1. Hi xihi xiyimo xo tika lexi Yehowaxi, Uziya na Yosiya va langutaneke na xona?

 EHLEKETA u vekiwa ku va hosi ya vanhu va Xikwembu loko wa ha ri xihlangi kumbe muntshwa! Xana a wu ta ma tirhisa njhani matimba ya wena yo lawula? Bibele yi hi byela hi vafana vo hlayanyana lava veke tihosi eYuda. Hi xikombiso, Yehowaxi a a ri ni malembe ya nkombo, Uziya a a ri ni malembe ya 16 kasi Yosiya a a ri ni malembe ya nhungu. Ehleketa ndlela leyi a ti va vuyela hayona vantshwa lava! Hambileswi xiyimo xa vona a xi nga olovi, hinkwavo va seketeriwile leswaku va kota ku hlula swihinga naswona swilo swi va fambele kahle.

2. Hikwalahokayini hi fanele hi xi tekela enhlokweni xikombiso xa Yehowaxi, Uziya na Yosiya?

² Hi nga dyondza tidyondzo ta nkoka eka vafana lava vanharhu va le Bibeleni hambileswi hi nga riki tihosi kumbe tihosi ta xisati. Va endle swiboho leswinene ni leswi nga riki swinene. Swikombiso swa vona swi ta hi pfuna hi kota ku vona leswaku hikwalahokayini hi fanele hi hlawula vanghana lavanene, hi titsongahata mikarhi hinkwayo ni ku tshama hi ri karhi hi lava Yehovha.

3. Hosi Yehowaxi u endle yini loko Muprista Lonkulu Yoyada a n’wi dyondzisa?

³ Endla swiboho swa vutlhari ku fana na Yehowaxi. Loko a ha ri ntsongo, Hosi Yehowaxi u endle xiboho xa vutlhari. Leswi a a nga ri na bava, u yingise switsundzuxo swa Muprista Lonkulu Yoyada loyi a a tshembekile. Muprista yoloye u letele Yehowaxi onge hiloko a ri n’wana wakwe. Hikwalaho ka sweswo, Yehowaxi u teke xiboho xo tirhela Yehovha ni ku pfuna vanhu leswaku va endla hilaha ku fanaka. Yehowaxi u tlhele a endla malunghiselelo ya leswaku  ku lunghisiwa tempele ya Yehovha.—2 Tikr. 24:​1, 2, 4, 13, 14.

4. Hi vuyeriwa njhani loko hi yingisa milawu ya Yehovha? (Swivuriso 2:​1, 10-12)

⁴ Loko ku ve u dyondzisiwa ku rhandza Yehovha ni ku hanya hi milawu yakwe, yoleyo i nyiko ya risima. (Hlaya Swivuriso 2:​1, 10-12.) Vatswari va nga letela vana hi tindlela to tala. Xiya ndlela leyi bava wa makwerhu waxisati la vuriwaka Katya a n’wi pfuneke hayona leswaku a endla swiboho leswinene. Siku ni siku loko bava wakwe a n’wi yisa exikolweni, a a bula na yena hi tsalwa ra siku. U ri: “Mabulo wolawo ma ndzi pfunile ndzi kota ku langutana ni swiphiqo leswi a ndzi ta langutana na swona esikwini rero.” Kambe ku vuriwa yini loko vatswari va wena va ku vekela milawu leyi humaka eBibeleni kambe u vona onge va ku tsona tshunxeko? I yini lexi nga ta ku pfuna leswaku u va yingisa? Makwerhu waxisati Anastasia u tsundzuka ndlela leyi vatswari vakwe a va tinyika nkarhi wo n’wi hlamusela leswaku hikwalahokayini va veka milawu yo karhi. U ri: “Sweswo swi ndzi pfune leswaku ndzi kota ku yi yingisa naswona ndzi nga yi teki ku ri leyi ndzi tsonaka tshunxeko kambe ku ri leyi ndzi sirhelelaka.”

