. Malandza yo tala ya Yehovha yo tshembeka ma tshame ma titwa tano.—Ps. 22:1, 2; Hab. 1:2, 3.

3. Hi nga dyondza yini eka Pisalema 34:19?

³ Hlaya Pisalema 34:19. Xiya tinhla timbirhi ta nkoka leti nga eka pisalema leyi: (1) Vanhu vo lulama va weriwa hi swiphiqo. (2) Yehovha wa hi ponisa emiringweni. U swi endla njhani sweswo? Ndlela yin’wana leyi a hi pfunaka hayona i ku hi pfuna hi  va ni langutelo lerinene emisaveni leyi. Hambileswi Yehovha a hi tshembisaka leswaku hi ta tiphina loko hi n’wi tirhela, a nga hi tshembisi leswaku swilo swi to khuluka kunene evuton’wini bya hina sweswi. (Esa. 66:14) U hi khutaza leswaku hi anakanyisisa hi vumundzuku bya hina, ku nga nkarhi lowu hi nga ta va ni vutomi lebyi a lavaka leswaku hi tiphina ha byona hilaha ku nga heriki. (2 Kor. 4:16-18) Nilokoswiritano, u hi pfuna leswaku hi ya emahlweni hi n’wi tirhela siku ni siku.—Swir. 3:22-24.

4. Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

⁴ A hi buleni hi leswi hi nga swi dyondzaka eka vagandzeri va Yehovha vo tshembeka va le Bibeleni ni va manguva lawa. Hilaha hi nga ta swi vona ha kona, hi nga weriwa hi swiphiqo hi nga swi langutelanga. Kambe loko hi titshega hi Yehovha, u ta hi pfuna mikarhi hinkwayo. (Ps. 55:22) Loko hi ri karhi hi dyondza hi malandza lawa, tivutise leswi: ‘Loko a ku ri mina, xana a ndzi ta va ndzi endle yini eka xiyimo xexo? Leswi ndzi swi dyondzaka eka malandza lawa swi ndzi pfuna njhani ndzi ya ndzi tshemba Yehovha? Hi tihi tidyondzo leti ndzi nga ti tirhisaka evuton’wini bya mina?’

5. Labani u vangele Yakobo swiphiqo swihi? (Vona xifaniso lexi nga eka xifunengeto.)

⁵ Malandza ya Yehovha ya le mikarhini ya Bibele ma weriwe hi swiphiqo leswi a ma nga swi langutelanga. Ehleketa hi Yakobo. Bava wakwe u n’wi lerise leswaku a ya teka nsati eka vana va Labani loyi a a ri xaka leri gandzelaka Yehovha naswona Yakobo u tiyisekisiwe leswaku Yehovha a a ta n’wi katekisa swinene. (Gen. 28:1-4) Yakobo u yingise bava wakwe. U suke etikweni ra Kanana a ya ekaya ra Labani loyi a a ri ni vana vambirhi va vanhwanyana ku nga Leya na Rahele. Yakobo u yiviwe mbilu hi Rahele ndzisana ya Leya naswona u pfumerile ku tirhela Labani malembe ya nkombo leswaku a teka n’wana wakwe. (Gen. 29:18) Kambe swilo a swi fambanga hi ndlela leyi Yakobo a a lava hayona. Labani u n’wi kanganyisile leswaku a teka Leya sesi wa Rahele. Endzhaku ka vhiki, Labani u pfumelele Yakobo leswaku a teka Rahele kambe ntsena loko a ta n’wi tirhela malembe man’wana ya nkombo. (Gen. 29:25-27) Labani a a nga tshembekanga loko a tirhisana na Yakobo eka swa mabindzu. Entiyisweni Labani u be Yakobo nhloko ku ringana malembe ya 20!—Gen. 31:41, 42.

6. Hi swihi swiphiqo swin’wana leswi Yakobo a swi tiyiseleke?

⁶ Yakobo u langutane ni swiphiqo swin’wana. A ri ni ndyangu lowukulu kambe vana vakwe mikarhi yin’wana a va nga kumani. Va kale va xavisa na Yosefa makwavo a ya va hlonga. Vana va Yakobo vambirhi ku nga Simiyoni na Levhi, va chiche ndyangu wa ka vona xindzhuti ni ku tisa xisandzu evitweni ra Yehovha. Ku engetela eka sweswo, Rahele nsati wa Yakobo loyi a n’wi rhandzaka u file loko a veleka n’wana wa vona wa vumbirhi. Yakobo loyi se a a dyuharile u boheke ku rhurhela etikweni ra Egipta hikwalaho ka ndlala leyikulu.—Gen. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Yehovha u n’wi kombise njhani Yakobo leswaku wa n’wi seketela?

