Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Xifaniso lexi kombisaka xiteji lexi nga ni nhlokomhaka ya mbulavulo

1922—Malembe Ya Dzana Lama Hundzeke

1922—Malembe Ya Dzana Lama Hundzeke

“XIKWEMBU . . . xa hi pfuna leswaku hi hlula . . . hi ku tirhisa Hosi ya hina Yesu Kreste!” (1 Kor. 15:57) Marito lama a ma hlawuriwe tanihi ndzimana ya lembe ya 1922 naswona ma tiyisekise Swichudeni swa Bibele leswaku swi ta katekisiwa loko swi tshama swi tshembekile. Hi lembe rero, Yehovha u va katekisile vachumayeri volavo vo hiseka. U va katekisile loko va sungula ku ti kandziyisela tibuku ta vona ni ku tirhisa rhadiyo leswaku va chumayela hi Mfumo wa Xikwembu. Hi ku famba ka nkarhi hi 1922, swi ve erivaleni leswaku Yehovha a a katekisa vanhu vakwe. Swichudeni swa Bibele swi kote ku khoma nhlengeletano leyi nga rivalekiki eCedar Point, Ohio, U.S.A. Leswi endlekeke enhlengeletanweni yoleyo swi khumbe nhlangano wa Yehovha ku ta fikela ninamuntlha.

“VONELO RO TSAKISA”

Loko ntirho wo chumayela wu ya wu kula a ku ya ku va ni xilaveko lexikulu xa mikandziyiso. Vamakwerhu eBethele ya le Brooklyn a va ti kandziyisela timagazini kambe tikhampani to karhi ta le handle a ti va kandziyisela tibuku. Endzhaku ka loko ku kayivele tibuku ku ringana tin’hweti to karhi naswona sweswo se a swi sungula ku khumba ntirho wo chumayela, Makwerhu Rutherford u vutise Robert Martin loyi a a ri mulanguteri wa fektri loko swi ta koteka leswaku va ti kandziyisela tibuku hi voxe.

Fektri ya le Concord Street eBrooklyn, New York

Makwerhu Martin u ri: “Rolero a ku ri vonelo ro tsakisa hikuva a swi ta vula leswaku a hi fanele hi pfula fektri leyi nga ta kandziyisa tibuku.” Vamakwerhu va hirhe ndhawu e18 Concord Street eBrooklyn ni ku kuma michini leyi lavekaka.

Van’wana a swi va tsakisanga sweswo. Mulanguteri wa khampani leyi a yi kandziyisa tibuku ta hina eku sunguleni, u endzele ndhawu leyi a hi kandziyisela eka yona. U te: “Mi ni muchini wo gandlisa wa xiyimo xa le henhla kambe a mi na munhu loyi a kotaka ku wu tirhisa. Ku nga si hela tin’hweti ta tsevu wu ta va wu tshovekile.”

Makwerhu Martin u te: “Sweswo a swi twala loko u nga ehleketi hi Hosi; naswona a yi kalanga yi hi tshika ni siku ni rin’we.” Makwerhu Martin a a tiyisile. A swi tekanga nkarhi leswaku ku endliwa tibuku ta 2 000 hi siku hi muchini wolowo lowuntshwa.

Vamakwerhu va yime etlhelo ka michini yo kandziyisa efektri

VANHU VA MADZANA VA FIKELERIWA HI KU TIRHISA RHADIYO

Ku engetela eka ku ti kandziyisela tibuku ta vona, vanhu va Yehovha va sungule ku tirhisa ndlela leyintshwa yo chumayela mahungu lamanene, ku nga ku tirhisa rhadiyo. Hi Sonto nindzhenga hi ti 26 ta February 1922, Makwerhu Rutherford u vulavule eka rhadiyo ro sungula. U nyikele mbulavulo lowu nga ni nhlokomhaka leyi nge, “Vanhu Va Timiliyoni Lava Hanyaka Sweswi A Va Nge Fi” eka xitichi xa rhadiyo xa KOG eLos Angeles, California, le U.S.A.

