1. Yehovha u dyondzise Abrahama dyondzo yihi leyi chavelelaka?

 LERI hi rin’wana ra mabulo lawa Abrahama a nga ma rivalangiki evuton’wini byakwe. Hi ku tirhisa ntsumi, Xikwembu xi byele Abrahama leswaku a xi ta lovisa muti wa Sodoma na Gomora. Wanuna yoloye wo tshembeka a a karhatekile. U vutise a ku: “Xana u ta lovisa ni lavo lulama loko u lovisa lavo homboloka? . . . Xana Muavanyisi wa misava hinkwayo a nge endli leswi lulameke?” Yehovha u dyondzise munghana wakwe dyondzo leyi hi vuyerisaka ni ku hi chavelela hinkwerhu ya leswaku: Xikwembu a xi nge pfuki xi lovise vanhu vo lulama.—Gen. 18:​23-33.

2. I yini leswi hi tiyisekisaka leswaku Yehovha u avanyisa hi ndlela yo lulama naswona u ni tintswalo?

² Hi nga tiyiseka njhani leswaku Yehovha u avanyisa vanhu hi ndlela yo lulama naswona u ni tintswalo? Hikuva ha swi tiva leswaku “Yehovha u vona leswi nga e[ti]mbilwini” ta vanhu. (1 Sam. 16:7) Entiyisweni u tiva “mbilu ya munhu un’wana ni un’wana.” (1 Tih. 8:39; 1 Tikr. 28:9) Leyi i mhaka yo tsakisa. A hi nge swi koti ku byi twisisa hilaha ku heleleke vuavanyisi bya Yehovha. Muapostola Pawulo u vule leswi hi Yehovha Xikwembu: ‘Vuavanyisi byakwe a byi lavisiseki!’—Rhom. 11:33.

3-4. Mikarhi yin’wana hi nga tivutisa yini naswona hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi? (Yohane 5:​28, 29)

³ Hambiswiritano, mikarhi yin’wana hi nga va ni swivutiso swo fana ni swa Abrahama. Hi nga tivutisa leswi: ‘Xana ku ni ntshembo hi vanhu lava Yehovha a va loviseke, ku fana ni vanhu va le Sodoma na Gomora leswaku va tlhela va hanya? Xana van’wana  va vona va nga “pfuxiwa” loko “lava nga lulamangiki” va pfuxiwa?—Mit. 24:15.

⁴ A hi kambisiseni leswi hi swi twisisaka hi ku pfuxiwaka ka vafi. Sweswinyana, ku antswisiwe matwisiselo ya hina hi ku pfukela ku “kuma vutomi” ni ku “pfukela ku avanyisiwa.” a (Hlaya Yohane 5:​28, 29.) Ku antswisiwa koloko ku endle leswaku ku va ni ku antswisiwa kun’wana loku engetelekeke, ku nga leswi hi nga ta bula ha swona eka nhlokomhaka leyi ni leyi landzelaka. Mayelana ni vuavanyisi bya Yehovha byo lulama, hi ta rhanga hi bula hi leswi hi nga swi tiviki kutani hi bula hileswi hi swi tivaka.

LESWI HI NGA SWI TIVIKI

5. Mikandziyiso ya hina yi vule yini enkarhini lowu hundzeke hi vanhu lava lovisiweke eSodoma na Gomora?

⁵ Enkarhini lowu hundzeke, mikandziyiso ya hina yi hlamusele leswi endlekaka eka lava Yehovha a va avanyiseke tanihi lava nga lulamangiki. Hi vule leswaku vanhu vo fana ni va le Sodoma na Gomora a va nge he pfuxiwi. Kambe endzhaku ko endla ndzavisiso hi vukheta ni ku khongela hi mhaka leyi, swi le rivaleni leswaku a hi nge vuli leswaku swi tano. Hikwalahokayini?

6. Hi swihi swikombiso swin’wana swa vanhu lava Yehovha a va avanyiseke tanihi lava nga lulamangiki naswona i yini leswi hi nga swi tiviki?

