Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

MHAKA YA VUTOMI

Ku Rhandza Vanhu Swi Tisa Mikateko Ya Hilaha Ku Nga Heriki

Ku Rhandza Vanhu Swi Tisa Mikateko Ya Hilaha Ku Nga Heriki

Ndzi ri na mhani na sesi wa mina Pat hi 1948

“KEREKE ya Anglican yi dyondzisa mavunwa. Lavalava ntiyiso kun’wana.” Endzhaku ka loko kokwana loyi a nghenaka kereke ya Anglican a vule leswi, mhani u sungule ku lavalava vukhongeri bya ntiyiso. Hambiswiritano, mhani a a nga lavi ku twa nchumu hi Timbhoni ta Yehovha naswona u ndzi byele leswaku ndzi tumbela loko ti ta ekaya eToronto, Canada. Kambe loko mhanitsongo a sungula ku dyondza ni Timbhoni ta Yehovha hi 1950, mhani na yena u landzerile. A va dyondzela ekaya ra mhanitsongo naswona hi ku famba ka nkarhi va khuvuriwile.

Bava a a ri mufundhisi eUnited Church of Canada kutani vhiki ni vhiki a a yisa mina ni ndzisana ya mina eSunday school kutani loko hi huma, a hi joyina bava loko kereke yi sungula hi 11:00 nimixo. Nindzhenga, a hi famba na mhani eHolweni ya Mfumo. A hi swi vona leswaku a ku ri ni ku hambana eka vukhongeri lebyimbirhi.

Ndzi ri ni ndyangu wa ka Hutcheson eNhlengeletanweni ya Matiko yo Hambanahambana leyi nge, Ku Rhandza Ka Xikwembu hi 1958

Mhani u byele Bob na Marion va ka Hutcheson lava ku nga khale va ri vanghana vakwe hi leswi se a a pfumela eka swona naswona va amukele ntiyiso. Hi 1958 ndyangu wa ka Hutcheson wu fambe na mina ni majaha ya wona manharhu eNhlengeletanweni ya Matiko yo Hambanahambana ya masiku ya nhungu leyi nge, Ku Rhandza Ka Xikwembu leyi a yi khomeriwe eDorobeni ra New York. Loko ndzi ehleketa ha swona, sweswi ndza swi xiya leswaku a swi nga va oloveli ku va va fambe na mina, kambe nhlengeletano yoleyo yi ve yin’wana ya swilo swa nkoka leswi ndzi nga swi rivaliki evuton’wini bya mina.

VAMAKWERHU VA NDZI PFUNILE LESWAKU NDZI ENDLA SWO TALA ENTIRHWENI WA YEHOVHA

Loko ndza ha ri muntshwa, a hi tshama epurasini laha a ndzi rhandza ku khathalela swifuwo. A ndzi swi lava hi mbilu hinkwayo ku va dokodela ra swiharhi. Mhani u byele nkulu un’wana evandlheni hi ku navela loku a ndzi ri na kona. Nkulu yoloye u ndzi tsundzuxe leswaku hi hanya “emasikwini yo hetelela” naswona u ndzi vutise leswaku loko ndzo ya eyunivhesiti malembe yo hlayanyana, xana vuxaka bya mina na Yehovha byi ta va njhani. (2 Tim. 3:1) Sweswo swi endle leswaku ndzi tshika mhaka ya yunivhesiti.

Kambe a ndzi tshamela ku tivutisa leswaku a ndzi ta endla yini loko ndzi heta xikolo. Hambileswi a ndzi tshama ndzi ri kona ensin’wini mahelovhiki man’wana ni man’wana, a ndzi nga yi rhandzi nsimu naswona a ndzi nga ehleketi hi ku va phayona. Hi nkarhi wolowo, bava na bavatsongo lava a va nga ri Timbhoni va ndzi khutaze leswaku ndzi ya tirhela khampani leyikulu ya swa ndzindzakhombo eToronto. Bavatsongo a a ri xikhulu ekhampanini yoleyo kutani ndzi pfumele ku ya tirha kona.