⁷ Eka hinkwaswo leswi n’wi endlekeleke, Yakobo a nga si tshama a tshika ku tshemba Yehovha ni switshembiso Swakwe. Hikwalaho ka sweswo, Yehovha u kombise Yakobo leswaku wa n’wi seketela. Hi xikombiso, hambileswi Labani a n’wi kanganyiseke, Yehovha u katekise Yakobo hi rifuwo ro tala. Ehleketa ndlela leyi Yakobo a khenseke Yehovha hayona loko a tlhela a hlangana na Yosefa n’wana wakwe loyi a a ehleketa leswaku u fe khale! Yakobo u kote ku langutana ni miringo yakwe hileswi a a ri ni vuxaka lebyikulu na Yehovha. (Gen. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Loko hi tshama hi ri ni vuxaka  lebyikulu na Yehovha, na hina hi nga swi kota ku langutana ni miringo leyi nga hi welaka hi nga swi langutelanga.

8. I yini leswi Hosi Davhida a a navela ku swi endla?

⁸ Hosi Davhida a nga swi kotanga ku endla hinkwaswo leswi a a navela ku swi endla entirhweni wa Yehovha. Hi xikombiso, Davhida a a swi navela hi mbilu hinkwayo ku akela Xikwembu xakwe tempele. Mhaka leyi u yi tivise muprofeta Nathani. Nathani u n’wi hlamule a ku: “Endla leswi naveriwaka hi mbilu ya wena, hikuva Xikwembu xa ntiyiso xi na wena.” (1 Tikr. 17:1, 2) A swi kanakanisi leswaku marito wolawo ma n’wi tiyise nhlana Davhida. Kumbexana u nambe a sungula ku hlelahlela projeke leyi leyikulu.

9. Xana Davhida u endle yini loko a byeriwa mahungu lama a ma heta matimba?

⁹ Hambiswiritano, muprofeta wa Yehovha u tlhelele eka Davhida a ri ni mahungu lama nga tsakisiki. “Hi vusiku byebyo,” Yehovha u byele Nathani leswaku tempele a yi nga ta akiwa hi Davhida kambe hi un’wana wa vana wakwe. (1 Tikr. 17:3, 4, 11, 12) Xana Davhida u endle yini loko a byeriwa mahungu lawa? U endle swin’wana leswi a swi ri ematimbeni yakwe. U hlengelete mali ni swilo swo aka leswi n’wana wakwe Solomoni a a ta swi tirhisa.—1 Tikr. 29:1-5.

10. Yehovha u n’wi katekise njhani Davhida?

¹⁰ Endzhaku ka loko Yehovha a byele Davhida leswaku a ku nga ta va yena loyi a a ta aka tempele, hi ku hatlisa Yehovha u endle ntwanano na yena. Yehovha u tshembise Davhida leswaku un’wana wa vatukulu vakwe a a ta fuma hilaha ku nga heriki. (2 Sam. 7:16) Emisaveni leyintshwa, hi nkarhi wa Mfumo wa Gidi ra Malembe, Davhida u ta tsaka loko a tiva leswaku Yesu loyi a fumaka u huma eka rixaka rakwe! Mhaka leyi yi hi dyondzisa leswaku hambiloko hi nga swi koti ku endla hinkwaswo leswi hi navelaka ku swi endlela Yehovha, Xikwembu xa hina xi nga hi katekisa hi tindlela tin’wana leti a hi nga ti ehleketi.

11. Vakreste va le nkarhini wa vaapostola va katekisiwe njhani hambileswi Mfumo wa Xikwembu wu nga fikangiki hi nkarhi lowu a va wu langutele ha wona? (Mitirho 6:7)

¹¹ Vakreste va le nkarhini wa vaapostola va langutane ni swiyimo swo hambanahambana leswi a va nga swi langutelanga. Hi xikombiso, a va swi langutele emahlweni leswaku Mfumo wa Xikwembu wu ta kambe a va nga swi tivi leswaku a wu ta fika rini. (Mit. 1:6, 7) Xana va endle yini? Va tshame va khomekile hi ntirho wo chumayela. Loko vanhu vo tala va ri karhi va twa mahungu lamanene, sweswo swi ve erivaleni eka vona leswaku Yehovha u katekisa matshalatshala ya vona.—Hlaya Mitirho 6:7.

