ALLEN u ri: “A ndzi nga ntshunxekanga loko hi rhurhela laha. * A ndzi nga tiyiseki loko ndzi ta swi kota ku va ni vanghana kumbe loko ndzi ta amukeriwa.” Allen u rhurhele evandlheni lerintshwa leri nga ekule ni le kaya ka vona hi tikhilomitara to tlula 1 400.

Loko ku ri leswaku na wena u rhurhele evandlheni lerintshwa swi nga endleka leswaku a wu ntshunxekanga. I yini lexi nga ku pfunaka ku ri tolovela? U nga endla yini loko hlwela ku tolovela vandlha lerintshwa? Loko ku nga ri wena u rhurhaka u nga endla yini leswaku lava rhurhelaka evandlheni ra n’wina swi va olovela ku ri tolovela?

Ehleketa hi xikombiso lexi: Loko nsinya wu tsuvuriwa leswaku wu ya byariwa kun’wana wu sungula wu vuna. Loko wu ri karhi wu tsuvuriwa timitsu ta wona to tala ta tsemiwa leswaku wu ta rhwaleka. Loko se wu byariwile, hi ku hatlisa wu fanele wu sungula ku nava timitsu letintshwa. Hilaha ku fanaka, ku rhurhela ka wena evandlheni lerintshwa swi nga ha ku vangela ntshikilelo. Evandlheni ra n’wina ra khale a wu dzime “timitsu” tanihi leswi a wu ri ni vanghana ni leswi a wu tolovele ku endla swilo hi ndlela yo karhi. Sweswi u fanele u nava timitsu letintshwa leswaku u ta endla nhluvuko evandlheni ra n’wina lerintshwa. I yini leswi nga ku pfuniwa ku endla tano? Hi ku tirhisa misinya ya milawu ya Matsalwa. A hi kambisiseni yin’wana ya yona.

Munhu loyi a hlayaka Rito ra Xikwembu siku ni siku u “fana ni murhi lowu byariweke etlhelo ka swinambyana swa mati, Lowu humesaka mbhandzu wa wona hi nguva ya kona, Lowu switluka swa wona swi nga vuniki, Hinkwaswo leswi a swi endlaka swi ta humelela.”—Ps. 1:1-3.

Nsinya wu kula kahle loko wu tshama wu ri karhi wu kuma mati, hilaha ku fanaka Mukreste u fanele a hlaya Rito ra Xikwembu nkarhi hinkwawo leswaku a tiya eripfumelweni. Hikokwalaho, hlaya Rito ra Xikwembu siku ni siku u tlhela u va kona eminhlanganweni ya vandlha nkarhi ni nkarhi. U nga yi tshiki mikhuva ya wena leyinene yo va ni vugandzeri bya ndyangu ni dyondzo ya wena n’wini. A wu fanelanga u tshika ku endla hinkwaswo leswi a wu swi endla leswaku u va ni vuxaka lebyinene na Yehovha.

“Loyi a cheletaka van’wana mahala na yena u ta cheletiwa mahala.”—Swiv. 11:25.

Ku ya ensin’wini nkarhi na nkarhi swi ta ku nyika matimba swi tlhela swi ku pfuna leswaku u hatla u tolovela vandlha ra wena lerintshwa. Kevin loyi a nga nkulu u ri: “Lexi pfuneke mina na nsati wa mina ku hatla hi tolovela vandlha ra hina lerintshwa hileswi hi fikeke hi teka vuphayona bya nkarhinyana. Hi hatle hi tolovela vamakwerhu, maphayona swin’we ni nsimu ya kona.” Roger loyi a rhurheleke evandlheni leri nga ekule ni le kaya ka vona hi tikhilomitara ta 1 600 u ri: “Ndlela yo antswa yo tolovela vandlha lerintshwa i ku huma nsimu ko tala hilaha u nga kotaka hakona. Nakambe u nga ha byela vakulu leswaku u nga tsakela ku pfuna hi ndlela yo karhi kumbexana hi ku basisa holo ya Mfumo, kumbe ku khomela munhu wo karhi hi ku nyikela nkulumo. Loko vamakwerhu va ku vona u tikarhatela ku va pfuna va ta tsakela ku va vanghana wa wena.”