⁶ Xiya swivutiso swi nga ri swingani mayelana ni mhaka leyi. EBibeleni ku vulavuriwa hi swiendlakalo swo hlayanyana leswi kombisaka ndlela leyi Yehovha a va avanyiseke hayona vanhu lava nga lulamangiki. Hi xikombiso, Yehovha u lovise vanhu hinkwavo hi Ndhambi handle ka Nowa ni ndyangu wakwe. U tlhele a tirhisa Vaisrayele leswaku va lovisa matiko ya nkombo lawa a ma tshama eTikweni leri Tshembisiweke. Nakambe u tirhise ntsumi leswaku yi dlaya masocha ya 185 000 ya Vaasiriya hi vusiku byin’we. (Gen. 7:23; Det. 7:​1-3; Esa. 37:​36, 37) Eka swiendlakalo sweswo, xana Bibele yi swi veka erivaleni leswaku Yehovha u avanyise vanhu volavo leswaku va loviseriwa makumu naswona a nge he va pfuxi? Doo, a yi swi boxi. Hikwalahokayini hi vula tano?

7. I yini leswi hi nga swi tiviki hi vanhu lava lovisiweke hi Ndhambhi kumbe lava dlayiweke loko ku hluriwa tiko ra Kanana? (Vona xifaniso lexi nga eka )

⁷ A hi yi tivi ndlela leyi Yehovha a va avanyiseke hayona vanhu volavo naswona a hi swi tivi loko lava dlayiweke va wu kumile nkarhi wo dyondza hi Yehovha kutani va hundzuka. Loko Bibele yi vulavula hi nkarhi wa Ndhambhi, yi vula leswaku Nowa a a ri “muchumayeri wa leswo lulama.” (2 Pet. 2:5) Kambe a yi vuli leswaku loko a ri karhi a aka ngalava yoleyo leyikulu, a a tikarhatela ku chumayela munhu ha un’we mayelana ni khombo leri a ri ta va wela. Hilaha ku fanaka, loko swi ta eka matiko ya le Kanana, a hi swi tivi loko vanhu volavo hinkwavo vo homboloka va wu kumile nkarhi wo dyondza hi Yehovha ivi va cinca mahanyelo ya vona.

8. I yini leswi hi nga swi tiviki hi vanhu va le Sodoma na Gomora?

⁸ Ku vuriwa yini hi vanhu va le Sodoma na Gomora? Wanuna wo lulama loyi a vuriwaka Lota a a tshama ni vanhu volavo. Kambe xana ha swi tiva leswaku a va chumayele hinkwavo? Doo! A va hombolokile kambe xana a va swi tiva leswinene ni leswo biha? Tsundzuka leswaku ntshungu wa vavanuna emutini wolowo a wu lava ku pfinya vaendzi va Lota. Bibele yi vula leswaku ntshungu wolowo a wu “sukela eka vafana ku ya eka vakhalabye.” (Gen. 19:4; 2 Pet. 2:7) Xana ha swi tiva leswaku hakunene Yehovha Xikwembu xa tintswalo u gweve un’wana ni un’wana wa vona leswaku a dlayiwa naswona a va nge he pfuxiwi? Yehovha u tiyisekise Abrahama leswaku vanhu vo lulama emutini wolowo a va nga fiki na le ka khume.  (Gen. 18:32) A va hombolokile naswona Yehovha a a ri ni mfanelo yo va lovisa. Xana hi nga vula hi tiyisekile leswaku a ku nge pfuxiwi ni un’we wa vona loko ku “pfuxiwa . . . lava nga lulamangiki”? Doo, a hi nge vuli!

