1-2. Hilaha ntokoto wa Angelito wu kombisaka hakona, i yini leswi un’wana ni un’wana wa hina a faneleke a swi endla?

XANA vatswari va wena i Timbhoni ta Yehovha? Loko swi ri tano, tsundzuka leswaku loko vatswari va wena va ri ni vuxaka na Yehovha, a swi vuli swona leswaku na wena u ni vuxaka lebyi tiyeke na yena. Swi nga ri na mhaka leswaku vatswari va hina va tirhela Xikwembu kumbe e-e, un’wana ni un’wana wa hina u fanele a titiyisela vuxaka byakwe na Yehovha.

² Ehleketa hi ntokoto wa makwerhu loyi a vuriwaka Angelito. U velekiwe endyangwini wa Timbhoni. Hambiswiritano, loko a ha ri ntsongo a titwa a nga ri na vuxaka lebyi tiyeke ni Xikwembu. U ri: “A ndzi tirhela Yehovha hikwalaho ka leswi a ndzi landzelela vatswari va mina.” Kambe Angelito u endle xiboho xo tinyika nkarhi wo hlaya Rito ra Xikwembu ni ku anakanyisisa hi leswi a a swi hlaya naswona u sungule ku khongela eka Yehovha nkarhi ni nkarhi. Xana vuyelo byi ve byihi? U ri: “Ndzi xiye leswaku loko ndzi lava ku tshinela eka Tata wa mina Yehovha, a ndzi fanele ndzi n’wi tiva kahle.” Ntokoto wa Angelito wu endla hi tivutisa swivutiso leswi swa nkoka: Hi kwihi ku hambana exikarhi ka ku tiva swo karhi hi Yehovha ni ku n’wi tiva kahle? Naswona hi nga endla yini leswaku hi n’wi tiva kahle Yehovha?

3. Hi kwihi ku hambana exikarhi ka ku tiva swo karhi hi Yehovha ni ku n’wi tiva kahle?

³ Hi nga vula leswaku munhu u tiva swo karhi hi Yehovha loko a tiva vito ra Xikwembu kumbe a tiva swilo swin’wana leswi  a swi vuleke kumbe leswi a swi endleke. Kambe ku tiva Yehovha kahle swi katsa swo tala. Hi fanele hi tinyika nkarhi wo dyondza hi Yehovha ni hi timfanelo takwe. Xisweswo, hi ta kota ku xi twisisa kahle xivangelo lexi endleke a vula ni ku endla swilo swo karhi. Sweswo swi ta hi pfuna hi tiva loko swilo leswi hi swi ehleketaka ni leswi hi swi endlaka swi n’wi tsakisa. Loko hi tiva leswi Yehovha a lavaka hi swi endla, hi fanele hi tikarhatela ku swi endla.

4. Ku kambisisa swikombiso swa vanhu vo karhi va le Bibeleni swi ta hi pfuna njhani?

⁴ Vanhu van’wana va nga hi hlekula loko hi lava ku tirhela Yehovha naswona va ta hi kaneta loko hi sungula ku tihlanganisa ni vanhu va yena. Kambe loko hi tshemba Yehovha, a nge hi tshiki. Loko hi endla tano, hi ta va hi sungula vunghana ni Xikwembu lebyi nga ta tshama hilaha ku nga heriki. Xana swa koteka ku tiva Yehovha kahle? Ina, swa koteka! Xikombiso lexi vekiweke hi vavanuna lava nga hetisekangiki vo tanihi Muxe na Hosi Davhida, xi kombisa leswaku swa koteka. Loko hi ri karhi hi kambisisa leswi va swi endleke, hi ta hlamula swivutiso swimbirhi leswi landzelaka: Swi te njhani leswaku va tiva Yehovha? Naswona hi ta dyondza yini eka vona?

5. Muxe u hlawule ku endla yini?

⁵ Muxe u hanye hi ku pfumelelana ni leswi a swi dyondzeke. Loko Muxe a ri ni malembe ya kwalomu ka 40, u hlawule ku tihlanganisa ni vanhu va Xikwembu, ku nga Vaheveru ematshan’weni yo tiviwa tanihi “n’wana wa N’wa-Faro.” (Hev. 11:24) Muxe u tshike xikhundlha lexi tlakukeke. Hi ku hlawula ku tihlanganisa ni Vaheveru lava a va ri mahlonga aEgipta, u hoxe vutomi byakwe ekhombyeni eka Faro, loyi a ri mufumi loyi a nga ni matimba naswona a a tekiwa tanihi xikwembu. Mayana ripfumelo ronghasi! Muxe a a tshemba Yehovha. Sweswo hi swona leswi endleke leswaku vuxaka bya yena na Yehovha byi tshama hilaha ku nga heriki.—Swiv. 3:5.

