1. Hikwalahokayini swi hi tikela ku yingisa?

 XANA mikarhi yin’wana swi pfa swi ku tikela ku yingisa? Hosi Davhida a swi n’wi tikela kutani u khongele eka Xikwembu a ku: “Endla leswaku ndzi ku yingisa hi ku swi rhandza.” (Ps. 51:12) Davhida a a rhandza Yehovha. Hambiswiritano, mikarhi yin’wana Davhida a swi n’wi tikela ku yingisa, ku fana na hina. Hikwalahokayini? Xo sungula, hi tswariwe hi ri ni mukhuva wa ku nga yingisi. Xa vumbirhi, Sathana u tshamela ku hi wonga leswaku hi xandzuka ku fana na yena. (2 Kor. 11:3) Xa vunharhu, hi hanya ni vanhu lava nga ni moya wa ku xandzuka, “lowu sweswi wu tirhaka eka vana lava nga yingisiki.” (Efe. 2:2) Hi fanele hi tikarhatela ku lwisana na ku dyoha ni ku nga pfumeleli Diyavulosi ni misava leyi va hi endla hi ngheniwa hi moya wa ku nga yingisi. Hi fanele hi endla matshalatshala leswaku hi yingisa Yehovha ni lava a va hlawuleke leswaku va hi lawula.

2. Swi vula yini ku “tiyimisela ku yingisa”? (Yakobo 3:17)

² Hlaya Yakobo 3:17. Yakobo u huhuteriwe ku tsala leswaku vanhu vo tlhariha va “tiyimisela ku yingisa.” Ehleketa hi leswi sweswo swi vulaka swona. Hi fanele hi rhandza ni ku swi lava hi mbilu hinkwayo ku yingisa lava Yehovha a va nyikeke vulawuri byo karhi. I ntiyiso leswaku Yehovha a nga swi lavi leswaku hi yingisa munhu loyi a lavaka hi honisa milawu Yakwe.—Mit. 4:​18-20.

3. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka eka Yehovha loko hi yingisa lava tlakukeke eka hina?

³ Hi nga ha vona swi olova ku yingisa Yehovha ku ri ni ku yingisa vanhu. Phela, Yehovha u hi nyika nkongomiso lowu hetisekeke. (Ps. 19:7) Kambe a swi tano hi vanhu lava nyikiweke vulawuri. Nilokoswiritano, Tata wa hina la nge matilweni u nyike  vatswari, mifumo ni vakulu vulawuri byo karhi. (Swiv. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Pet. 2:​13, 14) Loko hi va yingisa, swi fana ni loko hi yingisa Yehovha. A hi kambisiseni leswi nga hi pfunaka hi yingisa vanhu lava Yehovha a va nyikeke vulawuri, hambiloko mikarhi yin’wana hi vona onge leswi va hi byelaka swona swa tika ni leswaku a hi nge swi koti ku swi endla.

4. Hikwalahokayini vana vo tala va nga va yingisi vatswari va vona?

⁴ Vantshwa va hanya ni vantshwa van’wana “lava nga yingisiki vatswari.” (2 Tim. 3:​1, 2) Hikwalahokayini vo tala va nga yingisi? Van’wana va vona onge vatswari va vona i vakanganyisi. Vatswari va endla leswi hambaneke ni leswi va byelaka vana va vona ku swi endla. Van’wana va teka milawu ya vatswari va vona ku ri ya xikhale, leyi nga twaliki naswona yi va tikiselaka. Loko u ri muntshwa, xana u pfa u titwa tano? Vo tala swa va tikela ku yingisa xileriso xa Yehovha lexi nge: “Yingisani vatswari va n’wina hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu, hikuva leswi swi lulamile.” (Efe. 6:1) I yini leswi nga ku pfunaka ku yingisa?

