1. Xana Yakobo u kulele endyangwini wa njhani?

 YAKOBO ndzisana ya Yesu u kulele endyangwini lowu a wu rhandza Yehovha swinene. * Vatswari vakwe Yosefa na Mariya a va rhandza Yehovha swinene naswona va we va pfuka leswaku va N’wi tirhela. Yakobo a a ri ni njombo yo hlawuleka, buti wa yena a a ta kula kutani a va Mesiya loyi a tshembisiweke. Mawaku njombo yonghasi yo va endyangwini lowu!

2. Hi swihi swivangelo leswi a swi endla Yakobo a xixima buti wakwe?

² Yakobo a a ri ni swivangelo swo tala leswi endleke a xixima buti wakwe. (Mat. 13:55) Hi xikombiso, Yesu a a ma tiva kahle Matsalwa lerova loko a a ri ni malembe ya 12, u hlamarise vadyondzisi va le Yerusalema. (Luka 2:46, 47) Swi nga ha endleka a tirhe swin’we na Yesu eka ntirho wo vatla. Loko swi ri tano, swi vula leswaku a a n’wi tiva kahle Yesu. Nathan H. Knorr a a rhandza ku vula leswi: “U kota ku tiva munhu kahle loko u tirha na yena.” * Nakambe Yakobo u n’wi vonile Yesu loko “a ya a kula, a tlhela a va ni vutlhari, a rhandziwa hi Xikwembu ni vanhu.” (Luka 2:52) Sweswo swi nga endla hi tibyela leswaku Yakobo a a ri un’wana wa vadyondzisiwa va Yesu vo sungula. Kambe a swi vanga tano.

3. Hi yihi ndlela leyi Yakobo a anguleke hayona loko Yesu a sungula ku chumayela?

³ Loko Yesu a ha ri laha misaveni, Yakobo a nga ri mudyondzisiwa wa yena. (Yoh. 7:3-5) Swi nga endleka Yakobo a a ri  un’wana wa maxaka lawa a ma ehleketa ku Yesu “wa penga.” (Mar. 3:21) Nakambe a ku na vumbhoni lebyi kombisaka leswaku Yakobo a a ri na mhani wakwe Mariya loko Yesu a dlayiwa emhandzini ya nxaniso.—Yoh. 19:25-27.

4. Hi tihi tidyondzo leti hi nga ta ti kambisisa?

⁴ Hi ku famba ka nkarhi, Yakobo u kombise ripfumelo eka Yesu naswona endzhaku u ve nkulu loyi a xiximekaka evandlheni ra Vukreste. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta kambisisa tidyondzo timbirhi leti hi nga ti dyondzaka eka Yakobo: (1) hikwalahokayini hi fanele hi titsongahata naswona (2) hi nga va vadyondzisi lavanene hi ndlela yihi?

5. Xana Yakobo u angule njhani loko Yesu a humelela eka yena endzhaku ko pfuxiwa?

⁵ Yakobo u sungule rini ku va mulandzeri wo tshembeka wa Yesu? Endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile, “u humelele eka Yakobo, kutani a humelela eka vaapostola hinkwavo.” (1 Kor. 15:7) Ku sukela kwalaho, Yakobo u ve mudyondzisiwa wa Yesu. A a ri kona ekamareni ra le henhla loko vaapostola va rindzele moya lowo kwetsima eYerusalema. (Mit. 1:13, 14) Hi ku famba ka nkarhi, Yakobo u ve ni lunghelo ro tirha tanihi xirho xa huvo leyi fumaka. (Mit. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Nakambe loko ku nga se fika 62 C.E., u huhuteriwe ku tsala papila leri yaka eka Vakreste lava hlawuriweke. Ha vuyeriwa na hina namuntlha eka papila rero, swi nga ri na mhaka leswaku hi ni ntshembo wo ya hanya etilweni kumbe laha misaveni. (Yak. 1:1) N’wamatimu wa le mikarhini ya vaapostola Josephus, u vule leswaku Muprista Lonkulu Hananiya wa Muyuda hi yena a leriseke leswaku Yakobo a dlayiwa. Yakobo u tshame a tshembekile eka Yehovha ku fikela ekufeni.

