1. Hi wihi nchumu lowu vanhu vo tala va wu xiyaka loko va ta etinhlengeletanweni ta hina ro sungula? (Nakambe vona xifaniso.)

 EHLEKETA hi vatekani lava teke ro sungula eHolweni ya Mfumo ya Timbhoni ta Yehovha. Va hlamarisiwa ngopfu hi ndlela ya rirhandzu leyi va amukeriwaka hayona ni rirhandzu leri va ri vonaka evandlheni. Endzhaku ka tidyondzo loko va ri karhi va muka, nsati u byela nuna a ku, ‘Vanhu lava va hambanile ni vanhu lava hi tshameke hi hlangana na vona naswona ndzi tiphinile hi ku va swin’we na vona.’

2. Hikwalahokayini van’wana va tshike ku tirhela Yehovha?

² Rirhandzu leri vanhu va Yehovha va nga na rona evandlheni ra Vukreste hakunene ra hlamarisa. I ntiyiso leswaku Timbhoni ta Yehovha a hi tintsumi. (1 Yoh. 1:8) Hikwalaho, loko hi ya hi va tiva kahle vamakwerhu evandlheni, hi ya hi vona swihoxo swin’wana leswi va nga na swona. (Rhom. 3:23) Lexi twisaka ku vava, van’wana va tshike ku tirhela Yehovha hikwalaho ka swihoxo swa van’wana.

3. Hi nga va tiva njhani valandzeri va Yesu va ntiyiso? (Yohane 13:34, 35)

³ Tlhela u languta tsalwa ra nhlokomhaka leyi. (Hlaya Yohane 13:34, 35.) Hi nga va tiva njhani Vakreste va ntiyiso? Hi leswi va nga ni rirhandzu kambe sweswo a swi vuli swona leswaku a va swi endli swihoxo. Nakambe, xiya leswaku Yesu a nga vulanga a ku: ‘N’wina mi ta tiva leswaku mi va dyondzisiwa va mina.’ U te: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina.” Hikwalaho, Yesu u vule leswaku vanhu lava nga n’wi landzeriki na vona a va ta kota ku vona valandzeri vakwe va ntiyiso hikwalaho ka rirhandzu ra ntiyiso leri va kombisanaka rona.

4. Vanhu va nga ha lava ku tiva yini hi Vakreste va ntiyiso?

⁴ Vanhu van’wana lava nga riki Timbhoni ta Yehovha va nga  ha tivutisa va ku: ‘Xana rirhandzu ri nga hi pfuna njhani hi kota ku tiva valandzeri va Yesu va ntiyiso? Yesu u va kombise njhani rirhandzu vaapostola vakwe? Nakambe hi nga n’wi tekelela njhani Yesu namuntlha?’ Timbhoni ti endla kahle ku ehleketisisa hi tinhlamulo ta swivutiso leswi. Ku endla tano swi nga hi pfuna hi ya hi rhandzana swinene ngopfungopfu loko van’wana va hi endlela swihoxo.—Efe. 5:2.

5. Hlamusela marito ya Yesu lama nga eka Yohane 15:12, 13.

⁵ Yesu u swi veke erivaleni leswaku valandzeri vakwe a va ta rhandzana hi ndlela yo hlawuleka. (Hlaya Yohane 15:12, 13.) Xiya leswi Yesu a va leriseke swona: “Rhandzana[ni] hilaha ndzi mi rhandzeke hakona.” Xana sweswo swi vula yini? Yesu u ye emahlweni a hlamusela leswaku leri i rirhandzu leri nga laviki leswi vuyerisaka rona ntsena, ku nga rirhandzu leri endlaka leswaku Mukreste a fela hambi ku ri Mukrestekulobye loko swi fanerile. b

6. Rito ra Xikwembu ri swi kombisa njhani leswaku rirhandzu i ra nkoka?

⁶ Rito ra Xikwembu ri hi dyondzisa leswaku rirhandzu i ra nkoka swinene. Tindzimana ta le Bibeleni leti vanhu vo tala va ti rhandzaka ti katsa ni leti landzelaka: “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yoh. 4:8) “U fanele u rhandza warikwenu hi ndlela leyi u tirhandzaka ha yona.” (Mat. 22:39) “Rirhandzu ri funengeta swidyoho swo tala.” (1 Pet. 4:8) “Rirhandzu a ri heli.” (1 Kor. 13:8) Tindzimana leti ni tin’wana ti fanele ti swi veka erivaleni eka un’wana ni un’wana ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona ku tikarhatela ku va ni rirhandzu ni ku tlhela hi ri kombisa.

