1. Xana Yehovha u hi endlele yini?

YEHOVHA u koke un’wana ni un’wana wa hina leswaku a tshinela eka yena. (Yoh. 6:44) Anakanya hi leswi sweswo swi vulaka swona. Loko Yehovha a ri karhi a kambisisa timbilu ta vanhu va tibiliyoni laha misaveni, u vone leswaku u ni mbilu leyinene naswona u ta n’wi rhandza. (1 Tikr. 28:9) Yehovha u ku tiva kahle, wa ku twisisa naswona wa ku rhandza. Swa chavelela ku tiva leswi!

2. Yesu u swi kombise njhani leswaku Yehovha wa ti rhandza tinyimpfu takwe?

² Yehovha wa khathala swinene hi wena ni hi vamakwerhu hinkwavo lava nga Vakreste. Leswaku a hi pfuna hi yi twisisa kahle mhaka leyi, Yesu u fanise Yehovha ni murisi. Loko murisi a ri ni tinyimpfu ta 100 ivi ku lahleka yin’we, xana u ta endla yini? U ta ‘siya leta 99 etintshaveni kutani a ya lava leyi lahlekeke.’ Loko murisi a kume nyimpfu yakwe, a nge yi hlundzukeli hileswi yi lahlekeke. Kambe u ta tsaka swinene. Hi dyondza yini? Tinyimpfu hinkwato i ta risima eka Yehovha. Yesu u te: “Tata wa mina la nga ematilweni a nga naveli leswaku un’wana wa lava lavatsongo a lova.”—Mat. 18:12-14.

3. Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

³ A hi swi naveli ni siku ni rin’we ku va xikhunguvanyiso eka vamakwerhu. Hi nga swi papalata njhani ku khunguvanyisa van’wana? Nakambe hi nga endla yini loko munhu un’wana a hi khunguvanyisile? Eka nhlokomhaka leyi hi ta hlamula swivutiso  leswi. Kambe hi nga se ya kule, a hi rhangeni hi dyondza hi “lava lavatsongo” lava ku vulavuriwaka ha vona eka Matewu ndzima 18.

4. I vamani “lava lavatsongo”?

⁴ “Lava lavatsongo” i vadyondzisiwa hinkwavo va Yesu. Swi nga ri na mhaka leswaku va ni malembe mangani, va “fana ni vana” hikuva va tiyimisele ku dyondzisiwa hi Yesu. (Mat. 18:3) Hambileswi va humaka eka tindhawu ni mindhavuko leyi nga faniki naswona va nga ni mavonelo ni mahanyelo lama nga faniki, hinkwavo ka vona va ni ripfumelo eka Kreste. Wa va rhandza swinene hikwalaho ka sweswo.—Mat. 18:6; Yoh. 1:12.

5. Yehovha u titwa njhani loko munhu un’wana a hi khunguvanyisa kumbe a hi twisa ku vava?

⁵ Hinkwavo “lava lavatsongo” i va risima eka Yehovha. Leswaku hi kota ku yi twisisa kahle mhaka leyi, anakanya ndlela leyi hi va rhandzaka hayona vana. I va risima eka hina. Hi lava ku va sirhelela hileswi va nga riki na matimba, ntokoto kumbe vutivi byo fana ni bya vanhu lavakulu. Leswi hi nga swi tsakeliki ku vona van’wana va xanisiwa, hi twa vava swinene loko ku xanisiwa n’wana. Yehovha u tano, u lava ku hi sirhelela naswona wa hlundzuka swinene loko munhu un’wana a hi khunguvanyisa kumbe ku hi twisa ku vava.—Esa. 63:9; Mar. 9:42.

6. Hi ku ya hi 1 Vakorinto 1:26-29, xana misava yi va teka njhani vadyondzisiwa va Yesu?

⁶ Vadyondzisiwa va Yesu va fana ni “lavatsongo” hi ndlela yihi? I vamani lava misava namuntlha yi nge i va nkoka? I swigwili, lava dumeke ni lava nga ni vulawuri byo karhi. Ku hambana na vona, vadyondzisiwa va Yesu va tekiwa va nga ri va nkoka naswona va ri “lavatsongo” lava nga pfuniki nchumu. (Hlaya 1 Vakorinto 1:26-29.) Kambe Yehovha a nga va teki tano.