12. Vakreste va le nkarhini wa vaapostola va endle yini loko ku va ni ndlala leyikulu?

¹² Ku tshame ku va ni ndlala leyikulu “emisaveni hinkwayo.” (Mit. 11:28) Vakreste na vona va khumbekile. Ehleketa ndlela leyi ndlala yoleyo leyikulu yi faneleke yi va khumbe hayona. A swi kanakanisi leswaku tinhloko ta mindyangu a ti vilela leswaku a ti ta yi khathalela njhani mindyangu ya tona. Xana ku vuriwa yini hi vantshwa lava a va hlele ku heta nkarhi wa vona wo tala entirhweni wo chumayela? Xana va nga va va ehlekete leswaku va fanele va yimanyana? Swi nga ri na mhaka swiyimo leswi a va langutane na swona, Vakreste volavo va fambisane ni xiyimo. Va ye emahlweni va chumayela hilaha va nga kotaka hakona naswona va avelane leswi a va ri na swona ni Vakreste va le Yudiya.—Mit. 11:29, 30.

13. Hi yihi mikateko leyi Vakreste va yi kumeke hi nkarhi wa ndlala?

¹³ Hi yihi mikateko leyi Vakreste va yi kumeke hi nkarhi wa ndlala? Lava phalariweke va vone ndlela leyi Yehovha a a va seketela hayona. (Mat. 6:31-33) Swi fanele swi endle leswaku vuxaka bya vona ni vamakwerhu lava va va pfuneke byi tiya. Lava nyikeleke kumbe lava  katsekeke entirhweni wo phalala, va ve ni ntsako lowu tisiwaka hi ku nyika. (Mit. 20:35) Yehovha u va katekisile loko va ri karhi va fambisana ni ku cinca ka swiyimo.

14. Ku endleke yini eka Barnaba na muapostola Pawulo naswona ku ve ni vuyelo byihi? (Mitirho 14:21, 22)

¹⁴ Mikarhi yo tala Vakreste va le mikarhini ya vaapostola a va xanisiwa naswona mikarhi yin’wana va nga swi langutelanga. Ehleketa leswi endlekeleke Barnaba na muapostola Pawulo loko va ri karhi va chumayela eListra. Eku sunguleni lava a va va chumayela va va amukele hi mandla mambirhi. Kambe endzhaku, vakaneti “va kucetel[e] mitshungu” naswona van’wana va vanhu volavo va khandle Pawulo hi maribye ivi va n’wi siya hileswi a va ehleketa leswaku u file. (Mit. 14:19) Kambe Barnaba na Pawulo va ye emahlweni va ya chumayela kun’wana. Xana ku ve ni vuyelo byihi? Va endle “vanhu vo hlayanyana vadyondzisiwa” naswona marito ni xikombiso xa vona xi tiyise vapfumerikulobye. (Hlaya Mitirho 14:21, 22.) Vo tala va vuyeriwile hileswi Barnaba na Pawulo va nga helangiki matimba loko va xanisiwa hi xitshuketa. Hi ta katekisiwa loko hi nga heli matimba entirhweni lowu Yehovha a lavaka leswaku hi wu endla.

