1. Hi fanele hi tiyimisela ku endla yini loko hi ya hi dyuhala?

LOKO hi ya hi dyuhala, hi nga ha va ni gome ra leswaku a hi nge he swi koti ku endla mitirho leyi a hi kota ku yi endlela Yehovha loko ha ha ri vantshwa. Hambileswi matimba ma nga ha faniki ni ya khale, a hi tiyimiseleni ku pfuna vantshwa hi vutlhari ni ntokoto lowu hi nga na wona leswaku va ta kota ku endla swo tala enhlanganweni wa Yehovha ni ku kuma vutihlamuleri lebyi engetelekeke. Nkulu un’wana u te: “Loko ndzi sungula ku xiya leswaku se matimba a ma ha ri kona hikwalaho ko dyuhala, a ndzi tsakile ku tiva leswaku ku ni vantshwa lava nga kotaka ku endla mitirho yo tala.”

2. Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

² Eka nhlokomhaka leyi nga hundza, hi bule hi ndlela leyi vantshwa va nga vuyeriwaka hayona loko va heta nkarhi wo tala ni vamakwerhu lava dyuhaleke. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta bula hi ndlela leyi ku titsongahata, ku tlangela ni malwandla swi nga va pfunaka hayona vadyuhari leswaku va tirhisana kahle ni vantshwa hi xikongomelo xo vuyerisa vandlha.

3. Hi ku ya hi Vafiipiya 2:3,4, swi vula yini ku titsongahata naswona Mukreste a nga vuyeriwa njhani?

³ Vadyuhari va fanele va titsongahata loko va lava ku pfuna vantshwa. Munhu loyi a titsongahataka u teka van’wana va ri lava tlakukeke eka yena. (Hlaya Vafilipiya 2:3, 4.) Vadyuhari lava kombisaka vumunhu lebyi, va swi tiva leswaku ndlela yin’we yo endla mitirho kahle i ku yi endla hi ku tirhisa nkongomiso wa le Matsalweni. Hikwalaho, va swi tiva leswaku swilo a swi nge endliwi hi ndlela leyi a va swi endla hayona khale. (Ekl. 7:10) Leswi va  nga ni ntokoto wo tala lowu va nga wu tirhisaka ku pfuna vantshwa, va swi xiya leswaku “xiyimo xa misava leyi xa cinca” naswona swi lava va dyondza tindlela letintshwa to endla swilo.—1 Kor. 7:31.

4. Valanguteri va muganga va swi kombisa njhani leswaku va tekelela Valevhi?

⁴ Vadyuhari lava titsongahataka va swi xiya leswaku leswi se va kuleke, a va nge he swi koti ku endla swilo hilaha a va kota hakona khale. Xiya xikombiso xa valanguteri va hina va muganga. Loko va fikisa malembe ya 70, va tshika ku va valanguteri va muganga ivi va nyikiwa mitirho yin’wana. Sweswo swi nga ha va tikela. A va swi rhandza ku pfuna vamakwerhu. A ku ri ntirho wa nkoka lowu a va wu rhandza naswona va ha swi lava ku ya emahlweni va wu endla. Kambe va swi twisisa leswaku se ku ni vantshwa lava nga endlaka mitirho leyi. Va tekelela Valevhi lava loko se va ri ni malembe ya 50 a va fanele va tshika ku tirha etabernakeleni. Ntsako lowu Valevhi lava dyuhaleke a va ri na wona, a wu nga titsheganga hi mitirho leyi a va yi endla. Va tirhe hi matimba eka mitirho leyi a va kota ku yi endla naswona a va tiyimisele ku pfuna vantshwa va tiva mitirho yin’wana. (Tinhl. 8:25, 26) Hambileswi valanguteri va muganga namuntlha va nga ha swi kotiki ku endzela mavandlha hileswi va nga ni malembe ya 70, va ya emahlweni va pfuna mavandlha lawa va nga eka wona.

5. U dyondza yini eka xikombiso xa Dan na Katie?

⁵ Xiya xikombiso xa Dan, loyi a veke mulanguteri wa muganga ku ringana malembe ya 23.  Loko a fikisa malembe ya 70, yena ni nsati wakwe Katie va komberiwe ku va maphayona yo hlawuleka. Xana va tiphine njhani eka ntirho wa vona lowuntshwa? Dan u vula leswaku sweswi se u tshama a khomekile ku tlula eku sunguleni! Wa yi rhandza mitirho leyi a yi endlaka evandlheni, ku pfuna vamakwerhu va kota ku va malandza ya vutirheli ni ku letela van’wana va kota ku chumayela emadorobeni ni le majele. Vamakwerhu lava dyuhaleke mi nga swi kota ku pfuna van’wana, swi nga ri na mhaka leswaku mi le ka ntirho wa nkarhi hinkwawo kumbe njhani. Njhani? Dyondza tindlela letintshwa to endla swilo, vana ni xikongomelo lexi u lavaka ku xi fikelela naswona u tirha hi matimba eka leswi u swi kotaka, ku nga ri eka leswi u tsandzekaka ku swi endla.

6. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku titsongahata? Nyika xikombiso.

⁶ Munhu loyi a titsongahataka wa swi tiva leswaku a nga koti ku endla swilo hinkwaswo. (Swiv. 11:2) Ku titsongahata swi endla a tirha hi matimba eka leswi a kotaka ku swi endla. Sweswo swi ta n’wi endla a tshama a tsakile ni ku ya emahlweni a tirha hi matimba. Munhu loyi a titsongahataka hi nga n’wi fanisa ni munhu loyi a chayelaka movha exigangeni. Muchayeri u fanele a cinca a famba hi gere ya le hansi leswaku a ta kota ku khandziya xiganga. U ta boheka ku chayela hi ku nonoka kambe u ta swi kota ku ya emahlweni a xi khandziya. Hilaha ku fanaka, munhu loyi a titsongahataka wa wu tiva nkarhi lowu a fanele a “cinca gere” hi wona leswaku a ta kota ku ya emahlweni a tirhela Yehovha ni ku pfuna van’wana.—Filp. 4:5.

7. Barizilayi u swi kombise njhani leswaku wa titsongahata?

⁷ Xiya xikombiso xa Barizilayi, loyi a a ri ni malembe ya 80 loko Hosi Davhida a n’wi kombela leswaku a ta va xirho xa huvo ya le vuhosini. Ku titsongahata ka Barizilayi ku endle leswaku a ala xikombelo xa hosi. Leswi a a swi tiva ku malembe yakwe a ma nga pfumeli ku endla leswi hosi a yi n’wi kombela swona, u vone swi antswa leswaku ku hlawuriwa Kimihama loyi a ha ri muntshwa. (2 Sam. 19:35-37) Ku fana na Barizilayi, vamakwerhu lava dyuhaleke va tsaka loko va tshika vantshwa va endla mitirho yo karhi.

8. Hosi Davhida u wu kombise njhani moya wa ku titsongahata loko ku fanele ku akiwa tempele?

⁸ Hosi Davhida u hi vekele xikombiso lexinene xa ku titsongahata. A a swi lava hi mbilu yakwe hinkwayo ku akela Yehovha yindlu. Kambe loko Yehovha a n’wi byela leswaku ntirho lowu wu ta endliwa hi n’wana wakwe Solomoni loyi a ha ri muntshwa, Davhida u xi twisisile xiboho xexo kutani a seketela ntirho wo aka hi mbilu yakwe hinkwayo. (1 Tikr. 17:4; 22:5) A nga ti byelanga leswaku hi yena loyi a faneleke a endla ntirho lowu hikuva u ni vuswikoti byo aka ku tlula bya Solomoni loyi a a ri ‘ntsongo naswona a a nga ri na ntokoto.’ (1 Tikr. 29:1) Davhida a a swi tiva leswaku tempele a yi ta kota ku akiwa ntsena hi ku pfuniwa hi Yehovha, ku nga ri hi malembe kumbe ntokoto wa lava a va rhangela. Leswi va tekelelaka Davhida, vadyuhari va ya emahlweni va tirhela Yehovha hi matimba hambiloko mitirho leyi a va yi endla yi cinca. Nakambe va swi tiva leswaku Yehovha u ta katekisa vantshwa lava endlaka mitirho yoleyo.

9. Xana xirho xa Komiti ya Rhavi xi swi kombise njhani leswaku xa titsongahata?

⁹ Xikombiso xa le nkarhini wa hina xa ku titsongahata i xa makwerhu Shigeo. Hi 1976 loko a ri ni malembe ya 30, u hlawuriwe ku va xirho xa Komiti ya Rhavi. Hi 2004 u ve muhlanganisi wa Komiti ya Rhavi. Hi ku famba ka nkarhi, u xiye leswaku se ti dya ti ya emagoveni naswona a a nga ha ta swi kota ku wu endla kahle ntirho wakwe. U khongele hi mhaka yoleyo ni ku xiya  ndlela leyi swi nga vuyerisaka hayona loko mitirho leyi a a yi endla yo endliwa hi makwerhu laha riki muntshwa. Hambileswi a nga ha riki muhlanganisi wa Komiti ya Rhavi kambe wa ha ya emahlweni a tirha ni swirho swa komiti ya Rhavi. Hilaha hi swi voneke hakona eka xikombiso xa Barizilayi, Hosi Davhida na Shigeo, munhu loyi a titsongahataka u ta langutisa swinene matimba lawa vantshwa va nga na wona ku nga ri vuswikoti bya vona eka mitirho yo karhi. A nge phikizana na vona kambe u ta va teka tanihi vatirhikulobye.—Swiv. 20:29.

