Harvey a a ri mativula eka vana va vumune. Ndyangu wa ka vona wu kume ntiyiso edorobeni ra Midland Junction, leri a ri ri eVupeladyambu bya Australia hi nkarhi lowu ikhonomi a yi yime hi nhloko hi 1930. Harvey u dyondze ntiyiso hi Yehovha a ha ri ntsongo naswona u khuvuriwe loko a ri ni malembe ya 14. U dyondze ku amukela mitirho leyi a nyikiwa yona evandlheni. Loko a ha ri ntsongo, u tshame a ala ku hlaya tindzimana eka Xihondzo xo Rindza enhlengeletanweni ya vandlha, a vula leswaku a nga faneleki. Kambe makwerhu un’wana u byele Harvey a ku: “Loko makwerhu wo karhi eka nhlangano wa Yehovha a ku nyika ntirho wo karhi, swi vula leswaku wa faneleka!”—2 Kor. 3:5.

Mina na manana swin’we na sesi hi kume ntiyiso eNghilandhi. Tatana a a nga lavi ku twa nchumu hi Timbhoni eku sunguleni kambe hi ku famba ka nkarhi u amukele ntiyiso. Hambileswi tatana a nga swi lavi leswaku ndzi va Mbhoni ndzi khuvuriwile loko ndzi ri ndzi ri ni malembe ya kaye.  A a ndzi lava ku phayona kutani ndzi va murhumiwa. Kambe, tatana a ala leswaku ndzi phayona, a a vula leswaku ndzi ta sungula ku phayona loko ndzi ri ni malembe ya 21. A ndzi vona nkarhi wolowo wu ri ekule. Loko ndzi ri ni malembe ya 16, u ndzi pfumelerile ndzi suka ekaya ndzi ya tshama na sesi eAustralia. Kutani loko ndzi ri ni malembe ya 18 ndzi sungule ku phayona.

Loko ndzi ri eAustralia ndzi hlangane na Harvey. Havumbirhi bya hina a hi lava ku tirhela Yehovha hi ri varhumiwa. Hi tekane hi 1951. Endzhaku ko phayona swin’we malembe mambirhi, hi komberiwe ku va valanguteri va muganga. Mavandlha yo tala lawa a hi ma langutela a ma kumeka eVupeladyambu bya Australia, hikwalaho a hi boheka ku famba mpfhuka wo leha hi movha endhawini leyi nga ni maribye.

Hi 1954, hi rhambiwe exikolweni xa Giliyadi eka tlilasi ya vu-25. Se a hi ri ekusuhi ni ku fikelela norho wa hina wo va varhumiwa. Hi fike eNew York hi xikepe, kutani hi nghena ehansi ni ku dyondza Bibele. Khoso ya Giliyadi a yi katsa ni ku dyondza ririmi ra Xipaniya, ku nga ririmi leri a ri tikela Harvey hikuva a nga swi koti ku peleta ti r.

Loko hi ri exikolweni, un’wana wa valeteri u vule leswaku lava tsakelaka ku ya tirha eJapani, a va tsarise mavito va ta ya joyina tlilasi ya Xijapani. Hi endle xiboho xo tshika nhlangano wa Yehovha wu hi hlawulela laha hi nga ta ya tirha kona. Albert Schroeder loyi a ri muleteri eGiliyadi u xiye leswaku a hi tsarisanga. U hi byele leswi: “Ehleketisisani hi swona.” Loko ha ha kanakana Makwerhu Schroeder u te: “Mina ni valeteri lavan’wana hi mi tsarisile. Sungulani sweswi ku tilumaluma hi Xijapani.” Harvey u hatle a xi khoma Xipani.

