1-2. Xana vatswari va fanele va angula njhani loko vana va va vutisa swivutiso mayelana ni leswi va pfumelaka eka swona?

 VO TALA va nga pfumela leswaku ku kurisa vana a hi ku dya vuswa. Loko u ri mutswari, a hi kanakani ku u tirha hi matimba leswaku u tiyisa ripfumelo ra n’wana wa wena naswona Yehovha wa tsaka. (Det. 6:​6, 7) Loko n’wana wa wena a ya a kula, a nga ha sungula ku vutisa swivutiso mayelana ni leswi hi pfumelaka eka swona ku katsa ni milawu ya Bibele ya mahanyelo.

² Eku sunguleni, swivutiso swa n’wana wa wena swi nga ha ku vilerisa. Kumbexana u nga ha ehleketa leswaku u vutisa swivutiso hileswi a nga riki na ripfumelo leri tiyeke. Entiyisweni, loko vana va ya va kula va fanele va vutisa swivutiso leswaku va va ni ripfumelo leri tiyeke. (1 Kor. 13:11) Hikwalaho, sweswo a swi fanelanga swi ku chavisa. Loko va vutisa swivutiso, u nga ha tirhisa nkarhi wolowo ku va pfuna va dyondza ku tiehleketelela, va va ni ripfumelo eka Xikwembu ni ku tshemba Bibele.

3. Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

³ Eka nhlokomhaka leyi hi ta bula hi ndlela leyi vatswari va nga pfunaka vana va vona leswaku (1) va va ni ripfumelo leri tiyeke eka Xikwembu ni Bibele, (2) va twisisa leswaku hikwalahokayini ku yingisa milawu ya Bibele ya mahanyelo swi pfuna ni (3) ku yimela leswi va pfumelaka ka swona. Hi ta tlhela hi bula hi leswaku hikwalahokayini swi ri swa nkoka leswaku vana va vutisa swivutiso ni swiringanyeto swin’wana leswi nga nyikaka vatswari nkarhi wo bula ni vana va vona hi leswi va pfumelaka ka swona.

 PFUNA N’WANA WA WENA LESWAKU A VA NI RIPFUMELO LERI TIYEKE EKA XIKWEMBU NI BIBELE

4. N’wana a nga ha tivutisa yini naswona hikwalahokayini?

⁴ Vatswari lava nga Vakreste va swi tiva leswaku ku va ni ripfumelo eka Xikwembu a hi nchumu lowu n’wana a tswariwaka a ri na wona. Na n’wina vatswari, a mi tswariwanga mi ri ni ripfumelo eka Yehovha. Sweswo swi tano ni le ka vana va n’wina. Hi ku famba ka nkarhi, n’wana wa wena a nga ha tivutisa swivutiso swo fana ni leswi nge: ‘Ndzi swi tiva njhani leswaku Xikwembu xi kona? Xana ndzi nga swi tshemba hakunene leswi Bibele yi swi vulaka?’ Entiyisweni Bibele yi hi khutaza leswaku hi tirhisa ‘matimba yo anakanya’ ni ku ‘kambisisa swilo hinkwaswo.’ (Rhom. 12:1; 1 Tes. 5:21) U nga n’wi pfuna njhani n’wana wa wena leswaku a tiyisa ripfumelo rakwe?

