NHLOKOMHAKA LEYI DYONDZIWAKA YA VU 30
RISIMU 36 Hi Hlayisa Mbilu Ya Hina
Swilo Swa Nkoka Leswi Hi Swi Dyondzaka Eka Tihosi Ta Israyele
“Mi ta tlhela mi vona ku hambana eka munhu wo lulama ni lowo homboloka ni le ka loyi a tirhelaka Xikwembu ni loyi a nga xi tirheliki.”—MAL. 3:18.
LESWI HI NGA TA SWI DYONDZA
Eka nhlokomhaka leyi, hi ta bula hileswi Yehovha a a swi languta eka tihosi ta Israyele leswaku hi ta twisisa leswi a swi languteleke eka vagandzeri vakwe namuntlha.
1-2. I yini leswi Bibele yi hi byelaka swona hi tihosi tin’wana ta le Israyele?
BIBELE yi boxa mavito yo tlula 40 ya vavanuna lava veke tihosi eIsrayele. a Yi hi byela hi ku kongoma swilo leswi van’wana va vona va swi endleke. Hi xikombiso, hambi ku ri tihosi to lulama ti endle swilo swo biha. Ehleketa hi Davhida hosi yo lulama. Yehovha u te: ‘Nandza wa mina Davhida, u ndzi landzele hi mbilu yakwe hinkwayo a endla leswinene ntsena ematihlweni ya mina.’ (1 Tih. 14:8) Kambe wanuna yoloye u endle vuoswi ni wansati loyi a tekiweke a tlhela a endla kungu ra leswaku nuna wakwe a dlayiwa enyimpini.—2 Sam. 11:4, 14, 15.
2 Hi hala tlhelo, tihosi to tala leti a ti nga tshembekanga, swi kona swin’wana leswinene leswi ti swi endleke. Ehleketa hi Rehobuwama. Eka Yehovha, “u endle leswo biha.” (2 Tikr. 12:14) Kambe, Rehobuwama u yingise xileriso xa Xikwembu xo tshika tinyimba ta khume ta Israyele leswaku ti nga ha fumiwi hi yena. U tlhele a tiyisa matiko yo tala emfun’weni wakwe leswaku a sirhelela vanhu va Xikwembu eka valala va vona.—1 Tih. 12:21-24; 2 Tikr. 11:5-12.
3. Hi xihi xivutiso xa nkoka lexi vaka kona naswona hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?
3 Xivutiso xa nkoka hi lexi. Loko tihosi ta Israyele ti endle leswinene ni leswo biha, xana Yehovha a a languta yini ku vona loko hosi yi tshembekile eka yena? Nhlamulo ya xivutiso xexo yi ta hi pfuna hi twisisa leswi Yehovha a swi langutaka eka hina. Hi ta bula hi swilo swinharhu leswi Yehovha a a swi languta eka tihosi ta Israyele, ku nga: xiyimo xa tona xa mbilu, ku hundzuka ka tona ni ku tiyimisela ka tona ku seketela vugandzeri bya ntiyiso.
TI TIRHELE YEHOVHA HI TIMBILU HINKWATO
4. Hi kwihi ku hambana loku a ku ri kona eka tihosi leti a ti tshembekile ni leti a ti nga tshembekanga?
4 Tihosi leti tsakiseke Yehovha a ti n’wi gandzela hi timbilu leti heleleke. b Hosi leyinene Yehoxafati, “a a gandzela Yehovha hi mbilu yakwe hinkwayo.” (2 Tikr. 22:9) Bibele yi vula leswi hi Yosiya: “A yi vanga kona hosi leyi faneke na yena loko a nga si va hosi, leyi tirheleke Yehovha hi mbilu ya yona hinkwayo.” (2 Tih. 23:25) Ku vuriwa yini hi Solomoni, loyi hi ku famba ka nkarhi a endleke swilo swo biha? “Mbilu yakwe a yi nga ha hetisekanga.” (1 Tih. 11:4) Bibele yi vula leswi hi hosi Abiyamu loyi a a nga tshembekanga: “Mbilu yakwe a yi nga hetisekanga eka Yehovha.”—1 Tih. 15:3.
