1. Loko hi kambisisa ripfumelo ra Abrahama hi nga tivutisa yini?

 HAMBILESWI vanhu vo tala va tweke hi ta Abrahama, a va tivi swo tala hi yena. Kambe wena u tiva swo tala hi yena. Hi xikombiso, wa swi tiva leswaku Abrahama u vuriwe “tata wa hinkwavo lava nga ni ripfumelo.” (Rhom. 4:11) Kambe u nga tivutisa leswi, ‘Xana ndzi nga swi kota ku tekelela Abrahama ni ku va ni muxaka wa ripfumelo leri a a ri na rona?’ Ina u nga swi kota.

2. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku dyondza hi xikombiso xa Abrahama? (Yakobo 2:​22, 23)

² Ndlela yin’wana leyi nga hi pfunaka leswaku hi va ni ripfumelo ro fana ni ra Abrahama, i ku dyondza hi xikombiso xakwe. Abrahama u yingise xileriso xa Xikwembu xa leswaku a rhurhela etikweni ra le kule, a tshama ematendeni malembe yo tala ni ku tlhela a ringeta ku nyikela xitlhavelo hi n’wana wakwe Isaka. Hinkwaswo sweswo swi kombise leswaku u ni ripfumelo leri tiyeke. Ripfumelo ra Abrahama ni mitirho yakwe swi endle leswaku a amukeriwa hi Xikwembu ni ku tlhela a va munghana wa xona. (Hlaya Yakobo 2:​22, 23.) Yehovha u lava leswaku hinkwerhu ka hina ku katsa na wena hi amukeleka eka yena ni ku va vanghana vakwe. Hikwalaho ka sweswo, u huhutele Pawulo na Yakobo leswaku va tsala hi ripfumelo ra Abrahama eBibeleni. A hi buleni hi xikombiso xakwe hilaha xi hlamuseriweke hakona eka Varhoma ndzima 4 na Yakobo ndzima 2. Pawulo na Yakobo va vulavula hi nchumu wa nkoka swinene hi Abrahama.

3. Hi yihi ndzimana ya le Bibeleni leyi Pawulo na Yakobo va yi tshaheke?

³ Pawulo na Yakobo va tshahe ku suka eka Genesa 15:6 leyi nge: “[Abrahama a ri] ni ripfumelo eka Yehovha, hiloko A n’wi vula lowo lulama hikwalaho ka sweswo.” Loko munhu a lulamile eka Xikwembu hiloko a amukeleka eka xona naswona xi nga n’wi voni  nandzu. Swa hlamarisa leswi Xikwembu xi tekaka munhu loyi a velekiweke ni xidyoho tanihi loyi a nga riki na nandzu! A swi kanakanisi leswaku u lava swi va tano ni le ka wena naswona sweswo swa koteka. Leswaku hi dyondza ndlela leyi sweswo swi nga vuriwaka hayona ni le ka hina, hi fanele hi twisisa leswi endleke Yehovha a vula sweswo hi Abrahama.

4. I yini lexi sivelaka vanhu ku va lava lulameke?

⁴ Eka papila leri Pawulo a ri tsaleleke Varhoma, u vule leswaku vanhu hinkwavo i vadyohi. (Rhom. 3:23) Kutani xana munhu a nga swi kotisa ku yini ku va la lulameke kumbe a pfumala nandzu ni ku tlhela a amukeriwa hi Xikwembu? Leswaku Pawulo a pfuna Vakreste hinkwavo lava nga ni timbilu letinene leswaku va kuma nhlamulo ya xivutiso xexo, u vulavule hi Abrahama.

5. Hikwalahokayini Yehovha a vule leswaku Abrahama u lulamile? (Varhoma 4:​2-4)

⁵ Yehovha u vule leswaku Abrahama u lulamile loko a ha tshama etikweni ra Kanana. Hikwalahokayini Yehovha a vule leswaku Abrahama u lulamile? Xana a ku ri hileswi Abrahama a wu yingiseke hi ku helela Nawu wa Muxe? Doo! (Rhom. 4:13) Nawu wolowo wu nyikiwe Vaisrayele endzhaku ka malembe ya 400 Xikwembu xi vule leswaku Abrahama u lulamile. Kutani xana a ku ri xivangelo xihi lexi endleke Xikwembu xi vula leswaku Abrahama u lulamile? Hikwalaho ka musa Wakwe lowukulu, Yehovha u vule leswaku Abrahama u lulamile hikwalaho ka ripfumelo rakwe.—Hlaya Varhoma 4:​2-4.

