1, 2. (a) Mafambiselo lawa ya swilo ma fana njhani ni xigevenga lexi gweveriweke rifu? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.) (b)Vanhu ni tintsumi va ta titwa njhani loko misava leyo biha yi herisiwa?

ANAKANYA hi mhaka leyi, nsulavoya leyi ku nga khale yi xanisa vanhu yi nyikiwe xigwevo xa rifu. Kutani sweswi maphorisa ma yi sale endzhaku loko yi ri karhi yi ya endhawini leyi yi nga ta dlayeriwa eka yona. Hambileswi nsulavoya yoleyo yi vonakaka yi hanye kahle kambe yi lo saleriwa hi tiawara ti nga ri tingani leswaku yi fa. *

² Hilaha ku fanaka namuntlha, mafambiselo lawa ya swilo ma fana ni xigevenga lexi gweveriweke rifu. Misava leyi yo biha se i khale yi gweviwile naswona ku herisiwa ka yona ku kwala nyongeni. Bibele yi ri: “Misava ya hundza.” (1 Yoh. 2:17) A swi kanakanisi leswaku misava leyi yi ta herisiwa. Kambe, ku na ku hambana eka ku herisiwa ka misava leyi ni xigwevo xa xigevenga lexi. Van’wana va nga ha toyatoya va vona onge a swi nga fanelanga leswaku xigevenga lexi, xi gweveriwa rifu, va kombela leswaku xi tweriwa  vusiwana. Kambe ku hambana ni xigevenga lexi, misava leyi yi gweviwe hi Yehovha Mufumi wa vuako hinkwabyo naswona u endle tano hi musa. (Det. 32:4) A nga kona loyi a nga ta vona swi nga fanelanga naswona a hi nge kanakani leswaku a swi fanerile ku yi herisiwa. Loko se yi herisiwile, swivumbiwa hinkwaswo swi ta pfumela leswaku Yehovha u endle leswi faneleke. Hakunene hi ta ku hefu loko yi lovisiwa!

3. I swiphiqo swihi swa mune leswi hi nga ta dyondza ha swona leswi nga ta herisiwa loko Mfumo wa Xikwembu wu fika?

³ I yini swin’wana leswi nga ta lovisiwa loko “misava” leyi yi “hundza”? Swo tala swa leswi vanhu namuntlha va vonaka onge a swi ta tshama hilaha ku nga heriki swi ta herisiwa. Xana lawa i mahungu yo biha? Doo! Kahlekahle, lawa i “mahungu lamanene . . . ya mfumo” lawa hi ma chumayelaka vanhu. (Mat. 24:14) Kutani a hi kambisiseni leswi nga ta herisiwa loko Mfumo wa Xikwembu wu fika. Hi ta kambisisa swilo leswi landzelaka swa mune: vanhu vo homboloka, minhlangano leyi nga ni vukanganyisi, swiendlo swo biha ni swiyimo swo tika. Eka xiphiqo ha xin’we hi ta kambisisa (1) ndlela leyi swi byi khumbaka ha yona vutomi bya hina sweswi, (2) leswi Yehovha a nga ta swi endla ni (3) ndlela leyi a nga ta siva swiphiqo leswi hi leswinene ha yona.

