1-3. Hi yihi mitlhontlho leyi nga endlaka vanhu va Yehovha va rila?

 U HETELELE rini ku rila? Mikarhi yin’wana hi khavaxela mihloti ya ntsako. Kambe mikarhi yo tala hi rila loko hi twa ku vava. Hi xikombiso, ha rila loko hi feriwile. Makwerhu wa xisati loyi a vuriwaka Lorilei wa le United States, u ri: “Mikarhi yin’wana gome ro loveriwa hi ntombhi ya mina a ri ndzi tshikilela ngopfu lerova a ndzi nga chaveleleki. Hi nkarhi wolowo a ndzi vona onge a ndzi nge swi koti ku tiyisela.” *

² Hi nga ha rila hikwalaho ka swivangelo swin’wana. Hiromi makwerhu loyi a nga phayona eJapani u ri: “Ndzi hela matimba loko vanhu lava ndzi va chumayelaka va nga lavi ku twa nchumu hi Bibele. Mikarhi yin’wana ndzi khongela eka Yehovha ndzi ri karhi ndzi rila leswaku a ndzi pfuna ndzi kuma munhu loyi ndzi nga dyondzaka na yena Bibele.”

³ Xana mikarhi yin’wana na wena u titwa tano? Vo tala va hina hi titwa tano. (1 Pet. 5:9) Ha swi lava ku ‘tirhela Yehovha hi tsakile’ kambe hi nga ha n’wi tirhela hi nga tsakanga hikwalaho ka gome ro feriwa, ku hela matimba kumbe xiyimo lexi ringaka ku tshembeka ka hina eka Xikwembu. (Ps. 6:6; 100:2) I yini leswi nga hi pfunaka ku tiyisela swiyimo swo tano?

4. Hi ta kambisisa yini eka nhlokomhaka leyi?

⁴ Hi nga dyondza eka xikombiso xa Yesu. Mikarhi yin’wana  Yesu na yena u langutane ni swiyimo leswi n’wi endleke a “xiririka mihloti.” (Yoh. 11:35; Luka 19:41; 22:44; Hev. 5:7) A hi kambisiseni swiyimo sweswo. Loko hi ri karhi hi endla tano, hi ta vona leswi hi nga swi dyondzaka. Hi ta tlhela hi bula hi tindlela leti nga hi pfunaka loko hi langutane ni mitlhontlho.

5. Yohane 11:32-36 yi hi dyondzisa yini hi Yesu?

⁵ Hi xixika xa 32 C.E., munghana wa Yesu Lazaro, u sungule ku vabya kutani a fa. (Yoh. 11:3, 14) Lazaro a a ri ni vamakwavo vambirhi ku nga Mariya na Marta naswona Yesu a va rhandza swinene. Vavasati lava a va hlangahlanganile hikwalaho ko feriwa hi buti wa vona. Loko Lazaro a file, Yesu u ye eBetaniya laha a ku tshama Mariya na Marta. Loko Marta a twa leswaku Yesu u le ku teni, u hume hi rivilo a n’wi hlanganisa. Ehleketa ndlela leyi a titweke hayona loko a ku: “Hosi, loko a wu ri kona, makwerhu a a ta va a nga fanga.” (Yoh. 11:21) Hi ku hatlisa loko Yesu a vona Mariya ni van’wana va rila, na yena u sungule ku “xiririka mihloti.”—Hlaya Yohane 11:32-36.

6. Hikwalahokayini Yesu a ririle eka xiendlakalo lexi?

⁶ Hikwalahokayini Yesu a ririle eka xiendlakalo lexi? Insight on the Scriptures yi ri: “Rifu ra munghana wakwe Lazaro ni ku rila ka Mariya na Marta, swi n’wi endle a ‘karhateka’ ni ku ‘xiririka mihloti.’” * Swi nga endleka Yesu a a ehleketa hi ndlela leyi Lazaro a titweke hayona loko a vabya ni ku karhateka kakwe loko a xiya leswaku se u lava ku fa. Yesu u ririle loko a vona ndlela leyi Mariya na Marta va khumbekeke hayona hikwalaho ka rifu ra buti wa vona. Loko u loveriwe hi munghana kumbe xaka, a swi kanakanisi leswaku na wena u titwa hi ndlela leyi fanaka. A hi voneni tidyondzo tinharhu leti hi nga ti dyondzaka eka xiendlakalo lexi.

