1. Hikwalahokayini ku ri vutlhari ku lunghekela ku langutana ni timhangu?

 SWA PONISA ku tshama u lunghekile. Hi xikombiso, loko ku va ni mhangu, vanhu lava tshamaka va vambe ngoma hi xitalo va pona naswona va kota ku pfuna ni van’wana. Nhlangano lowu pfunaka vanhu eYuropa wu ri: “Swa ponisa ku tshama u vambe ngoma.”

2. Hikwalahokayini hi fanele hi lunghekela ku langutana ni nhlomulo lowukulu? (Matewu 24:44)

² “Nhlomulo lowukulu” wu ta sungula hi xitshuketa. (Mat. 24:21) Hambiswiritano, ku hambana ni timhangu tin’wana to tala, nhlomulo lowukulu a wu nge jumi vanhu hinkwavo. Yesu u lemukise valandzeri vakwe leswaku va lunghekela siku rero emalembeni ya kwalomu ka 2 000 lama hundzeke. (Hlaya Matewu 24:44.) Loko hi lunghekile, swi ta hi olovela ku tiyisela nkarhi wolowo wo tika ni ku pfuna van’wana leswaku va endla tano.—Luka 21:36.

3. Xana ku tiyisela, ntwelavusiwana ni rirhandzu swi ta hi pfuna njhani leswaku hi lunghekela ku langutana ni nhlomulo lowukulu?

³ Xiya swilo swinharhu leswi nga hi pfunaka leswaku hi lunghekela nhlomulo lowukulu. Hi ta endla yini loko hi byeriwa leswaku hi chumayela rungula ra vuavanyisi leri chavisaka naswona valala va hi kaneta? (Nhlav. 16:21) Swi ta lava hi tiyisela leswaku hi yingisa Yehovha, hi tshemba leswaku u ta hi sirhelela. Hi ta endla yini loko vamakwerhu va lahlekeriwa hi nhundzu ya vona? (Hab. 3:17, 18) Swi ta lava hi va ni ntwelavusiwana leswaku hi kota ku va phalala. Hi ta endla yini loko hi boheka ku tshama ni vamakwerhu endhawini yin’we ku ringana nkarhi wo karhi hikwalaho ka leswi matiko lama hlanganeke ma hi hlaselaka? (Ezek. 38:10-12) Swi ta lava leswaku hi kombisa vamakwerhu rirhandzu lerikulu leswaku hi kota ku tiyisela nkarhi wolowo wo tika.

4. Bibele yi swi kombisa njhani leswaku hi fanele hi ya emahlweni hi tiyisela, hi va ni ntwelavusiwana ni rirhandzu?

 ⁴ Rito ra Xikwembu ri hi khutaza leswaku hi ya emahlweni hi tiyisela, hi va ni ntwelavusiwana ni ku rhandza van’wana. Luka 21:19 yi ri: “Loko mi tiyisela mi ta ponisiwa.” Vakolosa 3:12 yi ri: “Ambalani tintswalo.” 1 Vatesalonika 4:9, 10 yi ri: “Mi dyondzisiwa hi Xikwembu leswaku mi rhandzana. . . . Kambe ha mi kombela vamakwerhu, leswaku mi ya emahlweni mi endla tano hilaha ku engetelekeke.” Marito lawa hinkwawo a ma tsaleriwe vadyondzisiwa lava se va kombiseke ku tiyisela, ntwelavusiwana ni rirhandzu. Kambe a va fanele va ya emahlweni va swi kombisa. Hi fanele hi endla tano na hina. Leswaku hi endla tano, hi ta kambisisa ndlela leyi Vakreste vo sungula va hi vekeleke xikombiso hayona. Kutani hi ta vona ndlela leyi hi nga va tekelelaka hayona vadyondzisiwa volavo ivi hi kombisa leswaku hi lunghekele ku langutana ni nhlomulo lowukulu.