Loko ndzi ri eToronto, leswi a ndzi tshamela ku tirha yi nga chayi ni ku heta nkarhi wo tala ni vanhu lava nga riki Timbhoni, mikarhi yo tala a ndzi xwa etidyondzweni ni le nsin’wini. Eku sunguleni, a ndzi tshama na kokwana loyi a a nga ri Mbhoni kambe endzhaku ka loko a lovile, ndzi lave ndhawu yin’wana.

Ndyangu wa ka Hutcheson lowu fambeke na mina enhlengeletanweni liya hi 1958, a wu fana ni vatswari eka mina. Va ndzi rhambe leswaku ndzi ya tshama na vona naswona va ndzi pfunile leswaku ndzi tiyisa vuxaka bya mina na Yehovha. Mina ni jaha ra vona John hi khuvuriwe hi 1960. John u sungule ku phayona, leswi endleke leswaku na mina ndzi endla leswi engetelekeke entirhweni wo chumayela. Vamakwerhu evandlheni va xiye nhluvuko lowu a ndzi wu endla naswona eku heteleleni ndzi hlawuriwe ku va mulanguteri wa Xikolo Xa Vutirheli Bya Mfumo. a

NDZI KUMA MUPFUNI LONENE NDZI TLHELA NDZI PHAYONA

Hi siku ra hina ra mucato hi 1966

Hi 1966, ndzi cate na Randi Berge loyi a a ri phayona ro hiseka naswona a a swi navela hi mbilu hinkwayo ku tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu. Mulanguteri wa muganga a a khathala hi hina naswona u hi khutaze ku pfuneta evandlheni ra le Orillia, Ontario. Kutani hi nambe hi rhurha.

Loko hi fika eOrillia ndzi nambe ndzi va phayona ku fana na Randi. Na mina a ndzi tsakile ku fana na yena! Loko ndzi ta va ndzi tirhe hi matimba leswaku ndzi va mudyondzisi lonene tanihi phayona, a swi ndzi tsakisa ku tirhisa Bibele ni ku vona vanhu va twisisa ntiyiso. Ku ve nkateko ku pfuna vatekani van’wana va le Orillia va cinca vutomi bya vona kutani va va malandza ya Yehovha.

HI DYONDZA RIRIMI RIN’WANA NI KU CINCA LANGUTELO RA HINA

Loko hi endzela eToronto, ndzi hlangane na Arnold MacNamara loyi a a ri un’wana wa vamakwerhu lava a va rhangela eBethele. U hi vutisile loko hi ta swi tsakela ku va maphayona yo hlawuleka. Ndzi nambe ndzi ku: “Hi nga swi tsakela! Kambe ku nga ri eQuebec!” Ndzi vule leswi hi leswi a ndzi ri ni langutelo ro biha ra vanhu va le Canada lava vulavulaka Xinghezi lava a va venga vanhu lava vulavulaka Xifurwa exifundzheni xa Quebec. Hi nkarhi wolowo van’watipolitiki eQuebec a va hlohlotela vanhu leswaku va toyatoyela mfumo leswaku xifundzha xa Quebec eCanada xi va tiko.

Arnold u te, “Quebec hi yona ntsena ndhawu leyi rhavi ri rhumelaka maphayona yo hlawuleka sweswi.” Ndzi nambe ndzi pfumela ku ya. A ndzi swi tiva leswaku Randi a a swi tsakela ku ya tirhela kona. Hi ku famba ka nkarhi, ndzi swi xiyile leswaku lexi a ku ri xiboho lexinene ngopfu evuton’wini bya hina!

Endzhaku ko va hi ye exikolweni leswaku hi ya dyondza ririmi ra Xifurwa mavhiki ya ntlhanu, mina na Randi ni vatekani van’wana hi ye eRimouski, laha swi tekaka tikhilomitara ta kwalomu ka 540 ku ya en’walunguvuxa bya Montreal. A ha ha ri na swo tala swo swi dyondza naswona leswi swi ve erivaleni loko ndzi hlaya switiviso swo karhi etidyondzweni. Ndzi vule leswaku eka nhlengeletano ya xifundzha leyi a hi ta yi khoma hi ta va ni “vapfhumba vo tala va tinca” ematshan’weni yo vula leswaku “vapfhumba va le Austria.”