7. Yehovha u lava hi titwa njhani hi vamakwerhu?

⁷ Yehovha u rhandza malandza yakwe hinkwawo swi nga ri na mhaka leswaku va ni malembe mangani va ri karhi va n’wi tirhela. Vamakwerhu hinkwavo i va nkoka eka Yehovha, na hina hi fanele hi va teka va ri va nkoka. A hi lavi ku va ni xihlawuhlawu kambe hi lava ku ‘rhandza vamakwerhu hinkwavo’ ku nga ri vo karhi ntsena. (1 Pet. 2:17) Hi fanele hi tiyimisela ku va sirhelela ni ku va khathalela. Loko hi vona onge hi khunguvanyise makwerhu kumbe ku n’wi twisa ku vava, a hi fanelanga hi tiyimelela hi ku vula leswaku a nga hlweli ku hlundzuka kutani u fanele a hi rivalela. I yini lexi endlaka van’wana va khunguvanyeka? Kumbexana van’wana va titwa va nga pfuni nchumu hikwalaho ka ndlela leyi va kurisiweke ha yona. Nakambe van’wana va ha ri vantshwa entiyisweni naswona a va se dyondza ndlela yo rivalela lava endlaka swihoxo. Swi nga ri na mhaka leswaku i xivangelo xihi, hi fanele hi lulamisa timhaka hi ku hatlisa. Loko munhu a tshamela ku khunguvanyisiwa hi swihoxo swa van’wana, u fanele a swi xiya leswaku u ni mukhuva wo biha lowu a faneleke a hatla a wu tsuvula. U fanele a endla tano leswaku a ta tshama a tsakile ni ku va ni vuxaka lebyinene ni van’wana.

8. I mukhuva wihi lowu vadyondzisiwa va Yesu a va ri na wona?

⁸ I yini lexi endleke leswaku Yesu a vulavula hi “lava lavatsongo”? Hikuva vadyondzisiwa vakwe a va n’wi vutise xivutiso lexi: “Kahlekahle i mani lonkulu eMfun’weni wa matilo?” (Mat. 18:1) Vayuda vo tala enkarhini wolowo a va lava vanhu van’wana va va teka va ri va nkoka loko va ri ni xikhundlha xo karhi. Xidyondzeki xin’wana xi ri: “Ku xiximiwa, ndhuma, ku amukeriwa ni xichavo, i swilo leswi a swi tekiwa swi ri swa nkoka ngopfu evuton’wini bya vona.”

9. Vadyondzisiwa va Yesu a va fanele va endla yini?

 ⁹ Yesu a a swi tiva leswaku vadyondzisiwa vakwe va fanele va lwa hi matimba loko va lava ku tsuvula mukhuva wa Vayuda wa ku phikizana lowu a wu dzime timitsu etimbilwini ta vona. U va byele leswi: “Lonkulu exikarhi ka n’wina a a ve lontsongo eka hinkwenu, kasi loyi a mi rhangelaka a ku ve yena loyi a mi tirhelaka.” (Luka 22:26) Hi kombisa leswaku hi “lontsongo” loko hi “teka van’wana va ri lava tlakukeke” eka hina. (Filp. 2:3) Loko hi endla tano, hi ta swi kota ku papalata ku khunguvanyisa van’wana.

10. Hi xihi xitsundzuxo xa Pawulo lexi hi faneleke hi xi tekela enhlokweni?

¹⁰ Vamakwerhu hinkwavo va tlakukile eka hina hi tindlela to karhi. Swa olova ku swi vona leswi, loko hi xiya vumunhu bya vona lebyinene. Hi fanele hi xi tekela enhlokweni xitsundzuxo xa Pawulo lexi a xi nyikeke Vakorinto, loko a ku: “I mani loyi a ku endlaka u hambana ni un’wana? Kahlekahle i yini lexi u nga na xona lexi u nga nyikiwangiki? Loko ku ri hi ku u lo nyikiwa, hikwalaho ka yini u tibuma onge a wu lo nyikiwa?” (1 Kor. 4:7) Hi fanele hi tivonela eka mukhuva wo endla swilo hi xikongomelo xo lava ku voniwa kumbe ku tivona hi tlakukile ku tlula van’wana. Loko makwerhu a ri ni vuswikoti byo nyikela mimbulavulo kumbe makwerhu wa xisati a ri ni vuswikoti byo sungula tidyondzo ta Bibele, hinkwavo ka vona va fanele va yisa ku dzuneka eka Yehovha.

