1-2. ‘Mitirho leyinene’ ya vakulu yi katsa yini?

 LOKO ku ve se i khale u ri nandza wa vutirheli, kumbexana u le ku tirheni hi matimba leswaku u ta fanelekela ku va nkulu. Xana u navela ku fikelela ‘ntirho wolowo lowunene’?—1 Tim. 3:1.

² Ku va nkulu swi katsa yini? Swi katsa ku rhangela entirhweni wo chumayela, ku endla maendzo ya vurisi, ku dyondzisa ni ku aka vandlha hi marito ni hi swiendlo. A swi hlamarisi leswi Bibele yi vitanaka vakulu “tinyiko leti ku nga vavanuna.”—Efe. 4:8.

3. Makwerhu a nga endla yini leswaku a fanelekela ku va nkulu? (1 Timotiya 3:​1-7; Tito 1:​5-9)

³ U nga endla yini leswaku u fanelekela ku va nkulu? Ku fanelekela ku va nkulu a swi fani ni ku kuma ntirho wa ku tihanyisa. Mikarhi yo tala leswaku u thoriwa, swi lava u va ni vuswikoti lebyi muthori a byi lavaka. Ku hambana na sweswo, loko u lava ku va nkulu, ku laveka swo tala ku tlula ku va ni vuswikoti byo chumayela ni ku dyondzisa. U fanele u fikelela swilo leswi languteriweke eka vakulu hi ku ya hi Matsalwa leswi xaxametiweke eka 1 Timotiya 3:​1-7 na Tito 1:​5-9. (Yi hlaye.) Eka nhlokomhaka leyi, hi ta bula hi swilo swinharhu leswi languteriweke eka vakulu, ku nga ku: va ni ndhuma leyinene evandlheni ni le ka vanhu lava nga riki Timbhoni, ku va nhloko ya ndyangu leyi nga xikombiso lexinene ni ku tiyimisela ku tirhela vandlha.

 VANA NI NDHUMA LEYINENE

4. Swi vula yini ku “nga vi na xisolo”?

⁴ Leswaku u fanelekela ku va nkulu, u fanele u “nga vi na xisolo,” leswi vulaka leswaku u fanele u va ni ndhuma leyinene evandlheni hi ku va u tikhoma hi ndlela leyinene. Nakambe u fanele u va ni “ndhuma leyinene eka vanhu va le handle.” Vanhu lava nga riki Timbhoni, va nga ha ku xopaxopa hikwalaho ka leswi u pfumelaka eka swona kambe a va fanelanga va va ni xivangelo lexi twalaka xo sola mahanyelo ya wena kumbe ndlela leyi u tshembekeke hayona. (Dan. 6:​4, 5) Tivutise, ‘Xana ndzi ni ndhuma leyinene evandlheni ni le handle?’

5. U nga swi kombisa njhani leswaku u “rhandza leswi lulameke”?

⁵ Loko u “rhandza leswi lulameke,” u languta leswinene eka van’wana ni ku va bumabumela hikwalaho ka vumunhu bya vona lebyinene. Nakambe swa ku tsakisa ku endlela van’wana leswinene hambi ku ri ku endla leswi engetelekeke. (1 Tes. 2:8) Hikwalahokayini swi ri swa nkoka leswaku vakulu va rhandza leswi lulameke? Hikuva va tirhisa nkarhi wa vona wo tala va khathalela vandlha ni ku endla swiavelo swa vona. (1 Pet. 5:​1-3) Nilokoswiritano, ntsako lowu va wu kumaka hikwalaho ko tirhela van’wana wu swi tlulela ekule leswi va titsonaka swona.—Mit. 20:35.

6. Swi vula yini ku va ni “malwandla”? (Vaheveru 13:​2, 16; nakambe vona xifaniso.)

⁶ U kombisa leswaku u ni “malwandla” loko u endlela van’wana swilo leswinene ku katsa ni lava nga riki vanghana va wena. (1 Pet. 4:9) Dikixinari yin’wana yi vula leswi hi munhu loyi a nga ni malwandla: “U kombisa ni vanhu lava a nga va tiviki malwandla naswona wa va rhamba ni le kaya rakwe.” Tivutise, ‘Xana vanhu va ndzi tiva hi yini loko swi ta eka ku amukela vaendzi?’ (Hlaya Vaheveru 13:​2, 16.) Munhu loyi a nga ni malwandla u avelana ni van’wana leswi a nga na swona naswona va katsa swisiwana, malandza ya Yehovha lama tirhaka hi matimba yo tanihi valanguteri va miganga ni swivulavuri leswi endzeke.—Gen. 18:​2-8; Swiv. 3:27; Luka 14:​13, 14; Mit. 16:15; Rhom. 12:13.