6. Yakobo a a hambane njhani ni varhangeri va vukhongeri va le nkarhini wakwe?

⁶ Yakobo a a titsongahata. Hikwalahokayini hi vula tano? Xiya ku hambana loku nga kona eka ndlela leyi Yakobo a anguleke hayona eka Yesu ni ndlela leyi varhangeri va vukhongeri vo tala va anguleke hayona. Loko Yakobo a swi vona leswaku swi lo ndlangandlaa, ku Yesu i n’wana wa Xikwembu, a nga banga mariri kambe u swi amukerile. Kambe a swi nga ri tano hi vaprista lavakulu. Hi xikombiso, va ringete ku pfalapfala mhaka ya leswaku Yesu u pfuxe Lazaro. Ematshan’weni yo amukela leswaku Yesu a a rhumiwe hi Yehovha, va ringete ku endla kungu ro n’wi dlaya swin’we na Lazaro.  (Yoh. 11:53; 12:9-11) Hi ku famba ka nkarhi, loko Yesu a pfuxiwile eka lava feke, va ringete ku tumbeta vuthala bya leswaku u pfuxiwile. (Mat. 28:11-15) Manyunyu ya vona ma endle leswaku va bakanya Mesiya.

7. Hikwalahokayini hi fanele hi papalata ku va ni manyunyu?

⁷ Leswi hi swi dyondzaka: Papalata manyunyu kutani u pfumelela Yehovha a ku dyondzisa. Mavabyi ma nga endla leswaku mbilu ya munhu yi nga tirhi kahle, hilaha ku fanaka, ku nga titsongahati swi nga endla leswaku hi nga swi koti ku yingisa nkongomiso wa Yehovha. Vafarisi a va sihalale timbilu lerova va ale ku tshemba vumbhoni lebyi nga le rivaleni bya leswaku Yesu a ri N’wana wa Xikwembu. (Yoh. 12:37-40) Manyunyu wolawo a ma ri ni khombo hikuva ya va tsonise vutomi lebyi nga heriki. (Mat. 23:13, 33) I swa nkoka leswaku hi pfumelela Rito ra Xikwembu ni moya wa xona lowo kwetsima swi cinca vumunhu bya hina, ndlela leyi hi ehleketaka hayona ni swiboho swa hina! (Yak. 3:17) Leswi Yakobo a a titsongahata, u pfumelele ku dyondzisiwa hi Yehovha. Nakambe hilaha hi nga ta swi vona hakona, sweswo swi endle leswaku a va mudyondzisi loyi a nga ni vutshila.

8. I yini leswi nga ta hi pfuna ku va vadyondzisi lavanene?

⁸ Yakobo a a nga dyondzekanga. Ndlela leyi a va n’wi languta hayona varhangeri va vukhongeri va le nkarhini wakwe a yo kwatsaa, ni leyi a va languta muapostola Petro na Yohane hayona tanihi lava nga ‘dyondzekangiki kambe va ri vanhu lava tolovelekeke.’ (Mit. 4:13) Kambe loko hi hlaya buku ya Yakobo, hi xiya leswaku u hetelele a va mudyondzisi loyi a ri ni vuswikoti. Ku fana na Yakobo, van’wana va hina swi nga endleka hi nga dyondzekanga. Hambiswiritano, hi mpfuno wa moya lowo kwetsima wa Yehovha ni ku leteriwa hi nhlangano wakwe, na hina hi nga va vadyondzisi lava nga ni vuswikoti. A hi kambisiseni xikombiso xa Yakobo kutani hi vona leswaku hi nga dyondza yini.

9. U nga yi hlamusela njhani ndlela leyi Yakobo a a dyondzisa hayona?

⁹ Yakobo a a nga tirhisi marito yo dzika  kumbe a rharhanganisa mhaka. Sweswo swi endle leswaku vayingiseri vakwe va tiva leswi va faneleke va swi endla. Hi xikombiso, Yakobo u dyondzise Vakreste hi ndlela leyi twisisekaka leswaku va fanele va tiyimisela ku nga rihiseli loko va xanisiwa. U tsale leswi: “Lava tiyiseleke hi va vula lava tsakeke. Mi twile hi ta ku tiyisela ka Yobo naswona mi yi vonile ndlela leyi Yehovha a n’wi katekiseke ha yona, leswaku Yehovha u ni ntwelavusiwana lowukulu ni tintswalo.” (Yak. 5:11) Xiya leswaku Yakobo a tirhisa Matsalwa loko a dyondzisa. Hi ku tirhisa Rito ra Xikwembu, u pfune vayingiseri vakwe va vona ndlela leyi Yehovha a va katekisaka hayona vanhu lava tshamaka va tshembekile eka Yena, ku fana na Yobo. Yakobo a a hlamusela mhaka hi ririmi ro olova leri twisisekaka. Hi ndlela yoleyo, u yise ku dzuneka eka Yehovha.

