1. Hikwalahokayini hinkwerhu hi lava vutlhari lebyi humaka eka Xikwembu? (Swivuriso 4:7)

 LOKO ku ve u tshama u endla xiboho xa nkoka, a swi kanakanisi leswaku u kombele vutlhari eka Xikwembu naswona sweswo swa twala. (Yak. 1:5) Hosi Solomoni u tsale a ku: “Vutlhari i bya nkoka swinene.” (Hlaya Swivuriso 4:7.) I ntiyiso leswaku Solomoni a a nga vulavuli hi vutlhari byin’wana ni byin’wana. A a vulavula hi vutlhari lebyi humaka eka Yehovha Xikwembu. (Swiv. 2:6) Xana vutlhari lebyi humaka eka Xikwembu byi nga hi pfuna hi kota ku langutana ni swiphiqo leswi hi nga na swona namuntlha? Ina byi nga hi pfuna, hilaha hi nga ta swi vona ha kona eka nhlokomhaka leyi.

2. Hi yihi ndlela yin’we leyi hi nga vaka vanhu vo tlhariha hayona?

² Ndlela yin’we leyi hi nga vaka vanhu vo tlhariha hayona i ku dyondza ni ku tirhisa tidyondzo ta vavanuna vambirhi lava a va tlharihile swinene. Hi ta sungula hi ku bula hi Solomoni. Bibele yi vula leswaku “Xikwembu xi [nyike] Solomoni vutlhari ni ku twisisa lokukulu.” (1 Tih. 4:29) Hi ta tlhela hi bula hi Yesu loyi a a tlharihile swinene ku tlula vanhu hinkwavo lava tshameke va hanya. (Mat. 12:42) A ku profetiwe leswi hi Yesu: “Moya wa Yehovha wu ta va ehenhla ka yena, moya wa vutlhari ni wa ku twisisa.”—Esa. 11:2.

3. Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

 ³ Solomoni na Yesu va tirhise vutlhari lebyi Xikwembu xi va nyikeke byona ku nyikela switsundzuxo leswi tirhaka etimhakeni ta nkoka namuntlha. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta kambisisa swilo swinharhu ku nga: Xilaveko xo va ni langutelo lerinene hi mali, ntirho wo tihanyisa na hi hina vini.

4. Solomoni na Yesu a va hambane njhani loko swi ta eka swa le mandleni?

⁴ Solomoni a a fume ni swikunwana naswona a a hanya vutomi bya le ka byandlana. (1 Tih. 10:7, 14, 15) Kasi Yesu a a nga ri na swilo swo tala naswona a a pfumala ni ndhawu yo tumbeta nhloko. (Mat. 8:20) Kambe vavanuna lava a va ri ni langutelo lerinene hi swilo leswi a va ri na swona hikuva vutlhari bya vona havambirhi a byi huma eka Xihlovo xin’we ku nga Yehovha Xikwembu.

5. Hi rihi langutelo lerinene leri Solomoni a a ri na rona hi mali?

⁵ Solomoni u te mali i “xisirhelelo.” (Ekl. 7:12) Mali yi endla leswaku hi kota ku xava swilo leswi hi bohekaka ku va na swona leswaku hi kota ku hanya ni swin’wana leswi hi swi lavaka. Hambileswi a a ri xigwili, Solomoni u swi xiyile leswaku ku ni swilo swa nkoka ku tlula mali. Hi xikombiso, u tsale a ku: “Ku fanele ku hlawuriwa vito lerinene [kumbe “ndhuma leyinene,” nhlamuselo ya le hansi.] ematshan’weni ya rifuwo ro tala.” (Swiv. 22:1) Solomoni u tlhele a xiya leswaku vanhu lava rhandzaka mali a va tsakanga hi swilo leswi va nga na swona. (Ekl. 5:10, 12) Nakambe u hi tsundzuxe leswaku a hi fanelanga hi veka ntshembo wa hina eka mali tanihi leswi yi hatlaka hi hela.—Swiv. 23:4, 5.