5. Hlamusela leswi swi vulaka swona ku gandzela Yehovha hi mbilu hinkwayo.
5 Swi vula yini ku tirhela Yehovha hi mbilu hinkwayo? Munhu loyi a gandzelaka Xikwembu hi mbilu hinkwayo, a ngo swi endlela ku hetisisa nawu. Ku ri na sweswo, u xi tirhela hi leswi a xi rhandzaka. Ku engetela kwalaho, u ya emahlweni a xi rhandza ni ku xi xixima vutomi bya yena hinkwabyo.
6. I yini leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi nga tshiki ku tirhela Yehovha hi mbilu hinkwayo? (Swivuriso 4:23; Matewu 5:29, 30)
6 Hi nga ti tekelela njhani tihosi leti tshembekeke kutani hi tirhela Yehovha hi mbilu hinkwayo? Hi ku papalata nkucetelo wo biha. Hi xikombiso, vuhungasi lebyi thyakeke byi nga endla hi nga tirheli Yehovha hi mbilu hinkwayo. Swi tano ni hi vanghana vo biha ni ku hlongorisa rifuwo. Loko hi xiya leswaku swilo swo karhi swi endla hi nga ha n’wi rhandzi ngopfu Yehovha, hi fanele hi hatla hi ku swi thyaa!—Hlaya Swivuriso 4:23; Matewu 5:29, 30.
7. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku papalata minkucetelo yo biha?
7 A hi fanelanga hi pfumelela mbilu ya hina yi avana. Loko hi nga swi xiyi, hi nga ha tixisa hi ehleketa leswaku loko hi tshama hi khomekile hi ku tirhela Yehovha, minkucetelo yo biha a yi nge hi phasi. Hi xikombiso, tivone u ri ehandle hi siku leri ku titimelaka swinene ku tlhela ku va ni moya. Loko u fika ekaya, u pfulela moya wo hisa. Kambe ku ta endleka yini loko wo tshika rivanti ri nga pfariwanga? Hi ku hatlisa, yindlu hinkwayo yi ta sungula ku titimela. Hi dyondza yini? Hi fanele hi endla leswi engetelekeke ku tlula ku va hi tiwundla hi swakudya leswi hi pfunaka hi tiyisa vuxaka bya hina na Yehovha. Tanihi leswi hi nga laviki moya wo titimela wu nghena endlwini ya hina, hi fanele hi tiyiseka leswaku nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga tsanisaka ndlela leyi hi rhandzaka Yehovha hayona, wu suka etimbilwini ta hina.—Efe. 2:2.
TI HUNDZUKILE
8-9. Hosi Davhida na Hezekiya va endle yini loko va tshinyiwa? (Vona xifaniso lexi nga eka )
8 Hilaha swi boxiweke hakona eku sunguleni, Hosi Davhida u endle swidyoho leswikulu. Kambe loko muprofeta Nathani a byele Davhida xidyoho xakwe, hi ku titsongahata u hundzukile. (2 Sam. 12:13) Marito yakwe lama nga eka Tipisalema 51, ma kombisa leswaku a a tisola swinene. Davhida a nga lo endla onge u hundzukile leswaku a ta kanganyisa Nathani kumbe a ta papalata ku xupuriwa.—Ps. 51:3, 4, 17, xingheniso.
9 Hosi Hezekiya na yena u dyohele Yehovha. Bibele yi ri: “U tikukumuxile kutani Xikwembu xi n’wi hlundzukela ku katsa ni tiko ra Yuda ni ra Yerusalema.” (2 Tikr. 32:25) Hikwalahokayini Hezekiya a sungule ku tikukumuxa? Kumbexana u sungule ku mila makatla leswi a a ri xikhumukana, a hluleke Vaasiriya kumbe hileswi a horisiweke hi singita. Swi nga ha endleka a bombisele Vababilona rifuwo rakwe hileswi a a tikukumuxa, leswi endleke muprofeta Esaya a n’wi tshinya. (2 Tih. 20:12-18) Ku fana na Davhida, Hezekiya u hundzukile. (2 Tikr. 32:26) Hikwalaho ka sweswo, Yehovha u n’wi teke tanihi hosi leyi tshembekeke leyi ‘yeke emahlweni yi endla leswinene.’—2 Tih. 18:3.