5. I yini leswi pfuneke Vakreste vo sungula va tiyisela miringo?

⁵ Vakreste vo sungula a va fanele va tiyisela. (Hev. 10:36) Ku engetela eka swiphiqo leswi khumbaka vanhu hinkwavo, a va langutana ni miringo yin’wana. Vo tala a va xanisiwa hi varhangeri va vukhongeri bya Xiyuda ni mfumo wa Varhoma ku katsa ni swirho swa ndyangu. (Mat. 10:21) Mikarhi yin’wana evandlheni a va boheka ku lwisana ni nkucetelo wa vagwinehi ni tidyondzo ta vona leti vangaka ku avana. (Mit. 20:29, 30) Hambiswiritano, Vakreste volavo va tiyiserile. (Nhlav. 2:3) Njhani? A va anakanyisisa hi malandza ya le Bibeleni yo fana na Yobo lama tiyiseleke. (Yak. 5:10, 11) Va khongele eka Yehovha leswaku a va tiyisa. (Mit. 4:29-31) Va tlhele va anakanyisisa hi mikateko leyinene leyi a va ta yi kuma hikwalaho ko tiyisela.—Mit. 5:41.

6. U dyondza yini eka leswi Merita a swi endleke leswaku a tiyisela ku kanetiwa?

⁶ Na hina hi nga tiyisela loko nkarhi ni nkarhi hi dyondza Rito ra Xikwembu ni mikandziyiso ya hina leswi vulavulaka hi malandza lama tiyiseleke ni ku tlhela hi anakanyisisa ha wona. Hi ku endla tano, Merita makwerhu waxisati wa le Albania u kote ku tiyisela ku kanetiwa hi ndyangu wakwe lowu nga ni madzolonga. U ri: “Swi ndzi khumbile swinene loko ndzi dyondza hi mhaka ya Yobo eBibeleni. U xaniseke ngopfu hambileswi a a nga swi tivi leswaku i mani loyi a a n’wi vangela miringo nilokoswiritano u te: ‘Ndzi ta fa ndza ha tshembekile!’ (Yobo 27:5) Ndzi ehlekete hi ndlela leyi miringo ya mina yi nga riki nchumu loko yi pimanisiwa ni ya Yobo. Ku hambana na yena, a ndzi n’wi tiva loyi a ndzi vangelaka miringo leyi.”

7. Hi fanele hi dyondza ku endla yini sweswi hambiloko hi nga langutananga ni ndzingo lowukulu?

⁷ Hi nga tlhela hi dyondza ku tiyisela hi ku va nkarhi ni nkarhi hi phofulela Yehovha swilo leswi hi karhataka. (Filp. 4:6; 1 Tes. 5:17) Kumbexana sweswi vutomi byo khuluka kunene eka wena. Kambe, xana wa wu lava nkongomiso wa Yehovha loko u nga khomekanga kahle, u pfilunganyekile kumbe loko u nga swi tivi leswaku u endla yini? Loko u titoloveta ku kombela mpfuno eka Xikwembu leswaku u kota ku langutana ni mitlhontlho ya siku ni siku sweswi, a wu nge kanakani ku endla tano loko u langutana ni mitlhontlho leyikulu enkarhini lowu taka. U ta tiyiseka leswaku xa wu tiva nkarhi ni ndlela leyi xi nga ta ku pfuna hayona.—Ps. 27:1, 3.

8. Ntokoto wa Mira wu swi kombisa njhani leswaku ku tiyisela miringo sweswi swi nga hi pfuna hi yi tiyisela ni le nkarhini lowu taka? (Yakobo 1:2-4) (Nakambe vona xifaniso.)