5. Xana swiendlo swa wena swi ta n’wi khumba njhani Yehovha ni vatswari va wena? (Swivuriso 22:6; 23:​15, 24, 25)

⁵ Loko u tirhisa switsundzuxo swa le Matsalweni leswi u nyikiwaka swona, u ta tsakisa vatswari va wena. Xa nkoka swinene, u ta tsakisa Xikwembu ni ku tshama u ri munghana wa xona. (Hlaya Swivuriso 22:6; 23:​15, 24, 25.) Sweswo i swivangelo leswinene swo va u tekelela xikombiso xa Yehowaxi loko a ha ri ntsongo.

6. Yehowaxi u sungule ku yingisa switsundzuxo swa vamani naswona ku ve ni vuyelo byihi? (2 Tikronika 24:​17, 18)

⁶ Dyondza eka swiboho leswi hoxeke swa Yehowaxi. Endzhaku ka loko Yoyada a file, Yehowaxi u hlawule vanghana vo biha. (Hlaya 2 Tikronika 24:​17, 18.) U hlawule ku yingisa tihosana ta le Yuda leti a ti nga n’wi rhandzi Yehovha. Kumbexana wa pfumela leswaku Yehowaxi a a fanele a nga ti yingisanga tihosana toleto to homboloka. (Swiv. 1:10) Ematshan’weni ya sweswo, u ti yingisile. Entiyisweni, loko Zakariya muzala wa Yehowaxi a ringeta ku n’wi pfuna, Yehowaxi u endle leswaku a dlayiwa. (2 Tikr. 24:​20, 21; Mat. 23:35) Byolebyo a ku ri vuphukuphuku! Yehowaxi u ve ni masungulo lamanene kambe lexi twisaka ku vava, u ve mudlayi ni ku tlhela a lwisana ni vugandzeri bya ntiyiso. Eku heteleleni, malandza yakwe ma n’wi dlayile. (2 Tikr. 24:​22-25) Swilo a swi ta va swi n’wi fambele kahle evuton’wini loko a a lo ya emahlweni a yingisa Yehovha ni lava N’wi rhandzaka! Xana u dyondza yini eka xikombiso xa Yehowaxi?

7. U fanele u hlawula vanghana va njhani? (Nakambe vona xifaniso.)

 ⁷ Dyondzo yin’wana leyi hi yi kumaka eka xiboho xo biha xa Yehowaxi, i ya leswaku hi fanele hi hlawula vanghana lava nga ta hi kucetela ku endla leswinene, ku nga vanghana lava rhandzaka Yehovha ni lava lavaka ku n’wi tsakisa. A swi bohi leswaku hi va vanghana va tintangha ta hina ntsena. Tsundzuka leswaku Yehowaxi a a ri ntsongo swinene eka munghana wakwe Yoyada. Loko swi ta eka ku hlawula vanghana, tivutise leswi: ‘Xana vanghana lava, va ndzi pfuna leswaku ndzi va ni ripfumelo leri tiyeke eka Yehovha? Xana va ndzi khutaza leswaku ndzi hanya hi milawu ya Xikwembu? Xana va vulavula hi Yehovha ni hi swilo leswi hi swi dyondzaka eka nhlangano wakwe? Xana va yi xixima milawu ya Xikwembu? Xana va ndzi byela ntsena leswi ndzi lavaka ku swi twa kumbe a va chavi ku ndzi tsundzuxa loko ndzi nga swi endli kahle swilo?’ (Swiv. 27:​5, 6, 17) Loko vanghana va wena va nga n’wi rhandzi Yehovha, fambela ekule na vona. Kambe loko u ri ni vanghana lava rhandzaka Yehovha, va namarhele, va ta ku pfuna.—Swiv. 13:20.

8. I yini leswi hi faneleke hi swi tekela enhlokweni loko hi tirhisa social media?

⁸ Social media yi nga va xitirhisiwa lexi pfunaka ku burisana ni maxaka ni vanghana. Hambiswiritano, vanhu vo tala va yi tirhisa hi xikongomelo xo lava ku tekeriwa enhlokweni hi vanhu van’wana hi ku veka swifaniso ni tivhidiyo ta swilo leswi va swi xaveke kumbe leswi va swi endleke. Loko u tirhisa social media, tivutise leswi: ‘Xana xikongomelo xa mina i ku lava ku tsakisa vanhu? Xana ndzi lava ku khutaza van’wana kumbe ndzi lava ku ndhundhuzeriwa? Xana ndzi pfumelela vanhu lava tirhisaka social media va kucetela ndlela leyi ndzi ehleketaka, ndzi vulavulaka ni ku endla swilo hayona?’ Makwerhu Nathan Knorr, loyi a a ri xirho xa Huvo leyi Fumaka u nyikele xitsundzuxo lexi: “U nga tshuki u lava ku tsakisa vanhu. U ta tikuma u nga ha tsakisi munhu. Tsakisa Yehovha, kutani u ta tsakisa ni hinkwavo lava rhandzaka Yehovha.”