6. Hi nga dyondza yini eka Muxe?

⁶ Hi dyondza yini? Ku fana na Muxe, hinkwerhu ku ni xiboho lexi hi faneleke hi xi endla: Xana hi ta hlawula ku tirhela Xikwembu ni ku tihlanganisa ni vanhu va xona? Swi nga lava hi titsona swo karhi leswaku hi kota ku tirhela Xikwembu naswona vanhu lava nga n’wi tiviki Yehovha va ta hi kaneta. Kambe loko hi tshemba Tata wa hina wa le tilweni, hi nga tiyiseka leswaku u ta hi seketela!

7-8. Muxe u ye emahlweni a dyondza yini?

⁷ Muxe u ye emahlweni a dyondza hi timfanelo ta Yehovha ni ku endla ku rhandza ka Yena. Hi xikombiso, loko Muxe a komberiwa ku rhangela Vaisrayele va huma evuhlongeni, a a kanakana naswona hi ku phindhaphindha, u byele Yehovha leswaku a nga faneleki. Xikwembu xi hlamule Muxe hi ndlela ya musa kutani xi n’wi nyika mupfuni. (Eks. 4:10-16) Hikwalaho ka sweswo, Muxe u kote ku byela Faro rungula ra vuavanyisi leri a ri ri ni matimba swinene. Muxe u vone Yehovha a tirhisa matimba yakwe loko a ponisa Vaisrayele kutani a dlaya Faro ni mavuthu yakwe eLwandle ro Tshwuka.—Eks. 14:26-31; Ps. 136:15.

⁸ Endzhaku ka loko Muxe a va rhangerile va huma aEgipta, Vaisrayele a va tshamela ku gungula. Nilokoswiritano, Muxe u vone ndlela leyi Yehovha a lehisaka mbilu ha yona loko a ri karhi a tirhisana ni vanhu lava a va kutsuleke evuhlongeni. (Ps. 78:40-43) Muxe u tlhele a xiya leswaku Yehovha wa titsongahata endzhaku ka loko a n’wi kombele leswaku a cinca miehleketo ivi a endla tano.—Eks. 32:9-14.

9. Hi ku ya hi Vaheveru 11:27, vuxaka bya Muxe na Yehovha a byi tiye ku fikela kwihi?

 ⁹ Endzhaku ka loko Muxe a humese Vaisrayele aEgipta, vuxaka byakwe na Yehovha byi tiyile swinene lerova a swi fana ni loko a vona Tata wakwe wa le tilweni. (Hlaya Vaheveru 11:27.) Loko Bibele yi vulavula hi ndlela leyi vuxaka byebyo a byi tiye ha yona yi ri: “Yehovha a vulavula na Muxe va langutanile, ku fana niloko munhu a vulavula ni munhukulobye.”—Eks. 33:11.

10. Leswaku hi tiva Yehovha kahle, hi fanele hi endla yini?

¹⁰ Hi dyondza yini? Leswaku hi tiva Yehovha kahle, hi fanele hi tiva timfanelo takwe hi tlhela hi endla ku rhandza kakwe. Ku rhandza ka Yehovha hi leswaku “vanhu va mixaka hinkwayo va ponisiwa naswona va fikelela vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso.” (1 Tim. 2:3, 4) Ndlela yin’wana yo endla ku rhandza ka Xikwembu, i ku dyondzisa van’wana hi Yehovha.

11. Loko hi dyondzisa van’wana hi Yehovha, swi endla leswaku hi n’wi tiva ku antswa hi ndlela yihi?

¹¹ Hakanyingi loko hi dyondzisa van’wana hi Yehovha, swi endla leswaku hi n’wi tiva ku antswa. Hi xikombiso, hi kota ku vona musa lowu Yehovha a nga na wona loko a hi kongomisa eka vanhu lava nga ni timbilu letinene. (Yoh. 6:44; Mint. 13:48) Hi vona ndlela leyi matimba ya Rito ra Xikwembu ma tirhaka ha yona, loko hi vona vanhu lava hi dyondzaka na vona va tshika mikhuva yo biha kutani va ambala vumunhu lebyintshwa. (Kol. 3:9, 10) Nakambe, hi vona ndlela leyi Xikwembu xi lehisaka mbilu ha yona hi ku nyika vanhu va le nsin’wini ya ka hina nkarhi wo dyondza hi xona leswaku va ta ponisiwa.—Rhom. 10:13-15.

12. Hi ku ya hi Eksoda 33:13, Muxe u kombele yini naswona hikwalaho ka yini?

¹² Muxe a a teka vuxaka byakwe na Yehovha byi ri bya nkoka. Hambi leswi se a endle mitirho yo tala leyi hlamarisaka hi vito ra Xikwembu, hi xichavo Muxe u kombele ku tiva Yehovha ku antswa. (Hlaya Eksoda 33:13.) Loko Muxe a endla xikombelo xexo, a ri ni malembe ya 80 kambe a a swi tiva leswaku ka ha ri na swo tala leswi a faneleke a swi dyondza hi Tata wakwe wa le tilweni.