⁸ Loko namuntlha hi tiyisela miringo hi nga swi kota ku tiyisela nhlomulo lowukulu lowu taka. (Rhom. 5:3) Hikwalahokayini hi vula tano? Vamakwerhu vo tala va xiye leswaku  ndzingo wun’wana ni wun’wana lowu va wu tiyiselaka wu va pfuna va kota ku tiyisela lowu landzelaka. Ku tiyisela swi va pfunile ni ku tiyisa ripfumelo ra vona ra leswaku Yehovha u lunghekele ku va pfuna naswona wa swi lava. Hikwalaho, ripfumelo ri va pfunile leswaku va tiyisela ndzingo lowu landzeleke. (Hlaya Yakobo 1:2-4.) Mira phayona ra le Albania, u kume leswaku miringo leyi a yi tiyiseleke enkarhini lowu nga hundza yi n’wi endle leswaku a ya emahlweni a tiyisela. Wa pfumela leswaku mikarhi yin’wana u titwa onge hi yena ntsena a nga ni swiphiqo swo tala. Kambe u tsundzuka hinkwaswo leswi Yehovha A n’wi endleleke swona eka malembe ya 20 lama hundzeke leswaku A n’wi seketela kutani u tibyela leswi: ‘Tshama u tshembekile. U nga tshiki ku tirhela Yehovha sweswi endzhaku ka loko a ku pfune u langutana ni miringo malembe lama hinkwawo.’ Na wena u nga anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha se a ku pfuneke hayona leswaku u tiyisela. Tiyiseka leswaku wa swi vona loko nkarhi ni nkarhi u tiyisela ndzingo naswona u ta ku katekisa. (Mat. 5:10-12) Kutani loko nhlomulo lowukulu wu sungula, u ta va se u dyondze ku tiyisela naswona u ta tiyimisela ku ya emahlweni u endla tano.

9. Vakreste va le vandlheni ra le Antiyoka leri nga eSiriya va wu kombise njhani ntwelavusiwana?

⁹ Xiya leswi humeleleke loko Vakreste va le Yudiya va weriwa hi ndlala leyikulu. Endzhaku ka loko Vakreste evandlheni ra le Antiyoka leri nga eSiriya va twa hi ta ndlala yoleyo, a swi kanakanisi leswaku va va twele vusiwana vamakwavo va le Yudiya. Kambe a swi helelanga kwalaho, va endle swo karhi. Va ‘tibohe ku rhumela mphalalo eka vamakwavo lava tshamaka eYudiya, ha un’we u humese leswi a nga swi kotaka.’ (Mit. 11:27-30) Hambileswi vamakwerhu lava a va hlaseriwe hi ndlala a va tshama ekule, Vakreste va le Antiyoka a va tiyimisele ku va pfuna.—1 Yoh. 3:17, 18.

10. Hi nga va kombisa njhani vamakwerhu ntwelavusiwana loko va weriwe hi mhangu? (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁰ Na hina hi nga kombisa vamakwerhu ntwelavusiwana loko hi twa leswaku va weriwe hi mhangu. Hi endla swo karhi hi ku hatlisa kumbexana hi ku va hi vutisa vakulu leswi hi nga swi endlaka leswaku hi pfuneta, hi ku nyikela eka ntirho wa misava hinkwayo kumbe hi khongelela lava weriweke hi mhangu. b (Swiv. 17:17) Hi xikombiso, hi 2020, ku vekiwe Tikomiti to Phalala to tlula 950 emisaveni hinkwayo leswaku ti khathalela lava a va lava ku pfuniwa hi nkarhi wa ntungu wa COVID-19. Ha va bumabumela lava pfuneteke eka tikomiti to phalala. Va phalale vamakwavo hileswi a va va twela vusiwana, va va pfuna leswaku va tiyisa vuxaka bya vona na Yehovha naswona eka swiyimo swin’wana va pfuxete kumbe ku aka makaya ni tindhawu to gandzela eka tona.—Ringanisa 2 Vakorinto 8:1-4.

11. Xana hi n’wi dzunisa njhani Tata wa hina wa le tilweni loko hi kombisa van’wana ntwelavusiwana?

¹¹ Loko hi kombisa van’wana ntwelavusiwana loko ku ve ni mhangu, vanhu va swi xiya leswi hi swi endlaka. Hi xikombiso, hi 2019, Xihangu lexi vuriwaka Dorian xi onhe Holo ya Mfumo eBahamas. Loko vamakwerhu va ri karhi va lunghisa holo va vutise n’watikontraka la nga riki Mbhoni leswaku a a ta lava mali muni ku va endlela ntirho wo karhi. U va byele leswi: “Ndzi tsakela ku mi nyika . . . swilo swo aka ni ku mi endlela ntirho lowu mahala. . . . Ndzi lava ku endlela nhlangano wa n’wina swilo leswi. Ya ndzi tsakisa ndlela leyi mi khathalelanaka hayona.” Vanhu vo tala a va n’wi tivi Yehovha.  Kambe vo tala va swi vona leswi Timbhoni ta Yehovha ti swi endlaka ku pfuna van’wana. Swa tsakisa ku tiva leswaku loko hi komba vamakwerhu ntwelavusiwana swi endla leswaku vanhu va kokeleka eka Loyi a nga “ni tintswalo letikulu”!—Efe. 2:4.