4. Vanhu vo biha va byi khumba njhani vutomi bya hina sweswi?

⁴ Vanhu vo biha va byi khumba njhani vutomi bya hina sweswi? Endzhaku ka loko muapostola Pawulo a huhuteriwe ku vula ka ha ri emahlweni leswaku enkarhini wa makumu a ku ta fika “minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona,” u tlhele a huhuteriwa ku tsala a ku: “Vanhu vo homboloka ni vaxisi va ta ya emahlweni va nyanya evubihini bya vona.” (2 Tim. 3:1-5, 13) Xana se u ku vonile ku hetiseka ka marito lawa? Vo tala va hina hi tshame hi hlaseriwa hi vanhu vo homboloka, vo tanihi vanhu va madzolonga, lava nga ni xihlawuhlawu ni hi tinsulavoya leti nga ni tihanyi. Van’wana a va byi tumbeti vubihi bya vona kasi van’wana va byi tumbeta va tiendla onge va lulamile. Hambiloko hi nga si tshama hi hlaseriwa kambe swa hi khumba swilo leswi endliwaka hi vanhu vo homboloka. Hi twa ku vava swinene loko hi twa swilo swo biha leswi va swi endlaka. Ngopfungopfu loko hi vona vana, vadyuhari swin’we ni lava nga kotiki ku tisirhelela va xanisiwa. Vanhu vo biha va kombisa moya wa vuharhi ni wa vudimona. (Yak. 3:15) Ha tsaka hikuva Rito ra Xikwembu ri vula leswaku swilo swo biha swi ta hela.

5. (a) Vanhu vo biha va ha ri ni nkarhi wo endla yini sweswi? (b) Ku ta endleka yini hi vanhu vo biha lava alaka ku hundzuka?

⁵ Yehovha u ta endla yini? Sweswi Yehovha u nyika vanhu vo biha nkarhi wo hundzuka. (Esa. 55:7) Vanhu vo biha a va si avanyiseriwa makumu. I misava leyi, leyi se yi avanyiseriweke makumu. Kambe ku vuriwa yini hi vanhu lava alaka ku hundzuka, va ya emahlweni va endla swilo swo biha ku fikela hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu? Yehovha u tshembise leswaku u ta herisa vanhu volavo vo biha. (Hlaya Pisalema 37:10.) Vanhu vo biha va nga ha anakanya leswaku sweswo a swi nge endleki. Vo tala va tumbeta swilo swo biha leswi va swi endlaka naswona minkarhi yo tala swi vonaka swi va fambela kahle. (Yobo 21:7, 9) Kambe Bibele yi hi tsundzuxa yi ku: “Hikuva mahlo [ya Yehovha] ma le henhla ka tindlela ta munhu, naswona u vona mikondzo yakwe hinkwayo. Munyama ni ndzhuti lowukulu a swi kona leswaku lava va hanyaka hi swo biha va tumbela kona.” (Yobo 34:21, 22) A hi nge swi koti ku tumbelela Yehovha Xikwembu. A nga kona munhu  loyi a nga n’wi kanganyisaka naswona a ku na ndzhuti lowu dzwihaleke ngopfu kumbe goji leri enteke ngopfu leri nga n’wi sivelaka ku vona leswi endlekaka. Endzhaku ka Armagedoni, hi ta languta laha vanhu vo biha a va tshama kona, kambe a hi nge he va voni. Va ta va va nga ha ri kona!—Ps. 37:12-15.

6. I vamani lava nga ta pona loko lava vo biha va herisiwa naswona ha yini ku ri mahungu lamanene?

⁶ I vamani lava nga ta pona loko lava vo biha va herisiwa? Yehovha u hi tshembisa leswi: “Lavo rhula va ta dya ndzhaka ya misava, hakunene va ta kuma ntsako lowu heleleke eku rhuleni lokukulu.” Nakambe pisalema leyi yi tlhela yi ku: “Lavo lulama va ta dya ndzhaka ya misava, Va ta tshama eka yona hi masiku.” (Ps. 37:11, 29) I vamani “lavo rhula” ni “lavo lulama”? Vanhu vo rhula i vanhu lava titsongahatelaka ku dyondzisiwa ni ku kongomisiwa hi Yehovha naswona vanhu vo lulama i vanhu lava rhandzaka ku endla leswinene ematihlweni ya Yehovha Xikwembu. Namuntlha vanhu vo homboloka va tele ngopfu ku tlula vanhu lavanene. Kambe emisaveni leyintshwa, vanhu vo rhula ni vo lulama a va nge vi va tele ntsena kambe ku ta va ku ri vona ntsena emisaveni hinkwayo. Swi le rivaleni leswaku vanhu volavo va ta endla leswaku misava yi va paradeyisi!

