1. Muapostola Pawulo a a titwa njhani hi malandza ya vutirheli?

 MALANDZA ya vutirheli ma endla mitirho ya nkoka emavandlheni. Swi le rivaleni leswaku muapostola Pawulo a a va tlangela vavanuna lava vo tshembeka. Hi xikombiso, loko a tsalela Vakreste va le Filipiya, u xewete malandza ya vutirheli ni vakulu hi ku kongoma.—Filp. 1:1.

2. Makwerhu la vuriwaka Luis u titwa njhani hi xiavelo xakwe xa ku va nandza wa vutirheli?

² Swi nga ri na mhaka leswaku va ha ri vantshwa kumbe se va kurile, vamakwerhu vo tala lava khuvuriweke swa va tsakisa ku va malandza ya vutirheli. Hi xikombiso, Devan a a ri ni malembe ya 18 loko a va nandza wa vutirheli. Kasi makwerhu la vuriwaka Luis a a ri ni malembe yo tlula 50 loko a va nandza. Luis u katsakanye ndlela leyi vo tala va titwaka hayona loko a ku: “I nkateko ku endla ntirho lowu endliwaka hi malandza ya vutirheli, ngopfungopfu loko ndzi ehleketa hi rirhandzu leri vandlha ri ndzi kombeke rona.”

3. Hi ta bula hi swivutiso swihi?

³ Loko u ri makwerhu loyi a khuvuriweke naswona u nga si va nandza, xana u nga tikarhatela ku va nandza wa vutirheli? I yini lexi nga ku endlaka u navela ku endla tano? Hi ku ya hi Matsalwa, i yini leswi u faneleke u swi endla leswaku u va nandza wa vutirheli? Eka nhlokomhaka leyi, hi ta bula hi tinhlamulo ta swivutiso leswi. Kambe a hi rhangeni hi bula hi ntirho lowu malandza ya vutirheli ma wu endlaka.

 HI YIHI MITIRHO YA MALANDZA YA VUTIRHELI?

4. Hi yihi mitirho leyi endliwaka hi malandza ya vutirheli evandlheni? (Nakambe vona xifaniso.)

⁴ Nandza wa vutirheli i makwerhu wa xinuna la khuvuriweke, loyi a hlawuriweke hi moya wo kwetsima leswaku a pfuna vakulu va endla mitirho yo tala ya nkoka evandlheni. Malandza man’wana ya vutirheli ma tiyiseka leswaku vahuweleri va ni nsimu ni mikandziyiso leyi ringaneke yo chumayela ha yona. Man’wana ma pfuneta ku basisa ni ku khathalela Holo ya Mfumo. Hi nkarhi wa tinhlengeletano ta vandlha, man’wana ma tirha tanihi varindzi, ma pfuneta eka swa mpfumawulo ni ku tlanga tivhidiyo. Yo tala ya mitirho leyi endliwaka hi malandza ya vutirheli, i ku pfuna van’wana. Xa nkoka swinene, malandza ya vutirheli i vavanuna lava rhandzaka Yehovha naswona va hanyaka hi milawu yakwe. Nakambe va va rhandza swinene vamakwerhu. (Mat. 22:​37-39) I yini leswi nga pfunaka makwerhu la khuvuriweke leswaku a fanelekela ku va nandza wa vutirheli?

5. Xana makwerhu a nga endla yini leswaku a va nandza wa vutirheli?

⁵ Bibele yi hlamusela swilo leswi languteriweke eka lava hlawuriwaka ku va malandza ya vutirheli. (1 Tim. 3:​8-10, 12, 13) U nga fanelekela ku va nandza wa vutirheli hi ku dyondza hi swilo leswi languteriweke eka wona ni ku tirha hi matimba leswaku u swi fikelela. Kambe xo sungula, anakanyisisa hileswi ku endlaka u lava ku va nandza wa vutirheli.

I YINI LESWI NGA KU PFUNAKA U FANELEKELA KU VA NANDZA WA VUTIRHELI?

