1, 2. (a) Van’wana va ri yini hi leswi Xikwembu xi nga ni nhlengeletano? (b) Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi?

XANA Xikwembu xi ni nhlengeletano? Van’wana va nga ha vula leswaku “a swi bohi leswaku ku va ni nhlengeletano leyi hi kongomisaka. Kambe swo lava ntsena leswaku munhu a va ni vuxaka ni Xikwembu.” Xana i swinene leswaku hi va ni langutelo ro tano? Hi byihi vumbhoni lebyi nga kona lebyi kombisaka leswaku hi lava ku kongomisiwa hi Xikwembu?

² Exihlokweni lexi, hi ta bula hi vumbhoni lebyi kombisaka leswaku Yehovha i Xikwembu lexi hlelekeke. Hi ta tlhela hi dyondza leswi hi faneleke hi swi endla loko hi kuma nkongomiso lowu humaka enhlengeletanweni ya Yehovha. (1 Kor. 14:33, 40) Vakreste va le nkarhini wa vaapostola va kote ku chumayela mahungu lamanene etindhawini to tala hileswi a va landzela nkongomiso wa Matsalwa, na hina hi endla tano. Hi basile emahanyelweni, hi ni ku rhula ni vun’we emisaveni hinkwayo hikwalaho ka leswi hi yingisaka Bibele ni swiletelo leswi hi swi kumaka enhlengeletanweni ya Yehovha.

3. I yini lexi ku tiyisekisaka leswaku Yehovha i Xikwembu lexi hlelekeke?

³ Ntumbuluko wu kombisa leswaku Yehovha i Xikwembu lexi hlelekeke.  Bibele yi ri: “Yehovha u simeke misava hi vutlhari. U simeke matilo ma tiya hi ku twisisa.” (Swiv. 3:19) Hi tiva ntsena “swiphemunyana swa tindlela ta [Xikwembu,]” ni “mhaka leyi hleveteriwaka malunghana na xona.” (Yobo 26:14) Hambileswi hi nga ni vutivi byitsongo hi tipulanete, tinyeleti ni swirimelo kambe hi kota ku xiya leswaku swilo leswi hinkwaswo swi hleriwe hi ndlela yo hlamarisa. (Ps. 8:3, 4) Swirimelo swi ni tinyeleti ta timiliyoni leti hinkwato ka tona ti rhendzelekaka hi ndlela leyi hlelekeke. Ku fana ni timovha to tala leti landzelaka milawu ya le magondzweni, tipulanete leti nga kusuhi ni dyambu ti rhendzeleka hi rona hi ndlela leyi hlelekeke, hi ku landzela milawu ya ntumbuluko. Handle ko kanakana, vumbhoni lebyi nga kona eka ntumbuluko byi hi pfuna ku vona leswaku Yehovha loyi ‘a endleke matilo hi ku twisisa kumbe vutlhari’ ni misava u faneleriwa hi ku dzunisiwa, ku tshembeka eka yena ni ku n’wi gandzela.—Ps. 136:1, 5-9.

4. Ha yini sayense yi nga swi koti ku hlamula swivutiso swo tala?

⁴ Sayense yi paluxe swo tala hi ntumbuluko ku katsa ni misava naswona ya hi pfuna eka swo tala evuton’wini. Hambiswiritano, a yi swi koti ku hlamula swivutiso swo tala leswi hi nga na swona. Hi xikombiso, vativi va tinyeleti a va swi koti ku hi byela ndlela leyi swilo swi endliweke ha yona kumbe leswaku ha yini hi ri laha Misaveni ku katsa ni swilo leswin’wana leswi hanyaka. Nakambe, vanhu a va swi koti ku hlamusela leswaku ha yini hi lava ku hanya hilaha ku nga heriki. (Ekl. 3:11) Ha yini ku ri ni swivutiso swo tala leswi va nga kotiki ku swi hlamula? Hikwalaho ka leswi van’wasayense vo tala ni vanhu van’wana va tshembaka dyondzo ya ku tihundzukela ka swilo. Kambe Yehovha u hlamula swivutiso leswi karhataka vanhu emisaveni hinkwayo hi ku tirhisa Bibele.

