1. Hi yihi mikateko yin’wana leyi hi tiphinaka hayona hileswi hi nga xiphemu xa nhlangano wa Yehovha?

 I NKATEKO ku va xiphemu xa nhlangano wa Yehovha emasikwini lawa yo hetelela naswona ma tikaka swinene. Leswi swiyimo swa misava leyi swi nyanyaka ku biha, Yehovha u hi nyike ndyangu wa vamakwerhu lowu hi pfunaka naswona wu nga ni vun’we. (Ps. 133:1) U hi pfuna leswaku hi va ni mindyangu leyi tsakeke. (Efe. 5:33–6:1) U tlhela a hi nyika vutlhari leswaku hi kota ku va ni ku rhula.

2. I yini leswi hi faneleke hi swi endla naswona hikwalahokayini?

² Hambiswiritano, hi fanele hi tirha hi matimba leswaku hi tshama hi tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Hikwalahokayini? Hikuva mikarhi yin’wana hi nga khunguvanyisiwa hi marito ni swiendlo swa van’wana. Nakambe hi nga hela matimba loko hi endla swihoxo, ngopfungopfu loko hi swi endla hi ku phindhaphindha. Hi fanele hi tiyisela loko hi ri karhi hi tirhela Yehovha (1) loko makwerhu a hi khunguvanyisa, (2) loko munghana wa vukati a hi khomisa tingana ni (3) loko hi hela matimba hikwalaho ka swihoxo swa hina. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta bula hi swiyimo leswi ha xin’we xin’we. Hi ta tlhela hi vona leswi hi nga swi dyondzaka eka vanhu vanharhu va le Bibeleni lava tshameke va tshembekile.

TIYISELA LOKO MAKWERHU A KU KHUNGUVANYISA

3. Vanhu va Yehovha va langutana ni mitlhontlho yihi?

³ Ntlhontlho. Vamakwerhu van’wana va ni vumunhu lebyi hi nyangatsaka. Van’wana va nga hi khomisa tingana kumbe va hi khoma hi ndlela leyi nga kombisiki rirhandzu. Vakulu va nga ha endla swihoxo. Sweswo swi nga ha endla van’wana va kanakana loko nhlangano lowu wu ri wa Xikwembu. Ematshan’weni yo ya emahlweni va tirhela Xikwembu “hi mbilu yin’we” ni vamakwavo, va nga ha papalata lava va va khunguvanyiseke kumbe va tshika  hambi ku ri ku ya etinhlengeletanweni ta vandlha. (Sof. 3:9) Xana sweswo i vutlhari? Xiya leswi hi nga swi dyondzaka eka xikombiso xa le Bibeleni xa munhu loyi a langutaneke ni swiphiqo leswi fanaka.

4. Hi yihi mitlhontlho leyi muapostola Pawulo a langutaneke na yona?

⁴ Xikombiso xa le Bibeleni. Muapostola Pawulo a a swi tiva leswaku Vakrestekuloni a va swi endla swihoxo. Hi xikombiso, van’wana va le vandlheni ra le Yerusalema a va n’wi chava. (Mit. 9:26) Endzhakunyana, van’wana va vulavule ku biha hi yena hi xikongomelo xo onha ndhuma yakwe. (2 Kor. 10:10) Pawulo u vone nkulu a endla xiboho lexi hoxeke lexi nga ha vaka xi khunguvanyise van’wana. (Gal. 2:​11, 12) Nakambe Marka loyi a a ri munghana wakwe lonkulu, u n’wi twise ku vava swinene. (Mit. 15:​37, 38) A swi ta va swi n’wi oloverile Pawulo ku pfumelela xin’wana xa swiyimo leswi xi n’wi tshikisa ku tihlanganisa ni vamakwavo lava n’wi twiseke ku vava. Kambe, u tshame a ri ni langutelo lerinene hi vamakwavo ni ku tshama a tshembekile loko a ri karhi a tirhela Yehovha. Pawulo u pfuniwe hi yini leswaku a tiyisela?