6. I yini lexi nga ku susumetelaka ku pfuna vamakwerhu? (Matewu 20:28; nakambe vona xifaniso xa xifunengeto.)

⁶ Yesu Kreste i xikombiso lexinene ngopfu, u susumetiwe hi ndlela leyi a a rhandza Tata wakwe ni vanhu hayona. Rirhandzu rolero ri endle leswaku a tirha hi matimba ni ku endlela van’wana mitirho leyi a yi languteriwa ehansi. (Hlaya Matewu 20:28; Yoh. 13:​5, 14, 15) Loko u susumetiwa hi rirhandzu, Yehovha u ta ku katekisa ni ku ku pfuna leswaku u fanelekela ku va nandza wa vutirheli.—1 Kor. 16:14; 1 Pet. 5:5.

7. Hikwalahokayini makwerhu a fanele a papalata ku titeka a ri wa nkoka ku tlula van’wana?

⁷ Namuntlha, vanhu lava tibumaka hi leswi va swi endleke hi ntolovelo va tekeriwa enhlokweni. Kambe vanhu va Yehovha a va tano. Makwerhu loyi a rhandzaka vanhu van’wana  hilaha Yesu a endleke hakona, a nga lweli ku va ni matimba, ku lawula van’wana kumbe ku titeka a ri wa nkoka ku tlula van’wana. Loko munhu la tikukumuxaka o hlawuriwa evandlheni, u ta ala ku endla mitirho yin’wana leyi languteriwaka ehansi leyi faneleke yi endliwa leswaku ku khathaleriwa tinyimpfu ta Yehovha ta risima. A nga vona onge mitirho yoleyo yi n’wi chicha xiyimo. (Yoh. 10:12) Yehovha a nge ma katekisi matshalatshala ya munhu loyi a tikukumuxaka kumbe a ti tekaka a ri wa nkoka ku tlula van’wana.—1 Kor. 10:​24, 33; 13:​4, 5.

8. Hi yihi ndzayo leyi Yesu a yi nyikeke vaapostola vakwe?

⁸ Mikarhi yin’wana, hambi ku ri vanghana va Yesu a va lava ku fikelela swiavelo swo karhi hi xikongomelo lexi hoxeke. Ehleketa hi leswi muapostola Yakobo na Yohane va swi endleke. Va kombele Yesu leswaku a va nyika xikhundlha xo hlawuleka eMfun’weni wakwe. Yesu a nga va bumabumelanga hikwalaho ka leswi a va kombela xikhundlha. Ematshan’weni ya sweswo, u hlamusele vaapostola vakwe hinkwavo va 12 a ku: “Loyi a lavaka ku va lonkulu eka n’wina u fanele a mi tirhela naswona loyi a lavaka ku va wo sungula exikarhi ka n’wina u fanele a va nandza wa n’wina hinkwenu.” (Mr 10:​35-37, 43, 44) Vandlha ri ta kateka loko ku ri ni vamakwerhu lava nga ni langutelo lerinene, ku nga ku pfuna van’wana.—1 Tes. 2:8.

I YINI LESWI NGA KU PFUNAKA U LAVA KU PFUNA VAMAKWERHU?

9. U nga endla yini leswaku u ya u navela ku pfuna?

⁹ A swi kanakanisi leswaku u rhandza Yehovha naswona u lava ku pfuna van’wana. Nilokoswiritano, swi nga endleka u nga swi tsakeli ku endla mitirho leyi engetelekeke leyi endliwaka hi malandza ya vutirheli. U nga endla yini leswaku u ya u navela ku pfuna? Ehleketa hi ntsako lowu u nga ta wu kuma hikwalaho ko pfuna vamakwerhu. Yesu u te: “Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.” (Mit. 20:35) U hanye hi wona marito lawa. U kume ntsako hi ku pfuna van’wana, na wena u nga wu kuma.

