1-2. Hi nga ha khomiwa ku biha hi tindlela tihi?

 YESU u vulavule hi xifaniso xa noni leyi a yi tshamela ku kombela muavanyisi leswaku a ahlula mhaka ya yona kahle. A swi kanakanisi leswaku xifaniso lexi xi va khumbile vadyondzisiwa va Yesu vo tala hikuva swisiwana a swi nga khomiwi kahle enkarhini wakwe. (Luka 18:​1-5) Na hina xifaniso lexi xa hi khumba namuntlha hikuva hinkwerhu hi tshame hi khomiwa ku biha hi tindlela to karhi.

² Namuntlha xihlawuhlawu ni ku khomiwa hi voko ra nsimbhi swi tolovelekile kutani a swi hi hlamarisi loko hi khomiwa ku biha. (Ekl. 5:8) A hi swi langutelanga ku khomiwa ku biha hi vamakwerhu kambe sweswo swi nga endleka. I ntiyiso leswaku vamakwerhu a hi valala va hina. Na vona va swi endla swihoxo. Hambiswiritano, hi nga dyondza swo tala eka leswi Yesu a swi endleke loko a khomiwa ku biha hi valala. Loko hi kota ku lehisela valala va hina mbilu, a swi kanakanisi leswaku hi fanele hi endla tano ni le ka vamakwerhu! Yehovha u titwa njhani loko hi nga khomiwi kahle hi vanhu lava nga n’wi gandzeriki kumbe hi vamakwerhu? Xana wa khathala?

3. Xana Yehovha wa khathala loko hi khomiwa ku biha naswona hikwalahokayini?

³ Yehovha wa khathala swinene hi ndlela leyi hi khomiwaka  hayona. “Yehovha u rhandza vululami.” (Ps. 37:28) Yesu u hi tiyisekisa leswaku Yehovha u ta “endla leswaku [hi] hatla [hi] avanyisiwa kahle” hi nkarhi wakwe. (Luka 18:​7, 8) Ku nga ri khale, u ta herisa swilo hinkwaswo leswi hi twiseke ku vava naswona a nge he swi pfumeleli leswaku hi tlhela hi khomiwa ku biha.—Ps. 72:​1, 2.

4. Yehovha u hi pfuna njhani namuntlha?

⁴ Loko ha ha rindzele Yehovha leswaku a herisa swiphiqo hinkwaswo, sweswi wa hi pfuna hi tiyisela ku nga khomiwi kahle. (2 Pet. 3:13) U hi dyondzisa ndlela yo papalata ku tirihisela loko hi khomiwe ku biha. Hi ku tirhisa n’wana wakwe, Yehovha u hi nyika xikombiso lexinene xa ndlela leyi hi nga tiyiselaka ku khomiwa ku biha hayona. Nakambe u hi nyika xitsundzuxo lexinene lexi hi nga xi tirhisaka loko hi khomiwa ku biha.

TIVONELE EKA NDLELA LEYI U ENDLAKA SWILO HAYONA LOKO U KHOMIWE KU BIHA

5. Hikwalahokayini hi fanele hi tivonela eka ndlela leyi hi endlaka swilo hayona loko hi khomiwe ku biha?

⁵ Swi hi twisa ku vava swinene ni ku hi tshikilela loko hi khomiwe ku biha. (Ekl. 7:7) Malandza yo tshembeka yo fana na Yobo na Habakuku na wona ma titwe tano. (Yobo 6:​2, 3; Hab. 1:​1-3) Hambileswi swi tolovelekeke ku titwa hi ndlela yoleyo, hi fanele hi tivonela leswaku hi nga endli swiboho swa vuphukuphuku.

6. Xana mhaka ya Absalomu yi hi dyondzisa yini? (Nakambe vona xifaniso.)

⁶ Loko hi nga khomiwanga kahle hi nga lava ku rihisela. Hambiswiritano, ku endla sweswo swi nga nyanyisa timhaka. Xiya mhaka ya Absalomu n’wana wa Hosi Davhida. U dye makala loko a tiva leswaku Tamari makwavo u pfinyiwile hi Aminoni makwavo wa vona hi tatana. Hi ku ya hi Nawu wa Muxe, Aminoni a a fanele a dlayiwa hikwalaho ka leswi a swi endleke. (Lev. 20:17) Hambileswi a swi fanerile leswaku Absalomu a hlundzuka kambe a a nga fanelanga a tirihisela.—2 Sam. 13:​20-23, 28, 29.