7. Hi dyondza yini hi Yehovha eka ndlela leyi Yesu a rileke hayona hikwalaho ka vanghana vakwe?

⁷ Yehovha wa yi twisisa ndlela leyi u titwaka  hayona. Yesu i “xifaniso” xa “xiviri” xa Tata wakwe. (Hev. 1:3) Loko Yesu a rila, a a kombisa leswi Tata wakwe a titwisaka xiswona loko hi loveriwa. (Yoh. 14:9) Loko u ri karhi u tiyisela gome ro feriwa, u nga tiyiseka leswaku Yehovha a ngo vona gome ra wena ntsena kambe ni ndlela leyi u titwaka hayona. U lava ku horisa mbilu ya wena leyi tshovekeke.—Ps. 34:18; 147:3.

8. Hikwalahokayini hi fanele hi tiyiseka leswaku Yesu u ta pfuxa varhandziwa va hina lava feke?

⁸ Yesu u lava ku pfuxa maxaka ni vanghana va hina. Loko Yesu a nga si rila, u tiyisekise Marta a ku: “Makwenu u ta pfuka.” Marta a a n’wi tshemba Yesu. (Yoh. 11:23-27) Leswi a a ri mugandzeri wa Yehovha wo tshembeka, Marta a a swi tiva leswaku muprofeta Eliya na Elixa va tshame va pfuxa vafi enkarhini lowu hundzeke. (1 Tih. 17:17-24; 2 Tih. 4:32-37) Nakambe u tshame a twa leswaku Yesu u pfuxe lava feke. (Luka 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Tiyiseka leswaku u ta tlhela u ma vona maxaka ni vanghana va wena lava feke. Mihloti ya Yesu leyi vangiweke hi gome ro feriwa hi vanghana vakwe, i vumbhoni bya leswaku wa swi lava ku pfuxa lava feke!

9. Ku fana na Yesu, u nga va seketela njhani lava feriweke? Nyika xikombiso.

⁹ U nga seketela lava feriweke. Yesu a nga lo rila na Marta na Mariya ntsena kambe u tlhele a va yingisela ni ku va chavelela. Hi nga endla tano eka lava feriweke. Dan nkulu loyi a tshamaka eAustralia, u ri: “Endzhaku ko feriwa hi nsati, a ndzi lava ku seketeriwa. Vatekani vo tala a va tshama va lunghekele ku ndzi pfuna. Va ndzi yingiserile loko ndzi phofula ndlela leyi ndzi titwaka hayona. Va tlhele va ndzi pfuna hi ku ndzi hlantswela movha, va ndzi xavela swakudya eswitolo ni ku ndzi swekela loko ndzi tsandzeka ku endla tano. Nakambe va khongele na mina ko tala. Va ve vanghana va ntiyiso lava veke kona hi nkarhi wa ‘maxangu.’”—Swiv. 17:17.

10. Hlamusela xiendlakalo lexi nga eka Luka 19:36-40.

¹⁰ Yesu u fike eYerusalema hi Nisani 9, 33 C.E. Loko a nghena emutini, ntshungu lowu a wu hlengeletanile wu andlale swiambalo swa wona endleleni leswaku wu n’wi amukela tanihi Hosi ya wona. Xexo a ku ri xiendlakalo xo tsakisa. (Hlaya Luka 19:36-40.) Swi nga endleka vadyondzisiwa vakwe a va nga swi langutelanga leswi endlekeke endzhaku ka sweswo. “Loko [Yesu] a fika ekusuhi ni muti wa Yerusalema, a wu languta ivi a wu rilela.” U vulavule hi khombo leri a ri ta wela muti wa Yerusalema ku nga ri khale a ri karhi a wu rilela.—Luka 19:41-44.

11. Hikwalahokayini Yesu a rilele muti wa Yerusalema?

¹¹ Yesu u twe ku vava swinene hikuva a a swi tiva leswaku hambileswi a amukeriweke hi mandla mambirhi emutini kambe Vayuda vo tala a va nga ta ma yingisela mahungu lamanene ya Mfumo lawa a ma chumayela. Muti wa Yerusalema a wu ta lovisiwa naswona Vayuda lava poneke a va ta yisiwa evuhlongeni. (Luka 21:20-24) Lexi twisaka ku vava, vanhu vo tala a va n’wi yingisaka Yesu. Xana vanhu va laha u tshamaka kona, va angula njhani loko u va chumayela mahungu lamanene ya Mfumo? Loko ku ri vanhu vatsongo lava amukelaka loko u va chumayela, u nga dyondza yini eka mihloti ya Yesu? Xiya tidyondzo tin’wana tinharhu.