5. I yini lexi pfuneke Pawulo leswaku a nga va heleli mbilu vamakwavo? (Vakolosa 3:​13, 14) (Nakambe vona xifaniso.)

⁵ Pawulo a a va rhandza vamakwavo. Rirhandzu rero ri n’wi pfune leswaku a languta vumunhu bya vona lebyinene ivi a swi ba hi makatla swihoxo swa vona. Rirhandzu ri pfune Pawulo leswaku a rivalela van’wana, ku nga leswi a hi byeleke leswaku hi swi endla eka Vakolosa 3:​13, 14. (Yi Hlaye.) Xiya ndlela leyi Pawulo a rivaleleke Marka hayona. Loko Marka a famba a siya Pawulo eka riendzo rakwe ro sungula ra vurhumiwa, Pawulo a nga tshamanga a n’wi hlundzukerile. Hi ku famba ka nkarhi, loko Pawulo a tsalela vandlha ra le Kolosa papila leri khutazaka, u bumabumele Marka tanihi leswi a n’wi ‘chaveleleke swinene’ naswona a nga mutirhikulobye loyi a n’wi rhandzaka. (Kol. 4:​10, 11) Loko a ri ekhotsweni eRhoma, Pawulo u kombele Marka hi ku kongoma leswaku a ta a ta n’wi pfuna. (2 Tim. 4:11) Swi lo tlangandla leswaku Pawulo u rivalele vamakwavo naswona a nga va lahlelanga mavoko. Hi dyondza yini eka Pawulo?

6-7. I yini leswi nga hi pfunaka hi ya emahlweni hi rhandza vamakwerhu hambiloko va endla swihoxo? (1 Yohane 4:7)

⁶ Leswi hi swi dyondzaka. Yehovha u lava leswaku hi ya emahlweni hi kombisa vamakwerhu rirhandzu. (Hlaya 1 Yohane 4:7.) Loko makwerhu a nga hi khomi kahle, hi fanele hi tibyela leswaku a a nga tiyimiselanga ku hi twisa ku vava naswona sweswo u swi endle handle ko ehleketa. (Swiv. 12:18) Xikwembu xi rhandza malandza ya xona yo tshembeka hambiloko ma endla swihoxo. A xi hi pfaleli ehandle loko hi endla swihoxo;  kumbe xi hi khoma hi mbilu. (Ps. 103:9) Mayana ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona eka hina ku tekelela Tata wa hina loyi a rivalelaka!—Efe. 4:32–5:1.

⁷ Tsundzuka leswaku leswi makumu ma tshinelaka, hi fanele hi ya hi va ni vun’we ni vamakwerhu. Hi nga langutela leswaku hi ta ya hi xanisiwa. Hi nga ha tlhela hi pfaleriwa emakhotsweni hikwalaho ka ripfumelo ra hina. Loko sweswo swi endleka, hi ta lava vamakwerhu ku tlula rini na rini. (Swiv. 17:17) Xiya leswi endlekeleke Josep, a loyi a nga nkulu eSpain. Yena ni vamakwerhu van’wana va khomiwile hileswi va aleke ku ya evusocheni. U ri: “Loko hi ri ejele, a swi olova swinene ku va hi nyangatsana hikuva a hi tshama endhawini yin’we. A swi lava hi tiyiselelana ni ku rivalelana hi mbilu hinkwayo. Sweswo swi hi pfune leswaku hi tshama hi ri ni vun’we ni ku tlhela hi sirhelelana. A hi rhendzeriwe hi swivochwa leswi a swi nga tirheli Yehovha. Siku rin’wana ndzi tivavise voko naswona a ndzi nga ha koti ku tiendlela nchumu hileswi a ri bandichiwile. Kambe makwerhu un’wana a a ndzi hlantswela mpahla ni ku ndzi khathalela hi tindlela tin’wana. Ndzi kombisiwe rirhandzu ra ntiyiso hi nkarhi lowu a ndzi ri lava.” Hakunene hi ni swivangelo leswinene swo lulamisa swiphiqo ni van’wana!