10. Yesu u swi kombise njhani leswaku a a tsaka hi ku pfuna van’wana? (Marka 6:​31-34)

¹⁰ Xiya xikombiso xa ndlela leyi Yesu a kombiseke hayona leswaku a a tsaka hi ku pfuna van’wana. (Hlaya Marka 6:​31-34.) Eka xiendlakalo xin’wana, Yesu ni vaapostola vakwe a va karhele. A va ya endhawini leyi holeke leswaku va ya wisa. Kambe ntshungu wu hatle wu fika, wu ri ni ntshembo wa leswaku Yesu u ta wu dyondzisa. A a ta va a arile. Phela yena ni vaapostola vakwe “a va pfumala ni nkarhinyana wo dya.” Kumbexana Yesu a a ta va a wu hlongorile endzhaku ko wu dyondzisa swilo switsongo. Kambe leswi a a susumetiwa hi rirhandzu, u ‘sungule ku wu dyondzisa swilo swo tala.’ U ye emahlweni a wu dyondzisa kukondza ‘ri pela.’ (Mar. 6:35) U endle tano ku nga ri hileswi a a boheka kambe hileswi “a wu twela vusiwana.” A a lava ku wu dyondzisa hikuva a a wu rhandza. Ku pfuna van’wana a swi endla Yesu a tsaka swinene.

11. Yesu u va pfune njhani vayingiseri vakwe? (Nakambe vona xifaniso.)

¹¹ Yesu u pfune vanhu hi ku va dyondzisa hi Xikwembu. U tlhele a va pfuna hi tindlela tin’wana. U endle swakudya hi singita kutani a kombela vadyondzisiwa vakwe leswaku va va phamela. (Mar. 6:41) Hi ku endla tano, u dyondzise vadyondzisiwa vakwe ndlela yo tirhela van’wana. U tlhele a va komba hi swiendlo leswaku mitirho leyi endliwaka hi malandza ya vutirheli i ya nkoka swinene. Anakanya ndlela leyi vaapostola a va tsake hayona loko va ri karhi va tirha swin’we na Yesu leswaku va phamela vanhu swakudya leswi a swi endleke hi singita ku fikela loko “hinkwavo va dya va xurha.” (Mar. 6:42) Swi le rivaleni leswaku a ku nga ri  ro sungula Yesu a rhangisa swilaveko swa van’wana eka swa yena. U pfune vanhu vutomi byakwe hinkwabyo loko a ri emisaveni. (Mat. 4:23; 8:16) Yesu a a tsaka ni ku eneriseka loko a dyondzisa van’wana ni ku khathala hi swilaveko swa vona. A swi kanakanisi leswaku na wena u ta tsaka loko u tikarhatela ku va nandza wa vutirheli.

12. Hikwalahokayini hi nga fanelanga hi titwa onge a hi nge swi koti ku pfuna evandlheni?

¹² Loko u vona onge a wu na byona vuswikoti, u nga heli matimba. A swi kanakanisi leswaku u na byona vuswikoti lebyi u nga byi tirhisaka ku pfuna evandlheni. Ehleketa hi leswi Pawulo a swi vuleke eka 1 Vakorinto 12:​12-30 naswona u kombela Yehovha a ku pfuna u vona ndlela leyi sweswo swi nga ku pfunaka hayona. Marito ya Pawulo ma swi veka erivaleni leswaku wena ni malandza man’wana ya Yehovha mi va risima evandlheni. Loko u nga faneleki ku va nandza wa vutirheli sweswi, u nga heli matimba. Ku ri na sweswo, endla leswi u nga swi kotaka leswaku u tirhela Yehovha ni ku pfuna vamakwerhu. Tiyiseka leswaku vakulu va ta vona vuswikoti bya wena kutani va ku nyika swiavelo leswi u nga ta kota ku swi endla.—Rhom. 12:​4-8.

