1-2. Hi ku ya hi Matewu 5:11, hi fanele hi yi teka njhani miringo?

YESU u tshembise valandzeri vakwe leswaku va ta tsaka. U tlhele a lemukisa vanhu lava n’wi rhandzaka leswaku va ta langutana ni miringo. (Mat. 10:22, 23; Luka 6:20-23) Ha tsaka leswi hi nga vadyondzisiwa va Kreste. Xana hi titwa njhani loko swirho swa ndyangu swi hi kaneta, hi xanisiwa hi mfumo kumbe loko vatirhikulorhi ni swichudenikulorhi swi hi sindzisa ku endla swilo swo biha? Handle ko kanakana, ha karhateka swinene.

² Vanhu vo tala a va swi tivi leswaku u nga tsaka hambiloko u xanisiwa. Rito ra Xikwembu ri vula leswaku hi tsaka loko hi xanisiwa. Hi xikombiso, mudyondzisiwa Yakobo u vule leswaku ematshan’weni yo karhateka loko hi langutana ni miringo, hi fanele hi tsaka. (Yak. 1:2, 12) Yesu u vule leswaku hi fanele hi tsaka loko hi xanisiwa. (Hlaya Matewu 5:11.) Hi nga swi kota njhani ku tshama hi tsakile hambiloko hi langutana ni miringo? Hi ta dyondza swo tala eka papila leri Yakobo a ri tsaleleke Vakreste va le nkarhini wa vaapostola. A hi sunguleni hi bula hi mitlhontlho leyi Vakreste volavo a va langutane na yona.

3. Ku endleke yini endzhakunyana ka loko Yakobo a ve mudyondzisiwa wa Yesu?

³ Endzhakunyana ka loko Yakobo makwavo wa Yesu a ve mudyondzisiwa, Vakreste va sungule ku xanisiwa eYerusalema. (Mit. 1:14; 5:17, 18) Loko mudyondzisiwa Stefano a dlayiwile, Vakreste vo tala va “hangalakile va ya emigangeni hinkwayo ya Yudiya na Samariya,” van’wana va kale va ya fika ni le tindhawini  ta le kule swinene, to tanihi le Kipra ni le Antiyoka. (Mit. 7:58–8:1; 11:19) Vadyondzisiwa a va cinisiwa rhuvurhuvu. Kambe va ye emahlweni ni ku chumayela mahungu lamanene etindhawini leti va fikeleke eka tona naswona mavandlha a ma ya ma simekiwa etindhawini leti a ti ri ehansi ka Mfumo wa Rhoma. (1 Pet. 1:1) Kambe Vakreste volavo a va ha ta cinisiwa gija.

4. Hi yihi miringo yin’wana leyi Vakreste va le nkarhini wa vaapostola a va langutane na yona?

⁴ Vakreste va le nkarhini wa vaapostola a va langutane ni miringo yo hambanahambana. Hi xikombiso, hi 50 C.E., Mufumi wa le Rhoma Klawudiyo, u lerise Vayuda hinkwavo leswaku va suka eRhoma. Hikwalaho, Vayuda lava a va ri Vakreste, va boheke ku sukela makaya ya vona va rhurhela ematikweni man’wana. (Mit. 18:1-3) Kwalomu ka 61 C.E., muapostola Pawulo u tsale leswaku Vakrestekulobye va rhukaniwile emahlweni ka vanhu, va pfaleriwa ejele ni ku tekeriwa nhundzu. (Hev. 10:32-34) Nakambe ku fana ni vanhu van’wana, Vakreste a va karhatiwa hi vusweti ni mavabyi.—Rhom. 15:26; Filp. 2:25-27.

5. Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi hlamula?

⁵ Loko Yakobo a tsala papila rakwe emahlweni ka lembe ra 62 C.E., a a yi tiva kahle miringo leyi vamakwavo a va langutana na yona. Yehovha u n’wi huhutele leswaku a tsalela Vakreste volavo switsundzuxo leswi a swi ta va pfuna va kota ku tshama va tsakile hambiloko va langutana ni miringo. A hi buleni hi papila leri Yakobo a ri tsaleke, hi tlhela hi hlamula swivutiso leswi landzelaka: Hi wihi ntsako lowu Yakobo a tsaleke ha wona? I yini lexi nga endlaka Vakreste va lahlekeriwa hi ntsako wolowo? Xana vutlhari, ripfumelo ni xivindzi swi ta hi pfuna njhani leswaku hi tshama hi tsakile hambiloko hi langutana ni miringo?