10. Hi nga n’wi tekelela njhani Yakobo loko hi dyondzisa?

¹⁰ Leswi hi swi dyondzaka: U nga tateli marito naswona tirhisa Rito ra Xikwembu. Xikongomelo xa hina a hi ku bombisa vutivi lebyi hi nga na byona kambe i ku va komba vutivi bya Yehovha ni ndlela leyi a khathalaka hayona ha vona. (Rhom. 11:33) Hi nga endla tano hi ku seketela mhaka ya hina eMatsalweni. Hi xikombiso, hi nga papalata ku byela swichudeni swa hina swa Bibele swilo leswi a hi ta swi endla loko a hi ri exiyin’weni xa swona kutani hi swi pfuna hi ku tirhisa swikombiso swa le Bibeleni leswaku swi vona ndlela leyi Yehovha a titwaka hayona hi xiyimo xa swona. A swi nge titwi swi sindzisiwa ku tsakisa Yehovha kambe swi ta endla hi ku swi rhandza.

11. Hi yihi mitlhontlho leyi Vakreste va le nkarhi wa Yakobo a va langutane na yona naswona u va nyike xitsundzuxo xihi? (Yakobo 5:13-15)

¹¹ Yakobo a a ri munhu wo twisisa. Eka papila rakwe, swi le rivaleni leswaku a yi tiva mitlhontlho leyi vapfumeri kulobye a va langutana na yona naswona u va nyike switsundzuxo leswi a va swi lava. Hi xikombiso, Vakreste van’wana a va veketela loko va nyikiwa switsundzuxo. (Yak. 1:22) Van’wana a va rhandza ngopfu van’wankumi. (Yak. 2:1-3) Nakambe van’wana a va vulavula marito lama tlhavaka. (Yak. 3:8-10) Vakreste lava, a va ri ni swiphiqo kambe Yakobo a nga va lahlelanga mavoko. U va nyike switsundzuxo hi ndlela ya rirhandzu kambe a a nga va bambateli naswona lava vuxaka bya vona na Yehovha byi tsaneke a a va khutaza ku ya lava mpfuno eka vakulu.—Hlaya Yakobo 5:13-15.

12. Hi nga va ni langutelo lerinene njhani loko hi ri karhi hi pfuna swichudeni swa hina swa Bibele?

¹² Leswi hi swi dyondzaka: Vana la twisisaka kambe u tlhela u va ni langutelo lerinene hi van’wana. Vo tala lava hi dyondzaka na vona Bibele swi nga ha va tikela ku tirhisa leswi va swi dyondzaka. (Yak. 4:1-4) Swi nga ha va tekela nkarhi ku cukumeta mikhuva yo biha ivi va hanya hi leyinene. Ku fana na Yakobo, hi fanele hi va ni xivindzi xo byela swichudeni swa hina laha swi faneleke swi antswisa kona. Hi fanele hi va ni langutelo lerinene ra leswaku Yehovha u ta kokela lava titsongahataka eka yena naswona u ta va pfuna leswaku va endla ku cinca.—Yak. 4:10.

13. Hi ku ya hi Yakobo 3:2, i yini leswi Yakobo a swi xiyeke?

¹³ Yakobo a a nga tikukumuxi. Yakobo a a nga ri na makatla hileswi a ri ndzisana ya Yesu kumbe hileswi a a ri ni vutihlamuleri byo karhi evandlheni. A a teka vagandzeri kulobye tanihi “vamakwerhu lava rhandzekaka.” (Yak. 1:16, 19; 2:5) A nga ringetaka ku endla van’wana va vona onge yena a nga swi endli swihoxo. Ku ri ni sweswo, u tikatsile eka marito lama nge: “Hinkwerhu hi endla swihoxo ko tala.”—Hlaya Yakobo 3:2.

14. Hikwalahokayini hi fanele hi pfumela swihoxo swa hina?

 ¹⁴ Leswi hi swi dyondzaka: Tsundzuka leswaku hinkwerhu hi vadyohi. A hi fanelanga hi ehleketa leswaku ha antswa ku tlula lava hi va dyondzisaka. Hikwalahokayini? Loko hi endla xichudeni xa hina xi ehleketa leswaku a hi swi endli swihoxo, xi nga ha tibyela leswaku milawu ya Xikwembu ya tika. Kambe loko hi boxa leswaku mikarhi yin’wana a swi nga hi oloveli ku yingisa milawu ya le Matsalweni naswona hi tlhela hi xi hlamusela ndlela leyi Yehovha a hi pfuneke hayona ku endla ku cinca evuton’wini bya hina, hi ta xi pfuna xi vona leswaku na xona xi nga swi kota ku tirhela Yehovha.