13. I yini leswi languteriweke eka vavanuna lava hlawuriweke?

¹³ Xiya xivangelo xin’wana lexi faneleke xi ku endla u tikarhatela ku fanelekela ku va nandza wa vutirheli: Swo tala swa leswi languteriwe eka malandza ya vutirheli hileswi Vakreste hinkwavo va faneleke va swi endla. Vakreste hinkwavo va fanele va tshinela ekusuhi na Yehovha, va tsaka hi ku nyika van’wana ni ku hanya hi ndlela leyi tsakisaka Xikwembu. I yini leswi makwerhu a faneleke a swi endla leswaku a va nandza wa vutirheli?

LESWI U NGA SWI ENDLAKA LESWAKU U VA NANDZA WA VUTIRHELI

14. Xana swi vula yini ku “tiyimisela”? (1 Timotiya 3:​8-10, 12 ni nhlamuselo ya le hansi.)

¹⁴ Sweswi a hi buleni hi swin’wana swa swilo leswi languteriweke eka malandza leswi boxiweke eka 1 Timotiya 3:​8-10, 12 ni nhlamuselo ya le hansi. (Yi hlaye.) Nandza wa vutirheli u fanele a “tiyimisela.” Rito leri loko ri hundzuluxeriwa ri nga ha vula ku “xiximeka.” Leswi a swi vuli swona leswaku a wu fanelanga u hleka kumbe ku tiphina ni van’wana. (Ekl. 3:​1, 4) Hambiswiritano, u fanele u byi teka byi ri bya nkoka vutihlamuleri bya wena. Loko mikarhi hinkwayo u hetisisa swiavelo leswi u nyikiweke  swona ni ku swi endla kahle, vamakwerhu evandlheni va ta ku tshemba ni ku ku xixima.

15. Swi vula yini ku ‘nga kanganyisi loko u vulavula’ ni ku “nga vi na makwanga yo lava ku vuyeriwa hi ndlela ya vukanganyisi”?

¹⁵ Ku ‘nga kanganyisi loko u vulavula’ swi vula leswaku wa tshembeka naswona u vulavula ntiyiso mikarhi hinkwayo. U endla leswi u swi tshembiseke naswona a wu va kanganyisi van’wana. (Swiv. 3:32) Ku “nga vi na makwanga yo lava ku vuyeriwa hi ndlela ya vukanganyisi” swi vula leswaku wa tshembeka eka swa mabindzu ni le ka swa timali. U nge tirhisi vamakwerhu hi ndlela leyi nga riki yinene leswaku u kuma mali.

16. (a) Swi vula yini ku “nga tinyiketeli eka vhinyo yo tala”? (b) Swi vula yini ku va ni “ripfalo leri baseke”?

¹⁶ Ku “nga tinyiketeli eka vhinyo yo tala” swi vula leswaku a wu nwi ku tlula mpimo kumbe ku tiveka tanihi xidakwa. Ku va ni “ripfalo leri baseke” swi vula leswaku u hanya hi milawu ya Yehovha. Hambileswi u tswariweke u ri ni xidyoho, u ni ku rhula loku tisiwaka hi ku va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu.

17. Makwerhu a nga swi kombisa njhani leswaku wa tshembeka loko a ri karhi a ‘kamberiwa ku vona loko a faneleka’? (1 Timotiya 3:10; nakambe vona xifaniso.)