9. I yini leswi hi nga swi tiviki hi Solomoni?

⁹ EBibeleni hi tlhela hi hlaya hi vanhu lava a va lulamile kambe hi ku famba ka nkarhi va veke lava nga lulamangiki. Hosi Solomoni hi un’wana wa vona. U dyondzisiwe tindlela ta Xikwembu naswona xi n’wi katekisile swinene; kambe hi ku famba ka nkarhi u gandzele swikwembu swa mavunwa. Swidyoho swakwe swi hlundzukise Yehovha naswona tiko hinkwaro ra Israyele ri xaniseke malembe yo tala hikwalaho ka swidyoho swakwe. I ntiyiso leswaku Matsalwa ma vula leswaku loko Solomoni a fa u “etlel[e] ni vakokwa wakwe,” lava katsaka vavanuna vo tshembeka vo fana na Hosi Davhida. (1 Tih. 11:​5-9, 43; 2 Tih. 23:13) Kambe xana ndlela leyi a lahliweke hayona i xitiyisekiso xa leswaku u ta pfuxiwa? Bibele a yi swi boxi. Van’wana va nga ha vula leswaku “loyi a feke u tshunxiwile eka xidyoho xakwe.” (Rhom. 6:7) Sweswo i ntiyiso kambe a swi vuli swona leswaku hinkwavo lava feke va ta pfuxiwa. Phela ku va munhu a file a swi vuli swona leswaku u ni mfanelo yo tlhela a hanya. Ku pfuxiwa eku feni i nyiko leyi humaka eka Xikwembu lexi nga ni rirhandzu. Xi yi nyika lava xi lavaka leswaku va xi tirhela hilaha ku nga heriki. (Yobo 14:​13, 14; Yoh. 6:44) Xana Solomoni u ta yi kuma nyiko yoleyo? I Yehovha ntsena a tivaka nhlamulo. Kambe ha swi tiva leswaku Yehovha u ta endla leswi nga swinene.

LESWI HI SWI TIVAKA

10. Yehovha u titwa njhani hi ku lovisa vanhu? (Ezekiyele 33:11) (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁰ Hlaya Ezekiyele 33:11. Yehovha u hi paluxela ndlela leyi a titwaka hayona loko swi ta eka ndlela leyi a va avanyisaka hayona vanhu. Muapostola Petro u vule marito lama yelanaka ni lama tsariweke hi Ezekiyele, u te: “Yehovha . . . a nga naveli leswaku ku lova ni un’we.” (2 Pet. 3:9) Marito lawa ma hi chavelela, ha swi tiva leswaku Yehovha a nga hatliseli ku va lovisela makumu vanhu handle ka loko a ri ni xivangelo lexi twalaka. U ni tintswalo letikulu naswona wa ti kombisa loko swi fanerile.

11. I vamani lava nga taka va nga pfuxiwi naswona hi swi tiva njhani?

¹¹ I yini leswi hi swi tivaka hi vanhu lava nga taka va nga pfuxiwi? Bibele yi boxa vanhu va nga ri vangani. b Yesu u vule leswaku Yudasi Iskariyota a nge pfuxiwi. (Mar. 14:21; nakambe vona Yohane 17:12.) c Hi ku tiyimisela Yudasi u lwisane na Yehovha Xikwembu ni N’wana Wakwe. (Vona Marka 3:29 na w07 7/15 tl. 18) Hilaha ku fanaka, Yesu u vule leswaku van’wana va varhangeri va vukhongeri lava n’wi kaneteke a va nge pfuxiwi loko va fa. (Mat. 23:33; vona Yohane 19:11.) d Muapostola Pawulo u vule leswaku vagwinehi lava nga hundzukiki a va nge pfuxiwi.—Hev. 6:​4-8; 10:29.

12. Hi tiva yini hi tintswalo ta Yehovha? Vula swikombiso.

¹² Hambiswiritano, i yini leswi hi swi tivaka hi tintswalo ta Yehovha? U swi kombise njhani leswaku “a nga naveli leswaku ku lova ni un’we”? Xiya ndlela leyi a va kombiseke tintswalo hayona lava endleke swidyoho leswikulu. Hosi Davhida u endle swidyoho swo hlayanyana leswikulu leswi katsaka vuoswi ni ku dlaya. Hambiswiritano, Davhida u hundzukile naswona Yehovha u n’wi rivalerile. (2 Sam. 12:​1-13) Hosi Manase u endle swilo swo tala swo  biha swinene ku ringana malembe yo tala. Ni le ka xiyimo xo tano, Yehovha u n’wi kombe tintswalo wanuna yoloye hi ku n’wi rivalela endzhaku ka loko a hundzukile. (2 Tikr. 33:​9-16) Swikombiso leswi swi hi tsundzuxa leswaku Yehovha u kombisa tintswalo mikarhi hinkwayo loko a vona ku ri ni xivangelo xo endla tano. U ta va pfuxa vanhu vo tano hikuva va swi xiyile leswaku va dyohile ni ku tlhela va hundzuka.

13. (a) Hikwalahokayini Yehovha a kombise Vaninivha tintswalo? (b) Hi ku famba ka nkarhi Yesu u vule yini hi Vaninivha?