Loko hi fika eJapani hi 1955 a ko va ni vahuweleri va 500 ntsena etikweni hinkwaro. Harvey a a ri ni malembe ya 26 kasi mina a ndzi ri na 24. Hi komberiwe ku ya chumayela edorobeni ra Kobe, laha hi fikeke hi tirha malembe ya mune. Endzhaku ka sweswo, hi komberiwe ku va valanguteri va muganga ekusuhi ni doroba ra Nagoya. A hi wu rhandza ntirho wa hina ni vamakwerhu ni swakudya swa kona swin’we ni ndhawu ya kona. Swi nga si ya kwihi, Yehovha u tlhele a hi nyika ntirho wun’wana.

Endzhaku ko heta malembe manharhu hi ri valanguteri va muganga, rhavi ra le Japani ri hi  rhumele eTaiwan leswaku hi ya chumayela vanhu lava vulavulaka Xiamis. ETaiwan a ku ri ni vagwinehi vo tala kutani a ku laveka makwerhu loyi a xi tivaka kahle Xijapani leswaku a ta lulamisa xiyimo xexo. * Leswi a hi rhandza ntirho lowu a hi wu endla eJapani, a swi nga olovi ku suka. Kambe Harvey a a dyondze ku amukela ntirho lowu a nyikiwa wona, hikwalaho hi teke xiboho xo famba.

Hi fike eTaiwan hi November, 1962. A ku ri ni vahuweleri va 2 271 naswona vo tala a va vulavula Xiamis. Kambe a hi fanele hi sungula hi dyondza Xichayina. A ho va ni buku yin’we ya Xichayina ni thicara loyi a a nga xi tivi Xinghezi kambe hi xi dyondzile.

Loko hi fika eTaiwan, Harvey u komberiwe ku va mulanguteri wa rhavi. Leswi rhavi ra kona a ri ri ritsongo, Harvey a ta kota ku endla ntirho wakwe ni ku tirha ni vamakwerhu lava vulavulaka Xiamis mavhiki manharhu en’whetini. Mikarhi yin’wana a pfa a komberiwa ku va mulanguteri wa xifundzha, leswi a swi katsa ni ku nyikela mimbulavulo etinhlengeletanweni ta muganga. Harvey a a ta swi kota ku nyikela mivulavulo hi Xijapani naswona va makwerhu lava vulavulaka Xiamis a va ta n’wi twa. Kambe mfumo a wu pfumelela leswaku tinhlengeletano ta vukhongeri ti khomiwa hi Xichayina ntsena. Hambileswi Harvey a a nga xi tivi kahle Xichayina, u nyikele mivulavulo hi xona kutani makwerhu un’wana a hundzuluxela hi Xiamis.

Hi nkarhi wolowo tiko ra Taiwan a ri lawuriwa hi mfumo wa masocha kutani loko vamakwerhu va lava ku khoma tinhlengeletano ta muganga a va fanele va endla xikombelo. A swi nga olovi ku kuma mpfumelelo naswona maphorisa a ma hlwela ni nhlamulo. Loko hi nga yi kumi nhlamulo ku kala ku fika vhiki ra nhlengeletano, Harvey a a nga suki exitichini xa maphorisa va nga si hi hlamula. Leswi a ma khomiwa hi tingana loko muluveri a tshama nkarhi wo leha exitichini xa wona, a ma hatla ma hi pfuna.

Hi mavhiki lawa a hi tirha ni vamakwerhu, a hi tala ku famba mpfhuka wo ringana awara kumbe ku tlula, hi khandziya tintshava ni ku tsemakanya milambu. Ndzi tsundzuka loko ndzi khandziya ntshava ro sungula. Endzhaku ko fihlula, hi khandziye bazi ra 5:30 ni mixo hi ya emugangeni wun’wana lowu a wu ri ekule swinene, loko hi chika ebazini hi tsemakanye nambu ni ku khandziya ntshava. Ntshava ya kona a yi lehile lerova mikondzo ya makwerhu loyi a famba emahlweni ka mina a yi ri ekusuhi ni matihlo ya mina.