Yindlu ya le Rimouski

ERimouski, hina va mune hi joyiniwe hi vamakwerhu vaxisati va mune lava hisekaka ku katsa ni ndyangu wa ka Huberdeaus ni tintombhi ta vona timbirhi. Vaka Huberdeaus a va hirhe yindlu leyikulu kutani maphayona hinkwawo lawa a ma tshama kwalaho a ma pfuneta ku hakela rhente. Hi ntolovelo, a hi tshama hi ri 12 ku ya eka 14 endlwini yoleyo. Tanihi maphayona yo hlawuleka, mina na Randi a hi chumayela nimixo, ninhlikanhi, ni nimadyambu kutani a hi swi tlangela leswi a ku tshama ku ri ni munhu loyi a hi tirha na yena hambi na hi madyambu ya xixika.

Hi ve vanghana lavakulu ni maphayona lawa yo tshembeka lerova a swi fana ni loko hi ri vana va munhu. Mikarhi yin’wana a hi orha ndzilo swin’we kumbe hi baka madombolo lama chelacheriweke swilo swo hambanahambana. Makwerhu un’wana loyi a hi tshama na yena a a ri mutlangi wa swichayachayana kutani mikarhi yo tala hi Mugqivela ni madyambu a hi yimbelela ni ku cina.

Vanhu va le Rimouski va amukele ntiyiso! Hi malembe ya ntlhanu ntsena, swi hi tsakisile ku vona swichudeni swo hlayanyana swa Bibele swi va vahuweleri ni ku tlhela swi khuvuriwa. Vandlha ri kurile ri va ni vahuweleri va kwalomu ka 35.

Loko hi ri eQuebec, hi leteriwe kahle tanihi vachumayeri va Mfumo. Hi vone ndlela leyi Yehovha a hi pfuneke hayona entirhweni wo chumayela ni ndlela leyi a a khathalela swilaveko swa hina. Nakambe hi dyondze ku rhandza vanhu lava vulavulaka Xifurwa, ririmi ra vona ni ndhavuko wa vona naswona sweswo swi endle leswaku hi dyondza ku rhandza ni vanhu va mindhavuko yin’wana.—2 Kor. 6:13.

Hi nga swi rindzelanga, rhavi ri hi kombele leswaku hi rhurhela edorobeni ra Tracadie eribuweni leri nga evuxeni bya New Brunswick. Xikombelo lexi a xi tika hikuva a ndza ha ku sayina ntwanano wo hirha ndhawu yo tshama eka yona naswona a ndzi ri ni xikoropo xo dyondzisa exikolweni. Ku engetela kwalaho, swichudeni swin’wana swa hina swa Bibele a swa ha ku va vahuweleri naswona Holo ya Mfumo a yi nga si hela ku akiwa.

Hi hete mahelovhiki hinkwawo hi ri karhi hi khongela hi mhaka leyi naswona hi vhakele xidorobana xa Tracadie lexi a xi hambanile ni doroba ra Rimouski. Kambe hi tibyele leswaku hi ta ya hileswi Yehovha a lavaka leswaku hi ya. Hi ringe Yehovha naswona hi swi vonile loko a susa swilo hinkwaswo leswi a swi ta hi sivela ku endla ntirho wakwe. (Mal. 3:10) Leswi Randi a nga ni vuxaka lebyinene na Yehovha, a rhangisaka ntirho wa Xikwembu naswona a nga ni misavu, mikarhi hinkwayo a a endla leswaku swi olova loko hi fanele hi rhurha.

Robert Ross a ku ri yena nkulu a ri yexe evandlheni ra hina lerintshwa. Yena ni nsati wakwe Linda, va phayone kwalaho naswona va endle xiboho xa ku nga rhurheli kun’wana endzhaku ka loko va ve ni n’wana wa vona wa mativula. Hambileswi a va ri eku kuriseni ka n’wana, va khutaze mina na Randi swinene hileswi a va hisekela nsimu, va tiyimisela ni hileswi a va ri na malwandla.