¹³ Ha yi tiva ndlela leyi Yehovha a kombiseke Vaninivha tintswalo hayona. Xikwembu xi byele Yonasi xi ku: “Ndzi vone vubihi bya [v]ona.” Kambe loko va hundzukile eswidyohweni swa vona, Yehovha u va rivalerile. Ku hambana na Yonasi, Xikwembu xi va kombise tintswalo letikulu. Xi tlhele xi tsundzuxa muprofeta wa xona loyi a hlundzukeke leswaku Vaninivha volavo a va nga “[tivi] leswinene ni leswo biha.” (Yon. 1:​1, 2; 3:10; 4:​9-11) Hi ku famba ka nkarhi, Yesu u tirhise xikombiso xexo ku dyondzisa vanhu hi vululami ni tintswalo ta Yehovha. Yesu u vule leswaku Vaninivha volavo lava hundzukeke a va ta “pfuxiwa . . . hi nkarhi wa ku avanyisiwa.”—Mat. 12:41.

14. Ku “pfuxiwa . . . hi nkarhi wa ku avanyisiwa” swi ta vula yini eka Vaninivha?

¹⁴ Swi vula yini ku va Vaninivha va “pfuxiwa . . . hi nkarhi wa ku avanyisiwa”? Yesu u vule leswaku ku ta va ni lava nga ta “pfukela ku avanyisiwa.” (Yoh. 5:29) A a vulavula hi Mfumo wakwe wa Gidi ra Malembe, laha ku nga ta pfuxiwa ‘lava lulameke ni lava nga lulamangiki.’ (Mit. 24:15) Lava nga lulamangiki va ta “pfukela ku avanyisiwa.” Leswi swi vula leswaku endzhaku ka loko va pfuxiwile, Yehovha na Yesu va ta va kambela ku vona loko va yingisa ni ku tirhisa leswi va swi dyondzaka. Loko Muninivha loyi a pfuxiweke a ala ku va xiphemu xa vugandzeri lebyi tengeke, Yehovha u ta n’wi lovisa. (Esa. 65:20) Kambe lava hlawulaka ku gandzela Yehovha hi ku tshembeka swi ta va fambela kahle. Va ta hanya hilaha ku nga heriki! —Dan. 12:2.

15. (a) Hikwalahokayini hi fanele hi papalata ku vula leswaku a ku nge vi na munhu na un’we la nga ta pfuxiwa eka vanhu lava dlayiweke eSodoma na Gomora? (b) Hi nga ma twisisa njhani marito lama nga eka Yuda 7? (Vona bokisi leri nge, “ Xana Yuda A A Vula Yini?”)

¹⁵ Loko Yesu a vulavula hi vanhu va le  Sodoma na Gomora, u vule leswaku hi “Siku ra Vuavanyisi” swilo swi ta va antswela ku tlula vanhu lava honisaka tidyondzo takwe naswona va nga n’wi yingisiki. (Mat. 10:​14, 15; 11:​23, 24; Luka 10:12) Xana a a vula yini? Hi nga ha vona onge Yesu a a thathela emhakeni leyi. Kambe swi vonaka swi nga ri tano, hilaha swi nga hakona eka Vaninivha lava a vulavuleke ha vona. e Ku ri na sweswo, swi vonaka onge Yesu a a nga thatheli. “Siku ra Vuavanyisi” leri a vulavuleke ha rona eka swiendlakalo leswimbirhi ra fana. Ku fana ni Vaninivha, vanhu va le Sodoma na Gomora va endle swilo swo biha. Kambe Vaninivha va kume nkarhi wo hundzuka. Nakambe tsundzuka leswi Yesu a swi vuleke hi ku “pfuxiwa . . . hi nkarhi wa ku avanyisiwa.” Ku ta pfuka ni “lava a va endla leswo biha.” (Yoh. 5:29) Kutani swi vonaka onge ku ni ntshembo hi vanhu va le Sodoma na Gomora. Swi nga endleka leswaku van’wana va vona va ta pfuxiwa naswona hi nga ha kuma nkarhi wo va dyondzisa hi Yehovha na Yesu Kreste.