7. Xana tinhlengeletano leti nga ni vukanganyisi ti hi khumba njhani?

⁷ Xana tinhlengeletano leti nga ni vukanganyisi ti hi khumba njhani? Vubihi byo tala lebyi nga kona hakanyingi byi endliwa hi tinhlengeletano ku nga ri hi vanhu vo karhi. Hi xikombiso, anakanya hi tinhlengeletano ta vukhongeri leti kanganyisaka vanhu va timiliyoni mayelana ni ntumbuluko wa Xikwembu, ntiyiso lowu nga eBibeleni, vumundzuku bya vanhu ku katsa ni timhaka tin’wana to tala. Ku vuriwa yini hi mimfumo leyi hlohlotelaka nyimpi ni madzolonga, yi tshikilelaka swisiwana ni ku koxa swifumbarheriso naswona yi nga ni xihlawuhlawu? Nakambe ku vuriwa yini hi minhlangano ya makwanga leyi thyakisaka mbango, leyi onhaka ntumbuluko ni leyi kanganyisaka vaxavi leswaku yi kota ku kuma mali yo tala, loko hi hala tlhelo vanhu van’wana va ri swisiwana? Handle ko kanakana, minhlangano leyi ya vukanganyisi yi endla leswaku vubihi byi nyanya.

8. Bibele yi vula leswaku ku ta endleka yini hi minhlangano leyi tikombaka onge a yi nge pfuki yi wile?

⁸ Yehovha u ta endla yini? Nhlomulo lowukulu wu ta sungula loko mifumo ya tipolitiki yi hlasela Babilona Lonkulu loyi a fanekiseriwaka hi tinhlengeletano ta vukhongeri bya mavunwa. (Nhlav. 17:1, 2, 16; 18:1-4) Tinhlengeletano leti ta vukhongeri ti ta herisiwa. Kambe ku vuriwa yini hi minhlangano yin’wana ya vukanganyisi? Bibele yi fanisa minhlangano yoleyo ni tintshava ni swihlala leswi tiyeke leswi vanhu vo tala va titshegeke ha swona. (Hlaya Nhlavutelo 6:14.) Rito ra Xikwembu ri profete leswaku mifumo swin’we ni minhlangano hinkwayo leyi yi yi seketelaka swi ta herisiwa. Nhlomulo lowukulu wu ta hetelela hi ku herisa mifumo hinkwayo swin’we ni lava lwisanaka ni Mfumo wa Xikwembu. (Yer. 25:31-33) Endzhaku ka sweswo a ku nge he vi na minhlangano leyi kanganyisaka!

9. Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku emisaveni leyintshwa ku ta va ku hlelekile?

⁹ Ku ta sala yini loko minhlangano ya vukanganyisi yi nga ha ri kona? Xana ka ha ta va ni minhlangano ya tipolitiki endzhaku ka Armagedoni? Bibele yi ri: “Ku ni matilo lamantshwa ni misava leyintshwa leswi hi swi rindzeleke hi ku ya hi xitshembiso xa yena, naswona ku ta va ni ku lulama eka swona.” (2 Pet. 3:13) Matilo  ya khale ni misava ya khale ni mifumo leyi nga ni vukanganyisi swin’we ni vanhu lava yi seketelaka va ta herisiwa. Xana swi ta siviwa hi yini? Xiga lexi nge, “matilo lamantshwa ni misava leyintshwa” xi vula leswaku ku ta va ni mfumo lowuntshwa swin’we ni vanhu lavanene lava nga ta fumiwa hi wona. Yesu Kreste hosi ya Mfumo lowu, u ta kombisa timfanelo ta Yehovha Xikwembu hi ku helela, tanihi leswi Yehovha a nga Xikwembu lexi hlelekeke. (1 Kor. 14:33) Kutani “misava leyintshwa” yi ta va yi hlelekile. Ku ta va ni vavanuna lavanene lava nga ta va tihosana emisaveni. (Ps. 45:16) Vanhu lava va ta kongomisiwa hi Kreste swin’we ni lava 144 000 a nga ta fuma na vona. Anakanya hi nkarhi lowu minhlangano hinkwayo yo homboloka yi nga ta herisiwa ha wona ivi yi siviwa hi hulumendhe leyi nga ni vun’we naswona yi nga riki na vukanganyisi!