7. Hikwalahokayini Sathana a nga ta pfuka a swi kotile ku endla leswaku vanhu va va ni vun’we ni ku rhandzana?

⁷ Vanhu vo tala va tivutisa leswi: ‘Hi nga  byi vona njhani vukhongeri bya ntiyiso? Vukhongeri hinkwabyo byi vula leswaku byi dyondzisa ntiyiso kambe hinkwabyo byi dyondzisa swilo swo hambana hi Xikwembu.’ Sathana u swi kotile ku pfilunganya vanhu hi ku endla leswaku ku va ni mihlangano yo tala ya vukhongeri bya mavunwa. Kambe a nge swi koti ku endla leswaku Vakreste emisaveni hinkwayo va rhandzana. I Yehovha ntsena la nga endlaka sweswo. Sweswo swa twala hikuva rirhandzu ra ntiyiso ri huma eka Yehovha naswona u katekisa vagandzeri vakwe ni ku tlhela a va nyika moya wakwe lowo kwetsima. (1 Yoh. 4:7) A swi hlamarisi leswi Yesu a vuleke leswaku valandzeri vakwe va ntiyiso a va ta kombana rirhandzu ra ntiyiso.

8-9. Vanhu vo tala va titwe njhani hi rirhandzu leri va ri voneke eka Timbhoni ta Yehovha?

⁸ Hilaha Yesu a vuleke hakona, vo tala va xiye leswaku valandzeri va ntiyiso va kombana rirhandzu ra ntiyiso. Hi xikombiso, makwerhu la vuriwaka Ian u tsundzuka nhlengeletano ya muganga yo sungula leyi a yeke eka yona leyi a yi khomeriwe exitediyamu xa le kusuhi ni kaya rakwe. Eka tin’hweti ti nga ri tingani leti hundzeke, u hlalele ntlangu eka xitediyamu xexo. U ri: “Ku hambana ka [ntlangu wolowo] ni ntsombano lowu a ku ri ku kulu. Timbhoni a ti ri ni xinghana naswona a ti ambale kahle, ni vana va tona a va tshamisekile.” U tlhela a ku: “Ku tlula kwalaho, vanhu lava, a va vonaka va enerisekile va tlhela va ri ni ku rhula, ku nga leswi a ndzi swi navela. A ndzi tsundzuki ni yin’we ya tinkulumo leti nyikeriweke siku rero, kambe ndlela leyi Timbhoni ti tikhomeke ha yona yi ndzi tsakisile.” c Rirhandzu ra ntiyiso hi rona ri endlaka hi tikhoma hi ndlela yoleyo. Leswi hi va rhandzaka vamakwerhu, hi va komba musa ni ku va xixima.

⁹ Makwerhu la vuriwaka John u titwe hi ndlela leyi fanaka loko a ya etinhlengeletanweni ta vandlha ro sungula, u ri: “Ndzi tsakisiwe hi xinghana . . . [xa] un’wana ni un’wana loyi a ri kwalaho—a ti vonaka onge i vakwetsimi. Rirhandzu ra tona ra xiviri ri ndzi khorwisile leswaku ndzi kume vukhongeri bya ntiyiso.” d Nkarhi ni nkarhi, mitokoto yo fana ni leyi yi kombisa leswaku vanhu va Yehovha i Vakreste va ntiyiso.

10. Hi rini laha ngopfungopfu hi kumaka nkarhi wo kombisa leswaku ha va rhandza vamakwerhu? (Nakambe vona nhlamuselo ya le hansi.)

¹⁰ Hilaha se hi buleke hakona eku sunguleni, a nga kona makwerhu la nga endliki swihoxo. Mikarhi yin’wana vamakwerhu va ta vula kumbe ku endla swilo leswi nga hi khomiki kahle. e (Yak. 3:2) Loko sweswo swi endleka, hi kuma nkarhi wo kombisa leswaku hi rhandza vamakwerhu hi swiendlo ni marito. Emhakeni leyi, hi nga dyondza yini eka xikombiso lexi Yesu a hi vekeleke xona?—Yoh. 13:15.