9. Yehovha u n’wi pfune njhani Uziya? (2 Tikronika 26:​1-5)

⁹ Endla swiboho leswinene ku fana na Uziya. Hosi Uziya a a titsongahata loko a ha ri muntshwa. U dyondze “ku chava Xikwembu xa ntiyiso.” U hanye malembe ya 68 naswona eka yo tala ya malembe wolawo, Yehovha u n’wi katekisile. (Hlaya 2 Tikronika 26:​1-5.) Uziya u hlule matiko yo tala ya valala ni ku sirhelela muti wa Israyele. (2 Tikr. 26:​6-15) A swi kanakanisi leswaku Uziya a a tsakisiwa hi swilo hinkwaswo leswi Xikwembu a xi n’wi endlela swona leswaku xi n’wi pfuna.—Ekl. 3:​12, 13.

10. Xana ku humelele yini hi Uziya?

¹⁰ Dyondza eka swiboho leswi hoxeke swa Uziya. Hosi Uziya a a tolovele ku chaya katara van’wana va cina. Xana sweswo swi nga va swi endle leswaku a tibyela ku a nga endla ku rhandza? Siku rin’wana, Uziya u nghene etempeleni ya Yehovha naswona hi ku tikukumuxa u ringete ku hisa murhi wo nuhela ealitarini, ku nga leswi tihosi a ti nga pfumeleriwanga ku swi endla. (2 Tikr. 26:​16-18) Muprista Lonkulu Azariya u ringete ku n’wi tshikisa kambe Uziya u dye makala. Khombo ra kona, Uziya a nga tshamanga a tshembekile naswona Yehovha u n’wi be hi nhlokonho. (2 Tikr. 26:​19-21) Loko a a lo tshama a ri karhi a titsongahata, a swi kanakanisi leswaku swilo a swi ta va swi n’wi fambele kahle!

11. Hi nga endla yini ku kombisa leswaku ha titsongahata? (Nakambe vona xifaniso.)

¹¹ Loko Uziya a sungula ku va ni matimba, u rivele leswaku matimba wolawo a ma huma eka Yehovha naswona A a katekisa hinkwaswo leswi a a swi endla. Hi dyondza yini? Hi endla kahle loko hi nga rivali leswaku i Yehovha loyi a hi katekisaka ni ku hi nyika mitirho leyi hi yi endlaka evandlheni. Ematshan’weni yo va ni makatla hikwalaho ka leswi hi swi fikeleleke, hi fanele hi  yisa ku dzuneka eka Yehovha hikwalaho ka leswi hi kotaka ku swi endla. b (1 Kor. 4:7) Hi fanele hi tsundzuka leswaku hi ta pfa hi lava ku tshinyiwa hikuva hi endla swihoxo. Makwerhu loyi a nga ni malembe ya kwalomu ka 60, u tsale leswi: “Ndzi dyondze leswaku a ndzi fanelanga ndzi khunguvanyeka loko van’wana va xiya swihoxo swa mina. Loko ndzi tshinyiwa hikwalaho ka swihoxo swa vuphukuphuku leswi ndzi swi endlaka mikarhi yin’wana, ndzi ringeta ku antswisa ivi ndzi ya emahlweni ndzi tirhela Yehovha.” Ntiyiso wa mhaka hi leswaku loko hi chava Yehovha ni ku titsongahata mikarhi hinkwayo, swilo swi ta hi fambela kahle.—Swiv. 22:4.