“Ndlandlamukani.”—2 Kor. 6:13.

Tolovela vamakwerhu vo hambanahambana. Endzhaku ka loko ndyangu wa ka va Melissa wu rhurhele evandlheni lerintshwa wu tikarhatele ku kuma vanghana vantshwa. Melissa u ri: “Hi tinyike nkarhi wo bula ni vamakwerhu loko minhlangano yi nga si  sungula ni loko se yi herile. Sweswo swi endle leswaku hi nga heti hi ku pfuxelana ntsena kambe hi bula ni vamakwerhu.” Sweswo swi tlhele swi pfuna ndyangu wolowo leswaku wu hatla wu tiva mavito ya vamakwerhu. Nakambe, va tlhele va va ni malwandla eka vamakwerhu ku nga mfanelo leyi tiyisaka vunghana. Melissa u ri: “Hi nyikane tinomboro ta riqingho leswaku hi ta fonelana ni vamakwerhu.”

Loko ku ri leswaku swa ku chavisa ku bula ni vanhu lava u nga va tiviki u nga swi endla hakatsongotsongo. Hi xikombiso, n’wayitela hambiloko u titwa u nga lavi ku n’wayitela. Ku n’wayitela swi ta endla leswaku vanhu va ku tshinelela. Phela “ku vangama ka mahlo ku tsakisa mbilu.” (Swiv. 15:30) Rachel u ri: “Leswo vulavula ngopfu a hi swa mina hi ntumbuluko. Mikarhi yin’wana swi lava leswaku ndzi tisindzisa kunene ku vulavula ni vamakwerhu evandlheni ra mina lerintshwa. Ndzi rhandza ku bula ni lava va vaka va titshamele va ri voxe eHolweni. Swi nga endleka munhu yoloye a ri na tingana ku fana na mina.” Ha yini u nga tivekeli pakani yo burisana ni munhu loyi u nga n’wi tolovelangiki loko minhlangano yi nga si sungula ni loko yi herile?

Hi hala tlhelo, ntsako wa ku tolovelana ni vanhu lavantshwa wu nga ha teka mavhiki ma nga ri mangani, ivi wu xaxa hi ku hatlisa. Loko sweswo swi endleka swi nga ha lava leswaku u tikarhatela ku ya emahlweni u kuma vanghana lavantshwa.

Misinya yin’wana swi yi tekela nkarhi ku tlula yin’wana ku va yi va na timitsu endhawini leyintshwa leyi byariweke eka yona. Hilaha ku fanaka vanhu va hambana loko swi ta emhakeni yo tolovela vandlha lerintshwa. Loko ku ri leswaku i khale u rhurhele evandlheni lerintshwa naswona swa ha ku tikela ku ri tolovela, ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele leyi landzelaka swi nga ku pfuna:

“Hi nga tshiki ku endla leswi nga swinene, hikuva hi nguva leyi faneleke hi ta tshovela loko hi nga karhali.”—Gal. 6:9.

Tinyike nkarhi wo ri tolovela ku tlula lowu a wu ehleketa wona. Hi xikombiso, varhumiwa lava humaka eXikolweni xa Giliyadi va tshama malembe yo hlayanyana exiavelweni xa vona va nga si endzela tiko ra rikwavo. Sweswo swi va pfuna leswaku va va ni vuxaka lebyi tiyeke ni vamakwerhu ni ku tolovela ndhavuko lowuntshwa.

Alejandro loyi se a nga rhurha ko hlayanyana wa swi tiva leswaku ku tolovela vandlha a swi fanelanga swi jahiwa. U ri: “Loko hi ta va hi rhurhe ro hetelela, nsati wa mina u te, ‘vanghana va mina hinkwavo va sale eka vandlha leri hi humaka eka rona!’” U n’wi tsundzuxile a ku: ‘Sweswo hi leswi u swi vuleke eka malembe mambirhi lama hundzeke loko hi rhurha ro hetelela.’ Kambe emalembeni wolawo mambirhi u swi kotile ku tolovela vamakwerhu naswona va ve vanghana va yena lavakulu.