TIYISELA LOKO MUNGHANA WA VUKATI A KU KHOMISA TINGANA

8. Vatekani va langutana ni mitlhontlho yihi?

⁸ Ntlhontlho. A byi kona vukati lebyi nga riki na swiphiqo. Bibele ya pfumela leswaku lava ngheneleke vukati va ta va ni “nhlomulo enyameni.” (1 Kor. 7:28) Hikwalahokayini? Hikuva vukati byi hlanganisa vanhu vambirhi lava endlaka swihoxo, va nga ni vumunhu lebyi nga faniki naswona va nga rhandziki swilo swa ku fana. Va nga ha va va huma eka tindhawu ni mindhavuko leyi nga faniki. Loko nkarhi wu ri karhi wu famba, va nga ha xiya vumunhu byo karhi eka munghana lowun’wana wa vukati lebyi khale a va nga byi voni loko va nga si tekana. Swin’wana swa swilo sweswo swi nga ha vanga timholovo. Va nga ha kombana hi tintiho loko va ri ni swiphiqo, ku ri ni ku xiya swihoxo swa vona ivi va lwela ku swi tlhantlha. Va nga ha vona onge ku hambana kumbe ku dlaya vukati i ndlela yin’we ntsena yo tlhantlha swiphiqo swa vona. Xana sweswo swi ta endla leswaku va tsaka? b A hi voneni leswi hi nga swi dyondzaka eka wansati un’wana wa le Bibeleni loyi a tshameke a tshembekile eka Yehovha hambiloko nuna wakwe a n’wi tikisela vutomi.

9. Abigayele u langutane ni ntlhontlho wihi?

⁹ Xikombiso xa le Bibeleni. Abigayele a a tekane na Nabali loyi Bibele yi n’wi hlamuselaka tanihi munhu loyi a a karhata ni ku va ni mahanyelo yo biha. (1 Sam. 25:3) Swi tikomba a swi n’wi tikela Abigayele ku hanya ni wanuna wo tano. Xana Abigayele u pfulekeriwe hi nkarhi wa leswaku a dlaya vukati? Ina. A a ta va a kume nkarhi lowunene wo huma evukatini byebyo loko Davhida loyi a a ta va hosi leyi landzelaka ya Israyele, a tile leswaku a dlaya nuna wakwe hileswi a rhukaneke yena ni masocha yakwe. (1 Sam. 25:​9-13) Abigayele a a ta va a balekile, a tshika Davhida a dlaya Nabali. Ku ri na sweswo, u nghenelerile ivi a kombela Davhida leswaku a nga n’wi dlayi Nabali. (1 Sam. 25:​23-27) Hikwalahokayini a endle tano?

10. I yini leswi nga ha vaka swi pfune Abigayele leswaku a kandza hi mbilu hambiloko swi tika evukatini byakwe?

¹⁰ Abigayele a a rhandza Yehovha naswona a a xixima vukati ku fana na Yehovha. Swi le rivaleni leswaku a a swi tiva leswi Xikwembu xi swi  byeleke Adamu na Evha loko xi va catisa. (Gen. 2:24) Abigayele a a swi tiva leswaku Yehovha a a teka vukati byi kwetsima. A a lava ku tsakisa Xikwembu naswona sweswo swi n’wi susumetele ku endla xin’wana ni xin’wana lexi a nga xi kotaka leswaku a ponisa ndyangu wakwe ni nuna wakwe. U teke goza hi xihatla ro sivela Davhida leswaku a nga n’wi dlayi Nabali. Nakambe a a tiyimisele ku kombela ku rivaleriwa eka swihoxo leswi a nga swi endlangiki. Swi lo tlangandla leswaku Yehovha a a n’wi rhandza wansati loyi wa xivindzi, loyi a nga laviki leswi vuyerisaka yena ntsena. Xana vatekani va nga dyondza yini eka xikombiso xa Abigayele?

11. (a) Yehovha u langutele yini eka vatekani? (Vaefesa 5:33) (b) U dyondze yini eka ndlela leyi Carmen a weke a pfuka hayona leswaku a sirhelela vukati byakwe? (Nakambe vona xifaniso.)