12. Loko Yosiya a ha ri ntsongo, u n’wi lavisise njhani Yehovha? (2 Tikronika 34:​1-3)

¹² Endla swiboho leswinene ku fana na Yosiya. Yosiya u sungule ku lava Yehovha a ha ri muntshwa. A a lava ku dyondza hi Yehovha ni ku endla ku rhandza Kakwe. Hambiswiritano, swilo a swi nga yi oloveli hosi leyi a ya ha ri xihlangi. Leswi vanhu vo tala a va gandzela swikwembu swa mavunwa, Yosiya a a fanele a va ni xivindzi leswaku a va tshikisa ku endla tano. U swi kotile ku va tshikisa! Loko Yosiya a nga si va ni malembe ya 20, u sungule ku susa swikwembu swa mavunwa etikweni.—Hlaya 2 Tikronika 34:​1-3.

13. Xana ku va u tinyiketela eka Yehovha swi ku khumba njhani?

¹³ Hambiloko wa ha ri ntsongo, u nga tekelela Yosiya hi ku dyondza hi Yehovha ni hi vumunhu Byakwe. Loko u endla tano, u ta lava ku tinyiketela eka yena. Xana ku tinyiketela swi ta byi khumba njhani vutomi bya wena? Luke loyi a khuvuriweke a ri ni malembe ya 14 u ri: “Ku sukela sweswi ndzi ta rhangisa ku tirhela Yehovha evuton’wini bya mina naswona ndzi ta ringeta ku n’wi tsakisa.” (Mar. 12:30) Loko u navela ku endla leswi fanaka, Yehovha u ta ku katekisa!  

14. Vula swikombiso swa ndlela leyi vantshwa van’wana va tekelelaka xikombiso xa Hosi Yosiya hayona.

¹⁴ Hi yihi mitlhontlho leyi u nga langutanaka na yona tanihi nandza wa Yehovha la ha riki muntshwa? Johan loyi a khuvuriweke a ri ni malembe ya 12, u hlamusela ndlela leyi lava a nghenaka na vona xikolo a va n’wi sindzisa hayona leswaku a dzaha vaping, ku nga muxaka wo karhi  wa fole. Leswaku a kuma matimba yo papalata ndzingo lowu, Johan u titsundzuxa leswaku ku dzaha vaping swi nga ha n’wi vabyisa ni ku onha vuxaka byakwe na Yehovha. Rachel loyi a khuvuriweke a ri ni malembe ya 14, u hlamusela leswi n’wi pfuneke a langutana ni mitlhontlho leyi a hlanganaka na yona exikolweni. U ri: “Ndzi ringeta ku lava swilo leswi ndzi tsundzuxaka hi Bibele na hi Yehovha. Hi xikombiso, loko hi dyondza hi matimu exikolweni, ndzi ringeta ku tsundzuka mhaka yo karhi eBibeleni kumbe vuprofeta. Kumbe loko ndzi bula ni munhu wo karhi, ndzi ringeta ku tsundzuka tsalwa leri ndzi nga bulaka na yena ha rona.” Swi nga endleka mitlhontlho leyi u langutanaka na yona yi hambanile ni ya Hosi Yosiya kambe u nga tshembeka u tlhela u tlhariha ku fana na yena. Loko u langutana ni miringo wa ha ri muntshwa, swi ta ku pfuna u kota ku langutana ni mitlhontlho enkarhini lowu taka.

15. I yini leswi pfuneke Yosiya a tirhela Yehovha hi ku tshembeka? (2 Tikronika 34:​14, 18-21)

¹⁵ Hosi Yosiya u sungule ku pfuxeta tempele loko a kurile. Loko va ri karhi va pfuxeta tempele, ku kumeke “buku ya Nawu wa Yehovha leyi tsariweke hi Muxe.” Loko Hosi Yosiya a hlayeriwa buku yoleyo, u endle leswi tsariweke eka yona. (Hlaya 2 Tikronika 34:​14, 18-21.) Xana u nga swi tsakela ku hlaya Bibele nkarhi ni nkarhi? Loko ku ve wa yi hlaya, xana swi famba njhani? Xana wa ti fungha tindzimana leti nga ku pfunaka? Luke loyi hi buleke ha yena eku sunguleni, u ti tsala ehansi tinhla leti n’wi tsakiseke leti a ti kumeke loko a ri karhi a hlaya Bibele. Ku endla leswi fanaka swi nga ku pfuna leswaku u tsundzuka tindzimana kumbe tinhla leti u ti tsakelaka. Loko u ya u tiva ni ku rhandza Bibele, u ta ya u lava ku tirhela Yehovha. Ku fana na Hosi Yosiya, Rito ra Xikwembu ri ta ku pfuna leswaku u endla leswinene.