5. I yini lexi kombisaka leswaku hi titshege hi milawu ya ntumbuluko?

⁵ Hi titshege hi milawu ya ntumbuluko leyi Yehovha a yi vekeke leyi nga cincacinciki. Vativi va gezi, tiplambara, vanjhiniyara, vahahisi va swihahampfhuka ni vaendli va vuhandzuri hinkwavo ka vona va titshege hi milawu leyi leswaku va endla ntirho wa vona. Hi xikombiso, vaendli va vuhandzuri va kota ku endla ntirho wa vona hileswi swirho swa miri wa munhu swi tshameke ku fana. Kutani leswi swirho swa hina swi tshameke ku fana va swi tiva leswaku mbilu ya muvabyi yi le kwihi. Hinkwerhu ka hina hi boheka ku landzelela milawu ya ntumbuluko, yo fana ni lowu nge swilo hinkwaswo leswi yaka ehenhla swi fanele swi vuya ehansi. Kutani a hi nge tluli ku suka ehenhla ka muako wo leha swinene hi anakanya leswaku a hi nge vaviseki kumbe ku fa.

6. Ha yini vagandzeri va Yehovha va fanele va hleleka?

⁶ Vuako byi hleleke hi ndlela yo hlamarisa swinene. Handle ko kanakana Yehovha u lava leswaku vagandzeri vakwe va hleleka. U hi nyike Bibele leswaku yi hi kongomisa. A hi nga ta tsaka loko hi tihanyela ntsena ku nga ri na nhlengeletano ya Xikwembu ni Bibele.

7. I yini lexi kombisaka leswaku Bibele i buku leyi hleriweke kahle?

⁷ Bibele a ko va buku ntsena leyi vumbiwaka hi tibuku ta Vayuda ni Vakreste. Ku ri na sweswo, i buku leyi hleriweke kahle leyi huhuteriweke. Tibuku leti nga eBibeleni ta fambisana. Ku sukela eka Genesa ku ya eka Nhlavutelo ku vulavuriwa hi ku lweriwa ka mfanelo ya Yehovha yo fuma ni ku hetiseka ka xikongomelo xa yena hi misava hi ku tirhisa Mfumo lowu nga ta lawuriwa hi Yesu Kreste loyi a nga “mbewu” leyi tshembisiweke.—Hlaya Genesa 3:15; Matewu 6:10; Nhlavutelo 11:15.

8. Ha yini hi nga vulaka leswaku Vaisrayele a va hlelekile?

⁸ Vaisrayele a va ri xikombiso lexinene xa ku  hleleka. Hi xikombiso, hi ku ya hi Nawu wa Muxe “vavasati . . . a va endla ntirho lowu hleriweke enyangweni ya ntsonga wa nhlangano.” (Eks. 38:8) Vaisrayele a va rhurhisa mixaxa ya vona ni tabernakela hi ndlela leyi hlelekeke. Hi ku famba ka nkarhi, Hosi Davhida u ave Valevhi ni vaprista hi mintlawa. (1 Tikr. 23:1-6; 24:1-3) Loko Vaisrayele va yingisa Yehovha a va hleleka va va ni ku rhula ni vun’we.—Det. 11:26, 27; 28:1-14.

9. I yini lexi kombisaka leswaku vandlha ro sungula ra Vakreste va le nkarhini wa vaapostola a ri hlelekile?

⁹ Vandlha ro sungula ra Vakreste va le nkarhini wa vaapostola a ri hlelekile naswona a ri kongomisiwa hi huvo leyi fumaka leyi eku sunguleni a yi vumbiwa hi vaapostola. (Mint. 6:1-6) Hi ku famba ka nkarhi vakulu van’wana va ve xiphemu xa huvo leyi fumaka. (Mint. 15:6) Mavandlha a ma kuma swiletelo ni ndzayo hi mapapila lama huhuteriweke lawa a ma huma eka swirho swa huvo leyi fumaka kumbe vakulu lava a va yi pfuneta. (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:5-9) Mavandlha ma vuyeriwe njhani hikwalaho ko yingisa nkongomiso lowu humaka eka huvo leyi fumaka?