15. U dyondza yini eka Makwerhu A. H. Macmillan?

¹⁵ Loko lembe ra 1914 ri ri karhi ri tshinela, vanhu va Yehovha a va langutele swilo swo karhi leswaku swi endleka. Hi xikombiso, ehleketa hi Makwerhu A. H. Macmillan. Ku fana ni vo tala hi nkarhi wolowo, a a ehleketa leswaku a a ta ya etilweni ku nga ri khale. Eka mbulavulo lowu a wu nyikeleke hi September 1914, u te: “Leyi kumbexana i nkulumo yo hetelela ya le rivaleni leyi ndzi nga ta yi nyikela.” I ntiyiso leswaku a yi vanga yo hetelela. Hi ku famba ka nkarhi, Makwerhu Macmillan u tsale a ku: “Kumbexana van’wana va hina a hi jahe ngopfu hi ku ehleketa leswaku hi ta ya etilweni hi nkarhi wolowo.” U tlhele a ku: “Lexi hi faneleke hi xi endla i ku khomeka hi ntirho wa Hosi.” Makwerhu Macmillan a nga khondlanga mavoko. A a hisekela ntirho wo chumayela. U ve ni nkateko wo khutaza vamakwerhu vo tala lava a va pfaleriwe ejele hileswi a va ala ku ya enyimpini. A a nga xwi etinhlengeletanweni ta vandlha hambileswi se a tidya ti ya emagoveni. Makwerhu Macmillan u vuyeriwe njhani hileswi a tirhiseke nkarhi wakwe hi vutlhari loko a ha rindzele ku ya etilweni? Hi 1966 loko a ri ekusuhi ni ku fa, u tsale a ku: “Ripfumelo ra mina ri tiye swinene namuntlha ku tlula nkarhi lowu hundzuke.” Entiyisweni u hi vekele xikombiso lexinene ngopfu lexi hinkwerhu hi faneleke hi xi tekelela ngopfungopfu loko ku ri khale hi ri karhi hi tiyisela!—Hev. 13:7.

16. Herbert Jennings ni nsati wakwe va langutane ni tlhontlho wihi lowu a va nga wu langutelanga? (Yakobo 4:14)

¹⁶ Vanhu va Yehovha vo tala va langutana ni swiphiqo swa rihanyo va nga swi langutelanga. Hi xikombiso, eka mhaka yakwe ya vutomi Makwerhu Herbert Jennings b u hlamusele ndlela leyi yena ni nsati wakwe va tiphineke hayona eka xiavelo xa vona xo va varhumiwa eGhana. Hambiswiritano, hi ku famba ka nkarhi ku kumeke leswaku u ni vuvabyi bya ku tshikileleka ka mianakanyo. Hi ku fambisana ni marito lama nga eka Yakobo 4:14, Makwerhu Jennings loko a hlamusela xiyimo xakwe u vule leswaku lebyi a ku ri “‘vumundzuku’ lebyi a hi nga byi rindzelanga.” (Yi hlaye.) U tsale a ku: “Leswaku hi langutana ni xiyimo lexi, hi hlele ku suka eGhana hi siya vanghana va hina vo tala lavakulu kutani hi tlhelela eCanada [leswaku ndzi ya kuma vutshunguri].” Yehovha u pfune Makwerhu Jennings ni nsati wakwe leswaku va ya emahlweni va n’wi tirhela hi ku  tshembeka hambileswi a va langutane ni tlhontlho.

17. Xikombiso xa Makwerhu Jennings xi va vuyerise njhani vagandzerikulobye?

¹⁷ Leswi Makwerhu Jennings a swi vuleke eka mhaka yakwe ya vutomi swi va vuyerise swinene van’wana. Makwerhu un’wana waxisati u tsale a ku: “A ndzi nga si tshama ndzi khumbeka hi ndlela leyi ndzi khumbekeke ha yona loko ndzi hlaya xihloko lexi. . . . Loko ndzi hlaya hi ndlela leyi Makwerhu Jennings a bohekeke ha yona ku tshika xiavelo leswaku a khathalela vuvabyi bya yena swi ndzi pfunile leswaku ndzi va ni langutelo lerinene hi xiyimo xa mina.” Hilaha ku fanaka, makwerhu un’wana u tsale a ku: “Endzhaku ko va nkulu evandlheni ku ringana malembe ya khume, ndzi boheke ku tshika lunghelo ra mina hikwalaho ka vuvabyi bya miehleketo. A ndzi titwa ndzi ri mutsandzeki lerova mikarhi yo tala a swi ndzi heta matimba ku hlaya swihloko leswi vulavulaka hi mhaka ya vutomi. . . . Kambe ku tiyisela ka Makwerhu Jennings ku ndzi khutaze ngopfu.” Leswi swi hi dyondzisa leswaku loko hi tiyisela swiphiqo leswi hi nga swi langutelangiki, hi nga khutaza van’wana. Hambiloko vutomi byo va hi ndlela leyi a hi nga yi langutelanga, van’wana va nga tekelela ku tiyisela ni ripfumelo ra hina.—1 Pet. 5:9.