6. Swi kotekisa ku yini ku Yehovha a vula leswaku vadyohi va lulamile?

⁶ Pawulo u vule leswaku loko munhu a ri ni ripfumelo eka Xikwembu, “u ta tekiwa a ri la lulameke hikwalaho ka ripfumelo rakwe.” (Rhom. 4:5) U tlhele a ku: “Davhida na yena u vulavula hi ntsako wa munhu loyi Xikwembu xi n’wi vulaka lowo lulama hambiloko a nga swi tirhelanga, u ri: ‘Va tsaka lava rivaleriweke swihoxo swa vona ni lava swidyoho swa vona swi funengetiweke; wa tsaka munhu loyi Yehovha a nga ta ka a nga xi tsundzuki xidyoho xakwe.’” (Rhom. 4:​6-8; Ps. 32:​1, 2) Xikwembu xi rivalela swidyoho swa lava nga ni ripfumelo eka xona. Loko xi va rivalela, a xa ha swi tsundzuki swidyoho swa vona. Hikwalaho ka ripfumelo ra vona, xi va teka va nga ri na nandzu naswona va lulamile.

7. Hikwalahokayini hi nga vulaka leswaku malandza ya Xikwembu ya khale a ma lulamile?

⁷ Abrahama, Davhida ni vagandzeri van’wana va Xikwembu vo tshembeka, a va ha swi endla swihoxo hambileswi ku vuriweke leswaku va lulamile. Kambe hikwalaho ka ripfumelo ra vona, Xikwembu xi va teke va lulamile ngopfungopfu loko va pimanisiwa ni lava nga riki na ripfumelo eka xona. (Efe. 2:12) Eka papila rakwe, Pawulo u swi veke erivaleni leswaku i swa nkoka ku va munhu a va ni ripfumelo loko a lava ku va ni vuxaka ni Xikwembu. Swi ve tano eka Abrahama na Davhida naswona swa ha ri tano ni le ka hina.

8-9. Vanhu van’wana va ni vonelo rihi leri hoxeke hi leswi tsariweke hi Pawulo na Yakobo naswona hikwalahokayini?

⁸ Se swi ni malembe yo tala vafundhisi va nga voni hi tihlo rin’we loko swi ta eka ndlela leyi ripfumelo ri fambisanaka hayona ni mitirho. Vafundhisi van’wana va dyondzisa leswaku loko munhu a lava ku ponisiwa swo lava a pfumela eka Hosi Yesu Kreste swi helela kwalaho. Kumbexana u va twile va ku, “Amukela Yesu ivi u ponisiwa.” Kasi van’wana vafundhisi va tlhela va tshaha marito ya Pawulo lama nge: ‘Xikwembu xi vula munhu leswaku u lulamile hambiloko a nga swi tirhelanga.’ (Rhom. 4:6) Hambiswiritano, van’wana va vula leswaku u nga “tiponisa” hi ku ya ekerekeni ni ku endla mitirho yin’wana leyi kereke yi vulaka leswaku i yinene. Va tlhela va  tshaha Yakobo 2:24 leyi nge: “Munhu u ta vuriwa la lulameke hikwalaho ka mitirho ku nga ri hikwalaho ka ripfumelo ntsena.”

⁹ Hikwalaho ka sweswo, vatsari van’wana va swa vukhongeri va gimete hi ku vula leswaku Pawulo na Yakobo a va nga voni hi tihlo rin’we loko swi ta eka ripfumelo ni mitirho. Vafundhisi van’wana va vula leswaku Pawulo a a pfumela ku munhu u vuriwa la lulameke hikwalaho ka ripfumelo ntsena kambe Yakobo a a pfumela leswaku i swa nkoka ku kombisa ripfumelo hi mitirho loko munhu a lava ku amukeriwa hi Xikwembu. Profesa wa swa vukhongeri u vule leswaku Yakobo a a nga swi twisisi leswi endleke Pawulo a kandziyisa xivangelo xa ku va munhu a va ni ripfumelo loko a lava ku vuriwa loyi a lulameke naswona Yakobo a a nga yimi na rona vonelo rero ra Pawulo. Kambe Yehovha u huhutele Pawulo na Yakobo leswaku va tsala leswi va swi tsaleke. (2 Tim. 3:16) Kutani ku fanele ku ri ni ndlela yo olova yo twisisa leswi va swi tsaleke. Yi kona naswona hi nga yi kuma loko hi kambisisa mongo wa leswi va swi tsaleke.