6. Hi kuya hi Luka 6:22, 23, i yini lexi endlaka Mukreste a tsaka hambiloko a langutana ni miringo?

⁶ Vanhu vo tala va ehleketa leswaku va ta tsaka ntsena loko va ri ni rihanyo lerinene, va ganyile ni loko swilo swi va fambela kahle emindyangwini ya vona. Kambe ntsako lowu Yakobo a vulavulaka ha wona, i xiphemu xa mihandzu ya moya wo kwetsima naswona a wu titsheganga hi swiyimo leswi munhu a langutanaka na swona. (Gal. 5:22) Lexi endlaka Mukreste a tsaka, i ku tiva leswaku u tsakisa Yehovha naswona u tekelela Yesu. (Hlaya Luka 6:22, 23; Kol. 1:10, 11) Ku fana ni langavi ra rivoni ra pharafini leri sirheleriweke hi nghilazi, ntsako lowu Mukreste a va ka na wona embilwini wu tshama wu ri karhi wu ku lavhulavhuu! Ntsako wolowo a wu heli hambiloko a vabya kumbe swa macheleni swi nga fambi kahle. Nakambe a wu heli loko a hlekuriwa kumbe a kanetiwa hi vandyangu kumbe vanhu van’wana. Ematshan’weni ya sweswo, ntsako wakwe wu ya wu engeteleka loko vanhu lava n’wi kanetaka va ringeta ku n’wi hetela ntsako. Miringo leyi hi langutanaka na yona hikwalaho ka ripfumelo ra hina, yi kombisa leswaku hi vadyondzisiwa va Kreste va ntiyiso. (Mat. 10:22; 24:9; Yoh. 15:20) Hi yona mhaka Yakobo a tsaleke a ku: “Vamakwerhu, tsakani loko mi hlangana ni miringo yo hambanahambana.”—Yak. 1:2.

7-8. Ripfumelo ra hina ri tiya hi ndlela yihi loko hi ringiwa?

⁷ Yakobo u hlamusela xivangelo xin’wana lexi endlaka Vakreste va nga chavi ku langutana ni miringo. U ri: “Ripfumelo ra n’wina leri ringiweke, ri tswala ku tiyisela.” (Yak. 1:3) Miringo yi nga fanisiwa ni ndzilo lowu tirhisiwaka ku fula banga. Loko banga rero ri hisiwa hi ndzilo kutani ri phuriwa, ra tiya swinene. Hilaha ku fanaka, loko hi tiyisela miringo ripfumelo ra hina ra tiya. Hi yona mhaka Yakobo a tsaleke a ku: “Pfumelelani ku tiyisela ku heta ntirho wa kona, leswaku mi ta helela ni ku pfumala xisandzu eka hinkwaswo.” (Yak. 1:4) Loko hi xiya leswaku miringo yi tiyisa ripfumelo ra hina, hi ta kota ku tiyisela hi tsakile.

⁸ Eka papila rakwe, Yakobo u tlhele a vulavula hi swilo swin’wana leswi a swi ta hi hetela ntsako. Hi swihi swilo swa kona naswona hi nga swi hlula njhani?

9. Hikwalahokayini hi lava vutlhari?

⁹ Ntlhontlho: Ku nga swi tivi leswi hi faneleke hi swi endla. Loko hi langutana ni miringo, hi fanele hi kombela Yehovha a hi pfuna hi teka swiboho leswi nga ta n’wi tsakisa, leswi nga ta vuyerisa vamakwerhu ni leswi nga ta endla hi tshama hi tshembekile. (Yer. 10:23) Vutlhari byi ta hi pfuna hi tiva leswi hi faneleke hi swi endla ni ku swi vula loko hi kanetiwa. Loko  hi nga swi tivi leswi hi faneleke hi swi endla, hi nga hela matimba kutani hi lahlekeriwa hi ntsako.

10. Hi ku ya hi Yakobo 1:5, hi fanele hi endla yini leswaku hi kuma vutlhari?

¹⁰ Leswi u nga swi endlaka: Kombela vutlhari eka Yehovha. Leswaku hi kota ku tiyisela miringo hi tsakile, hi fanele hi khongela eka Yehovha hi n’wi kombela a hi pfuna hi teka swiboho leswinene. (Hlaya Yakobo 1:5.) Hi fanele hi endla yini loko hi vona onge Yehovha wa hlwela ku hlamula xikhongelo xa hina? Yakobo u vula leswaku hi fanele hi ya ‘emahlweni hi kombela’ eka Xikwembu. Yehovha a nga borheki loko hi tshamela ku kombela vutlhari eka yena naswona a nge hi kwateli. Loko hi khongela eka Tata wa hina wa le tilweni hi kombela vutlhari byo kota ku tiyisela miringo, u ta hi ‘nyika byona hi mbilu yo basa.’ (Ps. 25:12, 13) Wa yi vona miringo leyi hi langutanaka na yona, wa hi twela naswona u tiyimisele ku hi pfuna. Leswi hi swona leswi endlaka hi tsaka! Xana Yehovha u hi nyika vutlhari hi ndlela yihi?