15. U nga swi hlamusela njhani swifaniso leswi tirhisiweke hi Yakobo? (Yakobo 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Yakobo a a tirhisa swifaniso leswi a swi fikelela mbilu. A swi kanakanisi leswaku u pfuniwe hi moya lowo kwetsima ku swi tirhisa kambe u tlhele a dyondza eka swifaniso leswi buti wakwe Yesu a swi tirhiseke. Swifaniso leswi Yakobo a swi tirhiseke swa twisiseka naswona swi humesela dyondzo erivaleni.—Hlaya Yakobo 3:2-6, 10-12.

16. Hikwalahokayini hi fanele hi tirhisa swifaniso leswi twisisekaka?

¹⁶ Leswi hi swi dyondzaka: Tirhisa swifaniso leswi twisisekaka. Loko u swi tirhisa kahle swifaniso, vayingiseri va wena a va nge twi ntsena leswi u swi vulaka kambe va ta tlhela va swi vona hi mahlo ya mianakanyo. Swifaniso swi pfuna vayingiseri ku tsundzuka tidyondzo ta nkoka ta le Bibeleni. Yesu a a ri ni vuswikoti byo tirhisa swifaniso naswona ndzisana yakwe Yakobo u landzele xikombiso xakwe. A hi kambisiseni xin’wana xa swikombiso swa Yakobo kutani hi twa leswaku hikwalahokayini a xi twisiseka.

17. Hikwalahokayini xifaniso lexi nga eka Yakobo 1:22-25 xi twisiseka?

¹⁷ Hlaya Yakobo 1:22-25. Xifaniso xa Yakobo xa xivoni xa twisiseka hikwalaho ka swivangelo swi nga ri swingani. A a dyondzisa dyondzo ya leswaku loko hi lava ku vuyeriwa eka Rito ra Xikwembu, a hi fanelanga hi ri hlaya ntsena kambe hi fanele hi tlhela hi tirhisa leswi hi swi hlayaka. U hlawule xifaniso lexi vayingiseri vakwe a swi ta va olovela ku xi twisisa ku nga xa munhu loyi a tinyangaka exivonini. A a dyondzisa dyondzo yihi? I vuphukuphuku  ku va munhu a tinyanga exivonini kutani a vona xihoxo kambe a xi tshika. Hilaha ku fanaka, a hi vutlhari ku hlaya Rito ra Xikwembu ivi hi vona vumunhu byo biha lebyi hi faneleke hi byi cinca kambe hi byi ba hi makatla.

18. Hi swihi swilo swinharhu leswi hi faneleke hi swi endla loko hi tirhisa swifaniso?

¹⁸ Loko u tirhisa xifaniso, u nga tekelela xikombiso xa Yakobo hi ku tirhisa swilo swinharhu leswi landzelaka: (1) Tiyiseka leswaku xifaniso xa wena xi fambisana ni mhaka leyi mi bulaka hi yona. (2) Tirhisa xifaniso lexi vayingiseri va wena va nga ta xi twisisa hi ku olova. (3) Veka dyondzo ya xifaniso erivaleni. Loko swi ku tikela ku kuma swifaniso leswi u nga swi tirhisaka, yana eka Watch Tower Publications Index. Ehansi ka nhlokomhaka leyi nge “Swifaniso,” ku ni swifaniso swa tsandzavahlayi leswi u nga swi tirhisaka. Swifaniso swi fana ni xikurisamarito, swi endla mhaka yi va erivaleni. Hikwalaho, tiyiseka leswaku xifaniso xa wena xi kongomane ntsena ni mhaka leyi u yi dyondzisaka. Xikongomelo xa hina xo lava ku antswisa ndlela yo dyondzisa a hi ku tilavela ndhuma kambe i ku pfuna vanhu vo tala leswaku va va ni vuxaka lebyinene na Yehovha.

19. Hi swi kombisa njhani leswaku hi rhandza vamakwerhu?

¹⁹ A hi na wona nkateko wo va ni makwerhu loyi a nga velekiwa a nga ri na xidyoho ku fana na Yakobo kambe hi ni nkateko wo tirhela Yehovha swin’we ni ndyangu lowukulu wa vamakwerhu. Hi va hi kombisa leswaku ha va rhandza vamakwerhu loko hi tinyika nkarhi wa ku va na vona, hi tirha na vona entirhweni wa nsimu, loko hi dyondza eka vona ni ku tirha na vona hi tsakile. Loko hi tekelela xikombiso xa Yakobo hi swiendlo, madyondziselo ni hi ku va ni langutelo lerinene, hi ta yisa ku dzuneka eka Yehovha naswona hi ta pfuna vanhu vo tala leswaku va tshinela eka Tata wa hina wa le matilweni.