12. Loko hi kombisa van’wana ntwelavusiwana namuntlha swi hi lunghiselela njhani leswaku hi langutana ni nhlomulo lowukulu? (Nhlavutelo 13:16, 17)

¹² Hikwalahokayini swi ta lava leswaku hi kombisa ntwelavusiwana hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu? Bibele yi kombisa leswaku lava nga taka va nga seketeli swa tipolitiki ti ta va vuyela sweswi ni hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. (Hlaya Nhlavutelo 13:16, 17.) Vamakwerhu va nga ha lava ku pfuniwa hi swilo leswi va swi lavaka leswaku va kota ku hanya. Loko Hosi ya hina Yesu Kreste a tela ku avanyisa vanhu, onge a nga hi kuma hi ri karhi hi kombisa vamakwerhu ntwelavusiwana ivi a hi nyika “Mfumo.”—Mat. 25:34-40.

13. Hi ku ya hi Varhoma 15:7, Vakreste vo sungula va endle yini leswaku va ya va rhandzana?

¹³ Vakreste vo sungula a va tiveka hi ku rhandzana. Kambe xana mikarhi hinkwayo a swi va olovela ku kombisana rirhandzu? Ehleketa hi tinxaka to hambanahambana ta vanhu lava a va ri kona evandlheni ra le Rhoma. Evandlheni rero a ku ri ni Vayuda lava kuleke va ri karhi va yingisa Nawu wa Muxe ku katsa ni vanhu va matiko man’wana lava kurisiweke hi ndlela yo hambana. Swi nga endleka Vakreste van’wana a va ri mahlonga kasi van’wana a va nga ri mahlonga kumbexana van’wana a va ri vini va mahlonga. Xana Vakreste volavo a va ta swi hlula njhani swihinga leswi ivi va ya emahlweni va rhandzana? Muapostola Pawulo u va khutaze a ku: “Amukelanani.” (Hlaya Varhoma 15:7.) Xana a a vula yini? Rito leri hundzuluxeriweke ri va “amukelanani” ri vula ku amukela munhu kahle kumbe ku n’wi komba malwandla ku fana ni ku amukeriwa ekaya kumbe hi vanghana. Hi xikombiso, Pawulo u byele Filemoni ndlela leyi a a fanele a amukela Onesima hlonga leri balekeke a ku: “N’wi amukele hi musa.” (Film. 17) Prisila na Akhwila va amukele Apolosi loyi ku hambana na vona, a a ri ni vutivi lebyitsongo hi Kreste hi ku va va “famba na yena.” (Mit. 18:26) Ematshan’weni yo pfumelela sweswo swi va hambanisa, Vakreste volavo va hlule swihinga leswi ivi va amukelana.

14. Anna ni nuna wakwe va swi kombise njhani leswaku va rhandza van’wana?

¹⁴ Na hina hi nga kombisa vamakwerhu rirhandzu hi ku va vanghana va vona. Loko hi endla tano, vamakwerhu na vona va ta hi rhandza. (2 Kor. 6:11-13) Xiya ntokoto wa Anna ni nuna wakwe. Endzhakunyana ka loko va ha ku rhurhela eVupeladyambu bya Afrika leswaku va ya sungula xiavelo xa vona lexintshwa tanihi varhumiwa, ku sungule ntungu wa COVID-19. Leswi a va ha ku fika, a swi nga koteki leswaku va hlangana ni vamakwerhu evandlheni ra vona hi xiviri. Xana a va ta swi kotisa ku yini ku kombisa vamakwerhu rirhandzu? A va fonela vamakwerhu hi ku tirhisa vhidiyo ni ku va byela ndlela leyi va swi navelaka hayona ku va tiva ku antswa. Mindyangu ya le vandlheni yi khumbekile naswona se a ku ri yona leyi a yi va fonela ni ku va tsalela marungula. Hikwalahokayini vatekani lava va endle leswi? Anna u ri: “A ndzi ri rivali rirhandzu leri vamakwerhu va ri kombiseke mina ni ndyangu wa ka hina loko swilo swi famba kahle niloko swi nga fambi kahle naswona sweswo swi endla ndzi kombisa van’wana rirhandzu.”

