NHLOKOMHAKA LEYI DYONDZIWAKA YA VU 39
RISIMU 125 “Va Tsaka Lava Nga Ni Tintswalo!”
Tiphine Hi Ntsako Lowu Tisiwaka Hi Ku Nyika
“Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.”—MIT. 20:35.
LESWI HI NGA TA SWI DYONDZA
Hi ta kambisisa tindlela leti nga ta hi pfuna hi tshama hi tsakile ni ku kuma ntsako lowu engetelekeke lowu tisiwaka hi ku nyika.
1-2. Hi vuyeriwa njhani hileswi hi vumbiweke hi ri ni vuswikoti byo kuma ntsako lowu engetelekeke lowu tisiwaka hi ku nyika ku ri ni ku amukela?
LOKO Yehovha a vumba vanhu, u va endle va ri ni vuswikoti bya leswaku va tsaka swinene loko va nyika ku tlula loko va amukela. (Mit. 20:35) Xana leswi swi vula leswaku a hi tsaki nikatsongo loko hi amukela? Doo! Ha tsaka loko hi nyikiwe nyiko. Kambe hi tsaka ngopfu loko ku ri hina hi nyikaka. Entiyisweni leswi swi vuyerisa hina leswi Yehovha a hi endleke hi ndlela leyi. Hikwalahokayini?
2 Leswi Yehovha a hi endleke hi ndlela leyi, hi nga swi kota ku engetela ntsako wa hina. Hi nga wu engetela hi ku lava tindlela leti engetelekeke to nyika. Hakunene hi endliwe hi ndlela yo hlamarisa.—Ps. 139:14.
3. Hikwalahokayini Yehovha a hlamuseriwa a ri “Xikwembu lexi tsakeke”?
3 Matsalwa ma hi tiyisekisa leswaku ku nyika swi tisa ntsako, hikwalaho a swi hlamarisi leswi Bibele yi hlamuselaka Yehovha a ri “Xikwembu lexi tsakeke.” (1 Tim. 1:11) Hi yena Munyiki wo sungula naswona a ku na loyi a nyikaka ku n’wi tlula. Muapostola Pawulo u vule leswaku “hi ni vutomi, ha famba hi tlhela hi hanya” hikwalaho ka Yehovha. (Mit. 17:28) I ntiyiso leswaku “nyiko yin’wana ni yin’wana leyinene ni nyiko yin’wana ni yin’wana leyi hetisekeke” yi huma eka yena.—Yak. 1:17.
4. I yini leswi nga ta hi pfuna hi tsaka swinene?
4 A swi kanakanisi leswaku hinkwerhu ha swi lava ku nantswa ntsako lowu engetelekeke lowu tisiwaka hi ku nyika. Hi nga endla tano hi ku tekelela malwandla lawa Yehovha a nga na wona. (Efe. 5:1) Loko hi ri karhi hi kambisisa leswi, a hi voneni leswi hi nga swi endlaka loko hi vona onge van’wana a va khensi leswi hi va endleleke swona. Switsundzuxo leswi swi ta hi pfuna leswaku hi tshama hi tsakile hambi ku ri ku engetela ntsako lowu hi wu kumaka hikwalaho ko nyika.
TEKELELA MALWANDLA YA YEHOVHA
5. I yini leswi Yehovha a hi nyikaka swona leswaku a hi khathalela?
5 Hi tihi tindlela tin’wana leti Yehovha a kombisaka malwandla hatona? A hi kambisiseni swikombiso swi nga ri swingani. Yehovha u hi nyika leswi hi swi pfumalaka. A hi mikarhi hinkwayo laha hi nga ta va ni swilo swa manyunyu kambe ha n’wi khensa Yehovha leswi hi nga ni swilo leswi lavekaka leswaku hi kota ku hanya. Hi xikombiso, u hi nyika swakudya, swiambalo ni ndhawu yo tshama. (Ps. 4:8; Mat. 6:31-33; 1 Tim. 6:6-8) Xana Yehovha u hi khathalela ntsena hileswi swi n’wi bohaka? Nikatsongo! Hikwalahokayini Yehovha a hi endlela swilo leswi?