11. Yesu a a lava ku hi dyondzisa yini eka xikombiso xa hosi ni nandza wa yona?

¹¹ Endzhaku ko tsundzuxa valandzeri vakwe hi ku papalata ku khunguvanyisi van’wana, Yesu u va nyike xikombiso lexi vulavulaka hi hosi ni nandza wa yona. Hosi yi herise xikweleti lexi nandza wa yona a xi kolota lexi a a nga ta pfuka a swi kotile ku xi hakela. Endzhakunyana, nandza yoloye u tsandzeke ku herisa xikweleti xitsongo lexi a a kolotiwa xona hi nandzakuloni. Eku heteleleni, hosi yi pfalele nandza loyi a nga riki na tintswalo ekhotsweni. Hi dyondza yini? Yesu u te: “Ni Tata wa mina la nge matilweni u ta endla hilaha ku fanaka eka n’wina loko un’wana wa n’wina a nga rivaleli makwavo hi mbilu hinkwayo.”—Mat. 18:21-35.

12. Hi nga va twisa njhani van’wana ku vava loko hi ala ku va rivalela?

¹² Leswi nandza a swi endleke a swi vavisanga yena ntsena kambe ni van’wana. Xo sungula, u n’wi twise ku vava nandzakuloni hi ku lerisa leswaku “a hoxiwa ekhotsweni a kala a hakela mali leyi a a n’wi kolota yona.” Xa vumbirhi, u vavise ni malandza laman’wana lama voneke leswi a swi endleke. Loko “ma vona leswi endlekeke, ma karhateka swinene.” Hilaha ku fanaka, swiendlo swa hina swa va khumba van’wana. Loko un’wana a hi dyoherile ivi hi ala ku n’wi rivalela, xana ku ta endleka yini? Xo sungula, hi n’wi twisa ku vava loko hi ala ku n’wi rivalela, hi n’wi fularhela ni ku nga n’wi kombisi rirhandzu. Xa vumbirhi, hi endla leswaku vamakwerhu evandlheni va nga ntshunxeki loko va tiva leswaku a hi n’wi rivalelanga makwerhu loyi hi nga tlulana milenge na yena.

13. U dyondza yini eka ntokoto wa phayona rin’wana?

¹³ Loko hi rivalela vamakwerhu, a ku vuyeriwi hina ntsena kambe ni van’wana. Wolowo i ntokoto wa phayona leri vuriwaka Crystal. A a twisiwe ku vava hi makwerhu waxisati evandlheni. U ri: “Marito yakwe lama nga riki ni rirhandzu a ma tshamela ku ndzi tlhava ku fana ni mukwana. A ndzi nga lavi ku famba na yena hi movha yin’we loko hi ya ensin’wini. Ndzi heleriwe hi ntsako naswona a ndzi nga ha yi rhandzi nsimu.” Crystal a a vona swi fanerile ku hlundzuka. Kambe a nga n’wi hlundzukelanga nkarhi wo leha kumbe ku rhangisa ndlela leyi yena n’wini a titwaka hayona. Hi ku titsongahata, u yingise xitsundzuxo xa le matsalweni  lexi kumekaka eka Xihondzo xo Rindza xa October 15, 1999, ehansi ka nhloko mhaka leyi nge “Rivalela Swi Suka eMbilwini.” U n’wi rivalerile. Crystal u ri: “Se ndza swi vona leswaku hinkwerhu hi lwa hi matimba leswaku hi ambala vumunhu lebyintshwa naswona Yehovha u hi rivalela hi ku ntshunxeka siku ni siku. Ndzi titwa ndzi rhuliwe ndzhwalo emakatleni. Ndzi tlhele ndzi kuma ntsako wa mina.”

14. Hi ku ya hi Matewu 18:21, 22, hi xihi xiphiqo lexi muapostola Petro a a ri na xona naswona u dyondza yini eka nhlamulo ya Yesu?