12. Hi dyondza yini hi Yehovha eka ndlela leyi Yesu a rileleke vanhu lava a va chumayela?

¹² Yehovha wa khathala hi vanhu. Mihloti ya Yesu yi hi tsundzuxa ndlela leyi Yehovha a khathalaka hayona hi vanhu. “A nga naveli leswaku ku lova ni un’we, u lava leswaku vanhu  hinkwavo va hundzuka.” (2 Pet. 3:9) Namuntlha hi kombisa leswaku hi rhandza vanhu hi ku va chumayela mahungu lamanene lama fikelelaka timbilu ta vona.—Mat. 22:39. *

13-14. Yesu u va kombise njhani vanhu ntwelavusiwana naswona hina hi nga wu kombisa njhani?

¹³ Yesu u tirhe hi matimba loko a chumayela. U kombise vanhu rirhandzu hi ku tirhisa nkarhi wun’wana ni wun’wana ku va chumayela. (Luka 19:47, 48) I yini lexi n’wi susumeteleke ku endla tano? I ntwelavusiwana. Mikarhi yo tala vanhu a va lava ku twa marito ya Yesu naswona yena ni vadyondzisiwa vakwe a “va nga vi na nkarhi wo dya swakudya.” (Mar. 3:20) U tlhele a tinyika nkarhi wo chumayela wanuna un’wana ni vusiku. (Yoh. 3:1, 2) Yesu u chumayele vanhu vo tala kambe a hi vanhu hinkwavo lava va veke vadyondzisiwa vakwe. Namuntlha hi lava ku chumayela vanhu hinkwavo. (Mit. 10:42) Loko hi lava ku endla tano, hi fanele hi antswisa ndlela leyi hi chumayelaka hayona.

¹⁴ Tiyimisele ku endla ku cinca. Loko hi nga tiyimiseli ku cincacinca nkarhi lowu hi chumayelaka ha wona, swi nga tika ku kuma vanhu lava tsakelaka. Phayona leri vuriwaka Matilda ri ri: “Mina ni nuna wa mina hi ringeta ku endzela vanhu emakaya ya vona hi mikarhi leyi va kumekaka hayona. Nimixo hi chumayela etindhawini ta mabindzu. Ninhlikanhi loko vanhu va fambafamba emagondzweni, hi chumayela hi ku tirhisa xigolonyana. Nakambe hi kuma vanhu vo tala emakaya ya vona loko hi chumayela nimadyambu.” Ematshan’weni yo chumayela hi nkarhi lowu nga wunene eka hina, hi fanele hi tiyimisela ku chumayela hi nkarhi lowu vanhu va kumekaka ha wona. Loko hi endla tano, hi ta tiyiseka leswaku Yehovha u ta tsaka.

15. Hi ku ya hi Luka 22:39-44, i yini leswi endlekeke hi vusiku byo hetelela bya Yesu?

¹⁵ Hi vusiku bya Nisani 14, 33 C.E., Yesu u ye entangeni wa Getsemani. Loko a ri kwalaho, u tiphofurile eka Yehovha. (Hlaya Luka 22:39-44.) A ku ri hi nkarhi wolowo loko Yesu a  endla “swikombelo . . . hi swirilo swa matimba ni mihloti.” (Hev. 5:7) Yesu u khongelele Yini hi vusiku bya le mahlweni ka rifu rakwe? U kombele Yehovha a n’wi nyika matimba yo tshama a tshembekile ni ku endla ku rhandza Kakwe. Yehovha u twe xikhongelo xa N’wana wakwe kutani a rhuma ntsumi leswaku yi ya n’wi tiyisa.