7. Mupisalema u titwe njhani loko van’wana va khomiwa ku biha?

⁷ Loko lava endlaka swo biha swi vonaka onge a va xupuriwi, hi nga tivutisa loko swi pfuna ku endla leswinene. Mupisalema u xiye leswaku vanhu vo homboloka a swi vonaka swi va fambela kahle hambileswi a va khoma vanhu vo lulama hi ndlela yo biha. U te: “Lava hi lavo homboloka, lava swi va fambelaka kahle nkarhi hinkwawo.” (Ps. 73:12)  A a karhatekile swinene hileswi vanhu a va khomiwa ku biha naswona a a ehleketa leswaku a swi pfuni nchumu ku tirhela Yehovha, u te: “Loko ndzi ringeta ku swi twisisa a swi ndzi karhata.” (Ps. 73:​14, 16) Entiyisweni u te: “Loko ku ri mina, a ku sele katsongo milenge ya mina yi hambukile; a ku sele katsongo milenge ya mina yi rhetile.” (Ps. 73:2) Mhaka leyi fanaka yi humelele makwerhu loyi hi nga ta n’wi vitana Alberto.

8. Makwerhu un’wana u endle yini loko a nga khomiwi kahle?

⁸ Alberto hi xihoxo u lumbetiwe leswaku u yive mali ya vandlha. Hikwalaho ka sweswo, u tshikisiwe ku va nkulu naswona vo tala evandlheni lava tweke hi mhaka yoleyo a va nga ha n’wi xiximi. U ri: “A ndzi hlundzukile ndzi tlhela ndzi hela matimba.” U pfumelele mhaka yoleyo leswaku yi tsanisa vuxaka bya yena na Yehovha naswona u tshike ku ya etidyondzweni ku ringana malembe ya ntlhanu. Mhaka leyi yi hi komba leswi nga endlekaka loko hi pfumelela ku hlundzukisiwa hi ku nga khomiwi kahle.

TEKELELA LESWI YESU A SWI ENDLEKE LOKO A KHOMIWA KU BIHA

9. I yini leswi Yesu a swi tiyiseleke? (Nakambe vona xifaniso.)

⁹ Yesu u hi vekele xikombiso lexinene xa leswi hi faneleke hi swi endla loko hi khomiwa  ku biha. U khomiwe ku biha hi vanhu vo tala ku katsa ni hi ndyangu wakwe. Maxaka yakwe lama a ma nga gandzeli Xikwembu ma vule leswaku wa penga, varhangeri va vukhongeri va vule leswaku u tirhisana ni madimona naswona masocha ya Varhoma ma endle xihlekiso hi yena, ma n’wi ba ni ku hetelela ma n’wi dlayile. (Marka 3:​21, 22; 14:55; 15:​16-20, 35-37) Kambe Yesu u tiyisele sweswo hinkwaswo a nga rihiseli. Hi nga dyondza yini eka Yesu?

10. Yesu u endle yini loko a khomiwa ku biha? (1 Petro 2:​21-23)

¹⁰ Hlaya 1 Petro 2:​21-23. a Yesu u hi vekele xikombiso lexinene lexi hi nga xi tekelelaka loko hi khomiwa ku biha. A a wu tiva nkarhi wo miyela ni wo vulavula. (Mat. 26:​62-64) A a nga hlamuli eka mhaka yin’wana ni yin’wana ya mavunwa leyi a a lumbetiwa ha yona. (Mat. 11:19) Loko a vulavula, a nga va hoxetelanga hi marito lava a va n’wi xanisa kumbe ku va xungeta. Yesu a a lawula ndlela leyi a a vulavula hayona hikuva a a ‘tshemba Loyi a avanyisaka hi ndlela yo lulama.’ Yesu a a swi tiva leswaku ndlela leyi Yehovha a langutaka timhaka hayona a ku ri yona ya nkoka swinene. A a tshemba leswaku Yehovha a a ta va xupula hi nkarhi lowu faneleke vanhu lava khomaka van’wana ku biha.

