Hi xitalo mana a ku ri swakudya leswi Vaisrayele a va swi dya eka malembe ya 40 lawa va ma heteke va ri emananga. (Eks. 16:35) Yehovha u tlhele a va nyika tin’hwari kambirhi leswaku va ti dya. (Eks. 16:​12, 13; Tinhl. 11:31) Hambiswiritano, Vaisrayele a va ri na swona swakudya swin’wana leswi a va swi dya.

Hi xikombiso, mikarhi yin’wana Yehovha a a kongomisa vanhu vakwe ‘endhawini yo wisela’ eka yona laha a va kota ku kuma mati ni swakudya. (Tinhl. 10:33) Yin’wana ya tindhawu toleto a yi ri eElimi, “laha a ku ri ni swihlovo swa mati swa 12 ni mirhi ya micindzu ya 70,” a swi kanakanisi leswaku miri yoleyo ya micindzu a ku ri leyi tswalaka mihandzu leyi vuriwaka ti-date. (Eks. 15:27) Buku leyi nge, Plants of the Bible yi vula leswaku mirhi ya micindzu leyi “milaka etindhawini to tala, . . . yi humesa mihandzu, mafurha naswona vanhu va timiliyoni va yi tirhisela ku endla ndhawu yo fihla nhloko.”

Swi nga endleka Vaisrayele va fike va yima exihlobyeni lexikulu lexi namuntlha xi tivekaka tanihi Feiran, lexi nga xiphemu xa Nkova wa Feiran. a Buku leyi nge, Discovering the World of the Bible yi vula leswaku nkova lowu “wu lehe tikhilomitara ta 130 naswona hi wun’wana wa minkova yo leha swinene, wo xonga ni lowu dumeke eSinayi.” Buku leyi yi tlhela yi ku: “Loko munhu o famba tikhilomitara ta 45 ku suka endhawini leyi nkova wu hlanganaka ni lwandle, u ta fika eXihlobyeni xa Feiran. Xihlovo lexi xi lehe 610 wa timitara ku suka eka levhele ya lwandle naswona xi aname 4,8 wa tikhilomitara. Ku tale mirhi ya micindzu naswona ndhawu leyi yi sasekile swinene lerova yi kale yi fanisiwa ni ntanga wa Edeni. Ku ringana malembe ya magidi, vanhu va endzele ndhawu leyi hileswi ku nga ni micindzu yo tala swinene.”

Loko Vaisrayele va hume eEgipta va fambe na timbila ni swilo swo pfuvela mbila naswona swi nga endleka va longe ni mafurha ni mavele. I ntiyiso leswaku swilo leswi swi hatle swi hela. Vanhu va tlhele va famba ni “mitlhambi ya tinyimpfu ni ya tihomu, [ku nga] swifuwo swo tala ngopfu.” (Eks. 12:​34-39) Hambiswiritano, hikwalaho ka xiyimo xo tika xa le mananga, swi nga endleka leswaku swo tala swa swifuwo swoleswo swi file. Swi nga ha endleka swin’wana Vaisrayele va swi dyile. Kasi swin’wana va endle magandzelo ha swona hambi ku ri ku endlela swikwembu swa mavunwa magandzelo. b (Mit. 7:​39-43) Nilokoswiritano,  Vaisrayele va ve ni mintlhambi ya tihomu ni tinyimpfu, hikuva hi vona vumbhoni bya leswi eka leswi Yehovha a swi byeleke Vaisrayele loko va nga n’wi yingisi, u te: “Vana va n’wina va ta va varisi emananga malembe ya 40.” (Tinhl. 14:33) Hikwalaho, swi nga endleka leswaku a va kuma ntswamba eka swifuwo swa vona naswona mikarhi yin’wana a va dya ni nyama ya swona kambe a swi nga ta va ringana vanhu va kwalomu ka timiliyoni tinharhu ku ringana malembe ya 40. c

Xana swifuwo a swi swi kuma kwihi swakudya ni mati? d Khale ka khaleni timpfula a ti na ngopfu kutani a ku ri ni swimilana swo tala enhoveni. Insight on the Scriptures, Vholumo 1, yi vula leswaku eka malembe ya 3 500 lama hundzeke, “a ku ri ni mati yo tala eArabiya ku tlula enkarhini wa sweswi. Leswi ku nga ni minkova yo tala leyi omeke i vumbhoni bya leswaku eka nkarhi wo karhi lowu hundzeke a ku na timpfula leti eneleke lerova ku va ni minkova yoleyo.” Hambiswiritano, emananga a ku nga tshami munhu naswona a ku chavisa. (Det. 8:​14-16) Vaisrayele ni swifuwo swa vona a va ta va va file loko Yehovha a a nga va nyikanga mati hi singita.—Eks. 15:​22-25; 17:​1-6; Tinhl. 20:​2, 11.

Muxe u byele Vaisrayele leswaku Yehovha u va nyike mana “leswaku [va] ta swi tiva leswaku munhu a nga hanyi hi xinkwa ntsena, kambe munhu u hanya hi rito rin’wana ni rin’wana leri humaka enon’wini wa Yehovha.”—Det. 8:3.