18. Hilaha swi kombisiweke hakona eka swifaniso, u dyondza yini eka noni ya le Nigeria?

¹⁸ Makhombo yo fana ni ntungu wa COVID-19 ma khumbe vanhu vo tala va Yehovha. Hi xikombiso, noni ya le Nigeria a yi heleriwe hi mali ni swakudya. Siku rin’wana nimixo, ntombhi ya noni leyi yi vutise mhani wa yona leswaku a va ta dya yini endzhaku ka loko va sweke rhayisi yitsongo leyi a yi sele. Makwerhu waxisati u byele ntombhi yakwe leswaku a va nga ha ri na mali yin’wana kumbe swakudya kambe a va fanele va tekelela noni ya le Sarepta, va sweka swakudya swa vona swo hetelela ivi va tshemba Yehovha. (1 Tih. 17:8-16) Va phalariwe hi swakudya leswi humaka eka vagandzerikulobye va nga si sungula ni ku ehleketa  hileswaku va ta dya yini nhlikanhi wolowo. Swakudya leswi va swi kumeke a swi ta heta mavhiki mambirhi ni ku tlula. Makwerhu waxisati u vule leswaku a a nga swi xiyi leswaku Yehovha a a yingisile loko a ri karhi a vulavula ni ntombhi yakwe. Entiyisweni, loko hi titshega hi Yehovha loko ku endleka swilo leswi hi nga swi langutelangiki evuton’wini, hi ta ya hi tshinela eka yena.—1 Pet. 5:6, 7.

19. Aleksey Yershov u tiyisele ku xanisiwa hi ndlela yihi?

¹⁹ EMalembeni ya sweswinyana, vamakwerhu vo tala va tiyisela ku xanisiwa va nga swi langutelanga. Twana leswi humeleleke Makwerhu Aleksey Yershov wa le Rhaxiya. Vanhu va Yehovha emugangeni wolowo a va ha swi kota ku gandzela Yehovha va tsunxekile loko Makwerhu Yershov a khuvuriwa hi 1994. Hambiswiritano, loko malembe ma ri karhi ma famba, xiyimo eRhaxiya xi cincile. Hi 2020, maphorisa ma hlasele kaya ra Makwerhu Yershov ni ku tlhela ma ri secha naswona ma teke nhundzu yakwe yo tala. Endzhaku ka tin’hweti to hlayanyana, mfumo wu n’wi hehle hileswaku u ni nandzu wo endla vugevenga. Lexi nyanyiseke xiyimo hi leswaku munhu loyi a heteke lembe ni ku tlula a ri karhi a tiendla onge u lava ku dyondza Bibele, u rhekhode tivhidiyo leti a tinyikeke maphorisa lama hehleke Makwerhu Yershov hi nandzu wolowo. Munhu loyi u endle nchumu wo biha swinene!

20. Makwerhu Yershov u byi tiyise njhani vuxaka byakwe na Yehovha?

²⁰ Xana ku ve ni vuyelo lebyinene eka xiyimo xa Makwerhu Yershov? Ina. Vuxaka byakwe na Yehovha byi ye byi tiya. U ri: “Mina na nghamu hi khongela swin’we nkarhi ni nkarhi. Ndza swi xiya leswaku a ndzi nga ta swi kota ku tiyisela xiyimo lexi handle ko pfuniwa hi Yehovha.” U tlhela a ku: “Dyondzo ya munhu hi yexe yi ndzi pfuna leswaku ndzi nga heli matimba. Ndzi anakanyisisa hi malandza yo tshembeka ya khale. Ku ni malandza yo tala eBibeleni lama kombiseke ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona ku tshama u rhurile ni ku tshemba Yehovha.”

21. Hi dyondze yini eka nhlokomhaka leyi?

²¹ Hi dyondze yini eka nhlokomhaka leyi? Mikarhi yin’wana ku endleka swilo leswi a hi nga swi rindzelanga evuton’wini. Loko sweswo swi endleka, mikarhi hinkwayo Yehovha u pfuna malandza yakwe loko ma titshega hi yena. Hilaha tsalwa ra nhlokomhaka ya hina ri vulaka hakona, “makhombo ya lowo lulama ma tele, kambe Yehovha wa n’wi kutsula eka wona hinkwawo.” (Ps. 34:19) Onge hi nga ya emahlweni hi titshega hi matimba ya Yehovha hi nga karhateki hi maxangu ya hina. Ku fana na muapostola Pawulo, hi nga vula hi ku: “Eka hinkwaswo ndzi ni matimba hikwalaho ka loyi a ndzi nyikaka matimba.”—Filp. 4:13.