5. Vatswari va nga endla yini leswaku va pfuna vana va vona va tshemba Bibele? (Varhoma 12:2)

⁵ Pfuna n’wana wa wena a tivonela hi yexe leswaku leswi Bibele yi swi dyondzisaka i ntiyiso. (Hlaya Varhoma 12:2.) Loko n’wana wa wena a ku vutisa swivutiso, n’wi kombe ndlela yo kuma tinhlamulo hi ku tirhisa switirhisiwa swo endla ndzavisiso swo fana ni Watch Tower Publications Index na Nkongomiso Wo Endla Ndzavisiso Wa Timbhoni Ta Yehovha. Eka Nkongomiso Wo Endla Ndzavisiso, ehansi ka nhlokomhaka leyi nge “Bibele,” a nga ha hlaya eka nhlokomhaka leyitsongo leyi nge, “Yi Huhuteriwe Hi Xikwembu” leswaku a kuma vumbhoni lebyi kombisaka leswaku Bibele a ko va buku leyinene leyi tsariweke hi vanhu. Kambe i “rito ra Xikwembu.” (1 Tes. 2:13) Hi xikombiso, a nga ha endla ndzavisiso hi muti wa khale wa Vaasiriya ku nga Ninivha. Enkarhini lowu hundzeke, swidyondzeki swin’wana swa Bibele swi vule leswaku muti wa Ninivha a wu si tshama wu va kona. Kambe hi va-1850, ku tshuburiwe marhumbi ya muti lowu, leswi kombiseke leswaku leswi Bibele yi swi vulaka i ntiyiso. (Sof. 2:​13-15) Leswaku n’wana wa wena a vona ndlela leyi ku lovisiwa ka muti wa Ninivha ku hetisiseke vuprofeta bya Bibele, a nga ha hlaya nhlokomhaka leyi nge, “Xana A Wu Swi Tiva” eka Xihondzo xo Rindza xa November 2021. Hi ku va a kambisisa leswi a swi dyondzaka eka mikandziyiso ya hina ni leswi a swi dyondzaka eka ti-encyclopedia ni tibuku tin’wana leti tshembiwaka, n’wana wa wena u ta va ni swivangelo leswinene swo ya a tshemba Bibele.

6. Vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va anakanyisisa? Nyika xikombiso. (Nakambe vona xifaniso.)

⁶ Pfuna n’wana wa wena a anakanyisisa hileswi a swi dyondzaka. Vatswari va pfulekeriwa hi nkarhi wo va ni mabulo yo tsakisa ni vana va vona hi Bibele kumbe hi ku va ni ripfumelo eka Xikwembu. Va nga ha pfulekeriwa hi nkarhi wo  tano loko va ya emuziyamu, ephakeni kumbe loko va endzela rhavi ra Timbhoni ta Yehovha. Hi xikombiso, u nga pfuna n’wana wa wena a dyondza hi matimu hi ku tirhisa tivhidiyo kumbe tibuku leti n’wi pfunaka a vona ndlela leyi Bibele yi tshembekaka hayona. Xana n’wana wa wena wa swi tiva leswaku vito ra Xikwembu ra humelela eka Ribye ra Vamowabu leri nga ni malembe ya 3 000? Ribye rolero ri vekiwe eMuziyamu wa le Louvre eParis le Furwa. Nakambe eNtsindza Wa Misava Hinkwayo Wa Timbhoni Ta Yehovha eWarwick le New York ku ni ribye ro fana ni Ribye ra Vamowabu leri vekiweke emuziyamu eka xiyenge lexi nga ni nhlokomhaka leyi nge, “Bibele Ni Vito Ra Xikwembu.” Eka ribye rero ku tsariwe leswaku Hosi Mexa wa Vamowabu u xandzukele Vaisrayele. Na Bibele yi vula sweswo. (2 Th. 3:​4, 5) Loko n’wana wa wena a tivonela hi yexe leswaku leswi Bibele yi swi vulaka i ntiyiso, ripfumelo ra yena ri ta tiya.—Ringanisa 2 Tikronika 9:6.

7-8. (a) Hi dyondza yini eka swivumbeko swo saseka ni le ka matimba ya ntumbuluko? Nyika xikombiso. (Nakambe vona xifaniso.) (b) Hi xihi xivutiso lexi nga pfunaka n’wana wa wena a tshemba leswaku ku ni Mutumbuluxi?

⁷ Pfuna n’wana wa wena a anakanyisisa hi ntumbuluko. Loko mi ri karhi mi famba endhawini leyi pfulekeke kumbe ephakeni, pfuna n’wana wa wena a vona swivumbeko swo hlamarisa leswi hi swi vonaka eka ntumbuluko. Hikwalahokayini? Swivumbeko leswi swi nyikela vumbhoni bya leswaku ku fanele ku ri ni munhu wo tlhariha loyi a swi endleke. Hi xikombiso, van’wasayense va ni malembe yo tala va ri karhi va dyondza hi swivumbeko leswi kumekaka eka ntumbuluko swa spiral ku nga xivumbeko xo fana ni xa xiphambati xa humba. N’wasayense Nicola Fameli u vula leswaku loko u xiyisisa swivumbeko leswi swa spiral eka ntumbuluko u ta swi vona leswaku swi vumbeke ku fana. Leswi swi vuriwa nongonoko wa Fibonacci. Swivumbeko swa ti-spiral swi kumekaka eka swilo swo tala swo fana ni swirimelo, swiphambati, matluka ya swimilani swo karhi ni swiluva leswi vuriwaka ti-sunflower. a