11. Hi byihi vumunhu byo biha lebyi Yakobo na Yohane va byi kombiseke? (Nakambe vona xifaniso.)

¹¹ Yesu a a nga langutelanga leswaku valandzeri vakwe va nga swi endli swihoxo. Ematshan’weni ya sweswo, hi ndlela ya rirhandzu u va pfune leswaku va antswisa vumunhu bya vona lebyi nga tsakisiki leswaku Yehovha a va amukela. Siku rin’wana, vaapostola vambirhi  ku nga Yakobo na Yohane va rhume mhani wa vona leswaku a ya va kombelela swikhundlha eMfun’weni wa Xikwembu eka Yesu. (Mat. 20:20, 21) Yakobo na Yohane va kombise leswaku va tikukumuxa naswona a va lava ku tekeriwa enhlokweni.—Swiv. 16:18.

12. Xana i Yakobo na Yohane ntsena lava kombiseke vumunhu byo biha? Hlamusela.

¹² Yakobo na Yohane a hi vona ntsena lava kombiseke vumunhu byo biha loko ku endleka sweswo. Xiya leswi vaapostola lavan’wana va swi endleke: “Loko lavan’wana va khume va twa mhaka leyi, va hlundzukela vamakwavo lava vambirhi.” (Mat. 20:24) Hi nga ha ehleketa hi mholovo leyikulu leyi veke kona exikarhi ka vaapostola ni vamakwavo lavambirhi. Kumbexana vaapostola lavan’wana va vule swo fana ni leswi: ‘Xana mo va vamani n’wina ku kombela swikhundlha swo hlawuleka eMfun’weni wa Xikwembu? A hi n’wina ntsena mi tirheke hi matimba na Yesu. Na hina ha faneleka ku fana na n’wina ku kuma swikhundlha leswi swo hlawuleka!’ Swi nga ri na mhaka leswaku ku endleke yini, vaapostola a va kombisananga rirhandzu emhakeni leyi.

13. Xana Yesu u endle yini loko vaapostola vakwe va endla swihoxo? (Matewu 20:25-28)

¹³ Yesu u yi tamele njhani mhaka leyi? A nga va hlundzukelanga. A nga vulanga leswaku u ta lava vaapostola vo antswa, lava titsongahataka swinene ni lava a va ta rhandzana mikarhi hinkwayo. Ematshan’weni ya  sweswo, Yesu u va pfunile ni ku va lehisela mbilu vavanuna lava va timbilu letinene. (Hlaya Matewu 20:25-28.) U ye emahlweni a va pfuna hi ndlela ya rirhandzu hambileswi a ku nga ri ro sungula kumbe ro hetelela vaapostola va kanetana hileswaku i mani lonkulu exikarhi ka vona.—Mar. 9:34; Luka 22:24.

14. Xana vaapostola va Yesu va kulele endhawini ya njhani?

¹⁴ A swi kanakanisi leswaku Yesu a a yi twisisa ndhawu leyi vaapostola va kuleleke eka yona. (Yoh. 2:24, 25) Va kulele endhawini leyi varhangeri va vukhongeri a va swi teka swi ri swa nkoka ngopfu swikhundlha. (Mat. 23:6) Varhangeri va Vayuda a va tiendla van’wamunene. f (Luka 18:9-12) Yesu a a swi twisisa leswaku ndhawu leyi va kuleleke eka yona a yi ta lawula ndlela leyi a va titeka hayona ku katsa ni van’wana. (Swiv. 19:11) A a nga langutelanga leswaku va endla leswi va nga kotiki ku swi endla naswona a nga karihanga loko va hluleka ku endla leswinene. A a swi tiva leswaku a va ri ni timbilu letinene kutani u va lehisele mbilu loko a ri karhi a va pfuna va tshika ku tikukumuxa ni ku titeka va ri va nkoka ngopfu kutani va rhandza van’wana.