11. I yini swin’wana leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi ta kuma vutlhari?

¹¹ Yehovha u hi nyika vutlhari hi ku tirhisa Rito ra yena. (Swiv. 2:6) Leswaku hi kuma vutlhari byebyo, hi fanele hi hlaya Rito ra Xikwembu ni mikandziyiso leyi yi hi pfunaka ku twisisa leswi Bibele yi swi dyondzisaka. A swi heleli kwalaho, hi fanele hi tlhela hi hanya hi vutlhari lebyi hi byi dyondzaka eRitweni ra Xikwembu. Yakobo u te: “Vanani vaendli va rito, mi nga vi vatwi ntsena.” (Yak. 1:22) Loko hi tirhisa switsundzuxo leswi Xikwembu xi hi nyikaka swona, hi ta va ni ku rhula, hi ta va lava anakanyelaka naswona hi ta va ni tintswalo. (Yak. 3:17) Leswi swi ta hi pfuna hi kota ku tiyisela miringo hi tsakile.

12. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku yi tiva kahle Bibele?

¹² Rito ra Xikwembu ri fana ni xivoni, ri hi  pfuna ku vona laha hi faneleke hi lulamisa kona. (Yak. 1:23-25) Hi xikombiso, endzhaku ko hlaya Rito ra Xikwembu, hi nga xiya leswaku hi fanele hi lawula ndlela leyi hi hlundzukaka hayona. Yehovha, u ta hi pfuna hi kota ku tikhoma loko hi tirhisana ni vanhu van’wana kumbe loko va hi hlundzukisa. Loko hi kota ku tikhoma, hi ta angula kahle loko hi langutana ni swiphiqo. Hi ta kota ni ku teka swiboho leswinene. (Yak. 3:13) Hakunene i swa nkoka ku yi tiva kahle Bibele!

13. Hikwalahokayini hi fanele hi dyondza hi vanhu lava ku vulavuriwaka ha vona eBibeleni?

¹³ Mikarhi yin’wana hi tiva swilo leswi hi faneleke hi swi papalata endzhaku ka loko hi endle xihoxo. Kambe ku dyondza hi ndlela yoleyo swa vava. Lexi nga hi pfunaka, i ku dyondza eka vanhu lava endleke swilo hi vutlhari ni lava endleke swihoxo. Hi yona mhaka Yakobo a hi khutazeke ku dyondza hi vanhu va le Bibeleni vo tanihi Abrahama, Rahava, Yobo na Eliya. (Yak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Malandza wolowo yo tshembeka ya Yehovha ma tiyisele miringo leyi a a yi ta va yi ma tekele ntsako. Ku tiyisela ka wona ku kombisa leswaku na hina Yehovha a nga hi pfuna hi kota ku tiyisela.

14-15. Hikwalahokayini hi nga fanelanga hi honisa ku kanakana loku hi nga na kona?

¹⁴ Ntlhontlho: Ku kanakana. Hi nga sungula ku kanakana loko hi nga swi twisisi swin’wana leswi Bibele yi swi dyondzisaka. Kumbe loko Yehovha a nga swi hlamuli hi ndlela leyi a hi langutele hayona swikhongelo swa hina. Loko hi honisa ku kanakana ka hina, ripfumelo ra hina ri nga tsana naswona vuxaka bya hina na Yehovha byi ta onhaka. (Yak. 1:7, 8) Nakambe swi nga endla leswaku ntshembo lowu hi nga na wona hi vumundzuku wu hela.

¹⁵ Muapostola Pawulo u fanise ntshembo lowu hi nga na wona hi vumundzuku ni nsoma. (Hev. 6:19) Nsoma wu endla leswaku xikepe xi nga ndlengandlengisiwi hi xidzedze nileswaku xi nga chayisi maribye. Nsoma wu ta tirha kahle loko nketana leyi boheleriweke exikepeni yi nga tsemeki. Loko nketana yi rhusile yi nga tsemeka hi ku olova, hilaha ku fanaka na hina loko hi kanakana ripfumelo ra hina ri nga tsana. Munhu loyi a kanakanaka loko a kanetiwa, a nga heleriwa hi ntshembo wa leswaku Yehovha u ta swi endla leswi a hi tshembisaka swona. Loko ripfumelo ra hina ri tsana ni ntshembo wa hina na wona wu ta hela. Yakobo u vule leswaku lava kanakanaka, va “fana ni gandlati ra lwandle leri biwaka hi moya ri ya hala ni hala.” (Yak. 1:6) Munhu loyi a nga exiyin’weni xo tano u ta heleriwa hi ntsako!