5. Hikwalahokayini Yesu a ri xikombiso lexinene xa n’wana loyi a yingiseke vatswari vakwe? (Luka 2:​46-52)

⁵ U nga dyondza ku yingisa eka Yesu loyi a nga xikombiso lexinene ngopfu xo yingisa. (1 Pet. 2:​21-24) A a hetisekile kambe vatswari vakwe a va nga hetisekanga. Kambe Yesu u va yingisile vatswari vakwe hambiloko va endla swihoxo ni ku tlhela va nga n’wi twisisi mikarhi yin’wana. (Eks. 20:12) Ehleketa hi leswi endlekeke loko Yesu a ri ni malembe ya 12. (Hlaya Luka 2:​46-52.) Vatswari vakwe va fambe va n’wi siya eYerusalema. A ku ri vutihlamuleri bya Yosefa na Mariya ku tiyiseka leswaku vana va vona hinkwavo va famba ni ntlawa lowu humaka enkhubyeni wu tlhelela ekaya. Loko Yosefa na Mariya va hetelele va kume Yesu, Mariya u sole Yesu hileswi a saleke eYerusalema. Yesu a a ta va a gungurile hileswi a felaka sopo nyama a nga dyanga. Ematshan’weni ya sweswo, Yesu u hlamule vatswari vakwe hi ndlela ya xichavo. Kambe Yosefa na Mariya “a va swi twisisanga leswi a a va byela swona.” Nilokoswiritano, Yesu “[u ye] emahlweni a va yingisa.”

6-7. I yini leswi nga pfunaka vantshwa va yingisa vatswari va vona?

⁶ Vantshwa, xana swa mi tikela ku yingisa vatswari va n’wina loko va endla swihoxo kumbe loko va nga mi twisisi? Xana i yini leswi nga mi pfunaka? Xo sungula, ehleketani hi ndlela leyi Yehovha a titwaka hayona. Bibele yi vula leswaku loko mi yingisa vatswari va n’wina, “swi tsakisa Hosi swinene.” (Kol. 3:20) Yehovha wa swi tiva loko vatswari va n’wina va nga mi twisisi kumbe loko va mi vekela milawu leyi swi tikaka ku yi yingisa. Kambe loko mi hlawula ku va yingisa, mi tsakisa Yehovha.

⁷ Xa vumbirhi, ehleketa hi ndlela leyi vatswari va wena va titwaka hayona. Loko u yingisa vatswari va wena, wa va tsakisa naswona va ta ku tshemba. (Swiv. 23:​22-25) A swi kanakanisi leswaku u ta va ni vuxaka lebyinene na vona. Makwerhu la ha riki muntshwa Alexandre wa le Belgium u ri: “Loko ndzi sungula ku yingisa vatswari va mina, vuxaka bya hina byi sungule ku cinca. Hi ve vanghana naswona hi ye hi tsaka.” b Xa vunharhu, ehleketa ndlela leyi ku yingisa ka wena sweswi swi nga ta ku pfuna hayona enkarhini lowu taka. Paulo wa le Brazil u ri: “Leswi ndzi dyondzeke ku yingisa vatswari va mina, swi ndzi pfunile leswaku ndzi yingisa  Yehovha ni vanhu lava nga ni vulawuri.” Rito ra Xikwembu ri nyikela xivangelo xa nkoka xo va u yingisa vatswari va wena. Ri ri: “Leswaku swi ta ku fambela kahle ni leswaku u ta hanya nkarhi wo leha emisaveni.”—Efe. 6:​2, 3.

8. Hikwalahokayini vantshwa vo tala va hlawula ku yingisa vatswari va vona?

⁸ Vantshwa vo tala va yi vonile ndlela leyi swilo swi va fambeleke kahle hayona loko va yingisa. Luiza loyi na yena a humaka eBrazil, eku sunguleni a swi n’wi tikela ku twisisa leswaku hikwalahokayini vatswari vakwe a va nga n’wi pfumeleli leswaku a va ni foni ku ringana nkarhi wo karhi. Phela a a vula leswaku tintangha takwe ti na yona. Kambe u xiye leswaku vatswari vakwe a va n’wi sirhelela. Sweswi u ri: “Ndzi teka milawu leyi vatswari va mina va ndzi vekelaka yona ku nga ri leyi ndzi tsonaka tshunxeko kambe ku ri leyi ndzi sirhelelaka.” Elizabeth loyi a nga makwerhu wa xisati laha riki muntshwa wa le United States ni sweswi swa ha n’wi tikela ku yingisa vatswari vakwe mikarhi yin’wana. U ri: “Loko ndzi nga swi twisisi leswaku hikwalahokayini vatswari va mina va veke nawu wo karhi, ndzi ehleketa hi mikarhi leyi milawu ya vona yi ndzi sirheleleke.” Monica loyi a tshamaka eArmenia u vula leswaku mikarhi hinkwayo swilo swi n’wi fambela kahle loko a yingisa vatswari vakwe ku nga ri loko a nga va yingisi.