Ku ringanyetiwa leswaku vanhu va 25 000 va wu yingiserile nongonoko lowu. Van’wana va vona va rhumele mapapila va kombisa ku khensa nongonoko lowu. Un’wana wa vanhu lava tsaleke mapapila wolawo yo khensa a ku ri Willard Ashford, loyi a tshamaka eSanta Ana, California. U khense Makwerhu Rutherford hikwalaho ka mbulavulo wakwe lowu “tsakisaka.” U tlhele a ku: “Laha kaya ku ni vanhu vanharhu lava vabyaka kutani a swi ta va swi nga kotekanga leswaku hi ku yingisela loko a ku nga ri hikwalaho ka rhadiyo hambiloko a wu lo ta endhawini ya laha kusuhi.”

Ku haxiwe mivulavulo yo tala eka mavhiki lama landzeleke. Loko lembe rero ri hela, Xihondzo xo Rindza xi ringanyete leswaku “vanhu va kwalomu ka 300 000 va kote ku yingisela rungula ra Mfumo hi ku tirhisa rhadiyo.”

Hikwalaho ka leswi vanhu a va wu tsakela nongonoko lowu a wu haxiwa eka rhadiyo, Swichudeni swa Bibele swi ake xitichi xa rhadiyo eStaten Island, ku nga ndhawu leyi nga riki kule na le Bethele ya le Brooklyn. Emalembeni lama landzeleke, Swichudeni swa Bibele swi tirhise xitichi lexi xa WBBR ku hangalasa rungula ra Mfumo eka vanhu vo tala etindhawini to hambanahambana.

“ADV”

Xihondzo xo Rindza xa June 15, 1922, xi tivise leswaku a ku ta va ni nhlengeletano leyi a yi ta khomeriwa eCedar Point, Ohio, ku sukela hi ti 5 ta September ku ya fikela hi ti 13, 1922. Swichudeni swa Bibele a swi tsake ngopfu loko swi ri karhi swi ya eCedar Point.

Eka mbulavulo wakwe wo sungula, Makwerhu Rutherford u byele vayingiseri a ku: “Ndza tiyiseka leswaku Hosi yi ta . . . katekisa nhlengeletano leyi ni ku nyikela vumbhoni lebyi nga si tshamaka byi nyikeriwa emisaveni.” Hi ku phindhaphindha swivulavuri enhlengeletanweni yoleyo swi khutaze Swichudeni swa Bibele ku chumayela.

Vanhu va ri enhlengeletanweni leyi khomeriweke eCedar Point, Ohio hi 1922

Kutani hi Ravuntlhanu September 8, holo a yi lo mphaa, hi vanhu va kwalomu ka 8 000 lava a va swi langutele hi mahlongati ku twa mbulavulo wa Makwerhu Rutherford. A va langutele ku u ta hlamusela leswaku marito lama nge “ADV” lama tsariweke eka swirhambo swa vona ma vula yini. Loko vayingiseri va ri karhi va tshama, van’wana va swi xiyile leswaku hi le henhla ka xiteji a ku ri ni lapi leri tsondzeriweke leri nga tsariwa. Arthur Claus, wo huma eTulsa, Oklahoma, le U.S.A., a a ye enhlengeletanweni yoleyo naswona u fike a tshama laha a a ta kota ku swi twa kahle swivulavuri hikuva emikarhini yoleyo a swi nga ri kona swikurisa marito.

“A hi wu yingisele hi vurhon’wana mbulavulo wolowo”

Leswaku ku nga vi na swikavanyeto, mutshamaxitulu u tivise vayingiseri leswaku a ku nge pfumeleriwi munhu ku nghena eholweni hi nkarhi wa mbulavulo wa Makwerhu Rutherford. Hi 9:30 nimixo, Makwerhu Rutherford u sungule mbulavulo wakwe hi ku tshaha marito ya Yesu lama nga eka Matewu 4:17 leyi nge: “Mfumo wa matilo wu tshinele.” Loko a hlamusela ndlela leyi vanhu a va ta twa hi Mfumo lowu u te: “Yesu u vule leswaku hi nkarhi wa vukona byakwe a a ta rhangela eka ntirho wo tshovela laha a a ta tihlengeletela vanhu vo tshembeka.”

Makwerhu Claus loyi a a tshame eholweni u ri: “A hi wu yingisele hi vurhon’wana mbulavulo wolowo.” Kambe hi xitshuketa u sungule ku titwa a vabya naswona a a boheka ku huma eholweni. U humile hambileswi a a nga swi lavi hikuva a swi tiva leswaku a nge he pfumeleriwi ku tlhela a nghena.