10. Ku ve ni vuyelo byihi loko mavandlha ma yingisa swiletelo leswi a swi huma eka huvo leyi fumaka? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

¹⁰ Hlaya Mintirho 16:4, 5. Vamakwerhu lava a va endzela mavandlha lava a va yimela huvo leyi fumaka va vule “swileriso swa nawu leswaku va swi hlayisa, leswi bohiweke hi vaapostola ni vakulukumba lava a va ri eYerusalema.” Loko mavandlha ma yingisa swileriso swoleswo “a ma ya ma tiyisiwa eripfumelweni ni ku andza hi nhlayo siku rin’wana ni rin’wana.” Xana hi dyondza yini eka rungula leri, leri nga hi pfunaka emavandlheni ya hina?

11. Vamakwerhu lava rhangelaka va fanele va endla yini loko va kuma nkongomiso lowu humaka eka nhlengeletano ya Xikwembu?

¹¹ Swirho swa Komiti ya Rhavi kumbe Komiti ya Tiko, valanguteri va muganga ni vakulu, va fanele va endla yini loko va kuma nkongomiso lowu humaka eka nhlengeletano ya Xikwembu namuntlha? Rito ra Xikwembu ri vula leswaku hinkwerhu ka hina hi yingisa ni ku titsongahata. (Det. 30:16; Hev. 13:7, 17) Xikwembu a xi swi lavi leswaku ku va ni vanhu lava xandzukaka enhlengeletanweni ya xona hikuva sweswo swi ta endla leswaku hi nga rhandzani, hi nga vi na ku rhula ni vun’we. Handle ko kanakana, a ku na Mukreste loyi a lavaka ku fana na Diyotrefo loyi a nga tshembeki naswona a nga xiximi. (Hlaya 3 Yohane 9, 10.) Hi nga ha tivutisa leswi: ‘Xana ndzi pfuna van’wana leswaku va va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu? Xana ndzi hatla ndzi amukela ni ku seketela nkongomiso lowu humaka eka vamakwerhu lava rhangelaka?’

12. Hi kwihi ku cinca loku endliweke eka ndlela leyi vakulu ni malandza ya vutirheli va hlawuriwaka ha yona?

¹² Anakanya hi xiboho xa sweswinyana lexi humaka eka Huvo leyi Fumaka. Xihondzo xo Rindza xa November 15, 2014 ehansi ka nhlokomhaka leyi nge “Swivutiso Swa Vahlayi” xi hlamusele ku cinca loku endliweke ka ndlela leyi vakulu ni malandza ya vutirheli va hlawuriwaka ha yona. Xihloko lexi xi hlamusele leswaku huvo leyi fumaka ya le nkarhini wa vaapostola a yi nyike valanguteri va muganga vutihlamuleri byo hlawula vakulu ni malandza ya vutirheli. Hi ku landza endlelo rero, ku sukela hi September 1, 2014, valanguteri va muganga hi vona va hlawulaka vakulu ni malandza. Loko swi koteka mulanguteri wa muganga u tirha ni vamakwerhu lava bumabumeriweke ensin’wini leswaku a va tiva ku antswa. U tlhela a xiyisisa ndlela leyi ndyangu wa makwerhu la bumabumeriwaka wu tikhomaka ha yona. (1 Tim. 3:4, 5) Huvo ya vakulu ni mulanguteri wa muganga va kambisisa timfanelo ta le Matsalweni hi vukheta leti malandza ya vutirheli ni vakulu va faneleke va va na tona.—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; 1 Pet. 5:1-3.

13. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi yingisa nkongomiso lowu hi wu kumaka eka vakulu?