9. Vanhu vo tala va titwa njhani hi ku yingisa nawu?

⁹ Vanhu vo tala va swi twisisa leswaku ha swi lava ku fumiwa hi mfumo naswona hi fanele hi yingisa yin’wana ya milawu leyi vekiwaka hi “lava fumaka.” (Rhom. 13:1) Kambe vanhu volavo va koka milenge loko va fanele va yingisa nawu lowu va vonaka wu nga twali kumbe wu lavaka va endla swo tala. Hi xikombiso, ehleketa hi ku hakela swibalo. ETikweni rin’wana eYuropa vanhu vo tala va vona “swi nga hoxanga loko munhu a ala ku hakela xibalo hileswi a vonaka swi nga twali ku xi hakela.” Hi yona mhaka vanhu vo tala etikweni leri a va swi hakeli hinkwaswo swibalo.

10. Hikwalahokayini hi yingisa hambi ku ri milawu leyi hi nga yi rhandziki?

¹⁰ Bibele ya pfumela leswaku mifumo yi xanisa vanhu, yi lawuriwa hi Sathana naswona yi ta lovisiwa ku nga ri khale. (Ps. 110:​5, 6; Ekl. 8:9; Luka 4:​5, 6) Yi tlhela yi vula leswaku “loyi a lwisanaka ni vafumi u lwisana ni lunghiselelo ra Xikwembu.” Loko hi yingisa mifumo hi va hi fambisana ni lunghiselelo leri Yehovha a ri vekeke swa xinkarhana leswaku ku va ni ku hleleka. Hikwalaho, hi fanele hi “[nyika] hinkwavo timfanelo ta vona,” leswi katsaka ku hakela swibalo, hi va xixima ni ku va yingisa. (Rhom. 13:​1-7) Hi nga vona onge nawu wo karhi a wu twali kumbe wu koxa swo tala. Kambe hi yingisa Yehovha naswona u hi byela leswaku hi yingisa vafumi ntsena loko va nga hi byeli leswaku hi tlula milawu yakwe.—Mit. 5:29.

11-12. Hi ku ya hi Luka 2:​1-6, Yosefa na Mariya va endle yini leswaku va yingisa nawu lowu a wu tika naswona ku ve ni vuyelo byihi? (Nakambe vona swifaniso.)

 ¹¹ Hi nga dyondza eka Yosefa na Mariya lava a va tiyimisele ku yingisa vafumi hambiloko swi nga olovi. (Hlaya Luka 2:​1-6.) Loko Mariya a ri ni kwalomu ka tin’hweti ta nhungu a tikile, yena na Yosefa va langutane na xiyimo lexi a xi ta ringa ku yingisa ka vona. Awugusto loyi a a ri mufumi wa Varhoma, u humese nawu wa leswaku vanhu hinkwavo va tsarisiwa. Yosefa na Mariya a va fanele va teka riendzo ro ya eBetlehema leri leheke tikhilomitara ta kwalomu ka 150 va famba etikweni ra tintshava. A ti ta n’wi vuyela ngopfu Mariya eka riendzo rero. Kumbexana vatekani lava, a va vilela hi vuhlayiseki bya Mariya ni n’wana wa vona loyi a ha ri ekhwirini. Ku vuriwa yini loko Mariya o veleka eriendzweni? Phela a a tike n’wana loyi a a ta va Mesiya. Xana leswi a swi ta va nyika xivangelo xa ku va va nga yingisi nawu wa mfumo?

¹² Yosefa na Mariya a va swi pfumelelanga swivangelo leswi ku va swona swi endlaka va yingisa nawu kumbe doo! Yehovha u va katekisile hileswi va yingiseke. Mariya u fike eBetlehema a hlayisekile naswona u veleke n’wana la hanyeke kahle ni ku tlhela a hetisisa vuprofeta bya Bibele!—Mik. 5:2.