MIKATEKO LEYI HI YI KUMEKE HIKWALAHO KO TIRHA LAHA KU NGA NI XILAVEKO

Ku ri xixika loko hi sungula ku endzela mavandlha

Endzhaku ko phayona malembe mambirhi eTracadie, hi tlhele hi kuma xiavelo hi nga swi rindzelanga xa leswaku ndzi va mulanguteri wa muganga. Hi endzele miganga ya Xinghezi malembe ya nkombo kutani endzhaku ka sweswo, hi averiwe muganga wa Xifurwa eQuebec. Léonce Crépeault loyi a a ri mulanguteri wa hina wa xifundzha, a a ndzi bumabumela loko ndzi nyikela mivulavulo. Kambe mikarhi hinkwayo a a tlhela a ndzi vutisa a ku, “Xana u nga pholicha kwihi leswaku yi fikelela mbilu?” b Xikhutazo lexi xa rirhandzu xi ndzi pfune leswaku ndzi tikarhatela ku dyondzisa hi ndlela leyi fikelelaka mbilu ni leyi twisisekaka hi ku olova.

Xin’wana xa swiavelo leswi ndzi nga swi rivaliki hi lexi ndzi veke na xona eNhlengeletanweni ya Matiko yo Hambanahambana ya 1978 leyi a yi ku “Ku Hlula Ka Ripfumelo,” leyi a yi khomeriwe eMontreal. A ndzi tirha eka Ndzawulo ya Swakudya. A hi langutele vanhu va 80 000 naswona lunghiselelo ro phamela a ri hambanile ni leri hi ri toloveleke. Swilo hinkwaswo a swi ri swintshwa: nhundzu, swakudya leswi a hi fanele hi swi sweka ni ndlela leyi a swi lunghiseleriwa hayona. A hi ri ni tifiriji ta kwalomu ka 20 letikulu leti mikarhi yin’wana a ti nga tirhi kahle. Leswi a ku ri ni ntlango wo karhi exitediyamu, hi boheke ku rindza ku za ku va vusiku leswaku hi nghenisa nhundzu ya hina nhlengeletano yi nga si sungula hi xamundzuku wa kona. Hi boheke ku layitha switofu ri nga si xa leswaku hi endla swakudya swo fihlula! A hi lo lakahlaa, kambe ndzi dyondze swo tala eka vamakwerhu lava a ndzi tirha na vona lava tirhaka hi matimba naswona va rhandzaka misavu. Hi tivane ku antswa naswona ninamuntlha ha ha ri vanghana. A swi tsakisa ku va xiphemu xa nhlengeletano yoleyo ya nkoka eQuebec, ku nga xifundzha lexi vamakwerhu va xanisiweke swinene hi va-1940 na hi va-1950!

Ndzi ri na Randi hi ri karhi hi lunghiselela nhlengeletano ya xifundzha eMontreal hi 1985

Ndzi dyondze swo tala eka vamakwerhu lava na vona a va ri valanguteri etinhlengeletanweni ta xifundzha eMontreal. David Splane loyi sweswi a nga xirho xa Huvo leyi Fumaka, a a ri mulanguteri wa nhlengeletano ku ringana lembe. Eka nhlengeletano leyi landzeleke, loko ndzi nyikiwa xiavelo xexo, David u ndzi seketerile.

Hi 2011, endzhaku ka loko hi hete malembe ya 36 hi ri karhi hi endzela mavandlha, ndzi nyikiwe xiavelo xo va muleteri eXikolweni xa Vakulu va Vandlha. Hi malembe mambirhi ntsena, mina na Randi hi etlele emakaya ya 75 kambe sweswo a swi nga hi vilerisi. Loko vhiki rin’wana ni rin’wana ri hela, vakulu a va nga tikoti hi ku khensa hikuva a va swi vona leswaku Huvo leyi Fumaka ya khathala hi vuxaka bya vona na Yehovha.