 ¹³ Hi fanele hi yingisa nkongomiso lowu humaka eBibeleni lowu hi wu kumaka eka vakulu. Varisi lava nga enhlengeletanweni ya Xikwembu va kongomisiwa hi marito lama nga ni “rihanyo” lama kumekaka eRitweni ra Xikwembu. (1 Tim. 6:3) Anakanya hi ndzayo leyi Pawulo a yi nyikeleke hi lava endlaka leswaku ku nga vi na ku rhula evandlheni. Vanhu van’wana a va ‘nga tirhi nikatsongo kambe a va nghenelela eka leswi nga va khumbiki.’ Vakulu va va tshinyile kambe va swi be hi makatla. Xana vandlha a ri fanele ri endla yini hi munhu wo tano? Pawulo u te: “Tshamani mi n’wi funghile, tshikani ku tihlanganisa na yena.” Ndzayo leyi a yi fanerile kambe a va nga fanelanga va n’wi khoma tanihi nala. (2 Tes. 3:11-15) Namuntlha, vakulu va nga nyikela nkulumo leswaku va lemukisa vamakwerhu hi makwerhu wo karhi loyi a yaka emahlweni a endla swilo swo biha, kumbexana u rhandzana ni munhu loyi a nga riki Mbhoni leswi nga ha thyakisaka vito ra Yehovha. (1 Kor. 7:39) Xana u endla yini loko vakulu va nyikela nkulumo yo tano? Loko u swi tiva leswaku ku vulavuriwa hi makwerhu wihi, xana u ta ya emahlweni u tihlanganisa na yena? Loko u yingisa Yehovha swi nga ha endla leswaku munhu yoloye a tshika mikhuva yakwe. ^[1]

14. Hi nga endla njhani leswaku vandlha ri tshama ri basile?

¹⁴ Hi nga hoxa xandla leswaku vandlha ri tshama ri basile hi ku yingisa nkongomiso lowu nga eRitweni ra Xikwembu. Ehleketa hi leswi nga tshama swi endleka eKorinto wa khale. Pawulo u chumayele emutini wolowo hi ku hiseka naswona a rhandza “vakwetsimi” va kwalaho. (1 Kor. 1:1, 2) Anakanya ndlela leyi swi n’wi tikeleke ha yona ku va a lulamisa xiphiqo lexi a xi honisiwa xa makwerhu loyi a tikhome ku biha hi tlhelo ra masangu! Pawulo u byele vakulu leswaku va nyikela munhu yoloye eka Sathana leswi vulaka ku n’wi susa evandlheni. Leswaku va hlayisa vandlha ri tshama ri tengile, vakulu a va fanele va susa “comela.” (1 Kor. 5:1, 5-7, 12) Loko hi seketela xiboho xa vakulu xo susa mudyohi la nga hundzukiki hi endla leswaku vandlha ri tshama ri basile. Nakambe sweswo swi nga ha endla leswaku munhu yoloye a hundzuka ni ku kombela ku rivaleriwa eka Yehovha.

15. Hi nga endla yini leswaku vandlha ri tshama ri ri ni ku rhula?

¹⁵ A ku ri ni xiphiqo xin’wana lexi a xi fanele xi lulamisiwa eKorinto. Vamakwerhu van’wana a va yisa vagandzerikulobye etihubyeni. Pawulo u va vutise a ku: “Ha yini mi nga pfumeli ku hoxeriwa?” (1 Kor. 6:1-8) Ninamuntlha ku endleka leswi fanaka. Minkarhi yin’wana, vamakwerhu a va ha twanani hikwalaho ka leswi ntwanano lowu va wu endleke wa bindzu wu nga vangiki hi ndlela leyi va twananeke ha yona kumbexana hikwalaho ka vukungundzwana byo karhi. Van’wana va mangalele vamakwerhu etihubyeni, kambe Rito ra Xikwembu ri hi byela leswaku swa antswa leswaku hi lahlekeriwa ku ri ni ku tisa xisandzu evitweni ra Xikwembu ni ku endla leswaku ku nga vi na rhula evandlheni. ^[2] Leswaku ku lulamisiwa swiphiqo leswikulu ni timholovo hi fanele hi tirhisa ndzayo ya Yesu. (Hlaya Matewu 5:23, 24; 18:15-17.) Loko hi endla tano hi endla leswaku ku va ni vun’we evandlheni.