11. Hi tindlela tin’wana leti nga hi pfunaka leswaku hi lawula ndlela leyi hi vulavulaka hayona? (Nakambe vona swifaniso.)

¹¹ Hi nga tekelela Yesu hi ku hlawula marito ya hina kahle loko hi khomiwe ku biha. Mikarhi yin’wana leswi hi endleriweke swona a ko va mhaka leyikulu naswona hi nga swi kota ku yi ba hi makatla. Kumbe hi nga hlawula  ku miyela leswaku hi papalata ku nyanyisa timhaka. (Ekl. 3:7; Yak. 1:​19, 20) Mikarhi yin’wana, swi nga ha lava leswaku hi vulavula loko hi vona un’wana a khomiwa ku biha kumbe loko hi fanele hi yimelela ntiyiso. (Mit. 6:​1, 2) Loko hi vulavula, hi fanele hi tikarhatela ku endla tano hi moya wo rhula ni hi xichavo.—1 Pet. 3:15. b

12. Hi nga n’wi tshemba njhani “Loyi a avanyisaka hi ndlela yo lulama”?

¹² Hi nga tlhela hi tekelela Yesu hi ku tshemba “Loyi a avanyisaka hi ndlela yo lulama.” Loko van’wana va hi khoma ku biha, hi tshemba leswaku Yehovha hi yena a tivaka timhaka. Ku tiva sweswo swi ta hi pfuna hi tiyisela loko hi nga khomiwi kahle hikuva ha swi tiva leswaku Yehovha u ta lulamisa timhaka. Loko hi swi tshikela Yehovha, a hi nge tshami hi hlundzukile kumbe hi va ni xikhomela. Sweswo swi nga endla leswaku hi endla swilo swo biha, hi heleriwa hi ntsako, swi tlhela swi onha vuxaka bya hina na Yehovha.—Ps. 37:8.

13. I yini leswi nga hi pfunaka hi ya emahlweni hi tiyisela ku khomiwa ku biha?

¹³ I ntiyiso leswaku a hi nge swi koti ku tekelela Yesu kwatsaa! Mikarhi yin’wana hi nga endla swilo leswi endzhaku hi nga ha tisolaka ha swona. (Yak. 3:2) Mikarhi yin’wana ndlela yo biha leyi hi khomiwaka hayona yi nga hi twisa ku vava ni ku hi tshikilela vutomi hinkwabyo. Loko sweswo swi ri tano eka wena, tiyiseka leswaku Yehovha wa swi tiva leswi u langutanaka na swona. Yesu wa yi twisisa ndlela leyi u titwaka hayona hikuva na yena u tshame a khomiwa ku biha. (Hev. 4:​15, 16) Ku engetela eka xikombiso xa Yesu lexinene, Yehovha u hi nyika xitsundzuxo lexi hi pfunaka hi tiyisela loko hi khomiwa ku biha. A hi buleni hi tindzimana timbirhi leti nga hi pfunaka leti nga eka buku ya Varhoma.

“SWI TSHIKELENI VUKARHI BYA XIKWEMBU”

14. Swi vula yini ku “swi tshikela vukarhi bya Xikwembu”? (Varhoma 12:19)

¹⁴ Hlaya Varhoma 12:19. Muapostola Pawulo u khutaze Vakreste leswaku va “swi tshikela vukarhi bya Xikwembu.” Hi swi tshikela vukarhi bya Yehovha hi ku n’wi pfumelela a lulamisa timhaka hi nkarhi wakwe ni hi ndlela yakwe. Endzhaku ka loko makwerhu la vuriwaka John a khomiwe ku biha u te: “A ndzi fanele ndzi lwisana ni moya wo lava ku lulamisa swilo hi ndlela ya mina. Varhoma 12:19 yi ndzi pfune leswaku ndzi rindzela Yehovha.”