16. I yini leswi hi faneleke hi swi endla loko hi kanakana?

¹⁶ Leswi u nga swi endlaka: Tshika ku kanakana u tiyisa ripfumelo ra wena. Teka goza hi ku hatlisa. Enkarhini wa muprofeta Eliya, vanhu va Yehovha va sungule ku kanakana leswi a va pfumela eka swona. Eliya u va byele leswi: ‘Xana mi ta va ni mianakanyo yimbirhi ku fikela rini? Loko Yehovha a ri Xikwembu xa ntiyiso, landzelani yena; kambe loko ku ri Bali, landzelani yena.’ (1 Tih. 18:21) Ninamuntlha, a hi fanelanga hi va ni xinamu. Hi fanele hi endla ndzavisiso hi ta khorwiseka leswaku Yehovha i Xikwembu, Bibele i Rito ra xona nileswaku Timbhoni ta Yehovha i vanhu va xona. (1 Tes. 5:21) Loko hi endla tano, ku kanakana ka hina hinkwako ku ta hela naswona ripfumelo ra hina ri ta tiya. Loko hi lava ku pfuniwa emhakeni leyi, hi nga ya eka vakulu. Hi fanele hi teka goza hi ku hatlisa loko hi lava ku ya emahlweni hi tirhela Yehovha hi tsakile!

17. Ku ta endleka yini loko hi hela matimba?

¹⁷ Ntlhontlho: Ku hela matimba. Rito ra Xikwembu ri ri: “Loko u hela matimba hi siku ra maxangu, matimba ya wena ma ta va matsongo.” (Swiv. 24:10) Xiga xa Xiheveru lexi hundzuluxeriweke xi va “hela matimba,” xi nga  vula “ku pfumala xivindzi.” Loko u nga ri na xivindzi, ntsako wa wena wu ta hela hi ku hatlisa.

18. Swi vula yini ku tiyisela?

¹⁸ Leswi u nga swi endlaka: Kombela Yehovha a ku nyika xivindzi xo kota ku tiyisela. Hi fanele hi va ni xivindzi leswaku hi ta kota ku tiyisela miringo. (Yak. 5:11) Xiga lexi nge “ku tiyisela,” lexi Yakobo a ri tirhiseke xi kombetela eka munhu loyi a yimaka a tiyile loko a kanetiwa. Ku fana ni socha leri nga ni xivindzi xo jamelana ni valala lava hlomeke swinene.

19. Hi nga dyondza yini eka muapostola Pawulo?

¹⁹ Hi nga dyondza swo tala eka muapostola Pawulo loko swi ta emhakeni ya xivindzi ni ku tiyisela. Mikarhi yin’wana a a titwa a hele matimba. Kambe u kote ku tiyisela hikwalaho ka matimba lawa Yehovha a a n’wi nyika wona. (2 Kor. 12:8-10; Filp. 4:13) Na hina hi nga kota ku tiyisela ni ku va ni xivindzi ntsena loko hi titshega hi Yehovha.—Yak. 4:10.

20-21. I yini leswi hi swi tivaka?

²⁰ Ha swi tiva leswaku loko hi langutana ni miringo, a hi Yehovha loyi a hi xupulaka. Yakobo u ri: “Loko munhu a ringiwa, a nga vuli a ku: ‘Ndzi ringiwa hi Xikwembu.’ Hikuva Xikwembu xi nge ringiwi hi swilo swo biha naswona xona a xi ringi munhu.” (Yak. 1:13) Loko hi kholwa mhaka yoleyo, hi ta va ni vuxaka lebyinene ni Tata wa hina wa le tilweni.—Yak. 4:8.

²¹ Yehovha a nga “cincacinci.” (Yak. 1:17) U seketele Vakreste va le nkarhini wa vaapostola loko va langutane ni miringo, na hina namuntlha u ta hi seketela. Khongela u kombela Yehovha a ku nyika vutlhari, ripfumelo ni xivindzi. U ta xi hlamula xikhongelo xa wena. Onge u nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta ku pfuna u tshama u tsakile loko u langutana ni miringo!