13. Ku yingisa ka hina ku nga va khumba njhani vamakwerhu?

¹³ Loko hi yingisa vafumi swi vuyerisa hina ni van’wana. Njhani? A hi nge xupuriwi ku fana ni lava tlulaka nawu. (Rhom. 13:4) Loko hi yingisa valawuri, va ta swi vona leswaku Timbhoni ta Yehovha i vaakatiko lava yingisaka. Hi xikombiso, eka malembe yo tala lama hundzeke le Nigeria masocha ma nghene eHolweni ya Mfumo loko tidyondzo ti ri karhi ti ya emahlweni. A ma lavana ni vanhu lava a va ala ku hakela swibalo. Kambe ndhuna ya masocha wolawo yi byele masocha leswaku ma famba, yi te: “Timbhoni ta Yehovha ta hakela swibalo.” Mikarhi hinkwayo loko u yingisa nawu u nga endla leswaku vanhu va Yehovha va va ni ndhuma leyinene, ku nga ndhuma leyi nga ta va sirhelela siku rin’wana.—Mat. 5:16.

14. I yini leswi pfuneke makwerhu un’wana wa xisati leswaku a “tiyimisela ku yingisa” lava fumaka?

 ¹⁴ Nilokoswiritano, mikarhi yin’wana hi nga titwa hi nga swi lavi ku yingisa lava hi fumaka. Makwerhu wa xisati Joanna wa le United States u ri: “A swi ndzi tikela swinene ku yingisa valawuri hikuva va tshame va xanisa swirho swin’wana swa ndyangu wa ka hina.” Kambe Joanna u tirhe hi matimba leswaku a cinca langutelo rakwe. Xo sungula, u tshike ku hlaya hi mahungu ya le ka social media lawa a ma n’wi endla a venga valawuri. (Swiv. 20:3) Xa vumbirhi, u kombele Yehovha hi xikhongelo leswaku a n’wi pfuna a n’wi tshemba ematshan’weni yo tshemba mifumo ya vanhu. (Ps. 9:​9, 10) Xa vunharhu, u hlaye hi tinhlokomhaka leti kumekaka eka mikandziyiso ya hina leti vulavulaka hi ku nga katseki eka tipolitiki. (Yoh. 17:16) Sweswi Joanna u vula leswaku ku xixima ni ku yingisa valawuri swi endle leswaku a va ni “ku rhula lokukulu.”

15. Hikwalahokayini swi nga hi tikelaka ku yingisa nkongomiso lowu humaka eka nhlangano wa Yehovha?

¹⁵ Yehovha u hi byela leswaku hi “[yingisa] lava rhangelaka” evandlheni. (Hev. 13:17) Hambileswi Murhangeri wa hina Yesu a nga endliki swihoxo, lava a va tirhisaka ku rhangela laha misaveni va swi endla. Swi nga hi tikela ku va yingisa, ngopfungopfu loko va hi kombela ku endla nchumu lowu hi nga laviki ku wu endla. Muapostola Petro u tshame a kanakana ku yingisa nkongomiso lowu a nyikiweke wona. Loko ntsumi yi n’wi lerisa leswaku a dya swiharhi leswi a swi nga tenganga hi ku ya hi Nawu wa Muxe, Petro u arile ku nga ri kan’we kambe kanharhu. (Mit. 10:​9-16) Hikwalahokayini? Hikuva nkongomiso lowuntshwa a wu nga twali eka yena. A a tolovele maendlelo ya khale. Loko swi tikele Petro ku yingisa ntsumi leyi nga endliki swihoxo, a swi hlamarisi leswi na hina swi hi tikelaka ku yingisa vanhu lava endlaka swihoxo.

16. Hambiloko muapostola Pawulo a nga ha va a vone onge nkongomiso lowu a nyikiweke wona a wu nga twali, xana u endle yini? (Mitirho 21:​23, 24, 26)