16. Ha yini hi nga langutelaka leswaku vanhu va Xikwembu va va ni vun’we?

¹⁶ Rito ra Xikwembu ri kombisa leswaku ha yini hi nga langutelaka leswaku vanhu va Xikwembu va va ni vun’we. Mupisalema u yimbelela a ku: “Waswivo! Mawaku ndlela leyi swi nga swinene ha yona ni ku tsakisa ha yona loko vamakwavo va tshama swin’we hi vun’we!”  (Ps. 133:1) Loko Vaisrayele va yingisa Yehovha a va hleleka ni ku va ni vun’we. Loko Xikwembu xi vulavula hi ndlela leyi vanhu va xona a va ta va ni vun’we ha yona enkarhini lowu taka, xi te: “Ndzi ta va veka hi vun’we, kukota ntlhambi etshangeni.” (Mik. 2:12) Ku engetela kwalaho, Yehovha u vule ka ha ri emahlweni hi ku tirhisa muprofeta Sofaniya a ku: “Ndzi ta endla leswaku vanhu va hundzukela eka ririmi leri tengeke [ra ntiyiso lowu nga eMatsalweni], leswaku hinkwavo va vitana vito ra Yehovha, va n’wi tirhela hi mbilu yin’we.” (Sof. 3:9) Mawaku lunghelo leri hi nga na rona ro gandzela Yehovha hi vun’we!

17. Vakulu va fanele va ti lulamisa njhani timhaka leti lavaka vuavanyisi leswaku vandlha ri tshama ri basile ni ku va ni vun’we?

¹⁷ Vakulu va fanele va hatla va lulamisa timhaka leti lavaka vuavanyisi hi ndlela ya rirhandzu, leswaku vandlha ri tshama ri basile ni ku va ni vun’we. Pawulo a swi tiva leswaku hambileswi Xikwembu xi hi rhandzaka loko hi dyoha a xi swi bi hi makatla xa hi tshinya. (Swiv. 15:3) Eka papila rakwe ro Sungula leri yaka eka Vakorinto, Pawulo a nga tshikanga ku va tsalela ndzayo ya matimba kambe hi ndlela ya rirhandzu. Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani, papila rakwe Ravumbirhi leri yaka eka Vakorinto ri hlamusele nhluvuko lowu veke kona hikwalaho ka leswi vakulu va tirhiseke nkongomiso lowu a va nyikeke wona. Loko Mukreste a teka goza leri hoxeke a nga swi xiyi, vamakwerhu lava fanelekaka va fanele va ringeta ku n’wi pfuna hi ndlela ya rirhandzu.—Gal. 6:1.

18. (a) Ndzayo leyi nga eBibeleni yi pfune mavandlha ya le nkarhini wa vaapostola hi tindlela tihi? (b) Hi ta kambisisa yini eka xihloko lexi landzelaka?

¹⁸ Swi le rivaleni leswaku ndzayo leyi huhuteriweke leyi nga eRitweni ra Xikwembu yi pfune vandlha ra le Korinto ni mavandlha man’wana leswaku ma tshama ma basile, ma ri ni ku rhula ni vun’we. (1 Kor. 1:10; Efe. 4:11-13; 1 Pet. 3:8) Hikwalaho ka sweswo, vamakwerhu va le nkarhini wolowo va kote ku endla swo tala entirhweni wo chumayela. A swi fanela ku va Pawulo a vule leswaku mahungu lamanene ‘ma chumayeriwe eka ntumbuluko hinkwawo lowu nga ehansi ka tilo.’ (Kol. 1:23) Namuntlha, hikwalaho ka matshalatshala lama endliwaka hi vanhu lava nga xiphemu xa nhlengeletano leyi nga ni vun’we, vanhu emisaveni hinkwayo va kota ku twa hi xikongomelo xa Xikwembu. Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamusela ndlela leyi vanhu va Xikwembu va yi xiximaka ha yona Bibele ni ndlela leyi va tiyimiseleke ha yona ku gandzela Yehovha Hosi Leyi Lawulaka.—Ps. 71:15, 16.