15. Hi nga dyondza yini eka leswi endlekeleke Yakobo, Yohane ni vaapostola lavan’wana?

¹⁵ Hi nga dyondza swo tala eka leswi Yakobo na Yohane va swi endleke. A va nga fanelanga va kombele xikhundlha eMfun’weni wa Xikwembu. Kambe ni vaapostola lavan’wana na vona a va nga fanelanga va pfumelele mhaka leyi yi onha vun’we bya vona. Hambiswiritano, Yesu u pfune vaapostola hinkwavo va 12 hi ndlela ya rirhandzu ni musa. Xana hi dyondza yini? Leswi nga swa nkoka, a hi leswi van’wana va hi endlaka swona ntsena kambe ni ndlela leyi hina hi endlaka swilo hayona hikwalaho ka swihoxo swa vona. I yini leswi nga hi pfunaka? Loko makwerhu a hi kwatisile, hi nga tivutisa leswi: ‘Hikwalahokayini leswi a swi endleke swi ndzi karhata swinene? Xana swi kombisa vumunhu byo biha lebyi ndzi faneleke ndzi byi antswisa? Xana swi nga endleka makwerhu la ndzi kwatiseke a langutane ni xiyimo xo tika? Hambiloko ndzi ri ni xivangelo lexi twalaka xo va ndzi hlundzuka, xana ndzi kombisa rirhandzu ra ntiyiso hi ku swi ba hi makatla leswi a ndzi endleleke swona?’ Loko hi ya emahlweni hi khoma vamakwerhu hi ndlela ya rirhandzu, hi ya hi kombisa leswaku hi valandzeri va Yesu va ntiyiso.

16. I yini swin’wana leswi hi nga swi dyondzaka eka Yesu?

¹⁶ Xikombiso xa Yesu xi tlhela xi hi dyondzisa leswaku hi ringeta ku twisisa vamakwerhu. (Swiv. 20:5) I ntiyiso leswaku Yesu a a kota ku vona leswi nga etimbilwini ta vanhu. Hina a hi swi koti. Kambe hi nga va lehisela mbilu vamakwerhu loko va hi endlela swihoxo. (Efe. 4:1, 2; 1 Pet. 3:8) Swa olova ku endla leswi loko hi va tiva kahle vamakwerhu. Xiya xikombiso lexi.

17. Xana mulanguteri wa muganga un’wana swi n’wi vuyerise njhani ku tiva makwerhu ku antswa?

¹⁷ Mulanguteri wa muganga wa le Afrika Vuxa u tsundzuka makwerhu loyi a a vona onge a a nga va khomi kahle vanhu van’wana. Xana mulanguteri wa muganga u endle yini? U ri: “Ematshan’weni ya ku papalata makwerhu loyi, ndzi ringete ku n’wi tiva ku antswa.” Hi ku endla tano, mulanguteri wa muganga u  dyondze swin’wana hi ndlela leyi makwerhu loyi a kurisiweke hayona leswi endleke a va ni vumunhu byo tano. Mulanguteri wa muganga u tlhela a ku: “Loko se ndzi twisise ndlela leyi makwerhu loyi a tikarhateke ha yona leswaku a phela swa mukhuva wa ka vona ehansi, ndzi sungule ku n’wi tlangela. Hi ve vanghana lavakulu.” I ntiyiso leswaku loko hi ringeta ku va tiva kahle vamakwerhu, mikarhi yo tala swa hi olovela ku va rhandza.

18. Hi swihi swivutiso leswi hi nga tivutisaka swona loko makwerhu a hi twise ku vava? (Swivuriso 26:20)

¹⁸ Mikarhi yin’wana hi nga vona swi fanerile ku bula ni makwerhu la hi twiseke ku vava. Kambe hi endla kahle ku sungula hi ku tivutisa swivutiso swo fana ni leswi: ‘Xana ndzi ni vuxokoxoko hinkwabyo?’ (Swiv. 18:13) ‘Xana swi nga endleka a a nga tiyimiselanga ku ndzi twisa ku vava?’ (Ekl. 7:20) ‘Xana ndzi tshame ndzi endla xihoxo lexi fanaka?’ (Ekl. 7:21, 22) ‘Xana ku bula ni makwerhu yoloye swi ta endla leswaku xiyimo xi nyanya ematshan’weni yo va xi antswa?’ (Hlaya Swivuriso 26:20.) Loko hi tinyika nkarhi wo kambisisa swivutiso swo fana ni leswi, hi nga kuma leswaku ndlela leyi hi rhandzaka makwerhu hayona yi nga endla hi xi ba hi makatla xihoxo xakwe.

19. Xana u tiyimisele ku endla yini?

¹⁹ Timbhoni ta Yehovha ta swi kombisa leswaku i vadyondzisiwa va Yesu va ntiyiso. Hinkwerhu hi kombisa leswaku hi valandzeri va Yesu va ntiyiso loko hi kombisa vamakwerhu rirhandzu ra ntiyiso hambileswi va endlaka swihoxo. Loko hi endla tano, hi nga pfuna vanhu leswaku va vona vugandzeri bya ntiyiso naswona va hi joyina loko hi gandzela Yehovha Xikwembu xa rirhandzu. A hi tiyimiseleni ku ya emahlweni hi kombisa rirhandzu leri endlaka hi tiva Vakreste va ntiyiso.