⁸ Exikolweni n’wana wa wena u ta dyondza hi milawu ya ntumbuluko eka dyondzo ya sayense. Hi xikombiso, matimba lama endlaka leswaku swilo hinkwaswo leswi hoxiwaka ehenhla swi vuya ehansi ma endla leswaku atimosifiya ni misava swi tirhisana naswona ma lawula magandlati ni malwandle. Nakambe ma endla leswaku ku va ni vutomi emisaveni. I mani loyi a endleke leswaku sweswo swi koteka? Loko n’wana wa wena a ehleketisisa hi xivutiso lexi, u ta ya emahlweni a tshemba leswaku Xikwembu xi tumbuluxe swilo hinkwaswo. (Hv. 3:4) Hi ku famba ka nkarhi u nga n’wi vutisa leswi, “Leswi Xikwembu xi hi vumbeke, xana a hi xona lexi xi swi tivaka kahle leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi tsaka?” Kutani u nga n’wi byela leswaku Bibele hi yona yi hi pfunaka hi kuma ntsako wolowo.

 PFUNA N’WANA WA WENA A TLANGELA MILAWU YA BIBELE YA MAHANYELO

9. I yini leswi nga ha endlaka n’wana a tivutisa loko milawu ya Bibele ya mahanyelo yi pfuna?

⁹ Loko n’wana wa wena a ri ni swivutiso mayelana ni loko milawu ya le Bibeleni ya mahanyelo yi pfuna, ringeta ku twisisa swivangelo leswi endlaka a va na ni swivutiso sweswo. Xana wo ka a nga yi twisisi milawu ya mahanyelo ya le Bibeleni kumbe xiphiqo hileswi a nga swi tiviki leswaku u ta va hlamusela njhani van’wana leswi a pfumelaka eka swona? Eka swiyimo leswi hinkwaswo, u nga pfuna n’wana wa wena a tlangela milawu ya Bibele ya mahanyelo hi ku va a dyondza buku leyi nge, Tiphine Hi Vutomi Hilaha Ku Nga Heriki! b

10. U nga n’wi pfuna njhani n’wana wa wena leswaku a ehleketisisa hi vuxaka bya yena na Yehovha?

¹⁰ Pfuna n’wana wa wena leswaku a teka vuxaka bya yena na Yehovha byi ri bya nkoka. Loko u ri karhi u dyondza Bibele ni n’wana wa wena, tikarhatele ku n’wi pfuna a vula ndlela leyi a titwaka hayona hi ku tirhisa swivutiso leswi endlaka a vula mavonelo yakwe ni swikombiso leswi kumekaka ebukwini leyi nge, Tiphine Hi Vutomi Hilaha Ku Nga Heriki! (Swiv. 20:5) Hi xikombiso, dyondzo 8 yi fanisa Yehovha ni munghana loyi a khathalaka loyi a hi nyikaka switsundzuxo leswi hi sirhelelaka ni ku hi vuyerisa. Endzhaku ko bula hi 1 Yohane 5:​3, u nga ha vutisa u ku, “Leswi hi swi tivaka leswaku Yehovha i Munghana lonene, hi fanele hi va ni langutelo rihi hi swilo leswi a hi byelaka swona?” Xivutiso lexi xi nga vonaka xi olovile kambe xi nga pfuna n’wana wa wena a teka milawu ya Xikwembu ku ri vumbhoni bya leswaku Xikwembu xa hi rhandza.—Esa 48:​17, 18.

11. U nga n’wi pfuna njhani n’wana wa wena leswaku a tlangela milawu ya le Bibeleni? (Swivuriso 2:​10, 11)

¹¹ Bulani hi ndlela leyi ku hanya hi milawu ya Bibele swi hi vuyerisaka hayona. Loko mi hlaya Bibele kumbe ndzimana ya siku tanihi ndyangu, bulani hi ndlela leyi milawu ya Bibele yi mi pfuneke hayona. Hi xikombiso, xana n’wana wena wa swi vona leswaku swa pfuna ku tshembeka ni ku tirha hi matimba? (Hv. 13:18) U nga tlhela u kandziyisa ndlela leyi ku hanya hi milawu ya Bibele ya mahanyelo swi hi sirhelelaka hayona. (Swiv. 14:​29, 30) Ku bula hi milawu yo tano ya le Bibeleni swi nga pfuna n’wana wena leswaku a ya a tlangela switsundzuxo swa le Bibeleni.—Hlaya Swivuriso 2:​10, 11.