¹⁴ Ha swi tiva leswaku ku rivalela van’wana i swa nkoka swinene. Kambe swi nga hi tikela ku endla tano. Swi nga endleka Muapostola Petro na yena a titwa tano. (Hlaya Matewu 18:21, 22.) I yini lexi nga hi pfunaka? Xo sungula, anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a ku rivalelaka hayona. (Mat. 18:32, 33) A swi nga hi faneli leswaku a hi rivalela kambe u endla tano hi ku tshunxeka. (Ps. 103:8-10) Hilaha ku fanaka, “na hina hi boheka ku rhandzana.” Ku rivalela van’wana a hi nchumu lowu hi tihlawulelaka wona. Kambe swa boha leswaku hi rivalela vamakwerhu. (1 Yoh. 4:11) Xa vumbirhi, anakanyisisa hileswi nga ta endleka loko u rivalela van’wana. Hi ta pfuna makwerhu loyi a hi dyoheleke leswaku a tshunxeka evandlheni, hi ta sirhelela vuxaka bya hina na Yehovha naswona hi ta tirhula ndzhwalo emakatleni. (2 Kor. 2:7; Kol. 3:14) Xo hetelela, khongela eka Loyi a lavaka leswaku hi rivalela. U nga pfumeleli Sathana a kavanyeta ku rhula loku u nga na kona ni vamakwerhu. (Efe. 4:26, 27) Hi fanele hi kombela Yehovha a hi pfuna leswaku hi kondletela ku rhula evandlheni.

15. Vakolosa 3:13, yi vula leswaku hi fanele hi endla yini loko makwerhu a endle swilo leswi nga hi khomiki kahle?

¹⁵ A hi nge makwerhu u endle swilo leswi nga ku khomiki kahle. U fanele u endla yini? Endla hilaha u nga kotaka hakona leswaku u kondletela ku rhula. Khongela eka Yehovha u n’wi  byela ndlela leyi u titwaka hayona. N’wi kombele a pfuna loyi a ku twiseke ku vava ni ku ku pfuna u vona vumunhu bya yena lebyi Yehovha a byi rhandzaka. (Luka 6:28) Loko swi ku tikela ku rivala leswi makwerhu a ku endleleke swona, vulavula na yena. Swa pfuna ku tibyela leswaku makwerhu a nge pfuki a ku twise ku vava hi vomu. (Mat. 5:23, 24; 1 Kor. 13:7) Loko u vulavula na yena, twisisa ndlela leyi a tiphofulaka hayona. U fanele u endla yini loko a nga swi lavi ku kondletela ku rhula? ‘Yana emahlweni u n’wi lehisela mbilu.’ U nga n’wi heleli mbilu. (Hlaya Vakolosa 3:13.) Xa nkoka swinene, u nga tshami na mahlundzu lama nga ta dlaya vuxaka bya wena na Yehovha. U nga pfumeleli nchumu wu onha vuxaka bya wena na Yehovha. Loko u endla tano swi kombisa leswaku u rhandza Yehovha ku tlula swilo hinkwaswo.—Ps. 119:165.

16. Hi byihi vutihlamuleri lebyi hinkwerhu hi nga na byona?

¹⁶ Ha tsaka swinene leswi hi kotaka ku tirhela Yehovha hi vun’we ni vamakwerhu tanihi “ntlhambi wun’we” hi kongomisiwa hi ‘murisi un’we.’ (Yoh. 10:16) Buku leyi nge Nhlangano Lowu Endlaka Ku Rhandza Ka Yehovha, eka tluka 165 yi ri: “Leswaku u vuyeriwa hi vun’we byebyo u ni vutihlamuleri bya ku hoxa xandla leswaku byi tshama byi ri kona.” Hikwalaho, hi fanele hi “tiletela leswaku hi languta vamakwerhu hi ndlela leyi Yehovha a va langutaka hayona.” Hinkwerhu hina “lavatsongo,” hi va risima eka Yehovha. Xana na wena u va teka tano vamakwerhu? Yehovha wa swi vona ni ku swi tlangela hinkwaswo leswi u swi endlaka leswaku u va pfuna ni ku va khathalela.—Mat. 10:42.

17. Hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?

¹⁷ Ha va rhandza vamakwerhu. Hikwalaho, a hi ‘tivoneleni leswaku hi nga veki xikhunguvanyiso kumbe nchumu lowu nga wisaka makwerhu.’ (Rhom. 14:13) Hi teka vamakwerhu va ri lava tlakukeke eka hina naswona hi lava ku va rivalela swi suka embilwini. Onge hi nga tirha hi matimba leswaku hi nga pfumeleli van’wana va hi khunguvanyisa hi ku olova. Ku engetela kwalaho, “a hi lavisiseni swilo leswi endlaka leswaku ku va ni ku rhula ni swilo leswi akaka van’wana.”—Rhom. 14:19.