¹⁷ Ku ‘kamberiwa ku vona loko u faneleka’ swi vula leswaku vakulu va swi vonile leswaku u byi hetisisa kahle vutihlamuleri bya wena naswona va nga ku tshemba. Kutani loko vakulu va ku nyika xiavelo, landzela swiletelo ni nkongomiso lowu humesiweke hi nhlangano. Tiyiseka leswaku wa xi twisisa xiavelo xa wena ni nkarhi lowu u faneleke u xi heta ha wona. Loko u endla xiavelo xa wena kahle, vamakwerhu evandlheni va ta swi xiya naswona va ta tlangela ndlela leyi u tirhaka hayona. Vakulu, tiyisekani leswaku ma va letela vamakwerhu va xinuna lava khuvuriweke. (Hlaya 1 Timotiya 3:10.) Evandlheni ra n’wina, xana ku ni vamakwerhu lava khuvuriweke lava ha riki vantshwa? Xana i swikombiso leswinene loko swi ta eka ku lunghiselela tinhlengeletano ta vandlha ni ku va ni dyondzo ya munhu hi yexe leyi humelelaka? Xana va hlamula etinhlengeletanweni ta vandlha ni ku va kona entirhweni wo chumayela? Loko swi ri tano, va nyikeni swiavelo leswi fambisanaka ni malembe ni swiyimo swa vona. Hi ndlela yoleyo, vamakwerhu lava, lava ha riki vantshwa va nga “kamberiwa ku vona loko va faneleka.” Loko se va kule ku ringanela, va nga ha fanelekela ku va malandza ya vutirheli.

18. Swi vula yini ku nga vi na “xisolo”?

¹⁸ Ku ‘nga vi na xisolo’ swi vula leswaku a wu  hehliwi hi swilo swo biha. I ntiyiso leswaku Vakreste va nga ha hehliwa hi mavunwa. Yesu u hehliwe hi mavunwa naswona u vule leswaku a ku ta endleka leswi fanaka ni le ka valandzeri vakwe. (Yoh. 15:20) Hambiswiritano, loko u ri ni mahanyelo lamanene ku fana na Yesu, u ta va ni ndhuma leyinene evandlheni.—Mat. 11:19.

19. Swi katsa yini ku va “ni nsati un’we”?

¹⁹ “A ve ni nsati un’we.” Loko u tekile, u fanele u yingisa nawu wa Yehovha wa vukati, lowu a wu vekeke ku sukela eku sunguleni wa leswaku wanuna u fanele a va ni nsati un’we. (Mat. 19:​3-9) Wanuna la nga Mukreste a nga fanelanga a endla vuoswi. (Hev. 13:4) Kambe a wu fanelanga u papalata vuoswi ntsena. U fanele u tshembeka eka nsati wa wena naswona u nga vi na vutlhomamahlo eka vavasati van’wana.—Yobo 31:1.

20. Wanuna u wu khathalela njhani ndyangu wakwe “hi ndlela leyinene”?

²⁰ “[U] rhangela vana vakwe ni ndyangu wakwe hi ndlela leyinene.” Loko u ri nhloko ya ndyangu, u fanele u hetisisa vutihlamuleri bya wena. Khoma vugandzeri bya ndyangu nkarhi ni nkarhi. Famba ni xirho ha xin’we xa ndyangu wa wena ensin’wini hilaha u nga kotaka hakona. Pfuna vana va wena leswaku va va ni vuxaka na Yehovha. (Efe. 6:4) Wanuna loyi a khathalelaka ndyangu wakwe u kombisa leswaku a nga swi kota ku khathalela vandlha.—Ringanisa 1 Timotiya 3:5.

21. Loko ku ve a wu si va nandza wa vutirheli, u nga endla yini?

²¹ Vamakwerhu, loko ku ri leswaku a mi si va malandza ya vutirheli, hi kombela mi khongela ni ku yi kambisisa hi vukheta nhlokomhaka leyi. Dyondzani hi swilo leswi vamakwerhu va faneleke va swi endla leswaku va fanelekela ku va malandza ya vutirheli ni ku tirha hi matimba leswaku mi swi fikelela. Ehleketani hi ndlela leyi mi rhandzaka Yehovha ni vamakwerhu hayona. Swi naveleni hi mbilu hinkwayo ku va tirhela. (1 Pet. 4:​8, 10) Tiphineni hi ntsako lowu tisiwaka hi ku tirhela vamakwerhu. Onge Yehovha a nga katekisa matshalatshala ya n’wina lama mi ma endlaka leswaku mi fanelekela ku va malandza ya vutirheli.—Filp. 2:13.