13. Hi yihi ndlela yin’wana leyi hi nga swi kombisaka ha yona leswaku hi byi teka byi ri bya nkoka vuxaka bya hina ni Xikwembu?

¹³ Hi dyondza yini? Swi nga ri na mhaka leswaku i khale ku fikela kwihi hi ri karhi hi tirhela Yehovha, a hi fanelanga hi tshika ku tiyisa vuxaka bya hina na yena. Ndlela yin’wana leyi hi nga swi kombisaka ha yona leswaku hi byi teka byi ri bya nkoka vuxaka bya hina ni Xikwembu, i ku vulavula na xona hi xikhongelo.

14. Hikwalaho ka yini xikhongelo xi ri xa nkoka loko swi ta emhakeni ya ku tiva Xikwembu?

¹⁴ Ku vulavurisana swi tiyisa vunghana. Hikwalaho, tiyisa vunghana bya wena ni Xikwembu hi ku khongela nkarhi ni nkarhi, u xi phofulela ta le mbilwini. (Efe. 6:18) Krista, wa le Turkey u ri: “Nkarhi ni nkarhi loko ndzi phofulela Yehovha hi xikhongelo ndlela leyi ndzi titwaka ha yona ni loko ndzi vona a hlamula swikhongelo swa mina, ndlela leyi ndzi n’wi rhandzaka ni ku n’wi tshemba ha yona yi ya yi kula naswona swi endla leswaku ndzi n’wi teka tanihi Tatana tlhelo Munghana wa mina.”

15. Yehovha u n’wi hlamusele njhani Hosi Davhida?

¹⁵ Hosi Davhida u velekiwe erixakeni leri a ri tinyiketele eka Yehovha Xikwembu. Kambe Davhida a nga gandzelanga Xikwembu hikwalaho ka leswi ndyangu wa ka vona a wu gandzela xona. U tiyise vuxaka byakwe ni Xikwembu hi yexe naswona Yehovha a a  n’wi rhandza swinene. Yehovha u hlamusele Davhida tanihi “wanuna la amukelekaka embilwini [yakwe].” (Mint. 13:22) Swi te njhani leswaku Davhida a va munghana lonkulu wa Yehovha?

16. Davhida u dyondze yini hi Yehovha loko a languta ntumbuluko?

¹⁶ Davhida u dyondze hi Yehovha eka ntumbuluko. Loko Davhida a ha ri jaha, u hete nkarhi wo tala a ri enhoveni a risa tinyimpfu ta tata wakwe. Swi nga endleka u sungule ku anakanyisisa hi swilo leswi Yehovha a swi endleke. Hi xikombiso, loko Davhida a langutisa xibakabaka ni vusiku, u vone tinyeleti ta ntsandzavahlayi naswona u sungule ku xiya timfanelo ta Loyi a ti endleke. Sweswo swi n’wi susumetele ku tsala a ku: “Matilo ma twarisa ku vangama ka Xikwembu; ni xibakabaka xi vula ntirho wa mavoko ya xona.” (Ps. 19:1, 2) Loko Davhida a xiya ndlela leyi vanhu va endliweke ha yona, u vone vutlhari lebyi hlamarisaka bya Yehovha. (Ps. 139:14) Loko Davhida a ri karhi a anakanyisisa hi mitirho ya Yehovha, u swi xiyile leswaku a ngo va nchumu loko a tipimanisa na Yehovha.—Ps. 139:6.

17. I yini leswi hi nga swi dyondzaka loko hi anakanyisisa hi ntumbuluko?

¹⁷ Hi dyondza yini? Rhandza ntumbuluko. Tinyike nkarhi wo xiyisisa swilo leswi kumekaka eka misava leyi yo saseka leyi tumbuluxiweke hi Yehovha. Siku ni siku anakanyisisa hi leswi ntumbuluko lowu u wu vonaka, lowu katsaka swimilana, swiharhi ni vanhu wu ku dyondzisaka swona hi Yehovha. Siku ni siku u ta dyondza swo tala hi Tata wa wena wa rirhandzu. (Rhom. 1:20) Naswona ndlela leyi u n’wi rhandzaka ha yona yi ta ya yi kula.