10. Hi swihi swilo swo biha leswi talaka ku xanisa vanhu va le ndhawini ya ka n’wina naswona wena ni ndyangu wa ka n’wina swi mi khumba njhani?

¹⁰ Swiendlo swo biha swi hi khumba njhani sweswi? Hi hanya emisaveni leyi taleke hi vubihi. Ku tikhoma ko biha, ku nga tshembeki, madzolonga swi tate misava. Hakanyingi vatswari swa va tikela ku sirhelela vana va vona eka swilo sweswo swo biha. Vuhungasi byi ya byi navetisa swilo swo biha swinene naswona byi endla leswaku vanhu va va ni langutelo leri hoxeke hi milawu ya Yehovha ya leswi lulameke ni leswi nga lulamangiki. (Esa. 5:20) Vakreste va ntiyiso va papalata langutelo rero. Va tikarhatela ku tshama va tshembekile hambiloko vanhu va le ndhawini ya ka vona va nga yi xiximi milawu ya Yehovha.

11. Hi dyondza yini eka ndlela leyi Yehovha a avanyiseke Sodoma na Gomora ha yona?

¹¹ Yehovha u ta endla yini hi swiendlo swo biha? Anakanya hi leswi Yehovha a swi endleke hi vubihi lebyi a byi ri kona eSodoma na Gomora. (Hlaya 2 Petro 2:6-8.) Lota wanuna wo lulama a karhateka hileswi yena ni ndyangu wakwe a va hanya ni vanhu lava a va endla swilo swo biha. Loko Yehovha a tisa vuavanyisi endhawini yoleyo, a lava ku hi dyondzisa swo karhi. U “[vekele] vanhu lava nga xiximiki Xikwembu xikombiso xa swilo leswi taka.” Hilaha Yehovha a heriseke vanhu lava a va endla swilo swo biha hakona enkarhini lowu hundzeke, u ta endla tano ninamuntlha loko a tisa vuavanyisi laha misaveni.

12. I mitirho yihi leyi u swi languteleke hi mahlongati ku yi endla loko misava leyi yo biha yi herisiwile?

¹² I mitirho yihi leyi nga ta siva yo biha emisaveni leyintshwa? EParadeyisini hi ta va hi khomekile hi ku endla mitirho leyi tsakisaka. Anakanya hi ntirho wo tsakisa swinene wo endla misava leyi yi va paradeyisi kumbe wo aka tiyindlu ta hina ni ta lava hi va rhandzaka. Anakanya hi ntshembo lowu hi nga na wona wo amukela vanhu va timiliyoni lava nga ta pfuxiwa ni ku va dyondzisa hi Yehovha ni ndlela leyi a tirhisaneke ni vanhu ha yona enkarhini lowu hundzeke. (Esa. 65:21, 22; Mint. 24:15) Hi ta tiphina hi ku endla mitirho yo tala leyi nga ta hi nyika ntsako swin’we ni ku dzunisa Yehovha!

13. Ku xandzuka ka Sathana, Adamu na Evha ku endle leswaku ku va ni swiyimo swihi swo biha emisaveni namuntlha?

¹³ Swiyimo swo biha swi hi khumba njhani namuntlha? Vanhu vo homboloka, minhlangano leyi nga ni vukanganyisi ni swiendlo swo biha swi endla leswaku ku va ni ku xaniseka laha misaveni. Tinyimpi, vusweti, xihlawuhlawu, mavabyi ni rifu swi hi khumba hinkwerhu. Swilo leswi hinkwaswo swi ve kona hikwalaho ka leswi Sathana, Adamu na Evha va xandzukeleke  Yehovha. A nga kona ni un’we loyi swilo leswi swi nga n’wi khumbiki.