Endzhaku ka timinete ti nga ri tingani, u sungule ku titwa a antswa. U vule leswaku loko a ri karhi a kongoma eholweni u twe vanhu va ri karhi va phokotela swinene. Sweswo swi n’wi nyanyurile. U endle xiboho xo khandziya elwangwini leswaku a ta kota ku twa mbulavulo loko wu ri karhi wu ya emahlweni. Makwerhu Claus, loyi a a ri jaha leri nga ni malembe ya 23 hi nkarhi wolowo, u swi kotile ku khandziya elwangwini. Ehenhla ka lwangu a ku ri ni mafasitere lama pfuriweke naswona loko a tshinela ekusuhi u xiye leswaku “a a kota ku swi twa kahle.”

Loko a ri le henhla u fike a kuma vanhu. Van’wana va vanhu volavo a ku ri vanghana vakwe. Un’wana wa vona a ku ri Frank Johnson naswona u ye eka yena a fika a ku: “Xana u ni mukwana lowutsongo wo kariha?”

Arthur u hlamule a ku: “Ina ndzi na wona.”

Frank a ku: “A hi khongelela leswaku onge hi ngo hlangana ni munhu loyi a nga ni mukwana. Xana wa ri vona lapi leri lerikulu? I mfungho naswona wu boheleriwe eka swipikiri leswi. Fambisana kahle ni Muavanyisi. * Loko a ku: ‘Mi fanele mi twarisa, twarisani,’ tsema tintambu leti ta mune.”

Hiloko Arthur loyi a a khome mukwana ni vamakwerhu lavan’wana va rindzile ku twa loko Makwerhu Rutherford a vula marito wolawo. A swi tekanga nkarhi leswaku Makwerhu Rutherford a fika eka xiphemu xexo xa nkoka eka mbulavulo wakwe. Makwerhu Rutherford a a tsake ngopfu naswona a a hiseka loko a ri karhi a wu nyikela, kumbexana u huwelele a ku: “Vanani timbhoni to tshembeka ni ta ntiyiso ta Hosi. Hambetani mi lwa kukondza vuthala hinkwabyo bya Babilona byi nga ha ri kona. Twarisani mahungu lawa hinkwako-nkwako. Misava yi fanele yi swi tiva leswaku Yehovha i Xikwembu ni leswaku Yesu Kreste i Hosi ya tihosi ni Mufumi wa vafumi. Leri i siku exikarhi ka masiku. Vonani, Hosi ya fuma! N’wina mi vayimeri va yona. Hikwalaho, twarisani, twarisani, twarisani Hosi ni Mfumo wa yona!”

Arthur u hlamusele leswaku yena ni vamakwerhu lavan’wana va tseme tintambu hiloko lapi ri phurumuluka. “ADV” a ku ri nkomiso wa rito ra Xinghezi leri nge ‘Twarisani’ naswona marito lama a ma khutaza vayingiseri ku chumayela.

NTIRHO WA NKOKA

Nhlengeletano leyi khomeriweke eCedar Point yi pfune vamakwerhu leswaku va rhangisa ntirho wa nkoka swinene wa ku chumayela hi Mfumo wa Xikwembu naswona a va tsakile lava a tinyiketerile eka wona. Mukhalipotiya (loyi sweswi ku nga phayona) wa le Oklahoma, U.S.A., u tsale a ku: “Hi chumayela endhawini leyi vanhu vo tala va tirhaka emayini wa malahla naswona va le vusiwaneni lebyikulu.” U vule leswaku mikarhi yo tala loko vanhu va twa rungula ra magazini wa Golden Age, “a va khavaxela mihloti.” U gimete hi ku vula leswi, “I nkateko lowukulu ku va chavelela.”

Swichudeni swa Bibele a swi swi xiya leswaku i swa xihatla ku endla leswi vuriweke hi Yesu eka Luka 10:2 leyi nge: “Ntshovelo i wukulu kambe vatirhi a va talanga.” Loko lembe rero ri ya eku heleni, a swi tiyimisele swinene ku twarisa rungula ra Mfumo ekule ni le kusuhi.

^ Mikarhi yin’wana Makwerhu Rutherford a a vitaniwa “Muavanyisi” hikuva u tshame a va muavanyisi eMissouri, U.S.A.