16. I yini leswi hi swi tivaka hi leswi Yehovha a swi endlaka loko a nga si pfuxa munhu? (Yeremiya 17:10)

¹⁶ Hlaya Yeremiya 17:10. Tsalwa leri ri hi pfuna ku katsakanya leswi hi swi tivaka ku nga leswaku: Mikarhi hinkwayo Yehovha hi yena a “kambisisa[ka] mbilu, [u] kambela mianakanyo leyi dzikeke.” Loko swi ta eka ku pfuxa vanhu enkarhini lowu taka, u ta “nyika un’wana ni un’wana hi ku ya hi tindlela takwe” hilaha a endlaka hakona mikarhi hinkwayo. Yehovha u ta tiyisa voko loko swi fanerile kambe u ta kombisa tintswalo loko swi lava a endla tano. Hikwalaho, a hi fanelanga hi ehleketa leswaku munhu a nge pfuxiwi handle ka loko hi swi tiva leswaku swi tano!

“MUAVANYISI WA MISAVA HINKWAYO” U TA ENDLA “LESWI LULAMEKE”

17. Ku ta endleka yini hi vanhu lava feke?

¹⁷ Vanhu va tibiliyoni va file ku sukela loko Adamu na Evha va xandzukele Yehovha ku fana na Sathana. “Nala . . . ku nga rifu” u dlaye vanhu va ntsandzavahlayi! (1 Kor. 15:26) Xana ku ta endleka yini hi vanhu volavo hinkwavo? Valandzeri va Kreste vo tshembeka va 144 000 va ta pfuxeriwa ku ya hanya etilweni hilaha ku  nga heriki. (Nhlav. 14:1) Vavanuna ni vavasati vo tshembeka va ntsandzavahlayi lava rhandzaka Yehovha va ta pfuka loko “ku pfuxiwa . . . lava lulameke” naswona va ta hanya hilaha ku nga heriki emisaveni loko va tshama va tshembekile hi nkarhi wa ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe ni hi nkarhi wa ndzingo wo hetelela. (Dan. 12:13; Hev. 12:1) Hi nkarhi wa Gidi ra Malembe, “lava nga lulamangiki,” ku katsa ni lava nga si tshamaka va gandzela Yehovha hambi ku ri lava “a va endla leswo biha” va ta nyikiwa nkarhi wo cinca mahanyelo ya vona ivi va va malandza ya Yehovha Xikwembu yo tshembeka. (Luka 23:​42, 43) Hambiswiritano, vanhu van’wana a va homboloke swinene lerova a va tiyimisele ku lwisana na Yehovha ni swikongomelo swakwe kutani u endle xiboho xa leswaku a nge va pfuxi.—Luka 12:​4, 5.

18-19. (a) Hikwalahokayini hi tshemba ndlela leyi Yehovha a va avanyisaka hayona lava feke? (Esaya 55:​8, 9) (b) Hi ta bula yini eka nhlokomhaka leyi landzelaka?

¹⁸ Xana hi ni xivangelo lexinene xo tshemba vuavanyisi hinkwabyo bya Yehovha, hambiloko a endla xiboho xa ku pfuxa vanhu kumbe a nga va pfuxi? Ina! Hilaha Abrahama a swi twisiseke kahle hakona, Yehovha i “Muavanyisi wa misava hinkwayo” loyi a hetisekeke, a tlhariheke naswona a nga ni tintswalo. U letele N’wana wakwe naswona u nyike yena vutihlamuleri hinkwabyo byo avanyisa. (Yoh. 5:22) Yehovha na Yesu va tiva timbilu ta vanhu. (Mat. 9:4) Mikarhi hinkwayo va ta endla “leswi lulameke”!

¹⁹ A hi tiyimiseleni ku tshemba Yehovha ni swiboho swakwe hinkwaswo. Hi fanele hi swi tekela enhlokweni leswaku hi yena a fanelekaka ku avanyisa ku nga ri hina! (Hlaya Esaya 55:​8, 9.) Kutani ku avanyisa hinkwako hi ku tshikela yena ni N’wana wakwe, Hosi leyi tekelelaka vululami ni tintswalo ta Tata wa yona kwatsaa! (Esa. 11:​3, 4) Kutani hi nga vula yini hi ndlela leyi Yehovha na Yesu va nga ta avanyisa vanhu hayona hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu? I yini leswi hi nga swi tiviki? I yini leswi hi swi tivaka? Nhlokomhaka leyi landzelaka yi ta hlamula swivutiso sweswo.