6. Hi rihi langutelo lerinene leri Yesu a a ri na rona hi swilo leswi vanhu va swi lavaka? (Matewu 6:31-33)

⁶ Yesu a a ri ni langutelo lerinene hi swilo leswi vanhu va swi lavaka. A a tiphina hi swakudya ni swo nwa. (Luka 19:2, 6, 7) Eka singita rakwe ro sungula, Yesu u endle vhinyo ya xiyimo xa le henhla. (Yoh. 2:10, 11) Nakambe hi siku leri a feke ha rona, a a ambale xiambalo xo durha. (Yoh. 19:23, 24) Kambe swilo sweswo a swi nga ri swa nkoka ngopfu evuton’wini bya Yesu. U byele valandzeri vakwe a ku: “A ku na munhu  loyi a nga tirhelaka tihosi timbirhi . . . A mi nge vi mahlonga ya Xikwembu ni ya Rifuwo.” (Mat. 6:24) Yesu u dyondzise leswaku loko hi lava Mfumo ku sungula, Yehovha u ta tiyiseka leswaku ha swi kuma leswi hi swi pfumalaka.—Hlaya Matewu 6:31-33.

7. Makwerhu un’wana u vuyeriwe njhani hi ku va ni langutelo lerinene hi mali?

⁷ Vamakwerhu vo tala va vuyeriwe ngopfu hi ku tirhisa vutlhari lebyi humaka eka Yehovha loko swi ta eka mali. Xiya xikombiso xa makwerhu loyi a vuriwaka Daniel loyi a nga tekangiki. U ri: “Loko ndza ha ri muntshwa, ndzi endle xiboho xa nkoka xo rhangisa ku tirhela Yehovha evuton’wini bya mina.” Leswi a a nga ri na swilo swo tala, Daniel u kote ku tirhisa nkarhi ni vuswikoti byakwe hi ku pfuneta entirhweni wo phalala ni ku tlhela a tirha eBethele. U tlhela a ku: “A ndzi tisoli hi xiboho lexi ndzi xi endleke. I ntiyiso leswaku loko a ndzi lave ku endla mali, a ndzi ta va ndzi yi nuse kunene. Kambe a ndzi ta va ndzi nga ri na vona vanghana lava ndzi nga na vona sweswi. Loko a ndzi hlongorise mali, a ndzi nga ta va na wona ntsako lowu sweswi ndzi nga na wona hikwalaho ko rhangisa Mfumo. A ku na mali leyi ndzi nga yi ringanisaka ni mikateko leyi Yehovha a ndzi nyikeke yona.” Swi le rivaleni leswaku ha vuyeriwa loko hi rhangisa ku tirhela Yehovha ematshan’weni yo hlongorisa mali.

8. Hi swi tivisa ku yini leswaku Solomoni a a ri ni langutelo lerinene hi ntirho wo tihanyisa? (Eklesiasta 5:18, 19)

⁸ Solomoni u vule leswaku ntsako lowu hi wu kumaka hikwalaho ko tirha hi matimba i “nyiko leyi humaka eka Xikwembu.” (Hlaya Eklesiasta 5:18, 19.) U tsale a ku: “Swa vuyerisa ku endla ntirho wun’wana ni wun’wana wo tika.” (Swiv. 14:23) Solomoni a a yi tiva kahle mhaka leyi. A a nga ri lolo! U ake tiyindlu, a rima masimu ya madiriva, a rima mintanga ni ku aka madamu. U tlhele a aka ni miti. (1 Tih. 9:19; Ekl. 2:4-6) Wolowo a ku ri ntirho wo tika naswona handle ko kanakana wu endle leswaku a tsaka. Kambe Solomoni a a nga titsheganga hi mitirho yoleyo ntsena leswaku yi n’wi tisela ntsako. U tlhele a endlela Yehovha swilo swo tala. Hi xikombiso, u langutele ku akiwa ka tempele yo gandzela Yehovha yo xonga leyi tekeke malembe ya nkombo ku yi aka. (1 Tih. 6:38; 9:1) Endzhaku ka loko Solomoni a endle swilo swo hambanahambana, u xiye leswaku nchumu wa nkoka lowu munhu a nga wu endlaka i ku tirhela Yehovha. U tsale a ku: “Loko hinkwaswo se swi twiwile, makumu ya mhaka hi lawa: Chava Xikwembu xa ntiyiso u hlayisa swileriso swa xona.”—Ekl. 12:13.

9. Yesu u endle yini leswaku a nga rhangisi ntirho wakwe wa ku tihanyisa evuton’wini byakwe?

⁹ Yesu a a tirha hi matimba. Loko a ha kula, u tirhe tanihi muvatli. (Mar. 6:3) Swi le rivaleni leswaku vatswari vakwe va wu tlangerile mpfuno wakwe leswaku va kota ku wundla ndyangu wa vona lowukulu. Tanihi muvatli loyi a a nga ri na xidyoho, swi le rivaleni leswaku ntirho wakwe a wu sasekile naswona vanhu a va lava ku xava swa ku endliwa hi yena! Yesu a a wu tsakela ntirho wakwe. Hambileswi a a tirha hi matimba eka ntirho wakwe wo ti hanyisa, a a tinyika nkarhi wo tirhela Yehovha. (Yoh. 7:15) Endzhakunyana, loko se a ri muchumayeri wa nkarhi hinkwayo wa mahungu lamanene u tsundzuxe vayingiseri va yena a ku: “Mi nga tirheli swakudya leswi bolaka, kambe tirhelani swakudya leswi nyikaka vutomi lebyi nga heriki.” (Yoh. 6:27) Eka Dyondzo ya le Ntshaveni Yesu u te: “Tihlayiseleni xuma etilweni.”—Mat. 6:20.