¹¹ Leswi hi swi dyondzaka. Yehovha u lava leswaku vatekani va tshama swin’we hambiloko swi nga olovi ku hanyisana ni munghana lowun’wana wa vukati. Swi fanele swi xi tsakisa swinene Xikwembu loko xi vona vatekani va tirha hi matimba leswaku va lulamisa swiphiqo swa vona ni ku kombisana rirhandzu ni ku xiximana. (Hlaya Vaefesa 5:33.) Xiya xikombiso xa Carmen. Endzhaku ka malembe ya tsevu a nghenele vukati, Carmen u sungule ku dyondza ni Timbhoni ta Yehovha ivi hi ku famba ka nkarhi a khuvuriwa. U ri: “Sweswo a swi n’wi tsakisanga nuna wa mina. A a nga swi rhandzi loko ndzi ya etinhlengeletanweni ta vandlha nileswi a ndzi tiyimisele ku tirhela Yehovha. A a ndzi rhuketela ni ku xungeta ku ndzi tshika.” Hambiswiritano, Carmen u tiyiserile evukatini byakwe. Ku ringana malembe ya 50, u tirhe hi matimba leswaku a rhandza ni ku xixima nuna wakwe. U ya emahlweni a ku: “Loko malembe ma ri karhi ma famba, ndzi dyondze ku yi twisisa ku antswa ndlela leyi nuna wa mina a a titwa hayona ni ku vulavula na yena hi ndlela ya musa. Ku tiva leswaku vukati bya kwetsima eka Yehovha, swi ndzi pfune ndzi endla hinkwaswo leswi ndzi nga swi kotaka leswaku ndzi byi sirhelela. Leswi ndzi rhandzaka Yehovha, a ndzi byi lan’wanga vukati bya mina.” c Loko ku va ni swiphiqo evukatini bya wena, tiyiseka leswaku Yehovha u ta ku seketela ni ku ku pfuna u tiyisela.

TIYISELA LOKO SWIHOXO SWA WENA SWI KU HETA MATIMBA

12. Hi nga langutana ni ntlhontlho wihi loko hi endle xidyoho lexikulu?

¹² Ntlhontlho. Hi nga ha hela matimba loko hi endla xidyoho lexikulu. Bibele ya pfumela leswaku loko hi dyoha, timbilu ta hina ti nga sala ti ‘tshovekile ni ku tlhela ti pfotloseka.’ (Ps. 51:17) Ku ringana malembe yo tala, makwerhu un’wana loyi a vuriwaka Robert u tirhe hi matimba leswaku a fanelekela ku va nandza wa  vutirheli. Hambiswiritano, u endle xidyoho lexikulu lexi n’wi endleke a swi xiya leswaku u khomise Yehovha tingana. U ri: “Loko ndzi xiya leswi ndzi swi endleke, ripfalo ra mina a ri tshamela ku ndzi ba swinene. Endzhaku ka sweswo ndzi ti vone nandzu. Ndzi ririle ni ku khongela eka Yehovha. Ndzi tsundzuka loko ndzi tibyela leswaku Xikwembu a xi nge he tlheli xi tikarhata hi ku yingisa swikhongelo swa mina hikuva ndzi xi khomise tingana.” Loko hi endle xidyoho lexikulu, hi nga ha gimeta hi ku tibyela leswaku Yehovha u hi hlambele mavoko naswona a ka ha ri na xivangelo xo ya emahlweni hi n’wi tirhela. (Ps. 38:4) Loko u tshame u titwa hi ndlela yoleyo, xiya xikombiso xa nandza wo tshembeka wa le Bibeleni loyi a tiyiseleke loko a ri karhi a tirhela Yehovha hambiloko a endle xidyoho lexikulu.

13. Hi xihi xidyoho lexikulu lexi muapostola Petro a xi endleke naswona hi swihi swihoxo leswi a swi endleke leswi nga endla a dyoha?

¹³ Xikombiso xa le Bibeleni. Hi vusiku byo hetelela Yesu a nga si dlayiwa, muapostola Petro u endle swihoxo swo hlayanyana leswi endleke leswaku a endla xidyoho lexikulu. Xo sungula, u ti tshembe ku tlula mpimo, a hlambanya a vula leswaku yena u ta tshama a tshembekile hambiloko vaapostola lavan’wana vo baleka va siya Yesu. (Mar. 14:​27-29) Xa vumbirhi, loko va ri entangeni wa Getsemani, hi ku phindhaphindha Petro u tsandzeke ku tshama a rindzile. (Mar. 14:​32, 37-41) Xa vunharhu, loko ntshungu lowu a wu ri ni mabanga ni matlhari wu ta leswaku wu ta khoma Yesu, Petro u baleke a n’wi siya. (Mar. 14:50) Xo hetelela, Petro u ale kanharhu a ri karhi a hlambanya leswaku a nga n’wi tivi Yesu. (Mar. 14:​66-71) Petro u endle yini loko a vona vukulu bya xidyoho xakwe? U hele matimba ivi a rila hi xiviti kumbexana a ri karhi a biwa hi ripfalo. (Mar. 14:72) Ehleketa ndlela leyi Petro a ti tweke hayona loko eka tiawara leti landzeleke a vona munghana wakwe Yesu a ri karhi a dlayiwa. Swi nga endleka Petro a titwe a ri xikangalafula!