Hosi Davhida na Hezekiya va hundzukile endzhaku ko va va byeriwe swidyoho swa vona (Vona tindzimana 8-9)
10. Hosi Amaziya u endle yini loko a tsundzuxiwa?
10 Ku hambana na Davhida na Hezekiya, Hosi Amaziya wa Yuda u endle leswi nga swinene “kambe ku nga ri hi mbilu hinkwayo.” (2 Tikr. 25:2) U yi lahle kwihi? Endzhaku ka loko Yehovha a n’wi pfune a hlula Vaedomu, Amaziya u khinsamele swikwembu swa vona. c Loko muprofeta wa Yehovha a ya eka yena, hosi yi tiomise nhloko yi nga yingisi.—2 Tikr. 25:14-16.
11. Hi ku ya hi 2 Vakorinto 7:9, 11, hi fanele hi endla yini leswaku hi kota ku rivaleriwa? (Nakambe vona swifaniso.)
11 Hi dyondza yini eka swikombiso leswi? Hi fanele hi hundzuka eswidyohweni swa hina hi tlhela hi tirha hi matimba leswaku hi nga ha swi phindhi. Ku vuriwa yini loko vakulu va hi tshinya eka timhaka leti vonakaka ti nga nyawuli? A hi fanelanga hi twa onge Yehovha kumbe vakulu a va ha hi rhandzi. Hambi ku ri tihosi letinene ta le Israyele, mikarhi yin’wana a swi lava leswaku ti tshinyiwa. (Hev. 12:6) Loko hi tshinyiwa, hi fanele (1) hi titsongahata ivi hi amukela ndzayo, (2) hi cinca mahanyelo ya hina ni ku (3) ya emahlweni hi tirhela Yehovha hi timbilu ta hina hinkwato. Loko hi hundzuka, Yehovha u ta hi rivalela.—Hlaya 2 Vakorinto 7:9, 11.
Loko hi tshinyiwa, hi fanele (1) hi titsongahata ivi hi amukela ndzayo, (2) hi cinca mahanyelo ya hina ni ku (3) ya emahlweni hi tirhela Yehovha hi timbilu ta hina hinkwato (Vona ndzimana 11) f
TI NAMARHELE VUGANDZERI BYA NTIYISO
12. I yini leswi endleke tihosi to tshembeka ti hambana ni tihosi tin’wana?
12 Tihosi leti Yehovha a a ti teka ti tshembekile ti namarhele vugandzeri bya ntiyiso naswona ti khutaze lava a ti va fuma ku endla leswi fanaka. I ntiyiso leswaku ti swi endlile swihoxo, hilaha se hi voneke hakona. Kambe a ti tinyiketele eka Yehovha hilaha ku heleleke naswona ti tirhe hi matimba ku basisa tiko eka ku gandzela swifaniso. d
13. Hikwalahokayini Yehovha a teke Hosi Akabu a ri loyi a nga tshembekangiki?
13 Ku vuriwa yini hi tihosi leti Yehovha a a ti teka ti nga tshembekanga? I ntiyiso leswaku swi kona leswinene leswi ti swi endleke. Hambi ku ri Hosi Akabu wo homboloka u kombise leswaku wa titsongahata hi ndlela yo karhi a tlhela a tisola hi leswi a katsekeke loko ku dlayiwa Naboti. (1 Tih. 21:27-29) Nakambe u ake miti a tlhela a hlulela Vaisrayele tinyimpi. (1 Tih. 20:21, 29; 22:39) Hi ku va a hlohloteriwa hi nsati wakwe, Akabu u endle swilo swo nyenyetsa hi ku gandzela swikwembu swa mavunwa naswona a nga hundzukanga.—1 Tih. 21:25, 26.
14. (a) Hikwalahokayini Yehovha a teke Hosi Rehobuwama tanihi loyi a nga tshembekangiki? (b) Tihosi leti a ti nga tshembekanga a ti fana hi yini?
