Vhurandi a ku ri ndhawu leyi a ku ngheniwa ha yona loko ku yiwa eNdhawini yo Kwetsima ya tempele. Hi ku ya hi vuhundzuluxeri bya Bibele—Matsalwa Yo Kwetsima Ya Misava Leyintshwa bya ku sukela hi 2022 ni bya le ndzhaku byi ri, “Rikupakupa leri nga emahlweni a ri lehe 8,9 wa timitara, ri ringana ni ku anama ka yindlu, a ri tlakuke 120.” (2 Tikr. 3:4) Tibibele tin’wana ti tlhela ti vula leswaku vhurandi a yi tlakuke “swisungunu swa 120,” leswi vulaka leswaku a yi lehe timitara ta 53!

Hambiswiritano, Bibele—Matsalwa Yo Kwetsima Ya Misava Leyintshwa ya 2023 yi vula leswi hi vhurandi ya tempele ya Solomoni: “A [yi] tlakuke 8,9 wa timitara.” a Xiya swivangelo swi nga ri swingani leswi endleke ku va ni ku cinca loku.

Ku tlakuka ka vhurandi a ku boxiwanga eka 1 Tihosi 6:3. Eka ndzimana yoleyo, mutsari Yeremiya u vulavula hi ku leha ni ku anama ka vhurandi, ku nga ri ku tlakuka ka yona. Kutani eka ndzima leyi landzelaka u hlamusela swiyenge swin’wana hi vuenti swa tempele leswi xiyekaka, leswi katsaka Thangi ra mati ra koporo, swigolonyana swa khume ni tiphuphu timbirhi ta koporo leswi a swi ri ehandle ka vhurandi. (1 Tih. 7:​15-37) Loko ku ve hakunene vhurandi leyi a yi tlakuke timitara to tlula 50 naswona yi lehe ku tlula swiphemu hinkwaswo swa tempele, hikwalahokayini Yeremiya a nga vulavulanga hi ku tlakuka ka yona? Hambi ku ri endzhaku ka malembe yo tala lama landzeleke, vatsari va Vayuda va vule leswaku vhurandi a yi nga lehanga ku tlula tempele ya Solomoni hi yoxe.

Swidyondzeki swi sola mhaka ya loko makhumbi ya tempele a ma kota ku seketela vhurandi leyi a yi tlakuke timitara ta 53. Makhumbi lama leheke swinene ya le mikarhini ya khale lama endliweke hi maribye ni switina, yo fana ni tigede ta tempele ya le Egipta, a ma ri ni tshaku ro bumbula ivi loko ri ya ehenhla ri lala. Kambe tempele ya Solomoni a yi akiwe hi ndlela yo hambana. Swidyondzeki swi vula leswaku makhumbi ya yona a ma nga bumbulanga timitara to tlula 2,7. Theodor Busink loyi a nga n’wamatimu tlhelo mutivi wa swa miako u vule leswi: “Hi ku ya hi ku bumbula ka khumbi ra [tempele ra laha a ku ngheniwa hakona], a swi koteki leswaku vhurandi a yi [tlakuke] timitara ta 53.”

Swi nga endleka ku ve na xihoxo loko ku kopiwa 2 Tikronika 3:4. Hambileswi eka ndzimana leyi matsalwa man’wana ya khale ma vulavulaka hi “53,” matsalwa man’wana lama tshembekaka yo fana na Codex Alexandrinus leyi nga ni malembe yo tlula 1 500 na Codex Ambrosianus leyi nga ni malembe yo tlula 1 400 ma vulavula hi “8,9 wa timitara.” Hikwalahokayini mukopi hi xihoxo a tsale timitara ta “53”? Hi Xiheveru rito “dzana” na “swisungunu” ma yelana. Hikwalaho mukopi a nga ha va a tsale “dzana” ematshan’weni ya “swisungunu.”

I ntiyiso leswaku hambileswi hi tikarhatelaka ku twisisa vuxokoxoko lebyi ni ku yi hlamusela hi ndlela ya ntiyiso tempele ya Solomoni, hi dzika ngopfu eka leswi tempele leyi yi swi fanekiselaka, ku nga tempele leyikulu yo fanekisela. Ha swi tlangela swinene leswi Yehovha a rhambeke malandza yakwe hinkwawo leswaku ma n’wi gandzela etempeleni yoleyo!—Hev. 9:​11-14; Nhlav. 3:12; 7:​9-17.