16. Hikwalahokayini Yosiya a endle xihoxo lexikulu naswona hi dyondza yini emhakeni leyi?

¹⁶ Dyondza eka xiboho xo biha xa Yosiya. Loko Yosiya a ri ni malembe ya kwalomu ka 39, u endle xihoxo lexi endleke leswaku a dlayiwa. Ematshan’weni yo lava nkongomiso wa Yehovha, u titshembile. (2 Tikr. 35:​20-25) Hi nga dyondza swo karhi emhakeni leyi. Swi nga ri na  mhaka leswaku hi kule ku fikela kwihi kumbe hi ni nkarhi wo tanihi kwihi hi ri karhi hi dyondza Bibele, hi fanele hi ya emahlweni hi lava Yehovha. Sweswo swi katsa ku khongela nkarhi ni nkarhi leswaku a hi kongomisa, hi dyondza Rito rakwe ni ku tirhisa switsundzuxo leswi humaka eka Vakreste lava nga ni ntokoto. Hi ndlela yoleyo, hi ta papalata ku endla swihoxo leswikulu ivi hi tsaka.—Yak. 1:25.

17. Hi tihi tidyondzo ta nkoka leti hi ti dyondzeke eka tihosi tinharhu ta le Yuda?

¹⁷ Ku ni swilo swo tala leswi u nga swi endlaka loko wa ha ri muntshwa. Mhaka ya Yehowaxi, Uziya na Yosiya yi kombisa leswaku vantshwa va nga swi kota ku endla swiboho swa vutlhari ni ku hanya hi ndlela leyi tsakisaka Yehovha. I ntiyiso leswaku vantshwa lava, va endle swihoxo leswi va tiseleke vuyelo byo biha. Kambe loko u tekelela swilo leswinene leswi va swi endleke ivi u papalata swihoxo leswi va swi endleke, swilo swi ta ku fambela kahle evuton’wini.

18. I malandza wahi ya le Bibeleni lama kombisaka leswaku swilo swi nga ku fambela kahle? (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁸ Matsalwa ma vulavula ni hi vantshwa van’wana lava veke ni vuxaka lebyinene na Yehovha, lava a va amukeleke naswona swilo swi va fambeleke kahle evuton’wini. Un’wana wa vantshwa volavo i Davhida. U hlawule ku seketela Xikwembu a ha ri ntsongo naswona loko se a kurile u ve hosi yo tshembeka. I ntiyiso leswaku mikarhi yin’wana u endle swihoxo kambe Xikwembu xi n’wi teke a ri munhu wo tshembeka. (1 Tih. 3:6; 9:​4, 5; 14:8) Loko u dyondza hi vutomi bya Davhida, swi ta ku khutaza leswaku u tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Kumbexana u nga ha hlawula ku dyondza hi xikombiso xa Marka kumbe xa Timotiya. U ta swi vona leswaku va tirhele Yehovha va ha ri vatsongo ni ku tlhela va tsakeriwa hi Xikwembu vutomi bya vona hinkwabyo naswona swilo swi va fambele kahle.

19. U nga va munhu wa njhani?

¹⁹ Leswaku u ta va munhu wa njhani enkarhini lowu taka, swi nga ha titshega hi leswi u swi endlaka sweswi. Loko u tshemba Yehovha ematshan’weni yo titshega hi ku twisisa ka wena, swi ta endla leswaku a ku kongomisa. (Swiv. 20:24) U ta tsaka ni ku hanya vutomi lebyinene. Tsundzuka leswaku Yehovha u swi teka swi ri swa nkoka leswi u n’wi endlelaka swona. A ku na ndlela yo antswa yo tirhisa vutomi bya wena ku tlula ku tirhela Tata wa hina wa tilweni la nga ni rirhandzu.