14 Xiya hosi yin’wana leyi a yi nga tshembekanga ku nga Rehobuwama. Hilaha hi dyondzeke hakona, yi endle swo karhi leswinene hi nkarhi lowu yi fumeke ha wona. Kambe loko se mfumo wa yona wu va ni matimba, yi tshike ku yingisa Nawu wa Yehovha ivi yi gandzela swikwembu swa mavunwa. (2 Tikr. 12:1) Endzhaku ka sweswo, yi katseke eka vugandzeri bya ntiyiso ni bya mavunwa. (1 Tih. 14:21-24) Rehobuwama na Akabu a hi vona ntsena va tshikeke vugandzeri bya ntiyiso. Entiyisweni, tihosi to tala leti a ti nga tshembekanga ti seketele vugandzeri bya mavunwa hi tindlela to karhi. Swi le rivaleni leswaku eka Yehovha, ku namarhela vugandzeri bya ntiyiso a ku ri swona leswi a swi endla a teka hosi yi tshembekile kumbe yi nga tshembekanga.
15. Hikwalahokayini ku namarhela vugandzeri bya ntiyiso swi ri swa nkoka eka Yehovha?
15 Hikwalahokayini mhaka ya vugandzeri yi ri ya nkoka swinene eka Yehovha? Xivangelo xin’wana hileswi tihosi a ti ri ni vutihlamuleri byo kongomisa vanhu va Yehovha evugandzerini bya ntiyiso. Nakambe, vugandzeri bya mavunwa a byi endla vanhu va endla swidyoho leswikulu va tlhela va khoma vanhu ku biha. (Hos. 4:1, 2) Tihosi ni vanhu lava a ti va fuma, a va tinyiketele eka Yehovha. Bibele yi kombisa leswaku loko vanhu va Xikwembu va gandzela swikwembu swa mavunwa, a swi fana ni loko va endla vuoswi. (Yer. 3:8, 9) Munhu loyi a endlaka vuoswi u dyohela munghana wa yena wa vukati hi ndlela leyikulu. Hilaha ku fanaka, mugandzeri loyi a tinyiketeleke wa Yehovha kambe a gandzelaka swifaniso swa hava, u N’wi dyohela hi ndlela leyikulu. e—Det. 4:23, 24.
16. Eka Yehovha, i yini leswi hambanisaka munhu wo lulama ni lowo homboloka?
16 Hi dyondza yini? Swi le rivaleni leswaku hi fanele hi papalata vugandzeri bya mavunwa. Kambe hi fanele hi gandzela Yehovha hi ndlela leyi a yi lavaka hi tlhela hi tshama hi khomekile entirhweni wakwe. Muprofeta Malakiya u swi veka erivaleni leswi endlaka munhu loyi a endlaka leswinene a hambana ni loyi a endlaka leswi nga lulamangiki. U te: “Mi ta tlhela mi vona ku hambana eka munhu wo lulama ni lowo homboloka ni le ka loyi a tirhelaka Xikwembu ni loyi a nga xi tirheliki.” (Mal. 3:18) Hikwalaho, a hi fanelanga hi pfumelela nchumu hambi ku ri swihoxo swa hina swi hi heta matimba lerova hi tshika ku tirhela Xikwembu. Loko hi tshika ku gandzela Yehovha, hi endla xidyoho lexikulu.
17. Xiboho lexi hi xi endlaka loko hi hlawula munghana wa vukati xi nga byi khumba njhani vuxaka bya hina na Yehovha?
17 Loko u nga byi nghenelanga vukati naswona u anakanyisisa hi ku byi nghenela, marito ya Malakiya ma nga ku pfuna u hlawula munghana lonene wa vukati. Munhu a nga va a ri munhu wa kahle kambe loko a nga gandzeli Xikwembu xa ntiyiso, xana xi n’wi teka a lulamile? (2 Kor. 6:14) Loko se mi tekanile, xana munhu yoloye u ta ku pfuna u tiyisa vuxaka bya wena na Yehovha? Ehleketa hi xikombiso lexi; Vavasati va Hosi Solomoni lava a va nga tirheli Yehovha, swi nga endleka a va ri vanhu va kahle. Kambe a va nga gandzeli Yehovha naswona hakatsongotsongo va hambukise mbilu yakwe leswaku a gandzela swikwembu swa mavunwa.—1 Tih. 11:1, 4.
