1. Xana Marta a a langutele leswaku ku ta endleka yini hi makwavo? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

MARTA loyi a a ri munghana tlhelo mudyondzisiwa wa Yesu a a ri eku rileni. Makwavo wakwe Lazaro a a lovile. Xana a xi ri kona lexi a xi ta n’wi miyeta? Ina. Yesu u n’wi tiyisekisile a ku: “Makwenu u ta pfuka.” Marito lama a ma ri susanga hi ku helela gome ra Marta, kambe u ma amukerile. U te: “Ndza swi tiva leswaku u ta pfuka eku pfuxiweni ka lava feke hi siku ro hetelela.” (Yoh. 11:20-24) A a tiyiseka leswaku sweswo swi ta endleka enkarhini lowu taka. Hiloko Yesu a endla singita. A pfuxa Lazaro eku feni hi siku rero.

2. Ha yini u fanele u va ni ripfumelo leri fanaka ni leri Marta a a ri na rona?

² A hi na xona xivangelo xo anakanya leswaku Yesu kumbe Tata wa yena va ta hi endlela singita ro fana ni leri sweswi. Xana u ni u ntshembo lowu fanaka ni wa Marta hi ku pfuxiwa ka vafi enkarhini lowu taka? Kumbexana u feriwe hi munghana wa wena wa vukati, manana, tatana kumbe kokwana loyi a wu n’wi rhandza swinene. Kumbe u le ku tweni ka ku vava hi leswi u nga feriwa hi n’wana. U navela ku n’wi vukarha, ku vulavula na yena, hambi ku ri ku hleka na yena. Ku fana na Marta, u nga ha vula hi ntsako u ku, ‘Ndza swi  tiva leswaku murhandziwa wa mina u ta pfuka eku pfuxiweni ka lava feke’ hambiswiritano hinkwerhu hi ta vuyeriwa loko ho tivutisa leswaku ha yini hi fanele hi tshemba sweswo.

3, 4. Xana ntshembo lowu Marta a ri na wona wu nga ha va wu tiyisiwe njhani hi leswi Yesu a ha ku swi endla?

³ Tanihi leswi Marta a a tshama eYerusalema, a nga ha va a nga n’wi vonanga Yesu loko a pfuxa n’wana wa noni ekusuhi na Nayini eGaleliya. Kambe, u fanele a xi twile xiendlakalo lexi. Swi tano ni hi loko Yesu a pfuxe n’wana wa Yayiro. Lava a va ri ni n’wana loyi endlwini “a va swi tiva leswaku u file” hambiswiritano, Yesu u khome voko ra ntsumbu a ku: “Nhwanyana, pfuka!” Kutani u nambe a pfuka. (Luka 7:11-17; 8:41, 42, 49-55) Marta na Mariya a va swi tiva leswaku Yesu a a swi kota ku horisa lava vabyaka. Hikwalaho, a va khorwiseka leswaku loko Yesu a a ri kona, Lazaro a a ta va a nga fanga. Leswi munghana wa Yesu a a lovile, a ku ta endleka yini? Xiya, Marta u vule leswaku Lazaro u ta pfuka enkarhini lowu taka “hi siku ro hetelela.” Ha yini a a khorwiseka hi mhaka leyi? Naswona ha yini u khorwiseka leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa ka vafi ku katsa ni maxaka ya wena?

⁴ Ku na swivangelo leswi twalaka swa leswaku u pfumela leswi. Loko hi kambisisa swin’wana swa swona, u nga ha kuma Matsalwa man’wana lama a wu nga swi tivi leswaku ma vulavula hi ku pfuxiwa ka vafi loku u ku languteleke.

5. I yini leswi endleke leswaku Marta a tiyiseka leswaku Lazaro u ta pfuxiwa?

⁵ Xiya leswaku Marta a nga te: ‘Ndza tshemba leswaku makwerhu u ta pfuka.’ Kambe u te: “Ndza swi tiva leswaku u ta pfuka.” Marta a tiyiseka hikuva a twe hi ta vanhu lava pfuxiweke enkarhini lowu hundzeke. Swi nga ha endleka a dyondze hi mhaka yoleyo ekaya loko a ha ri ntsongo kumbe loko a ri esinagogeni. Swi nga ha endleka a a tsundzuka swiendlakalo swinharhu leswi kumekaka eMatsalweni.