12. Tatana un’wana u n’wi pfuna njhani n’wana wakwe leswaku a teka milawu ya le Bibeleni yi ri ya nkoka?

¹² Steve loyi a nga tatana naswona a tshamaka eFurwa u hlamusela ndlela leyi yena ni nsati wakwe va n’wi pfunaka hayona n’wana wa vona Ethan, loyi a nga emalembeni ya vuntshwa a vona ndlela leyi milawu ya Yehovha yi kombisaka ndlela leyi a hi rhandzaka hayona, va ri: “Hi n’wi vutisa swivutiso swo fana ni leswi nge, ‘Hikwalahokayini Yehovha a lava hi yingisa nawu lowu? Nawu lowu wu swi kombisa njhani leswaku wa hi rhandza? Ku nga endleka yini loko u nga hanyi hi nawu lowu?’” Mabulo yo fana ni lawa ma pfune Ethan leswaku a tshemba milawu ya Yehovha ya mahanyelo ni ku tlhela a yi tirhisa. Steve u tlhela a ku: “Xikongomelo xa hina i ku pfuna Ethan a vona leswaku Bibele yi ni vutlhari byo tlula bya vanhu.”

13. Vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona va tirhisa milawu ya Bibele? Nyika xikombiso.

¹³ Dyondzisa n’wana wa wena ku tirhisa milawu ya le Bibeleni. U nga endla tano loko n’wana wa wena a nyikiwe xitori xo karhi exikolweni leswaku a xi hlaya. Xitori xexo xi nga ha hlohlotela mhaka ya leswaku a swi bihanga ku tikhoma ku biha kumbe ku va ni madzolonga. U nga pfuna n’wana wa wena a vona leswaku Bibele yi ri  yini hi swiendlo swa vanhu lava a hlayaka ha vona eka xitori xexo. (Swiv. 22:​24, 25; 1 Kor. 15:33; Filp. 4:8) Sweswo swi ta n’wi pfuna leswaku a kota ku chumayela mudyondzisi wa yena ni vana lava a nghenaka na vona loko va bula hi xitori xexo etlilasini.

PFUNA N’WANA WA WENA A YIMELA LESWI A PFUMELAKA EKA SWONA

14. Hi yihi dyondzo leyi nga ha tikelaka vantshwa ku hlamusela van’wana naswona hikwalahokayini?

¹⁴ Mikarhi yin’wana vantshwa va nga ha tsandzeka ku yimela swilo leswi va pfumelaka eka swona. Va nga ha chava ku hlamusela leswi va pfumelaka eka swona loko ku dyondziwa dyondzo ya ivholuxini etlilasini. Hikwalahokayini? Vadyondzisi va nga ha vula leswaku dyondzo yoleyo i ntiyiso, a hi ntsheketo. Loko u ri mutswari, u nga n’wi pfuna njhani n’wana wa wena leswaku a yimela swilo leswi a pfumelaka eka swona?

15. I yini leswi nga pfunaka muntshwa loyi a nga Mbhoni leswaku a tiyiseka hileswi a pfumelaka eka swona?

¹⁵ Pfuna n’wana wa wena leswaku a ya a tshemba leswi a pfumelaka eka swona. N’wana wa wena a nga fanelanga a khomiwa hi tingana hileswi a tivaka ntiyiso hi ntumbuluko. (2 Tim. 1:8) Hikwalahokayini? Ntiyiso wa mhaka hi leswaku van’wasayense vo tala va swi twisisa leswaku vutomi a byi lo na swipfuketana byi va kona hi xiwelo. Va byi vona vumbhoni bya leswaku ku ni munhu wo tlhariha loyi a tumbuluxeke swilo leswi rharhanganeke. Hikwalaho ka sweswo, a va pfumelelani na yona dyondzo ya ivholuxini leyi dyondzisiwaka eswikolweni swo tala emisaveni hinkwayo. N’wana wa wena u ta ya a tiyiseka loko a anakanyisisa hi swivangelo leswi pfuneke vamakwerhu van’wana va tshemba leswaku swilo leswi hanyaka swilo tumbuluxiwa. c