18. I yini leswi vatswari va faneleke va swi dyondzisa vana va vona?
18 Vatswari, mi nga tirhisa swikombiso swa tihosi leti ku vulavuriweke ha tona eBibeleni leswaku mi pfuna vana va n’wina va hisekela ku tirhela Yehovha. Pfuna vana va wena va twisisa leswaku Yehovha a a teka hosi yi ri leyi lulameke kumbe leyi nga lulamangiki hi ku ya hileswi yi swi endleke ku va yi rhangisa vugandzeri bya ntiyiso. Dyondzisa vana va wena hi marito ni hi swiendlo leswaku swilo swo fana ni ku dyondza Bibele, ku ya etidyondzweni ni ku chumayela i swa nkoka ku tlula swilo hinkwaswo. (Mat. 6:33) Loko u nga endli tano, vana va nga ha tibyela leswaku ku va Mbhoni ya Yehovha a hi swa nkoka, ko va vukhongeri bya le kaya. Hikwalaho ka sweswo, mhaka yo gandzela Yehovha yi nga ha va yo hetelela evuton’wini bya vona kumbe va tshika ku n’wi gandzela hi ku helela.
19. Xana swa koteka leswaku lava tshikeke ku tirhela Yehovha va tlhela va va vanghana vakwe? (Nakambe vona bokisi le ri nge, “ U Nga Tlhelela Eka Yehovha!”)
19 Xana loko munhu a tshike ku tirhela Yehovha swi vula leswaku swi herile hi yena? Doo! Hikuva a nga ha hundzuka ivi a ya emahlweni a gandzela Yehovha. Leswaku a endla tano, swi nga ha lava leswaku a titsongahata ivi a amukela mpfuno wa vakulu. (Yak. 5:14) Swi nga ha lava a titsona swo tala leswaku a tlhela a va munghana wa Yehovha.
20. Yehovha u ta hi languta njhani loko hi tekelela tihosi to tshembeka?
20 Hi dyondze yini eka tihosi ta le Israyele? Hi nga swi kota ku tekelela tihosi to tshembeka loko hi tinyiketela eka Yehovha hilaha ku heleleke. Hi fanele hi dyondza eka swihoxo swa hina, hi hundzuka ni ku tlhela hi swi lulamisa. Onge hi nga tshama hi ri karhi hi tsundzuka ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona ku tshama hi ri karhi hi gandzela Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso. Loko u tshembeka eka Yehovha, u ta ku teka u ri munhu lonene.
RISIMU 45 Ku Anakanyisisa Ka Mbilu Ya Mina
a Eka nhlokomhaka leyi, xiga “tihosi ta le Israyele” xi vula tihosi hinkwato leti fumeke vanhu va Yehovha, ku nga ha va leti fumeke tinyimba timbirhi ta mfumo wa Yuda, tinyimba ta khume ta mfumo wa Israyele kumbe leti fumeke tinyimba hinkwato ta 12.
b NHLAMUSELO YA XIGA: Hi ntolovelo Bibele yi tirhisa rito “mbilu” ku hlamusela leswi munhu a nga swona, leswi a swi anakanyaka, langutelo, vuswikoti, leswi n’wi susumetelaka ku endla swo karhi ni leswi a lavaka ku swi fikelela.
c Swi vonaka onge a swi tolovelekile ku va tihosi leti nga gandzeriki Yehovha ti gandzela swikwembu swa matiko lawa ti ma hluleke.
d Hosi Asa u endle swidyoho leswikulu. (2 Tikr. 16:7, 10) Kambe eBibeleni ku vuriwa leswaku Asa u endle leswinene emahlweni ka Yehovha. Swi nga endleka hi ku famba ka nkarhi u hundzukile hambileswi eku sunguleni a aleke loko a tshinyiwa. Yehovha u vone leswinene eka yena ku nga ri swo biha. Xa nkoka swinene, Asa a nga gandzelanga xikwembu xin’wana handle ka Yehovha naswona u suse swikwembu swa mavunwa etikweni leri a a ri fuma.—1 Tih. 15:11-13; 2 Tikr. 14:2-5.
e Swileriso swimbirhi eka Nawu wa Muxe a swi yirisa vanhu leswaku va nga gandzeli nchumu kumbe munhu un’wana handle ka Yehovha.—Eks. 20:1-6.
f NHLAMUSELO YA XIFANISO: Nkulu loyi a ha riki muntshwa u tsundzuxa makwerhu mayelana ni ndlela leyi a byi nwaka hayona byala. Hi ku titsongahata u amukele xitsundzuxo, a cinca ni ku tlhela a ya emahlweni a tirhela Yehovha hi ku tshembeka.