6. Hi dyondza yini eka Matewu 6:25, 26?
6 Yehovha u hi khathalela hileswi a hi rhandzaka. Xiya marito ya Yesu lama nga eka Matewu 6:25, 26. (Yi hlaye.) Yesu u tirhisa swikombiso swa ntumbuluko. Loko a vulavula hi swinyenyana u ri: “A swi byali mbewu, a swi tshoveli, a swi hlengeleti eswitlatini.” Hambiswiritano, xiya leswi a tlheleke a swi vula: “Tata wa n’wina wa le tilweni wa swi wundla.” Yesu u tlhele a vutisa a ku: “Xana a mi va nkoka ku swi tlula?” Hi dyondza yini? Yehovha u teka vagandzeri vakwe va ri va nkoka swinene ku tlula swiharhi. Loko Yehovha a kota ku wundla swiharhi, hi nga tiyiseka leswaku na hina u ta hi khathalela! Ku fana ni tatana la khathalaka, Yehovha u wundla ndyangu wakwe hikwalaho ka leswi a wu rhandzaka.—Ps. 145:16; Mat. 6:32.
7. Hi yini ndlela yin’wana leyi hi nga tekelelaka malwandla ya Yehovha hayona? (Nakambe vona xifaniso.)
7 Ku fana na Yehovha, na hina hi nga nyika van’wana leswi va swi pfumalaka hileswi hi va rhandzaka. Hi xikombiso, xana u tiva makwerhu loyi a pfumalaka swakudya kumbe swiambalo? Yehovha a nga ku tirhisa leswaku u n’wi pfuna. Vanhu va Yehovha va dume hi ku kombisa malwandla loko ku ri ni mhangu. Hi xikombiso, hi nkarhi wa ntungu wa COVID-19, vamakwerhu va nyike lava a va pfumala swakudya, swiambalo ni swilo swin’wana leswi lavekaka. Nakambe vamakwerhu vo tala va nyikele eka ntirho wa misava hinkwayo. Mali yoleyo ku tirhe yona eka matsima yo tala yo phalala lama endliweke emisaveni hinkwayo. Vamakwerhu va ma tekele enhlokweni marito lama nga eka Vaheveru 13:16 lama nge: “Mi nga rivali ku endla swilo leswinene ni ku avela van’wana swilo leswi mi nga na swona, hikuva Xikwembu xi tsakisiwa ngopfu hi magandzelo yo tano.”
Hinkwerhu hi nga tekelela ku hanana ka Yehovha (Vona ndzimana 7)
8. Matimba ya Yehovha ma hi pfuna hi tindlela tihi? (Vafilipiya 2:13)
8 Yehovha u hi nyika matimba. Yehovha wa swi tsakela ku nyika vagandzeri vakwe vo tshembeka matimba yakwe. (Hlaya Vafilipiya 2:13.) Xana u tshame u khongelela ku va ni matimba yo hlula ndzingo kumbe ku tiyisela ndzingo wo tika? Swi nga endleka u tlhele u khongelela ku kuma matimba yo langutana ni siku. Loko xikhongelo xa wena xi hlamuriwa, u pfumelelane na muapostola Pawulo loyi a tsaleke a ku: “Eka hinkwaswo ndzi ni matimba hikwalaho ka loyi a ndzi nyikaka matimba.”—Filp. 4:13.
9. Hi nga yi tekelela njhani ndlela leyi Yehovha a tirhisaka matimba yakwe hayona? (Nakambe vona xifaniso.)
9 Hambileswi hi nga vanhu lava endlaka swihoxo, hi nga tekelela ndlela leyi Yehovha a ma tirhisaka hayona matimba yakwe. A hi nge swi koti ku nyika van’wana matimba ya hina. Kambe hi nga ma tirhisela ku va pfuna. Hi xikombiso, hi nga pfuna vamakwerhu lava dyuhaleke kumbe lava vabyaka hi mitirho ya le kaya kumbe hi va yela eswitolo. Loko swiyimo swa hina swi hi pfumelela, hi nga ha pfuneta hi ku basisa ni ku lunghisa Holo ya Mfumo. Vamakwerhu va vuyeriwa loko hi tirhisa matimba ya hina hi tindlela leti.