18. Hi ku ya hi Pisalema 18, i yini leswi Davhida a swi xiyeke?

¹⁸ Davhida u xiye leswaku Yehovha hi yena loyi a a n’wi pfuna. Hi xikombiso, loko Davhida a sirhelela tinyimpfu ta tata wakwe eka nghala ni bere, u swi xiyile leswaku i Yehovha loyi a n’wi pfuneke a hlula swivandzana sweswo. Loko a hlula nhenha ya xihontlovila Goliyadi, Davhida u swi xiyile leswaku u kongomisiwe hi Yehovha. (1 Sam. 17:37) Loko a ta va a balekele Hosi Sawulo loyi a ri ni mavondzo, Davhida u swi xiyile leswaku i Yehovha loyi a n’wi poniseke. (Ps. 18, xingheniso) Munhu loyi a tikukumuxaka, a ta va a ti be xifuva a vula leswaku u hlule hikwalaho ka matimba yakwe. Kambe Davhida a a titsongahata hikwalaho u kote ku xiya leswaku u pfuniwe hi Yehovha.—Ps. 138:6.

19. Hi nga dyondza yini eka Davhida?

¹⁹ Hi dyondza yini? A hi fanelanga hi kombela Yehovha leswaku a hi pfuna ntsena. Hi fanele hi tlhela hi xiya loko a hi pfuna ni ndlela leyi a hi pfunaka ha yona. Loko hi titsongahata, hi ta swi xiya leswaku a hi nga ta endla nchumu handle ko pfuniwa hi Yehovha. Loko hi xiya ndlela leyi Yehovha a hi pfunaka ha yona, vuxaka bya hina na yena byi ta tiya. Makwerhu un’wana wa le Fiji, loyi a vuriwaka Isaac u seketela mhaka leyi. U ri: “Loko ndzi tsundzuka ndlela leyi a ndzi hanya ha yona khale, ndza swi xiya leswaku ku sukela loko ndzi ta va ndzi sungule ku dyondza Bibele, Yehovha hi yena loyi a ndzi pfunaka ku ta fikela ninamuntlha. Hikwalaho, Yehovha i wa xiviri eka mina.”

20. Hi nga dyondza yini eka vuxaka lebyi Davhida a ri na byona ni Xikwembu?

²⁰ Davhida u tekelele timfanelo ta Yehovha. Yehovha u hi vumbe hi ri ni vuswikoti byo tekelela timfanelo takwe. (Gen. 1:26) Loko hi dyondza hi timfanelo ta Yehovha, swi ta hi olovela ku n’wi tekelela. Davhida a a n’wi tiva kahle Tata wakwe wa le tilweni hikwalaho swi  n’wi oloverile ku n’wi tekelela loko a tirhisana ni vanhu van’wana. Xiya xikombiso xin’we ntsena. Davhida u dyohele Yehovha hi ku endla vuoswi na Bati-xeba, a tlhela a endla leswaku nuna wakwe a dlayiwa. (2 Sam. 11:1-4, 15) Kambe Yehovha u hlawule ku komba Davhida tintswalo tanihi leswi na yena a kombeke van’wana tintswalo. Leswi Davhida a a ri ni vuxaka lebyinene na Yehovha, u ve yin’wana ya tihosi leti a ti rhandziwa swinene naswona Yehovha a a tirhisa yena tanihi xikombiso eka tihosi letin’wana ta le Israyele.—1 Tih. 15:11; 2 Tih. 14:1-3.

21. Hi ku ya hi Vaefesa 4:24 na 5:1, hi byihi vuyelo lebyi vaka kona loko hi va “vatekeleri va Xikwembu”?

²¹ Hi dyondza yini? Hi fanele hi va “vatekeleri va Xikwembu.” Ku endla tano, swa hi vuyerisa naswona swi endla leswaku hi xi tiva kahle. Loko hi tekelela timfanelo ta xona, hi kombisa leswaku hi vana va xona.—Hlaya Vaefesa 4:24; 5:1.

22-23. Ku ta endleka yini loko hi tirhisa leswi hi swi dyondzaka hi Yehovha?

²² Hilaha se hi swi voneke hakona, hi nga dyondza hi Yehovha eka ntumbuluko ni le ka Rito rakwe, ku nga Bibele. Buku yoleyo yo hlawuleka yi ni swikombiso swo tala swa malandza yo tshembeka ya Xikwembu lawa hi nga ma tekelelaka, yo tanihi Muxe na Davhida. Yehovha u wu endlile ntirho wakwe. Se swi salele hina leswaku hi dyondza hi yena hilaha hi nga kotaka hakona.

²³ A hi nge tshiki ku dyondza hi Yehovha. (Ekl. 3:11) Xa nkoka swinene, hi fanele hi n’wi tiva hi tlhela hi tirhisa leswi hi swi tivaka. Loko hi tirhisa leswi hi swi dyondzaka ni ku tekelela Tata wa hina wa rirhandzu, u ta ya emahlweni a tshinela eka hina. (Yak. 4:8) Hi ku tirhisa Rito rakwe, wa hi tiyisekisa leswaku a nge va tshiki lava n’wi lavaka.