7. Xana nkulu u swi kombisa njhani leswaku “a nga rhandzi mali”?

⁷ “A nga rhandzi mali.” Leswi swi vula leswaku a wu hlongorisi rifuwo. Hambi u  xikhumukana kumbe u xisiwana, u rhangisa Mfumo eka swilo hinkwaswo leswi u swi endlaka evuton’wini bya wena. (Mat. 6:33) U tirhisa nkarhi, matimba ni swilo swa wena leswaku u gandzela Yehovha, u khathalela ndyangu wa wena ni ku tirhela vandlha. (Mat. 6:24; 1 Yoh. 2:​15-17) Tivutise: ‘Ndzi yi teka njhani mali? Xana ndza eneriseka hi swilo swa nkoka? Kumbe, xana ndzi rhangisa ku endla mali ni ku hlengeleta rifuwo?’—1 Tim. 6:​6, 17-19.

8. U nga swi kombisa hi tindlela tihi leswaku wa “ringanisela” naswona wa “tikhoma”?

⁸ Loko u “endla swilo hi ku ringanisela” ni ku “tikhoma,” swi vula leswaku a wu hundzeleti loko u endla swilo. Leswi swi katsa ku papalata ku endla swilo hi ndlela leyi hundzeletiweke loko swi ta eka ku dya, ku nwa, ku ambala ni ku tisasekisa ni vuhungasi. U papalata mikhuva ya vanhu vo biha va misava leyi. (Luka 21:34; Yak. 4:4) Wa tikhoma loko u pfukiwa. A wu “xidakwa” naswona a wu tiviwi tanihi munhu loyi a nwaka ngopfu. Tivutise, ‘Xana ndlela leyi ndzi hanyaka hayona yi kombisa leswaku ndza ringanisela naswona ndza tikhoma?’

9. Xana swi vula yini ku “ehleketa kahle” ni ku “hleleka”?

⁹ Loko u “ehleketa kahle,” u kambisisa timhaka hi vukheta hi ku ya hi Matsalwa. U anakanyisisa hi Matsalwa naswona hikwalaho ka sweswo u ni vutlhari ni ku twisisa. A wu endli swilo hi magugu. Ku ri na sweswo, wa tiyiseka leswaku u na vuxokoxoko hinkwabyo. (Swiv. 18:13) Hikwalaho ka sweswo, u kota ku endla swiboho swa vutlhari leswi fambisanaka ni ku rhandza ka Yehovha. Loko u ‘hlelekile,’ u kota ku endla swilo hi ndlela leyi hlelekeke naswona u khoma nkarhi. U tiviwa hi ku landzela nkongomiso naswona u hetisisa leswi u swi vulaka. Loko u endla leswi, u ta va ni ndhuma leyinene. Sweswi a hi buleni hi swilo leswi languteriweke eka nkulu hi ku ya hi Bibele leswaku a va xikombiso lexinene tanihi nhloko ya ndyangu.

VANA XIKOMBISO LEXINENE TANIHI NHLOKO YA NDYANGU

10. Wanuna u wu rhangela njhani ‘ndyangu wakwe kahle’?

¹⁰ Loko u ri ni nsati naswona u lava ku va nkulu, ndlela leyi ndyangu wa wena wu tikhomaka hayona yi nga endla leswaku u faneleka kumbe u nga faneleki. Kutani u fanele u ‘wu rhangela kahle ndyangu wa wena.’ U fanele u tiveka tanihi nhloko ya ndyangu leyi nga ni rirhandzu naswona yi tivaka timhaka ta yona. Leswi swi katsa ni ku rhangela eka mitirho hinkwayo ya vugandzeri. Hikwalahokayini leswi swi ri swa nkoka swinene? Muapostola Pawulo u vutise a ku: “Loko munhu a tsandzeka ku rhangela ndyangu wakwe, xana u ta ri rhangela njhani vandlha ra Xikwembu?”—1 Tim. 3:5.