¹⁶ Muapostola Pawulo a a “tiyimisel[e] ku yingisa” hambiloko a nyikiwa nkongomiso lowu kumbexana a wu voneke wu nga twali. Vakreste va Vayuda va twe mavarivari lawa a ma khumba Pawulo ya leswaku a a “dyondzisa Vayuda hinkwavo . . . leswaku va tshika Nawu wa Muxe” ni leswaku a a delela Nawu wa Muxe. (Mit. 21:21) Vakulukumba va le Yerusalema va byele Pawulo leswaku a famba ni vavanuna va mune etempeleni, a ya tibasisa hi ku ya hi nawu ku kombisa leswaku wa wu yingisa. Kambe Pawulo a a swi tiva leswaku Vakreste a va nga ha ri ehansi ka Nawu. Nakambe a a nga dyohanga nchumu. Nilokoswiritano, Pawulo u hatle a yingisa. “Hi siku leri landzelaka [u fambe] ni vavanuna volavo va ya tibasisa hi ku landza mukhuva wa kona.” (Hlaya Mitirho 21:​23, 24, 26.) Ku yingisa ka Pawulo ku endle leswaku ku va ni vun’we.—Rhom. 14:​19, 21.

17. U dyondza yini eka ntokoto wa Stephanie?

¹⁷ Makwerhu wa xisati Stephanie a swi n’wi tikela ku amukela xiboho lexi tekiweke hi vamakwerhu lava rhangelaka etikweni ra ka vona. Yena ni nuna wakwe a va pfuneta eka ntlawa wa ririmi rimbe naswona a va tsakile. Hiloko rhavi ri pfala ntlawa wolowo kutani vatekani volavo va averiwa ku ya pfuneta eka vandlha leri tirhisaka ririmi ra manana. Stephanie u ri: “A ndzi nga tsakanga nikatsongo. A ndzi nga tshembi leswaku ku ni xilaveko lexikulu eka ririmi ra manana.” Hambiswiritano, u endle xiboho xo yingisa nkongomiso wolowo lowuntshwa. U ri: “Hi ku famba ka nkarhi ndzi swi vonile leswaku lexi a ku ri xiboho xa vutlhari. Hi ve vatswari eka lava nga Timbhoni va  ri voxe emindyangwini ya vona. Sweswi ndzi dyondza ni makwerhu wa xisati loyi a sunguleke ku tlhela a va kona etinhlengeletanweni ta vandlha. Nakambe ndzi ni nkarhi wo tala wo endla dyondzo ya munhu hi yexe.” U tlhela a ku: “A ndzi biwi hi ripfalo hikuva ndza swi tiva leswaku ndzi endle hinkwaswo leswi ndzi nga swi kotaka leswaku ndzi yingisa.”

18. Ku yingisa swi hi vuyerisa njhani?

¹⁸ Hi nga dyondza ku yingisa. Yesu “u dyondze ku yingisa,” ku nga ri hileswi swilo a swi famba kahle kambe “hikwalaho ka ku xaniseka kakwe.” (Hev. 5:8) Ku fana na Yesu, mikarhi yo tala hi dyondza ku yingisa loko hi ri eka swiyimo swo tika. Hi xikombiso, loko hi byeriwa leswaku hi tshika ku ya etidyondzweni eTiholweni ta Mfumo ni ku tshika ku chumayela hi yindlu ni yindlu loko ntungu wa COVID-19 wa ha ku sungula, xana swi ku tikerile ku yingisa nkongomiso wolowo? Nilokoswiritano, ku yingisa koloko ku ku sirhelerile, ku endle leswaku evandlheni ku va ni vun’we ni ku tlhela ku tsakisa Yehovha. Sweswi hinkwerhu ka hina hi lunghekele ku yingisa swiletelo swin’wana ni swin’wana leswi hi nga ta swi kuma hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Ku yingisa swi nga ponisa vutomi bya hina!—Yobo 36:11.

19. Hikwalahokayini u lava ku yingisa?

¹⁹ Hi dyondze leswaku ku yingisa swi endla hi kuma mikateko yo tala swinene. Kambe xa nkoka swinene hi hlawula ku yingisa Yehovha hileswi hi n’wi rhandzaka naswona hi lava ku n’wi tsakisa. (1 Yoh. 5:3) A hi nge pfuki hi swi kotile ku hakela Yehovha hikwalaho ka swilo hinkwaswo leswi a hi endleleke swona. (Ps. 116:12) Kambe hi nga swi kota ku n’wi yingisa ku katsa ni hinkwavo lava a va nyikeke matimba yo hi lawula. Loko hi yingisa, hi kombisa leswaku hi tlharihile. Vanhu vo tlhariha va tsakisa mbilu ya Yehovha.—Swiv. 27:11.