Nimixo Harvey a a tirha nsimu ni vamakwerhu va kwalaho kasi mina a ndzi tirha ndzi ri ndzexe emugangeni wun’wana lowu a ku tshama vanhu lava vulavulaka Xijapani. Kwalomu ka awara ya n’we ni nhlikanhi, ndzi sungule ku lelemela hi ndlala. Loko ndzi fika laha Harvey a a ri kona, vamakwerhu se a va hangalakile. Harvey a a nyike van’wana timagazini ivi va n’wi nyika matandza manharhu lama nga swekiwangiki. U ndzi kombe ndlela leyi ma dyiwaka hayona hi ku boxa ximbhovana ehenhla ni le hansi ka tandza kutani a sungula ku ri tswonga. Hambileswi a ri nga phomisi marha ndzi dye rin’we. U ehleketa ku i mani loyi a ta dya tandza leri a ri  sele? Ri dye hi mina hikuva Harvey a a nga ta swi kota ku chika entshaveni a ndzi tlakurile loko ndzo gon’wela.

Eka nhlengeletano yin’wana ya muganga, ndzi langutane ni ntlhontlho lowu nga tolovelekangiki. A hi rhurheriwe hi makwerhu loyi a a tshama ekusuhi ni Holo ya Timbhoni. Leswi Vaamis a va teka ku basa ku ri ka nkoka, nsati wa mulanguteri wa muganga u hi nyike mati yo hlamba. Leswi Harvey a a khomekile, u kombele leswaku ndzi rhanga. U hi nyike bakiti ra mati yo titimela ni ra mati yo hisa swin’we ni bavhu. Lexi ndzi hlamariseke u hi vekele swona ehandle laha a ku langutane ni Holo ya Timbhoni leyi a yi ri ni vamakwerhu lava a va lunghiselela nhlengeletano ya muganga. Ndzi kombele xo tipfala loko ndzi ri karhi ndzi hlamba. Kambe u ndzi nyike plasitiki leri vonikelaka! A ndzi lava ku sirhe, hala ndzhaku ka yindlu ndzi hlambela kona kambe a ku ri ni masekwa lawa a ndzi chava leswaku ma ta ndzi covolota. A ndzi tibyela leswi: ‘Vamakwerhu a va nge ndzi voni hikuva va khomekile. Loko ndzo ka ndzi nga hlambi va ta khunguvanyeka. Inge ndzi hlamba!’ Ndzi hlambile.

Harvey u xiye leswaku vamakwerhu va Xiamis a va nga endli nhluvuko hikuva vo tala a va nga swi koti ku hlaya naswona a ku nga ri na mikandziyiso hi ririmi ra vona. Leswi Xiamis a xi tirhisa maletere ya Xirhoma naswona a xa ha ku sungula ku tsariwa, a swi fanela leswaku vamakwerhu va dyondzisiwa ku hlaya ririmi ra vona. Ntirho lowu a wu nga olovi kambe lexi tsakisaka vamakwerhu va hetelele va swi kotile ku hlaya. Mikandziyiso ya Xiamis yi sungule ku kandziyisiwa eku heleni ka va 1960 naswona Xihondzo xo Rindza xa Xiamis xi sungule ku kandziyisiwa hi 1968.

Kambe, mfumo a wu yirise tibuku leti a ti nga ri ta Xichayina. Leswaku hi papalata swiphiqo, Xihondzo xo Rindza xa Xiamis xi sungule ku kandziyisiwa hi tindlela tin’wana. Hi xikombiso, ku ringana nkarhi wo karhi, hi hlanganise Ximandarini ni Xiamis kutani hi swi kandziyisa swi va Xihondzo xo Rindza xin’we. Loko van’wana va sungula ku solasola, a hi va byela leswaku hi dyondzisa vanhu Xichayina. Ku sukela kwalaho, Nhlangano wa Yehovha wu sungule ku humesa mikandziyiso yo tala hi Xiamis wu pfuna vanhu va dyondza ntiyiso lowu nga eBibeleni.—Mit. 10:34, 35.