Hi nga tirhisa matimba ya hina leswaku hi pfuna van’wana (Vona ndzimana 9)
10. Hi nga ma tirhisa njhani marito ya hina lama nga ni matimba leswaku hi pfuna van’wana?
10 Hi nga rivali leswaku marito ma ni matimba. Xana ku ni munhu wo karhi loyi u ehleketaka leswaku a nga vuyeriwa loko u n’wi bumabumela swi huma embilwini? Xana u tiva munhu wo karhi la lavaka ku chaveleriwa? Loko swi ri tano, u ta va u endla kahle loko u endla swo karhi leswaku u pfuna munhu wo tano. U nga ya eka yena hi xiviri, u n’wi fonela kumbexana u n’wi rhumela khadi, emeyili kumbe meseji. U nga vileli ngopfu hileswi u nga ta swi vula. Swi nga endleka leswaku marito ma nga ri mangani lama humaka embilwini, hi wona lawa a ma lavaka leswaku a tshama a tshembekile ni ku titwa a antswa eka xiyimo lexi a langutaneke na xona.—Swiv. 12:25; Efe. 4:29.
11. Yehovha u hi nyika njhani vutlhari byakwe?
11 Yehovha u hi nyika vutlhari. Mudyondzisiwa Yakobo u tsale a ku: “Loko ku ri ni loyi a pfumalaka vutlhari exikarhi ka n’wina, a a ye emahlweni a kombela eka Xikwembu hikuva xi nyika hinkwavo hi mbilu yo basa handle ko xopaxopa swihoxo.” (Yak. 1:5) Hilaha marito lawa ma swi kombisaka hakona, Yehovha a nga tsonani hi vutlhari byakwe. Wa hanana. Nakambe xiya leswaku loko Yehovha a nyika vanhu vutlhari, u endla tano “handle ko xopaxopa swihoxo.” A nga lavi hi titwa nandzu loko hi pfumela leswaku hi lava a hi kongomisa. Kahlekahle, u hi khutaza leswaku hi n’wi kombela.—Swiv. 2:1-6.
12. Hi nga va avela njhani van’wana vutlhari bya hina?
12 Ku vuriwa yini hi hina? Xana hi nga tekelela Yehovha hi ku avela van’wana vutlhari bya hina? (Ps. 32:8) Vanhu va Yehovha va ni tindlela to tala to byela van’wana leswi va swi dyondzeke. Hi xikombiso, hi tala ku letela lava ha ku sungulaka ku endla ntirho wo chumayela. Vakulu va pfuna malandza ya vutirheli ni vamakwerhu lava khuvuriweke leswaku va dyondza ku endla swiavelo swa vona evandlheni. Lava nga ni ntokoto entirhweni wo aka ni wo khathalela miako, va letela lava nga riki na ntokoto leswaku va endla mitirho leyi entirhweni wa Yehovha.
13. Loko hi letela van’wana, hi nga yi tekelela njhani ndlela leyi Yehovha a letelaka hayona?
13 Lava letelaka van’wana va endla kahle loko va tekelela ndlela leyi Yehovha a letelaka hayona. Tsundzuka leswaku Yehovha a nga tsonani hi vutlhari byakwe. Hilaha ku fanaka, hi avela lava ha riki eku dyondzeni vutivi ni ntokoto wa hina. A hi fanelanga hi ala ku dyondzisa van’wana hi ku chava leswaku va nga hi tekela swiavelo swa hina. Nakambe hi papalata ku tibyela leswi: ‘A a tidyondzise hi yexe, na mina a ku na loyi a ndzi dyondziseke.’ Moya wo tano a wu laveki eka vanhu va Yehovha. Ku ri na sweswo, hi avelana ni lava hi va dyondzisaka vutivi bya hina ni “vutomi bya hina” hi ku swi rhandza. (1 Tes. 2:8) Hi navela leswaku na vona va “faneleka kahle ku . . . dyondzisa van’wana.” (2 Tim. 2:1, 2) Loko hi avelana ni van’wana vutlhari bya hina, hinkwerhu hi ta tlhariha hi tlhela hi tsaka.