10. Vamakwerhu lava dyuhaleke va fanele va va teka njhani vantshwa evandlheni?

¹⁰ Vantshwa i tinyiko ta risima leti humaka eka Yehovha naswona vamakwerhu lava dyuhaleke va ti tlangela. Loko vadyuhari va xiya ku matimba ya vona a ma ha va pfumeleli ku endla swo tala, va swi tlangela loko va vona leswaku ku ni vantshwa lava kotaka ku endla mitirho yo tala evandlheni.

11. Rhuti 4:13-16, yi swi kombisa njhani leswaku vamakwerhu lava dyuhaleke va vuyeriwa loko va pfumela ku pfuniwa hi vantshwa?

¹¹ Nawomi i xikombiso lexinene xa le Bibeleni xa mudyuhari loyi a pfumeleke ku pfuniwa hi muntshwa. Endzhaku ka loko Rhuti a ve noni, Nawomi u n’wi kombele leswaku a tlhelela eka rikwavo. Kambe loko Rhuti a sindzisa ku tlhelela na yena eBetlehema, Nawomi u wu pfumerile nseketelo wolowo. (Rhu. 1:7, 8, 18) Sweswo swi endle leswaku vavasati lava havambirhi ka vona va kuma mikateko! (Hlaya Rhuti 4:13-16.) Loko lava dyuhaleke va titsongahata, va ta tekelela xikombiso xa Nawomi.

12. Xana muapostola Pawulo u swi kombise njhani leswaku wa tlangela?

¹² Muapostola Pawulo a a wu tlangela swinene mpfuno lowu a a wu kuma. Hi xikombiso, u va khense swinene vamakwerhu va le Filipiya  hileswi va n’wi rhumeleke swilo leswi a a swi pfumala. (Filp. 4:16) U wu tlangele swinene mpfuno wa Timotiya. (Filp. 2:19-22) Nakambe u khense Xikwembu hikwalaho ka vamakwerhu lava teke va ta n’wi khutaza loko a ya va mukhotsiwa eRhoma. (Mit. 28:15) Pawulo a a gingiriteka, u fambe magidi ya tikhilomitara leswaku a ya chumayela ni ku tiyisa mavandlha. Kambe a a titsongahata naswona a wu amukela mpfuno lowu humaka eka vamakwerhu.

13. Vamakwerhu lava dyuhaleke va nga swi kombisa njhani leswaku va va tlangela vantshwa?

¹³ Vamakwerhu lava dyuhaleke, mi nga kombisa leswaku mi tlangela vantshwa va le vandlheni ra ka n’wina hi tindlela to tala. Loko va lava ku mi pfuna hi xo famba, hi ku ya mi xavela swo karhi exitolo kumbe ku mi pfuna hi swin’wana, amukelani mpfuno wa vona hi mandla mambirhi. Tekani mpfuno wolowo tanihi hi rirhandzu leri humaka eka Yehovha. Swi ta mi tsakisa ku xiya leswaku se mi vanghana lavakulu na vona. Mikarhi hinkwayo pfunani vanghana va n’wina lava ha riki vantshwa leswaku va va ni vuxaka lebyinene na Yehovha ni ku va byela ndlela leyi swi mi tsakisaka hayona ku va vona va endla mitirho yo tala evandlheni. Xavani nkarhi wo bula hi mitokoto leyi mi veke na yona evuton’wini bya n’wina. Sweswo swi ta endla leswaku mi ‘khensa Yehovha mikarhi hinkwayo’ hileswi a kokeleke vantshwa evandlheni rakwe.—Kol. 3:15; Yoh. 6:44; 1 Tes. 5:18.