Hi va-1960 na 1970, vamakwerhu vo tala va Xiamis a va nga hanyi hi ku ya hi Matsalwa. Leswi a va nga ma twisisi kahle Matsalwa, van’wana a va tikhome ku biha hi swa masangu, a va dakwa, a va dzaha ni ku cakunya betel nut. Harvey u endzele mavandlha yo tala a ya hlamusela vamakwerhu leswaku Yehovha a nga swi tsakeli swilo swo tano. Loko ndzi endzele vandlha rin’wana ndzi hlangane ni leswi ndzi mi hlamuseleke swona eku sunguleni ka bulo leri.

Vamakwerhu lava titsongahataka va cincile kambe lexi twisaka ku vava vo tala a va cincanga, sweswo swi endle leswaku nhlayo ya vahuweleri eTaiwan yi hunguteka ku suka eka 2 450 yi ya eka 900, hi malembe ya 20 ntsena. Sweswo a swi heta matimba. Hambiswiritano, a hi swi tiva leswaku Yehovha a nge ma pfumeleli manyala enhlanganweni wakwe. (2 Kor. 7:1) Eku heteleleni mikhuva hinkwayo yo biha yi basisiwile naswona hikwalaho ko katekisiwa hi Yehovha namuntlha eTaiwan ku ni vahuweleri vo tlula 11 000.

Ku sukela hi va-1980, hi vone mavandlha ya Xiamis ma andza naswona Harvey u kote ku heta nkarhi wo tala a ri karhi a chumayela Machayina. U pfuna vanuna vo tala va vamakwerhu va xisati leswaku va va Timbhoni ta Yehovha. Ndzi tsundzuka loko a ndzi byela ndlela leyi a a tsake hayona loko a twa un’wana wa vavanuna volavo a khongela ro sungula eka Yehovha. Na mina ndzi tsakile hileswi ndzi pfuneke vanhu vo tala va va ni vuxaka na Yehovha. Xin’wana lexi ndzi tsakiseke i ku tirha swin’we ni vana vambirhi va xin’wana xa swichudeni swa mina swa Bibele erhavini ra le Taiwan.

Sweswi nkatanga a nga ha ri kona. Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 59 hi tekanile, nkatanga Harvey u lovile hi January 1, 2010, u dlayiwe hi khensa. U hete malembe ya kwalomu ka 60 a ri eka ntirho wa nkarhi hinkwawo! Ndza n’wi tsundzuka swinene. Kambe ndzi tiphinile hi ku tirha na yena ematikweni mambirhi yo tsakisa swinene. Hi dyondze ku vulavula tindzimi timbirhi to tika ta le Asia, kasi loko ku ri Harvey u dyondze ni ku ti tsala.

Eka malembe lama ha ku hundzaka, Huvo leyi Fumaka yi kombele leswaku ndzi tlhelela eAustralia hikwalaho ka leswi se ndzi dyuhaleke. A ndzi tibyela leswi, ‘A ndzi swi lavi ku rhurha eTaiwan.’ Kambe Harvey u ndzi dyondzise leswaku a ndzi fanelanga ndzi ala loko nhlangano wa Yehovha wu ndzi byela ku endla swi n’wana, kutani ndzi pfumerile ku rhurha. Hi ku famba ka nkarhi ndzi swi vonile leswaku xiboho xexo a xi ri xinene.

Sweswi ndzi tirha erhavini ra Australasia kasi hi mahelovhiki ndzi ya eku chumayeleni ni vandlha. Laha Bethele ndzi valangisa vanhu lava vulavulaka Xichayina ni Xijapani. Ndzi swi langutele hi mahlo ngati ku hetiseka ka xitshembiso xa ku pfuxiwa ka vafi, ndza swi tiva leswaku Harvey loyi a dyondzeke ku endla hinkwaswo leswi Yehovha a n’wi kombeleke swona, u hlayisekile emianakanyweni ya Yehovha.—Yoh. 5:28, 29.