Hi ku famba ka nkarhi, ndzi ve muleteri eXikolweni xa Vachumayeri va Mfumo. Mikarhi yo tala swichudeni a swi karharisiwa hi ku endla swilo swo tala ku nga ku: tshama etlilasini tiawara ta kwalomu ka nkombo hi siku, ku endla ntirho wa xikolo ekaya tiawara tinharhu madyambu man’wana ni man’wana ni ku endla swiavelo swa mune kumbe ntlhanu hi vhiki. Mina ni muleteri un’wana hi swi hlamusele leswaku a swi nga ta swi kota ku endla leswi handle ko pfuniwa hi Yehovha. A ndzi nge yi rivali ndlela leyi swichudeni a swi hlamala hayona loko swi vona leswaku loko swi titshega hi Yehovha, a swi kota ku endla swilo leswi a swi nga ehleketi leswaku swi nga swi endla.

KU RHANDZA VANHU SWI TISA MIKATEKO YA HILAHA KU NGA HERIKI

Ndlela leyi mhani a a rhandza vanhu hayona yi pfune swichudeni swakwe swa Bibele swi ya emahlweni kukondza swi khuvuriwa ni ku pfuna bava leswaku a va ni langutelo lerinene hi ntiyiso. Endzhaku ka masiku manharhu mhani a lovile, hi hlamarile loko bava a ta eHolweni ya Mfumo leswaku a ta twa mbulavulo wa le rivaleni naswona u ye emahlweni a va kona etinhlengeletanweni ta vandlha eka malembe ya 26 lama landzeleke. Hambileswi Bava a heteleleke a nga khuvuriwanga, vakulu va ndzi byele leswaku mikarhi hinkwayo a ku ri yena wo sungula ku fika etidyondzweni vhiki ni vhiki.

Mhani u tlhele a va xikombiso lexinene eka vana vakwe. Vasesi wa mina vanharhu swin’we ni vanuna va vona va tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Vasesi vambirhi va tirha emarhavini, un’we u le Portugal kasi lon’wana u le Haiti.

Sweswi mina na Randi hi maphayona yo hlawuleka eHamilton, Ontario. Loko ndza ha ri mulanguteri wa muganga, a hi tiphina hi ku famba ni vamakwerhu eka maendzo ya vona yo vuyela ni le ka tidyondzo ta Bibele. Kambe sweswi ha tsaka ku vona swichudeni swa hina swa Bibele swi ya emahlweni swi rhandza Yehovha. Loko hi ya hi tivana ni vamakwerhu evandlheni leri sweswi hi nga eka rona, swa hi khutaza ku vona ndlela leyi Yehovha a va seketelaka hayona loko swilo swi famba kahle ni loko swi nga fambi kahle.

Loko hi languta endzhaku, ha yi tlangela swinene ndlela leyi vamakwerhu vo tala va kombiseke hayona leswaku va khathala ha hina. Na hina hi ringetile ku kombisa van’wana ‘ntwelavusiwana’ hi ku va khutaza leswaku va tirhela Yehovha hilaha va nga kotaka hakona. (2 Kor. 7:6, 7) Hi xikombiso, endyangwini wun’wana nsati ni vana a va ri maphayona ya nkarhi hinkwawo. Ndzi vutise nuna wa kona leswaku xana u tshame a ehleketa hi ku va phayona. U vule leswaku yena a a seketela ndyangu wakwe leswaku wu kota ku phayona. Kutani ndzi n’wi vutise ndzi ku, “Xana u nga va seketela ku antswa ku tlula Yehovha?” Ndzi n’wi khutaze leswaku na yena a titwisa leswi va tiphinaka ha swona. Endzhaku ka tin’hweti ta tsevu u ve phayona.

Mina na Randi hi ta ya emahlweni hi “byela lava nga ta va kona” hi “mitirho ya [Yehovha] yo hlamarisa” naswona hi tshemba leswaku va ta tiphina hi ku n’wi tirhela hilaha na hina hi tiphineke ha kona.—Ps. 71:17, 18.

a Loyi sweswi a vitaniwaka mulanguteri wa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela.

b Vona mhaka ya vutomi ya Léonce Crépeault eka Xihondzo xo Rindza xa February 2020 matl. 26-30.