14. Yehovha u ta endla yini hi swiyimo swo biha leswi nga kona laha misaveni? Vula xikombiso.

¹⁴ Yehovha u ta endla yini hi swiyimo swo biha leswi nga kona laha misaveni? Anakanya hi tinyimpi. Yehovha u tshembisa leswaku u ta ti herisela makumu. (Hlaya Pisalema 46:8, 9.) Ku vuriwa yini hi vuvabyi? Yehovha u ta byi herisa. (Esa. 33:24) Nakambe ku vuriwa yini hi rifu? Yehovha u ta ri mita! (Esa. 25:8) Nakambe u ta herisa vusweti. (Ps. 72:12-16) U ta endla tano ni hi swiyimo swo biha leswi xanisaka vanhu namuntlha. U ta tlhela a herisa “moya” wo biha wa mafambiselo lawa ya swilo, xisweswo moya wo biha wa Sathana ni madimona yakwe wu ta va wu heriseriwe makumu.—Efe. 2:2.

15. I yini swin’wana leswi nga ta ka swi nga ha vi kona endzhaku ka Armagedoni?

¹⁵ Xana u anakanya leswaku misava leyi yi ta va njhani loko ku nga ha ri na tinyimpi, vuvabyi ni rifu? Anakanya ku nga ha ri na masocha ni matlhari ya nyimpi. Ku nga ha ri na swibedlhele, madokodela, vaongori, ndzindzakhombo wa swa rihanyo, timoxara ni masirha! Nakambe anakanya ku nga ha ri na vugevenga, leswi vulaka leswaku a ku nge he vi na varindzi, tialamu, maphorisa ni swilotlelo! Anakanya hi swilo leswi hi karhataka leswi nga ta ka swi nga ha hi vilerisi.

16, 17. (a) Vanhu lava nga ta pona Armagedoni va ta titwa njhani? Kombisa. (b) Hi nga endla yini leswaku hi pona loko misava leyi yi herisiwa?

¹⁶ Vutomi byi ta va njhani loko swiyimo swo biha swi nga ha ri kona? A swi olovi ku anakanya hi ndlela leyi misava yi nga ta va ha yona. Se hi ni malembe yo tala hi hanya emisaveni leyi yo biha lerova a ha ha swi tekeli enhlokweni swiyimo leswi hi tshikilelaka. Ku fana ni vanhu lava tshamaka ekusuhi ni laha xitimela xi hundzaka hakona a va ha ri twi pongo ra xona, ni lava tshamaka ekusuhi ni laha ku lahliwaka kona thyaka a va ha ku twi ku nun’hwa. Kambe loko wo susa swilo sweswo hinkwaswo va ta sala va ku hefu!

¹⁷ Ku ta endleka yini loko swiyimo leswi tshikilelaka swi nga ha ri kona? Pisalema 37:11 yi ri: “Va ta kuma ntsako lowu heleleke eku rhuleni lokukulu.” Xana marito lawa a ma ku khumbi mbilu? Leswi hi leswi Yehovha a lavaka ku ku endlela swona. Endla hinkwaswo leswi u nga swi kotaka leswaku u tshama u ri ni vuxaka lebyinene na Yehovha Xikwembu swin’we ni nhlengeletano yakwe enkarhini lowa makumu! Tsaka hi ntshembo lowu u nga na wona, anakanyisisa ha wona ni ku wu endla wu va wa xiviri eka wena. Nakambe byela van’wana hi wona! (1 Tim. 4:15, 16; 1 Pet. 3:15) Loko u endla sweswo u nga tiyiseka leswaku u ta pona loko misava leyi yi lovisiwa. Kutani u ta tiphina hi vutomi laha misaveni hilaha ku nga heriki!