LOKO HI VONA ONGE A HI KHENSIWI
14. Vo tala va endla yini loko hi va endlele swo karhi?
14 Loko hi nyika vamakwerhu swo karhi, hakanyingi va hi khensa. Va nga hi khensa hi ku hi tsalela kumbe va tirhisa tindlela tin’wana. (Kol. 3:15) Loko va hi khensa hi tindlela to tano, swi endla leswaku hi ya hi tsaka swinene.
15. Hi fanele hi tsundzuka yini loko van’wana va nga khensi?
15 Hambiswiritano, van’wana va pfa va nga hi khensi. Mikarhi yin’wana hi nga ha tirhisa nkarhi, matimba ni swilo swa hina ku pfuna munhu wo karhi kambe hi nga vona onge a nga na mhaka ni leswi hi n’wi endleleke swona. Loko sweswo swi endleka, hi nga swi papalata njhani ku kwata kumbe ku heleriwa hi ntsako? Tsundzuka marito ya tsalwa ra nhlokomhaka ya hina lama nga eka Mitirho 20:35. Ntsako lowu hi wu kumaka hikwalaho ko nyika a wu titsheganga hileswaku loyi hi n’wi nyikaka u ri yini. Hi nga hlawula ku tiphina hi ku nyika hambiloko swi vonaka onge van’wana a va khensi. Njhani? Xiya tindlela ti nga ri tingani.
16. I yini leswi nga hi pfunaka ku ya emahlweni hi nyika hi tsakile?
16 Tekelela Yehovha. U nyika vanhu swilo leswinene hambi va khensa kumbe doo! (Mat. 5:43-48) Yehovha u tshembisa leswaku loko na hina hi nyika “handle ko langutela hakelo” “hakelo ya [h]ina yi ta va yikulu.” (Luka 6:35) “Hakelo” yi nga katsa leswi va swi vulaka ku kombisa leswaku va khensa. Hambi ha khensiwa kumbe doo, mikarhi hinkwayo Yehovha u ta hi katekisa hikwalaho ka swilo leswinene leswi hi swi endlelaka van’wana, hileswi hi ‘nyikaka hi tsakile.’—Swiv. 19:17; 2 Kor. 9:7.
17. I yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi tshama hi ri ni langutelo lerinene? (Luka 14:12-14)
17 Leswaku hi tshama hi ri ni langutelo lerinene hi ku nyika, hi kuma leswi nga hi pfunaka eka Luka 14:12-14. (Yi hlaye.) A swi hoxanga ku nyika lava hi ndlela yo karhi va nga hi endlelaka leswi fanaka. Hambiswiritano, ku vuriwa yini loko hi xiya leswaku hi nyika van’wana hileswi hi lavaka leswaku na vona va hi nyika? Hi endla kahle ku endla leswi Yesu a swi vuleke. Hi nga nyika munhu loyi hi swi tivaka leswaku a nge hi nyiki nchumu. Kutani hi ta tsaka hileswi hi tekelelaka Yehovha. Sweswo swi ta hi pfuna leswaku hi tshama hi tsakile hambiloko van’wana va nga hi khensi.
18. I yini leswi hi faneleke hi swi papalata naswona hikwalahokayini?
18 Papalata ku ehleketelela van’wana swo biha. (1 Kor. 13:7) Loko van’wana va nga khensi hi nga tivutisa leswi: ‘Xana vo va ni mukhuva wa ku nga khensi kumbe va lo rivala ku khensa?’ Kumbexana ku ni swivangelo swin’wana leswi endleke va nga endli hilaha a hi langutele hakona. Van’wana va swi lava ku hi khensa kambe swa va tikela ku endla tano. Kumbexana swi va khomisa tingana ku amukela mpfuno, ngopfungopfu loko ku ve khale a ku ri vona a va pfuna van’wana. Swi nga ri na mhaka xivangelo xa kona, rirhandzu leri hi nga na rona ri ta endla leswaku hi tshama hi tsakile hambiloko van’wana va nga endli leswi hi swi languteleke.—Efe. 4:2.
19-20. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku lehisela van’wana mbilu loko hi va endlele swo karhi? (Nakambe vona xifaniso.)