16. Vatswari va nga n’wi pfuna njhani n’wana a yimela leswi a swi tshembaka hi Muvumbi? (1 Petro 3:15) (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁶ Pfuna n’wana wa wena a yimela leswi a swi tshembaka hi Muvumbi. (Hlaya 1 Petro 3:15.) Swi ta mi pfuna ku kambisisa swin’we tinhlokomhaka leti nga eka jw.org eka nxaxamelo lowu nge, “Vantshwa Va Vutisa—Xana Swilo Swi Lo Tumbuluxiwa Kumbe Swi Lo Tiendlekela?” Kutani n’wana wa wena a nga hlawula yinhla leyi a vonaka leswaku yi ta pfuna van’wana va twisisa leswaku ku ni Muvumbi. N’wi tsundzuxe leswaku  a swi kali swi lava a holova ni vana lava a nghenaka na vona xikolo. N’wi khutaze leswaku a swi hlamusela hi ndlela yo olova eka loyi a lavaka ku bula. Hi xikombiso, loyi a nghenaka na yena xikolo a nga ha ku: “Ndzi tshemba ntsena swilo leswi ndzi swi vonaka naswona Xikwembu a ndzi si tshama ndzi xi vona.” Muntshwa loyi a nga Mbhoni a nga hlamula a ku: “Tivone u ri karhi u famba enhoveni laha ku nga riki na vanhu, hiloko u ku hahlu, u vona yindlu. Xana a wu ta ehleketa yini? A swi kanakanisi leswaku a wu ta ehleketa leswaku ku ni loyi a yi akeke, swi tano ni hi misava ya hina yo xonga ku katsa ni swilo hinkwaswo leswi tumbuluxiweke.”

17. Vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va lava tindlela to chumayela van’wana? Kombisa.

¹⁷ Pfuna n’wana wa wena a lava tindlela to chumayela van’wana. (Rhom. 10:10) U nga fanisa ku dyondzisa van’wana Bibele ni ku dyondza ku tlanga xichayachayana xo karhi. Eku sunguleni, mudyondzi u sungula hi ku tlanga tinsimu to olova. Hi ku famba ka nkarhi, wa swi tolovela ku tlanga. Hilaha ku fanaka, muntshwa a nga ha sungula hi ku tirhisa xingheniso xo olova loko a chumayela van’wana hi Bibele. Hi xikombiso, a nga ha vutisa mudyondzikulorhi leswi: “Xana a wu swi tiva leswaku vanjhiniyara va kopela swilo leswi va swi endlaka eka ntumbuluko? I nge ndzi ku komba vhidiyo yo tsakisa.” Endzhaku ko n’wi tlangela vhidiyo leyi kumeka eka xiyenge lexi nge, Xana Swi Lo Endliwa? a nga ha n’wi vutisa a ku: “Loko n’wasayense a ndhundhuzeriwa hileswi a endleke nchumu lowu ku nga khale wu ri kona eka ntumbuluko, ku vuriwa yini hi munhu loyi a endleke swilo sweswo leswi van’wasayense va kopelaka eka swona?” Ndlela yoleyo yo olova yi nga endla leswaku muntshwa a navela ku dyondza swo tala.

YANA EMAHLWENI U PFUNA N’WANA WA WENA A TIYISA RIPFUMELO RAKWE

18. Vatswari va nga endla yini leswaku va ya emahlweni va pfuna vana va vona va va ni ripfumelo eka Xikwembu?

¹⁸ Hi hanya emisaveni leyi taleke hi vanhu lava nga riki na ripfumelo eka Yehovha. (2 Pet. 3:3) Hikwalaho, n’wina vatswari loko mi ri karhi mi dyondza Bibele ni vana va n’wina, va khutazeni leswaku va kambisisa tinhlokomhaka leti nga ta endla va ya va xixima Rito ra Xikwembu ni milawu ya xona. Va pfuneni va anakanyisisa ni ku va ni ripfumelo leri tiyeke eka Yehovha, hi ku va mi bula hi ntumbuluko wa Yehovha swin’we. Va pfuneni va twisisa vuprofeta bya Bibele lebyi se byi hetisekeke. Xa nkoka swinene, khongelani na vona ni ku tlhela mi va khongelela. Loko mi endla tano, mi nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta katekisa matshalatshala ya n’wina yo pfuna vana va n’wina va va ni ripfumelo.—2 Tikr. 15:7.