11-12. Mahanyelo ya swirho swa ndyangu ma nga endla leswaku wanuna a faneleka ku va nkulu kumbe a nga faneleki hi ndlela yini? (Nakambe vona xifaniso.)

¹¹ Loko u ri tatana, vana va wena lava ha riki vatsongo naswona u va khathalelaka va fanele va “[ku] xixima.” U fanele u va dyondzisa ni ku va letela hi ndlela ya rirhandzu. I ntiyiso leswaku va ta pfa va lava ku hleka ni ku tlanga ku fana ni vana van’wana. Kambe leswi u va dyondziseke kahle va ta yingisa, va xixima ni ku tikhoma kahle. Nakambe u fanele u tirha hi matimba leswaku u pfuna vana va wena va va ni vuxaka lebyinene na Yehovha, va hanya hi milawu ya Bibele ni ku khuvuriwa.

¹² “A ri ni vana lava nga vapfumeri lava nga hehliwiki hi mahanyelo yo biha kumbe ku nga yingisi.” Loko n’wana loyi a nga mupfumeri a endla xidyoho lexikulu, xana sweswo swi ta n’wi khumba njhani bava wakwe? Loko ku ve bava wakwe a a nga n’wi dyondzisi naswona a a nga n’wi tshinyi, a nge faneleki ku va nkulu.—Vona Xihondzo xo Rindza xa October 15, 1996, tl. 21, tindz. 6-7.

 TIRHELA VANDLHA

13. U nga swi kombisa njhani leswaku wa “anakanyelaka,” a wu “sihalali”?

¹³ Vamakwerhu lava tikhomaka kahle tanihi Vakreste va pfuna swinene evandlheni. Wanuna la “anakanyelaka” u kondletela ku rhula. Loko u lava ku tiviwa tanihi munhu la anakanyelaka, yingisela van’wana ni ku amukela mavonelo ya vona. Loko ku endliwa xiboho, xana u ta tiyimisela ku seketela xiboho lexi vo tala va xi seketelaka loko ku nga tluriwi nawu wa Bibele? “Ku nga sihalali” swi vula leswaku a wu va sindzisi van’wana leswaku va endla swilo hi ndlela ya wena. Wa swi yingisa switsundzuxo swa vo tala. (Gen. 13:​8, 9; Swiv. 15:22) A wu “rhandzi timholovo” naswona a wu “hatliseli ku hlundzuka.” Ku ri ni ku tlhava van’wana hi marito kumbe u tiomisa nhloko, u hlamula van’wana hi ndlela leyinene ni ku tlhela u va ni vuxiyaxiya. Leswi u nga munhu wo rhula, u va wo sungula ku endla ku rhula hambiloko xiyimo xi tikile. (Yak. 3:​17, 18) Marito ya wena ya musa ma nga endla leswaku van’wana va verhama ku katsa ni vakaneti.—Vaav. 8:​1-3; Swiv. 20:3; 25:15; Mat. 5:​23, 24.

14. Swi vula yini ku va nkulu a “nga vi . . . loyi a ha ku hundzukaka” naswona a “tshembeka”?

¹⁴ Makwerhu loyi a hlawuriwaka ku va nkulu “ku nga vi munhu loyi a ha ku hundzukaka.” Hambileswi ku nga riki xikolokolo leswaku u fanele u va ni malembe yo tala u khuvuriwile, wa ha lava nkarhi wa leswaku u va Mukreste la wupfeke. Loko u nga si hlawuriwa ku va nkulu, ku fana na Yesu u fanele u swi kombisa leswaku wa titsongahata naswona u tiyimisele ku rindzela Yehovha leswaku a ku nyika xiavelo xin’wana ni xin’wana. (Mat. 20:23; Filp. 2:​5-8) U nga kombisa leswaku wa “tshembeka” hi ku yingisa Yehovha ni milawu yakwe yo lulama ku katsa ni nkongomiso lowu humesiwaka hi nhlangano wakwe.—1 Tim. 4:15.