14. Hosi Davhida u ma kombise njhani malwandla?

¹⁴ Vamakwerhu lava dyuhaleke va fanele va tekelela xikombiso lexinene xa Hosi Davhida xa ku va ni malwandla. U nyikele hi mali ni swilo swo tala leswaku a seketela ntirho wo aka tempele. (1 Tikr. 22:11-16; 29:3, 4) U endle tano hambileswi tempele yoleyo a yi ta vitaniwa hi vito ra n’wana wakwe Solomoni. Loko hi nga ha ri na wona matimba yo katseka eka ku aka tiholo ta nhlangano, hi nga ha ya emahlweni hi seketela ntirho lowu hi ku nyikela hilaha hi nga kotaka hakona. Nakambe hi nga pfuna vantshwa hi mitokoto leyi hi veke na yona emalembeni lama hundzeke.

15. Hi tihi tinyiko ta nkoka leti muapostola Pawulo a ti nyikeke Timotiya?

¹⁵ Loko swi ta emhakeni ya malwandla, xiya xikombiso lexi muapostola Pawulo a hi vekeleke xona. U rhambe Timotiya loyi a ha ri muntshwa leswaku a famba na yena entirhweni wa vurhumiwa ni ku tlhela a n’wi dyondzisa tindlela to chumayela. (Mit. 16:1-3) Ndzetelo wa Pawulo wu pfune Timotiya leswaku a va muchumayeri wa vutshila wa mahungu lamanene. (1 Kor. 4:17) Endzhaku, Timotiya u tirhise leswi Pawulo a n’wi dyondziseke swona leswaku a letela van’wana.

16. Hikwalahokayini makwerhu Shigeo a letele van’wana?

¹⁶ Swi tano ninamuntlha, vadyuhari a va chavi leswaku a va nge he pfuni nchumu loko vo letela vantshwa ku endla mitirho leyi a va yi endla evandlheni. Hi xikombiso, emalembeni lama hundzeke makwerhu Shigeo, loyi hi buleke ha yena eku sunguleni u tirhe hi matimba leswaku a letela vantshwa lava veke swirho swa Komiti ya Rhavi. U endle tano hi xikongomelo xo yisa ntirho wa Mfumo emahlweni etikweni leri a nga eka rona. Loko nkarhi wa leswaku a nga ha vi muhlanganisi wa Komiti ya Rhavi wu fika, u siviwe hi makwerhu loyi a leteriweke kahle. Makwerhu Shigeo wa ha ya emahlweni a byela vantshwa hi ntokoto lowu a veke na wona wo tirha eka Komiti ya Rhavi malembe yo tlula 45. I nkateko ku va ni vanhu vo fana na makwerhu Shigeo enhlanganweni wa Yehovha!

17. Hi ku ya hi Luka 6:38, i yini leswi vamakwerhu lava dyuhaleke va nga swi endlelaka van’wana?

¹⁷ N’wina vamakwerhu lava dyuhaleke, mi xikombiso  lexinene xo kombisa leswaku ku va ni ripfumelo ni ku tirhela Yehovha hi ku tshembeka hi swona swa nkoka swinene evuton’wini. Hikwalaho ka xikombiso xa n’wina, hi kote ku vona leswaku ku dyondza Bibele ni ku hanya hi milawu ya yona i swa nkoka swinene. Mi yi tiva kahle ndlela leyi swilo a swi endliwa hayona khale kambe mi tiyimisele ku ya emahlweni mi dyondza ndlela leyi swi endliwaka hayona sweswi. N’wina vadyuhari lava ha ku khuvuriwaka na n’wina mi nga pfuna van’wana hi tindlela to tala, mi nga va byela ntsako lowu mi tiphineke ha wona hi ku tiva Yehovha emalembeni ya vudyuhari. Vantshwa va ta swi tsakela ku twa mitokoto ya n’wina ni leswi mi swi dyondzeke evuton’wini. Loko mi ‘hanya hi ku nyika’ hi ku tirhisa mitokoto ya n’wina, Yehovha u ta mi katekisa swinene.—Hlaya Luka 6:38.

18. I yini leswi vantshwa ni vadyuhari va nga vuyeriwaka ha swona?

¹⁸ Loko vadyuhari ni vantshwa mi va vanghana, mi ta kota ku seketelana. (Rhom. 1:12) Hinkwenu mi ni swo tala leswi mi nga pfunanaka ha swona. Vadyuhari va ni vutlhari ni ntokoto lowu va wu kumeke loko va ri karhi va kula. Vantshwa va ni matimba yo tala. Loko vantshwa ni vadyuhari va tirhisana tanihi vanghana, swi ta yisa ku dzuneka eka Tata wa hina wa le matilweni loyi a nga ni rirhandzu naswona swi ta vuyerisa vandlha hinkwaro.