14. I yini leswi pfuneke Petro leswaku a nga tshiki ku ya emahlweni a gandzela Yehovha? (Vona xifaniso lexi nga eka .)

¹⁴ Ku ni swivangelo swo hlayanyana leswi endleke Petro a kota ku tiyisela loko a ri karhi a tirhela Yehovha. A nga ti endlanga guwela kambe u tihlanganise ni vamakwavo naswona a swi kanakanisi leswaku va n’wi khutazile. (Luka 24:33) Nakambe Yesu loyi a pfuxiweke, u humelele eka Petro kumbexana hileswi a a lava ku n’wi khutaza. (Luka 24:34; 1 Kor. 15:5) Endzhakunyana ka sweswo, ku ri ni ku va a byela munghana wakwe Petro xo mitiwa hi huku, Yesu u n’wi byele hi vutihlamuleri lebyikulu lebyi a a ta byi kuma. (Yoh. 21:​15-17) Petro a a swi tiva leswaku u endle xidyoho lexikulu kambe u ye emahlweni a ringeta ku endla leswinene. Hikwalahokayini? Hikuva a a tiyiseka leswaku N’wini wakwe Yesu a  nga n’wi lahlelanga mavoko. Nakambe Vakrestekuloni va ye emahlweni va n’wi seketela. Hi dyondza yini eka xikombiso xa Petro?

15. I yini leswi Yehovha a lavaka hi tiyiseka hi swona? (Pisalema 86:5; Varhoma 8:​38, 39) (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁵ Leswi hi swi dyondzaka. Yehovha u lava hi tiyiseka leswaku wa hi rhandza naswona u tiyimisele ku hi rivalela. (Hlaya Pisalema 86:5; Varhoma 8:​38, 39.) Loko hi endla xidyoho hi titwa nandzu. Sweswo swi tolovelekile naswona i swinene. Kambe a hi fanelanga hi gimeta hi ku tibyela leswaku Yehovha a nga ha hi rhandzi naswona a nge pfuki a hi rivalerile. Ku ri ni ku titwa tano, hi fanele hi lava mpfuno hi xihatla. Robert loyi hi buleke ha yena eku sunguleni, u ri: “Ndzi endle xidyoho hikuva a ndzi titshemba ku tlula mpimo leswaku ndzi nga swi kota ku hlula ndzingo ndzi ri ndzexe.” U xiye leswaku u fanele a vulavula ni vakulu. U ri: “Loko ndzi vulavula ni vakulu, va ndzi pfune ndzi vona leswaku Yehovha wa ndzi rhandza swinene. Ndzi swi vonile leswaku vakulu na vona va ndzi rhandza. Va ndzi pfune ndzi swi vona leswaku Yehovha a nga ndzi lahlelanga mavoko.” Na hina hi nga tiyiseka leswaku Yehovha wa hi rhandza swinene naswona u tiyimisele ku hi rivalela loko hi hundzuka ivi hi kombela mpfuno ni ku papalata ku phindha swidyoho sweswo. (1 Yoh. 1:​8, 9) Loko hi tiyiseka hi sweswo, swi hi pfuna leswaku hi nga heli matimba loko hi endle swihoxo.

16. Hikwalahokayini u tiyimisele ku ya emahlweni u tirhela Yehovha?

¹⁶ Yehovha wa ma tlangela matshalatshala lawa hi ma endlaka ya leswaku hi n’wi tirhela emasikwini lawa yo hetelela yo tika. Hi mpfuno wakwe, hi nga swi kota ku tiyisela hambiloko swilo swi hi fambela ximatsi. Hi nga swi kota ku ya emahlweni hi rhandza vamakwerhu ni ku va rivalela hambiloko va hi khunguvanyisa. Hi nga kombisa ndlela leyi hi xi rhandzaka hayona Xikwembu ni ku xixima lunghiselelo ra vukati hi ku endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi tlhantlha swiphiqo leswi nga tshukaka swi va kona evukatini bya hina. Loko hi dyoha, hi nga kombela mpfuno wa Yehovha, hi amukela rirhandzu rakwe ni ndlela leyi a hi rivalelaka hayona ni ku ya emahlweni hi n’wi tirhela. Hi nga tiyiseka leswaku hi ta kuma mikateko yo tala loko “hi nga tshiki ku endla leswinene.”—Gal. 6:9.