Siku rin’wana, loko Yesu a ri ehandle ka muti wa Israyele exifundzheni xa le Rhoma eSiriya, wansati wa Mugriki u ye eka yena ivi a kombela ku pfuniwa. Nhlamulo ya Yesu yi katse xifaniso lexi faniseke vanhu lava nga riki Vayuda na “swimbyanyana.” Hi ku ya hi Nawu wa Muxe timbyana a ku ri swiharhi leswi nga basangiki. (Levhitika 11:27) Xana Yesu a a lava ku khunguvanyisa wansati loyi wa Mugriki ni vanhu van’wana lava nga riki Vayuda?

A swi tano. Yinhla ya Yesu leyi a yi byeleke vadyondzisiwa vakwe, hileswaku xikongomelo xakwe enkarhini wolowo a ku ri ku pfuna Vayuda. Kutani u hlamusele yinhla yakwe hi ku tirhisa xifaniso, ivi a byela wansati wa Mugriki a ku: “A swi lulamanga ku teka xinkwa xa vana u xi hoxela swimbyanyana.” (Matewu 15:21-26; Marka 7:26) Eka Magriki na Marhoma, hakanyingi timbyana i swiharhi leswi rhandziwaka ngopfu leswi tshamaka endlwini ni vini va swona ni ku tlanga ni vana. Kutani rito leri nge “swimbyanyana,” swi nga ha endleka ri ehleketise wansati loyi hi ta xifaniso lexi kokaka mahlo. Wansati wa Mugriki u twisise marito ya Yesu naswona u angule a ku: “Ina, Hosi; kambe entiyisweni swimbyanyana swi dya mahlanhla lawa ma waka etafuleni ra vini va swona.” Yesu u bumabumele ripfumelo ra yena ivi a hanyisa n’wana wa wansati loyi.—Matewu 15:27, 28.

Xikepe lexi Pawulo a a xi khandziyile ku ya eItali a xi tikeriwa swinene ku famba hikuva a ku ri ni mheho leyikulu. Loko va ha wisile, muapostola Pawulo u lemukise leswaku riendzo leri a ri sele ri nga ha hetisiwi. (Mintirho 27:9-12) Xana a xi ri kona xivangelo xa xitsundzuxo lexi?

Vatluti va khale a va swi tiva leswaku ku tluta eMeditereniya hi tin’hweti ta xixika a swi ri ni khombo swinene. A ku vuriwa leswaku swikepe a swi fanelanga swi famba elwandle exikarhi ka n’hweti ya November ni le xikarhi ka n’hweti ya March. Kambe riendzo leri Pawulo a a vulavula hi rona a ri ta tekiwa hi September kumbe hi October. Mutsari un’wana wa Murhoma la vuriwaka Vegetius (loyi a hanyeke eka lembexidzana ra vumune C.E.), u hlamusele hi ta ku tluta elwandle rero ebukwini yakwe leyi nge Epitome of Military Science, a ku: “Eka tin’hweti tin’wana a swi koteka ku tluta, kasi eka tin’wana a swi tika kambe letin’wana hinkwato a swi nga koteki hi ku helela.” Vegetius u vule leswaku ku famba hi xikepe ku sukela hi May 27 ku ya fika hi September 14 a swi nga ri na khombo, kambe a ku ri ni nkarhi lowu a swi tika kumbe ku va ni khombo ku tluta eka wona ku nga ku sukela hi September 15 ku ya fika hi November 11 ni ku sukela hi March 11 ku ya eka May 26. A swi kanakanisi leswaku Pawulo a a swi tiva kahle sweswo hikuva a swi toloverile ku famba hi tinguva. Swi nga endlaka leswaku n’wini wa xikepe ni mutlutisi na vona a va swi tiva kahle sweswo, kambe va be xitsundzuxo xa Pawulo hi makatla. Riendzo rero a ra ha fikanga emakumu hikuva xikepe xi tshovekile.—Mintirho 27:13-44.