16. Hikwalahokayini Yesu a a tshikilelekile loko a ri karhi a khongela entangeni wa Getsemani?

¹⁶ Swi le rivaleni leswaku a xiririka mihloti loko a khongela entangeni wa Getsemani hikuva a vilerisiwa hileswi vanhu a va ta n’wi languta tanihi munhu loyi a nga ri xiximiki vito ra Xikwembu. A a yi tiva ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona ku tshama a tshembekile ni ku vangamisa vito ra Tata wakwe. Loko hi langutane ni swiyimo leswi ringaka ku tshembeka ka hina eka Yehovha, hi nga dyondza yini eka mihloti ya Yesu? Xiya tidyondzo tin’wana tinharhu leti u nga ti dyondzaka.

17. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Yehovha a swi hlamuleke hayona swikhongelo swa Yesu leswi sukaka embilwini?

¹⁷ Yehovha u yingisa swikombelo swa wena. Yehovha u yingise swikombelo swa Yesu leswi sukaka embilwini. Hikwalahokayini? Hikuva nchumu lowu a wu ri wa nkoka swinene eka yena a ku ri ku tshama a tshembekile ni ku vangamisa vito ra Tata wakwe. Loko hi swi teka swi ri swa nkoka ku tshama hi tshembekile eka Yehovha ni ku kwetsimisa vito rakwe, u ta swi hlamula swikhongelo swa hina.—Ps. 145:18, 19.

18. Yesu i munghana loyi a nga ni ntwelavusiwana hi ndlela yihi?

¹⁸ Yesu wa yi twisisa ndlela leyi u titwaka hayona. Loko hi karhatekile, ha chaveleleka loko munghana wa hina a hi twela vusiwana ngopfungopfu loyi a tshameke a langutana ni xiyimo lexi fanaka. Yesu u fana ni munghana yoloye. Wa yi tiva ndlela leyi hi titwaka hayona loko hi karhatekile niloko hi lava mpfuno. Wa yi twisisa ndlela leyi hi vumbiweke hayona naswona u ta hi seketela “loko hi lava mpfuno.” (Hev. 4:15, 16) Hilaha Yesu a amukeleke ku pfuniwa hi ntsumi entangeni wa Getsemani, na hina hi fanele hi tiyimisela ku amukela mpfuno wa Yehovha, ku nga ha va hi tibuku leti humesiwaka hi nhlangano, tivhidiyo, mivulavulo, ku endzeriwa hi nkulu kumbe munghana

19. Hi nga ma kuma kwihi matimba loko hi langutane ni xiyimo lexi ringaka ku tshembeka ka hina eka Xikwembu? Nyika xikombiso.

 ¹⁹ Yehovha u ta ku nyika “ku rhula” kakwe. Yehovha u ta hi tiyisa njhani? Loko hi khongela, hi ta kuma “ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka ku twisisa hinkwako.” (Filp. 4:6, 7) Ku rhula ka Yehovha ka hi khongotela naswona ka hi phyuphyisa. Sweswo swi ve tano hi makwerhu wa xisati loyi a vuriwaka Luz. U ri: “Mikarhi yo tala ndzi karhatiwa hi xivundza. Mikarhi yin’wana, sweswo swi ndzi endla ndzi titwa onge Yehovha a nga ndzi rhandzi. Kambe loko swi va tano, ndzi namba ndzi byela Yehovha ndlela leyi ndzi titwaka hayona. Xikhongelo xi ndzi pfuna ndzi lawula ndlela leyi ndzi titwaka hayona.” Xikombiso xakwe xi hi pfuna ku vona leswaku hi nga kuma ku rhula loko hi khongela.

20. Hi tihi tidyondzo leti hi tikumeke eka mihloti ya Yesu?

²⁰ Mayana tidyondzo leti chavelelaka leti hi ti dyondzeke eka mihloti ya Yesu! Hi tsundzuxiwe ku seketela vamakwerhu lava nga ni gome ni ku tshemba leswaku Yehovha u ta hi seketela loko hi loveriwa. Hi khutaziwe ku va ni ntwelavusiwana loko hi chumayela ni ku dyondzisa hikuva Yehovha na Yesu Kreste va tano. Hikwalaho, ha chaveleleka ku tiva leswaku Yehovha ni N’wana wakwe va yi tiva ndlela leyi hi titwaka hayona ni ndlela leyi hi vumbiweke hayona naswona va lava ku hi pfuna ku tiyisela. Onge hi nga tiyimisela ku tirhisa hinkwaswo leswi hi swi dyondzeke, ku fikela loko Yehovha a hetisisa xitshembiso xakwe xo “sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya [hina]”!—Nhlav. 21:4.