“U nga vuli u ku: ‘Swi endlekisa ku yini leswaku masiku yo sungula ma antswa ku tlula lawa?’ hikuva leswi a wu swi vutisanga hi vutlhari.”—Ekl. 7:10.

Papalata ku ringanisa vandlha ra wena lerintshwa ni leri u sukaka eka rona. Hi xikombiso, swi nga ha endleka leswaku vamakwerhu va vandlha ra wena lerintshwa va miyele ngopfu kumbe va vulavula ngopfu ku tlula leswi wena u swi toloveleke. Languta leswinene eka vona tanihi leswi na wena u lavaka leswaku va endla tano eka wena. Vamakwerhu van’wana lava rhurheke swi va hlamarisile ku xiya leswaku ku rhurha ka vona ku endla leswaku va tikambela loko hakunene va ‘rhandza “nhlengeletano ya vamakwenu hinkwayo”?’—1 Pet. 2:17.

 “Hambetani mi kombela, mi ta nyikiwa.”—Luka 11:9.

Yana emahlweni u khongelela mpfuno. Nkulu un’wana loyi a vuriwaka David u ri: “U nga tiendli ma fa nato. Xin’wana lexi u nga xi endlaka i ku kombela mpfuno eka Yehovha. Khongela hi mhaka yoleyo!” Rachel loyi ku vulavuriweke ha yena laha henhla na yena u pfulelana ni mhaka leyi. U ri: “Loko mina na nuna wa mina hi titwa hi nga tsakanga evandlheni hi khongela eka Yehovha hi kombela leswaku a hi pfuna hi tiva loko ku ri ni lexi hi nga xi endliki kahle lexi endlaka leswaku hi nga tsaki evandlheni. Hi tinyika nkarhi wo va ni vamakwerhu.”

Vatswari, loko vana va n’wina swi va tikela ku tsakela vandlha lerintshwa khongelani na vona hi mhaka leyi. Va pfuneni ku kuma vanghana lavantshwa hi ku rhambela vamakwerhu ekaya ka n’wina.

U nga va pfuna njhani lava ha ku fikaka evandlheni ra n’wina? Vana munghana wa vona to ho suka. Khoma van’wana hi ndlela leyi a wu ta lava ku khomiwa ha yona loko wa ha ku fika evandlheni. (Mat. 7:12) Swi nga va njhani loko mo hlalela nongonoko wa n’hweti ni n’hweti wa Vuhaxi bya JW ni ku va na vona eka vugandzeri bya ndyangu? Kumbexana u nga tlhela u kombela ku famba na vona ensin’wini. Loko u va kombisa malwandla hi ku va rhamba eswakudyeni va ta tshama va ri karhi va swi tsundzuka. Hi tihi tindlela tin’wana leti u nga va pfunaka ha tona lava ha ku fikaka?

Carlos u ri: “Loko ha ha ku fika evandlheni makwerhu un’wana wa xisati u hi nyike nxaxamelo wa switolo swo chipa. Sweswo swi hi pfune ngopfu.” Tanihi leswi va nga ha vaka va nga xi tivi xiyimo xa maxelo ya ndhawu ya kona swi nga va swinene ku va pfuna loko swi ta emhakeni ya leswi va faneleke va swi ambala hi xixika, ximumu kumbe hi nkarhi wa timpfula. U nga tlhela u va pfuna leswaku va tswala mihandzu ensin’wini hi ku va byela matimu ya ndhawu ya kona kumbe ku va byela hi vukhongeri byo hambanahambana bya ndhawu yoleyo.

Allen, loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni ka xihloko lexi, se u hete lembe a ri evandlheni lerintshwa. U ri: “Eku sunguleni a swi lava ndzi tisindzisa ku tolovela vamakwerhu. Kambe sweswi va fana ni ndyangu eka mina naswona ndzi tsakile.” Allen wa swi xiya leswaku ku rhurha kakwe a ku endlanga leswaku a lahlekeriwa hi vanghana. Ematshwan’wini ya sweswo u kume vanghana lavantshwa lava kumbexana va nga ta va vanghana vakwe vutomi bya yena hinkwabyo.