10. I “mitirho” yihi leyi Pawulo a a vulavula hayona? (Varhoma 3:​21, 28) (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁰ Hi yihi “mitirho” leyi Pawulo a vulavuleke ngopfu hayona eka Varhoma ndzima 3 na 4? A a vulavula ngopfu hi “mitirho leyi fambisanaka ni nawu,” ku nga nawu wa Muxe lowu Xikwembu xi n’wi nyikeke wona eNtshaveni ya Sinayi. (Hlaya Varhoma 3:​21, 28.) Swi vonaka onge enkarhini wa Pawulo a ku ri ni Vakreste vo karhi lava nga Vayuda lava a swi va tikela ku amukela leswaku Nawu wa Muxe ni mitirho leyi a yi laveka hi ku ya hi Nawu wolowo a yi nga ha tirhi. Hikwalaho ka sweswo, Pawulo u tirhise xikombiso xa Abrahama ku kombisa leswaku a swi bohi ku va munhu a yingisa nawu wa Muxe leswaku a kota ku va la lulameke eka Xikwembu. U vule leswaku hi fanele hi va ni ripfumelo. Sweswo swa khutaza hikuva  ku tiva leswi swi endla hi tshemba leswaku hi nga swi kota ku va lava lulameke eka Xikwembu. Leswi swi vula leswaku hi nga swi kota ku va ni ripfumelo eka Xikwembu ni le ka Kreste leswi nga endlaka hi amukeleka eka Xikwembu.

11. Yakobo a a vulavula hi “mitirho” yihi?

¹¹ Hi hala tlhelo, “mitirho” leyi boxiweke eka Yakobo ndzima 2 a hi yona “mitirho leyi fambisanaka ni nawu” leyi Pawulo a vulavuleke hayona. Yakobo u vulavula hi mitirho leyi Vakreste va yi endlaka eka vutomi bya vona bya siku ni siku. Mitirho yo tano yi kombisa loko Mukreste a ri ni ripfumelo ra xiviri eka Xikwembu kumbe doo. Xiya swikombiso swimbirhi leswi Yakobo a swi tirhiseke.

12. Yakobo u yi hlamusele njhani ndlela leyi ripfumelo ri fambisanaka hayona ni mitirho? (Nakambe vona xifaniso.)

¹² Eka xikombiso xo sungula, Yakobo u hlamusele leswaku Vakreste va fanele va khoma vanhu hinkwavo ku fana. U kombise yinhla leyi hi ku vula xikombiso xa wanuna loyi a khomeke xifumi bya tandza ivi a langutela xisiwana ebodlheleni. Yakobo u vule leswaku munhu wo tano a nga vula leswaku u ni ripfumelo kambe mitirho yakwe yi vula leswi hambaneke. (Yak. 2:​1-5, 9) Eka xikombiso xa vumbirhi, Yakobo u vulavule hi munhu la vonaka ‘makwavo a pfumala swiambalo kumbe swakudya’ kambe a nga n’wi pfuni. Hambiloko munhu wo tano a vula leswaku u ni ripfumelo, a nga swi kombisanga hi mitirho leswaku u na rona kutani ripfumelo rakwe a ri pfuni nchumu. Hilaha Yakobo a vuleke hakona, “ripfumelo loko ri nga ri na mitirho ri file.”—Yak. 2:​14-17.

13. Yakobo u tirhise xikombiso xihi ku kombisa leswaku hi fanele hi kombisa ripfumelo ra hina hi mitirho? (Yakobo 2:​25, 26)

¹³ Yakobo u vule leswaku Rahava i xikombiso lexinene xa munhu la swi kombiseke hi mitirho  leswaku u ni ripfumelo. (Hlaya Yakobo 2:​25, 26.) U swi twile leswaku ku na Yehovha naswona a a tshemba leswaku hi Yena a seketelaka Vaisrayele. (Yox. 2:​9-11) U kombise ripfumelo rakwe hi mitirho hi ku sirhelela Vaisrayele vambirhi lava a va tele ku ta kambela tiko loko va ri ekhombyeni. Hikwalaho ka sweswo, hambileswi a velekiweke ni xidyoho naswona a a nga ri Muisrayele, u vuriwe loyi a lulameke ku fana na Abrahama. Mhaka ya Rahava yi hi dyondzisa leswaku i swa nkoka swinene ku kombisa ripfumelo ra hina hi mitirho.