15. U dyondza yini eka ntokoto wa Vanessa hi ku rhandza vamakwerhu hinkwavo? (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁵ Vo tala va hina emavandlheni lawa hi nga eka wona ku ni vamakwerhu va mindhavuko yo hambanahambana naswona va nga ni vumunhu lebyi nga faniki. Leswaku hi ya hi va rhandza hinkwavo,  hi fanele hi languta swilo leswinene leswi va swi endlaka. Makwerhu waxisati loyi a vuriwaka Vanessa loyi nuna wakwe a nga mulanguteri wa muganga eNew Zealand, a swi n’wi tikela ku endla xinghana ni vamakwerhu van’wana evandlheni rakwe. Ematshan’weni yo papalata vamakwerhu lava a va n’wi nyangatsa, u tinyike nkarhi wo va swin’we na vona. Ku endla tano swi n’wi pfune a vona leswi Yehovha a swi rhandzaka eka vona. U ri: “Leswi se nuna wa mina a nga mulanguteri wa muganga, hi hlangana ni vamakwerhu vo tala lava nga ni vumunhu byo hambanahambana naswona swa ndzi olovela ku endla xinghana na vona. Se ndza swi rhandza ku tiva vamakwerhu vo hambanahambana. Swi le rivaleni leswaku Yehovha na yena wa swi rhandza hikuva u hi kokele eka nhlangano lowu nga ni vamakwerhu vo hambanahambana.” Loko hi dyondza ku languta vamakwerhu hi ndlela leyi Yehovha a va langutaka hayona, hi kombisa leswaku ha va rhandza.—2 Kor. 8:24.

16. Hikwalahokayini swi ta va swi ri swa nkoka leswaku hi rhandzana hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu? (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁶ Swi ta va swi ri swa nkoka leswaku hi rhandzana hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Loko nhlomulo wolowo wu sungula, xana hi ta chavela kwihi? Xiya leswi Yehovha a swi leriseke vanhu vakwe loko muti wa Babilona wa khale wu hlaseriwa, u te: “Fambani, n’wina vanhu va mina, nghenani emakamareni ya n’wina, mi pfala tinyangwa ta n’wina. Tumbelani swa nkarhinyana kukondza vukarhi bya Xikwembu byi hundza.” (Esa. 26:20) Swi vonaka onge ni le ka hina swi ta va tano loko nhlomulo lowukulu wu sungula. “Emakamareni” ku nga ha va emavandlheni ya hina. Hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu, Yehovha u ta hi sirhelela hilaha a tshembiseke hakona loko hi tshama hi ri ni vun’we ni vamakwerhu. Hikwalaho, sweswi hi fanele hi tirha hi matimba leswaku hi nga va khodeleli ntsena vamakwerhu kambe hi va rhandza. Leswaku hi pona swi nga ha lava leswaku hi endla tano!

17. Loko hi tilunghiselela sweswi, xana hi ta kota ku endla yini hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu?

¹⁷ Vanhu hinkwavo va ta weriwa hi maxangu loko “siku lerikulu ra Yehovha” ri fika. (Sof. 1:14, 15) Vanhu va Yehovha na vona va ta tikeriwa. Kambe loko hi tilunghiselela ka ha ri sweswi, a hi nge karhateki naswona hi ta swi kota ku pfuna van’wana. Hi ta tiyisela mitlhontlho hinkwayo leyi hi nga langutanaka na yona. Loko vamakwerhu va xaniseka, hi ta endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi va phalala hi ku va kombisa ntwelavusiwana ni ku va nyika leswi va swi pfumalaka. Hi ta va nyandza yin’we ni vamakwerhu lava se hi va rhandzaka. Kutani Yehovha u ta hi katekisa hi vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi makhombo hinkwawo ni nhlomulo swi nga ta va swi nga ha ri kona.—Esa. 65:17.