19 Lehisa mbilu. Loko swi ta emhakeni yo nyika, Hosi Solomoni wo tlhariha u tsale a ku: “Lahlela xinkwa xa wena ematini, hikuva u ta tlhela u xi kuma endzhaku ka masiku yo tala.” (Ekl. 11:1) Hilaha marito lawa ma kombisaka hakona, van’wana va nga ha khensa endzhaku ka loko ku hundze nkarhi wo leha, “endzhaku ka masiku yo tala.” Xiya ntokoto lowu tiyisekisaka mhaka leyi.
20 Eka malembe yo tala lama hundzeke, nsati wa mulanguteri wa muganga u rhumele makwerhu wa xisati loyi a ha ku khuvuriwa papila leri khumbaka mbilu, a n’wi khutaza leswaku a tshama a tshembekile. Endzhaku ka malembe ya nhungu, makwerhu yoloye u hlamule hi ku n’wi tsalela a ku: “Ndzi titwa ndzi boheka ku ku tsalela ndzi ku byela ndlela leyi u ndzi pfuneke hayona eka malembe lawa hinkwawo, hambileswi wena u nga swi tiveki.” U ye emahlweni a ku: “[Papila ra wena] ri ndzi khutazile kambe ndzi khumbiwe mbilu swinene hi tsalwa leri u ri boxeke naswona a ndzi nge pfuki ndzi ri rivarile.” a Endzhaku ko hlamusela mitlhontlho leyi a langutaneke na yona, makwerhu yoloye u te: “Mikarhi yin’wana a ndzi lava ku lahlela thawula, ndzi tshika ntiyiso ni vutihlamuleri bya mina. Kambe tsalwa leri u ndzi tsaleleke rona ri ndzi fikelele mbilu ni ku . . . ndzi pfuna ndzi ya emahlweni.” U tlhele a ku: “A ku na swin’wana leswi ndzi pfuneke eka malembe wolawo ya nhungu ku tlula ndlela leyi papila ra wena ri ndzi pfuneke hayona.” Ehleketa ndlela leyi nkata mulanguteri wa muganga a a tsake hayona loko a kuma papila leri “endzhaku ka masiku yo tala!” Na hina van’wana va nga hi khensa ku ri khale hi va pfunile.
Hi nga ha khensiwa hikwalaho ka swilo swo karhi leswi hi swi endleleke van’wana endzhaku ka nkarhi wo leha (Vona ndzimana 20) b
21. Hikwalahokayini u tiyimisele ku ya emahlweni u tekelela ndlela leyi Yehovha a hananaka hayona?
21 Hilaha se hi buleke hakona, Yehovha u hi vumbe hi ri ni vuswikoti byo hlawuleka. Hambileswi hi tsakaka loko hi nyikiwa, hi tsaka swinene loko hi nyika van’wana. Ha tsaka loko hi pfuna vamakwerhu. Nakambe swa hi tsakisa loko va khensa. Hambiloko hi khensiwa kumbe doo, hi nga tsaka hileswi hi endleke swilo leswinene. U nga rivali leswaku nchumu wun’wana ni wun’wana lowu u wu nyikaka van’wana, “Yehovha a nga swi kota ku ku nyika swo tala ku tlula sweswo.” (2 Tikr. 25:9) A hi nge pfuki hi tlule Yehovha hi ku nyika! A wu kona nchumu wo tsakisa swinene ku tlula ku katekisiwa hi Yehovha. Hikwalaho, a hi tiyimiseleni ku tekelela Tata wa hina wa le matilweni la hananaka.
RISIMU 17 “Ndza Swi Lava”
a Tsalwa leri makwerhu wa xisati a a tsaleriwe rona i 2 Yohane 8, leyi nge: “Tivoneleni, leswaku mi nga lahlekeriwi hi swilo leswi hi swi tirheleke leswaku mi ta kuma hakelo leyi heleleke.”
b NHLAMUSELO YA XIFANISO: Eka xifaniso lexi, nkata mulanguteri wa muganga u tsalela makwerhu wo karhi papila leri khutazaka. Endzhaku ka malembe yo tala, u kuma papila ro n’wi khensa.