14. Xana leswi tsariweke hi Pawulo na Yakobo swi fambisana njhani?

¹⁴ Pawulo na Yakobo va hlamusele ripfumelo ni mitirho hi tindlela timbirhi to hambana. Pawulo u byele Vakreste va Vayuda leswaku a va nga ta pfuka va amukelekile eka Xikwembu loko ntsena va endla mitirho leyi fambisanaka ni Nawu wa Muxe. Yakobo u kandziyise mhaka ya leswaku Vakreste hinkwavo va fanele va kombisa ripfumelo hi ku endlela vanhu swilo leswinene.

15. Hi nga kombisa ripfumelo ra hina hi mitirho hi tindlela tihi? (Nakambe vona swifaniso.)

¹⁵ Yehovha a nga vuli swona leswaku loko hi lava ku vuriwa lava lulameke hi fanele hi swi endla kwatsaa leswi endliweke hi Abrahama. Entiyisweni ku ni tindlela to hambanahambana leti hi nga kombisaka ripfumelo ra hina ha tona. Hi nga amukela vanhu lava ha ku sungulaka ku ta evandlheni, hi pfuna vamakwerhu lava lavaka ku pfuniwa, hi endlela mindyangu ya hina swilo leswinene ku nga leswi Xikwembu xi nga ta swi amukela ni ku tlhela xi hi katekisa. (Rhom. 15:7; 1 Tim. 5:​4, 8; 1 Yoh. 3:18) Ndlela yin’wana ya nkoka leyi hi nga kombisaka leswaku hi ni ripfumelo, i ku chumayela mahungu lamanene hi ku hiseka. (1 Tim. 4:16) Hinkwerhu hi nga swi kombisa hi mitirho leswaku ha tshemba ku switshembiso  swa Yehovha swi ta hetiseka nileswaku tindlela takwe i tinene. Loko hi endla tano, hi nga tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta hi vona hi lulamile ni ku hi vitana vanghana va xona.

16. Xana Abrahama a a ri ni ntshembo ni ripfumelo ra leswaku u ta kuma yini?

¹⁶ Eka Varhoma ndzima 4 hi dyondze dyondzo yin’wana ya nkoka eka Abrahama, ku nga leswaku i swa nkoka ku va ni ripfumelo. Yehovha u tshembise leswaku “matiko yo tala” a ma ta katekisiwa hikwalaho ka Abrahama. Ehleketa ndlela leyi Abrahama a a xi langutele hayona xitshembiso xexo xo tsakisa. (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Rhom. 4:17) Hambiswiritano, Abrahama a a ri ni malembe ya 100 naswona Sara a a ri ni malembe ya 90 kambe a va nga si kuma n’wana loyi va tshembisiweke yena. Hi ku ya hi vonela ra vanhu, a swi vonaka onge a swi nga ta koteka leswaku Abrahama na Sara va va ni n’wana. Lowu a ku ri ndzingo lowukulu eka Abrahama. “Kambe hikwalaho ka ripfumelo a a ri ni ntshembo wa leswaku a a ta va tata wa matiko yo tala.” (Rhom. 4:​18, 19) Eku heteleleni, leswi a ri ni ripfumelo eka swona swi endlekile. U ve tata wa Isaka, ku nga n’wana loyi se a ku ri khale va n’wi rindzile.—Rhom. 4:​20-22.

17. Hi swi tiva njhani leswaku hi nga vuriwa vanghana va Xikwembu vo lulama?

¹⁷ Na hina hi nga amukeriwa hi Xikwembu ni ku vuriwa vanghana va Xikwembu vo lulama, ku fana na Abrahama. Entiyisweni, Pawulo u kandziyise mhaka leyi loko a tsala a ku: “Marito lama nge ‘u vuriwe lowo lulama’ a ma nga tsaleriwanga [Abrahama] ntsena, kambe ma tsaleriwe na hina lava hi nga ta vuriwa lava lulameke, hikuva hi pfumela eka Loyi a pfuxeke Yesu.” (Rhom. 4:​23, 24) Ku fana na Abrahama, hi fanele hi swi kombisa hi mitirho leswaku hi ni ripfumelo ni ku tlhela hi va ni ntshembo. Pawulo u ya emahlweni a vulavula hi ntshembo lowu hi nga na wona eka Varhoma ndzima 5, leyi hi nga ta bula ha yona eka nhlokomhaka leyi landzelaka.