10. Hi yihi mitlhontlho leyi van’wana va nga langutanaka na yona entirhweni wo tihanyisa?

¹⁰ Vutlhari lebyi humaka eka Xikwembu byi hi pfuna leswaku hi va ni langutelo lerinene hi ntirho wa hina wo tihanyisa. Tanihi Vakreste,  hi dyondzisiwa leswaku hi “[tirha] hi matimba . . . , [hi] endla ntirho lowunene.” (Efe. 4:28) Mikarhi yo tala vathori va xiya ku tshembeka ni ku gingiriteka ka hina naswona va nga hi byela ndlela leyi va rhandzaka matirhelo ya hina. Hi xikongomelo lexinene, hi nga ha tikuma hi ri karhi hi tirha tiawara to tala hi ku lava leswaku muthori wa hina a ta xixima Timbhoni ta Yehovha. Kambe loko hi nga tivoneli, hi nga sungula ku ka hi nga tinyiki nkarhi wo va ni mindyangu ya hina ni ku endlela Yehovha swo karhi. Hi fanele hi cinca leswaku hi kuma nkarhi wo rhangisa swilo swa nkoka.

11. Makwerhu un’wana u dyondze yini hi ku va ni langutelo lerinene hi ntirho wo tihanyisa?

¹¹ Makwerhu loyi a vuriwaka William la ha riki muntshwa u dyondze eka xikombiso xa makwerhu loyi a a n’wi thorile leswaku i swa nkoka swinene ku va ni langutelo lerinene hi ntirho wo tihanyisa. Loko a vulavula hi nkulu loyi a tshameke a tirha eka yena, William u ri: “[Makwerhu loyi] i xikombiso lexinene emhakeni ya ku ringanisela entirhweni. U tirha hi matimba naswona u ni vuxaka lebyinene ni lava taka eku xaveni hikuva u wu endla kahle ntirho wa yena. Kambe nimadyambu, loko a huma entirhweni, u rivala hi ntirho kutani a heta nkarhi ni ndyangu wa yena ni ku endla swa vugandzeri. Lexi tsakisaka hi leswaku, wa tiphina hi vutomi!” *

12. Solomoni u swi kombise njhani leswaku a a ri ni langutelo lerinene hi yena n’wini naswona langutelo rero ri n’wi lahlekele njhani?

¹² Loko Solomoni a ha ri mugandzeri wo tshembeka wa Yehovha, a a ri ni langutelo lerinene hi yena n’wini. Loko a ha ri jaha, u swi xiyile leswaku a ku ri ni leswi a a nga ta kota ku swi endla naswona u kombele Yehovha leswaku a n’wi kongomisa. (1 Tih. 3:7-9) Loko a ha ku sungula ku fuma, Solomoni u tlhele a swi xiya leswaku swi ni khombo ku tikukumuxa. U tsale a ku: “Ku tikurisa swi ni khombo, loko u ri ni moya wo titlakusa u ta wa.” (Swiv. 16:18) Khombo ra kona, hi ku famba ka nkarhi Solomoni a nga xi yingisanga xitsundzuxo xakwe. Hi ku  famba ka nkarhi loko a ri hosi u sungule ku va ni makatla ivi a nga ha yingisi milawu ya Xikwembu. Hi xikombiso, nawu wun’wana a wu vula leswaku hosi ya Muheveru a yi nga fanelanga yi “va ni vavasati vo tala, leswaku mbilu ya yona yi nga hambuki.” (Det. 17:17) Solomoni u bakanye nawu wolowo ivi a teka vasati va 700 ni vasati lavatsongo va 300, lava vo tala va vona a va gandzela swikwembu swa mavunwa! (1 Tih. 11:1-3) Kumbexana a a tibyela leswaku yena a swi nge n’wi endli nchumu. Swi nga ri na mhaka leswaku Solomoni a a ehleketa yini, hi ku famba ka nkarhi u kume vuyelo byo vava hikwalaho ka leswi a nga n’wi yingisangiki Yehovha. —1 Tih. 11:9-13.

13. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Yesu a a titsongahata hayona?

¹³ Yesu a a titsongahata mikarhi hinkwayo. Loko a nga si ta laha misaveni, Yesu u tiendlele vito lerinene entirhweni wa Yehovha. Xikwembu xi tirhise Yesu “ku tumbuluxa swilo leswin’wana hinkwaswo ematilweni ni la misaveni.” (Kol. 1:16) Loko Yesu a khuvuriwa, swi vonaka onge u tsundzuke swilo leswi a swi endleke loko a ri na Tata wakwe. (Mat. 3:16; Yoh. 17:5) Kambe sweswo a swi endlanga leswaku a sungula ku tikukumuxa. A nga kalanga a titeka a tlakukile eka van’wana. U byele vadyondzisiwa vakwe leswaku loko a ta laha misaveni, ‘a a nga telangi ku tirheriwa, kambe a a tele ku tirhela van’wana ni ku nyikela vutomi byakwe leswaku byi va nkutsulo wa lavo tala.’ (Mat. 20:28) U tlhele a vula leswaku a nga endli nchumu hi ku tisungulela. (Yoh. 5:19) Mawaku ku titsongahata konghasi! Yesu u hi vekele xikombiso lexinene lexi hi faneleke hi xi landzela.

14. Hi nga dyondza yini eka Yesu hi ku va ni langutelo lerinene hi hina vini?

¹⁴ Yesu u dyondzise valandzeri vakwe leswaku va va ni langutelo lerinene hi vona vini. Siku rin’wana Yesu u va byele a ku: “Misisi ya tinhloko ta n’wina yi hlayiwile hinkwayo.” (Mat. 10:30) Marito lawa ma chavelela swinene ngopfungopfu loko hi titwa hi nga pfuni nchumu. Leswi swi vula leswaku Tata wa hina wa le matilweni u na mhaka na hina naswona hi va risima eka yena. A hi lavi ku kanakana ndlela leyi Yehovha a avanyisaka hayona hi ku tibyela leswaku  a hi faneleki ku va vagandzeri vakwe ni ku kuma vutomi emisaveni leyintshwa.

15. (a) Xihondzo xo Rindza xi hi khutaze leswaku hi fanele hi va ni langutelo rihi hi hina vini? (b) Hilaha swi kombisiweke ha kona eka swifaniso leswi nga eka tluka 24, loko hi tshama hi khomekile hi swilo leswi vuyerisaka hina vini, hi lahlekeriwa hi mikateko yihi?

¹⁵ Eka malembe ya 15 lama hundzeke, Xihondzo xo Rindza xi hi khutaze leswaku hi va ni langutelo lerinene hi hina vini, xi te: “Kunene, a hi lavi ku anakanya ngopfu hi hina vini ku fikela laha hi vaka ni manyunyu; naswona a hi lavi ku titekela ehansi ngopfu lerova hi tibyela leswaku a ho va nchumu. Ku ri na sweswo, hi fanele hi lwela ku tilanguta hi ndlela leyi faneleke, hi ri karhi hi tsundzuka leswaku ku ni leswi hi swi kotaka ni leswi swi hi tsandzaka. Wansati un’wana wa Mukreste u swi veka hi ndlela leyi: ‘A ndzi munhu wo homboloka; naswona a ndzi munhu wo hlawuleka ngopfu eka Xikwembu ku tlula van’wana. Ndzi endla swilo leswinene ni leswi nga riki swinene, hilaha swi nga hakona hi vanhu hinkwavo.’” * Xana wa swi vona leswaku swi hi vuyerisa ku fikela kwihi loko hi ri ni langutelo lerinene hi hina vini?

16. Hikwalahokayini Yehovha a hi nyika switsundzuxo swa vutlhari?

¹⁶ Yehovha u hi nyika switsundzuxo swa vutlhari eRitweni rakwe. Wa hi rhandza naswona u lava leswaku hi tsaka. (Esa. 48:17, 18) Ndlela ya vutlhari yo hanya hayona leyi nga ta hi tisela ntsako lowukulu i ku rhangisa ku endla ku rhandza ka Yehovha evuton’wini bya hina. Loko hi endla tano, hi ta papalata swiphiqo leswi welaka lava rhandzaka ngopfu mali, ntirho wo tihanyisa kumbe vona vini. Onge hinkwerhu hi nga tiyimisela ku va vanhu vo tlhariha leswaku hi tsakisa mbilu ya Yehovha!—Swiv. 23:15.