15. Xana nkulu u fanele a va xivulavuri lexi nga ni vuswikoti byo hlamarisa? Hlamusela.

¹⁵ Matsalwa ma swi veka erivaleni leswaku valanguteri va fanele va “fanelekela ku dyondzisa.” Xana leswi swi vula leswaku u fanele u  va xivulavuri lexi va tlulaka hinkwavo? Doo! Hambileswi vakulu vo tala lava fanelekaka va nga riki swivulavuri leswi nga ni vuswikoti byo hlamarisa, va dyondzisa hi ndlela leyi humelelaka ensin’wini ni loko va endla maendzo ya vurisi. (Ringanisa 1 Vakorinto 12:​28, 29 na Vaefesa 4:11.) Nilokoswiritano, u fanele u ya emahlweni u antswisa vuswikoti bya wena tanihi mudyondzisi. I yini leswi nga ku pfunaka?

16. I yini leswi nga ku pfunaka leswaku u va mudyondzisi lonene? (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁶ “Ndlela leyi a dyondzisaka ha yona yi fanele yi namarhela rito ro tshembeka.” Leswaku u va xivulavuri lexi kotaka ku fikelela timbilu ta vayingiseri, leswi u swi dyondzisaka ni ndzayo ya wena a swi hume eRitweni ra Xikwembu. Yi tive kahle Bibele ni mikandziyiso ya hina. (Swiv. 15:28; 16:23) Loko u ri karhi u dyondza, xiyisisa ndlela leyinene yo tirhisa leswi u swi dyondzaka eMatsalweni. Loko u ri karhi u dyondzisa, tikarhatele ku fikelela timbilu ta vayingiseri va wena. U nga swi kota ku antswisa madyondziselo ya wena loko u kombela ni ku tirhisa swiringanyeto swa vakulu lava nga ni ntokoto. (1 Tim. 5:17) Vakulu va fanele va “kota ku khutaza” vamakwerhu; hambiswiritano, mikarhi yin’wana swi nga ha lava va va tsundzuxa hambi ku ri ku va “tshinya.” Eka swiyimo leswi hinkwaswo, mikarhi hinkwayo vakulu va fanele va va ni musa. Loko u va ni musa ni rirhandzu naswona leswi u swi dyondzisaka swi huma eRitweni ra Xikwembu, u ta va mudyondzisi lonene hikuva u ta va u tekelela Yesu Mudyondzisi Lonkulu.—Mat. 11:​28-30; 2 Tim. 2:24.

YANA EMAHLWENI U TIRHA HI MATIMBA

17. (a) I yini leswi nga pfunaka malandza ya vutirheli leswaku ma ya emahlweni ma antswisa? (b) I yini leswi vakulu va faneleke va swi tsundzuka loko va kambela vamakwerhu ku vona loko va fanelekela ku va vakulu? (Vona bokisi leri nge, “ Vana La Anakanyelaka Loko U Kambela Van’wana.”)

¹⁷ Endzhaku ko dyondza hi swilo leswi languteriweke eka lava navelaka ku va vakulu, malandza man’wana ya vutirheli ma nga ha vona onge a ma nge pfuki ma fanelekile. Kambe tsundzuka leswaku Yehovha kumbe nhlangano  wakwe a va langutelanga leswaku u swi endla kwatsaa, swilo leswi languteriweke eka vakulu. (1 Pet. 2:21) Moya wa Yehovha lowu nga ni matimba hi wona wu nga ta ku pfuna leswaku u faneleka. (Filp. 2:13) Xana swi kona swo karhi hi ku kongoma leswi u lavaka ku swi antswisa? Khongela eka Yehovha ha swona. Endla ndzavisiso ha swona ni ku kombela swiringanyeto eka un’wana wa vakulu swa ndlela leyi u nga antswisaka hayona.

18. Malandza ya vutirheli ma khutaziwa ku endla yini?

¹⁸ Onge hinkwerhu, ku katsa ni lava se va nga vakulu hi nga ya emahlweni hi antswisa eka swilo leswi hi buleke ha swona eka nhlokomhaka leyi. (Filp. 3:16) Xana u nandza wa vutirheli? Tirha hi matimba leswaku u fanelekela ku va nkulu. Kombela Yehovha a ku letela u n’wi tirhela ni ku tirhela vandlha. (Esa. 64:8) Onge Yehovha a nga katekisa matshalatshala ya wena yo tikarhatela ku fanelekela ku va nkulu.