15. Hikwalahokayini swi ri swinene ku rindzela Yehovha leswaku a lulamisa mhaka?

¹⁵ Ha vuyeriwa loko hi rindzela Yehovha leswaku a hi lulamisela mhaka. Loko hi endla tano, hi ta tirhula ndzhwalo ni ku papalata ku hetiwa matimba hikwalaho ko ringeta ku tilulamisela mhaka hi hexe. Yehovha u tiyimisele ku hi pfuna. Hi ndlela yo karhi u ri, ‘Loko u nga khomiwi kahle swi tshikele mina; ndzi ta swi lulamisa.’ Loko hi tshemba xitshembiso xa Yehovha lexi nge, “ndzi ta va xupula,” hi ta yi ba hi makatla mhaka yoleyo, hi tshemba leswaku u ta yi lulamisa hi ndlela yakwe leyinene. Sweswo hi leswi pfuneke John loyi hi buleke ha yena. U te: “Loko ndzo rindzela Yehovha, u ta swi lulamisa kahle ku tlula mina.”

“YANA EMAHLWENI U HLULA SWO BIHA HI LESWINENE”

16-17. Xikhongelo xi nga hi pfuna njhani leswaku hi ya ‘emahlweni hi hlula swo biha hi leswinene’? (Varhoma 12:21)

¹⁶ Hlaya Varhoma 12:21. Pawulo u tlhele a khutaza Vakreste leswaku va ya ‘emahlweni  va hlula swo biha hi leswinene.’ Eka Dyondzo ya Yesu ya le Ntshaveni, u te: “Yanani emahlweni mi rhandza valala va n’wina ni ku khongelela lava mi xanisaka.” (Mat. 5:44) Sweswo hi swona leswi Yesu a swi endleke. Swi nga endleka hi tshame hi ehleketa hi ndlela leyi Yesu a xanisekeke hayona loko a beleriwa emhandzini ya nxaniso hi masocha ya Varhoma. A hi nge ku twisisi hilaha ku heleleke ku vava loku a ku tweke, ku susiwa xindzhuti ni ku khomiwa ku biha loku a ku tiyiseleleke.

¹⁷ Yesu a nga hetiwanga matimba hileswi a khomiweke ku biha. Ematshan’weni yo kombela leswaku masocha wolawo ma xupuriwa, u khongele a ku: “Tatana, va rivalele, hikuva a va swi tivi leswi va swi endlaka.” (Luka 23:34) Loko hi khongelela lava hi xanisaka, swi ta endla hi nga vi ni xikhomela, hi nga hlundzuki hambi ku ri cinca ndlela leyi hi va langutaka hayona lava hi xanisaka.

18. Xikhongelo xi n’wi pfune njhani Alberto na John leswaku va tiyisela ku nga khomiwi kahle?

¹⁸ Xikhongelo xi pfune vamakwerhu vambirhi lava hi buleke ha vona eka nhlokomhaka leyi leswaku va tiyisela ku nga khomiwi kahle. Alberto u ri: “Ndzi khongelele vamakwerhu lava ndzi twiseke ku vava. Ndzi kombele Yehovha ko tala leswaku a ndzi pfuna ndzi rivala hi swona.” Lexi tsakisaka, sweswi Alberto u tirhela Yehovha hi ku tshembeka. John u ri: “Mikarhi yo tala a ndzi khongelela makwerhu loyi a ndzi twiseke ku vava. Swikhongelo swo tano swi ndzi pfune leswaku ndzi va ni langutelo lerinene hi yena, handle ko n’wi avanyisa. Nakambe swi tlhele swi endla leswaku ndzi va ni ku rhula ka mianakanyo.”

19. Hi fanele hi endla yini loko misava leyi yi nga si lovisiwa? (1 Petro 3:​8, 9)

¹⁹ Loko misava leyi yi nga si lovisiwa, ha ha ta khomiwa ku biha. Swi nga ri na mhaka leswaku hi langutana na yini, hi nga tshiki ku khongelela leswaku Yehovha a hi pfuna. Nakambe, onge hi nga tekelela leswi Yesu a swi endleke loko a khomiwa ku biha naswona hi ya emahlweni hi yingisa milawu ya Bibele. Loko hi endla tano, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta hi katekisa.—Hlaya 1 Petro 3:​8, 9.