6. Hi rihi singita leri endliweke hi Eliya naswona ri nga va ri n’wi khumbe njhani Marta?

⁶ Ku pfuxiwa ko sungula ku endleke hi nkarhi lowu Xikwembu xi nyikeke muprofeta Eliya matimba yo endla masingita. Wansati un’wana wa noni loyi a tshama eSarepta edorobeni ra Fenikiya u kombise malwandla eka muprofeta Eliya. Xikwembu xi endle leswaku mapa ni mafurha lawa a ri na wona swi nga heli leswaku yena ni n’wana wakwe va nga fi hi ndlala. (1 Tihosi 17:8-16) Hi ku famba ka nkarhi n’wana wakwe u sungule ku vabya kutani a fa. Eliya u n’wi pfuxile. Eliya u khongele a ku: “Oho Yehovha Xikwembu xanga, ndzi kombela u endla leswaku moya-xiviri wa n’wana loyi wu vuyela endzeni ka yena.” Naswona swi ve tano! Xikwembu xi twe xikhongelo xa Eliya kutani n’wana yoloye u pfukile. Koloko hi kona ku pfuxiwa ko sungula loku tsariweke eBibeleni. (Hlaya 1 Tihosi 17:17-24.) Swi nga ha endleka Marta a dyondze hi xiendlakalo xexo.

7, 8. (a) Hlamusela leswi Elixa a swi endleleke wansati loyi a a ri ni gome swinene. (b) Singita leri Elixa a ri endleke ri hi byela yini hi Yehovha?

⁷ Ku pfuxiwa ka vumbirhi loku kumekaka eMatsalweni hi loku endliweke hi muprofeta la landzeleke muprofeta Eliya ku nga Elixa. Wansati un’wana wa Muisrayele wa le Xunemi u kombe Elixa malwandla lamakulu. Hikwalaho ka sweswo Xikwembu xi katekise wansati loyi, loyi a nga kumi vana hi n’wana wa jaha. Endzhaku ka malembe n’wana yoloye u lovile. Anakanya ndlela leyi mana wakwe a titweke ha yona. U kombele mpfumelelo eka nuna wakwe kutani a famba tikhilomitara ta 30 a landza Elixa entshaveni ya Karimeli. Muprofeta Elixa a a  rhumele murindzi wakwe Gehazi eXunemi leswaku a ya chavelela. Gehazi a nga swi kotanga ku pfuxa n’wana yoloye. Kutani mana wa n’wana yoloye u landze Elixa.—2 Tih. 4:8-31.

⁸ Elixa u fike endlwini eXunemi laha a ku ri ni ntsumbu wa n’wana yoloye a khongela. Hi singita, n’wana loyi a lovile u pfuxiwile kutani a nyikiwa mana wakwe loyi a nga ha tikoti hi ku tsaka! (Hlaya 2 Tihosi 4:32-37.) Kumbexana u tsundzuke leswi Hana a swi vuleke exikhongelweni xa yena loko a yisa Samuwele etabernakeleni leswaku a ya tirhela Yehovha, u te: “Yehovha . . . i Mulondzovoti wa vutomi, Hi loyi a Rhelerisaka eSheol naswona Wa humesa.” (1 Sam. 2:6) Swi le rivaleni leswaku Yehovha hi yena a pfuxeke jaha ra le Xunemi, naswona u kombise leswaku U ni matimba yo pfuxa lava feke.

9. Hlamusela ndlela leyi Elixa a katsekeke ha yona eku pfuxiweni ka vafi ka vunharhu loku tsariweke eBibeleni.

⁹ Kambe a swi helelanga kwalaho hi Elixa. U ve muprofeta ku tlula malembe ya 50 kutani hi ku famba nkarhi “u khomiwe hi vuvabyi lebyi a byi ta n’wi dlaya.” Endzhaku ka nkarhi, loko ntsumbu wa Elixa wu ri marhambu ntsena, Vaisrayele va hlangane ni vuthu ra vaphangi loko va ri endleleni yo ya lahla wanuna un’wana. Leswi a va lava ku baleka, va cukumetele wanuna yoloye esirheni leri a ku lahliwe Elixa eka rona. Ha hlaya: “Loko munhu loyi a khumba marhambu ya Elixa, xikan’we-kan’we a hanya, a yima hi milenge.” (2 Tih. 13:14, 20, 21) Anakanya ndlela leyi ku pfuxiwa koloko ka vafi ku n’wi khumbeke ha yona Marta! Hakunene Xikwembu xi ni matimba yo pfuxa lava feke. Anakanyisisa hi leswi swi vulaka swona eka wena. Swi fanele swi ku khorwisa leswaku matimba ya Xikwembu i makulu naswona a xi tsandziwi hi nchumu.

10. Petro u n’wi pfune njhani wansati wa Mukreste loyi a lovile?

¹⁰ EMatsalweni ya Xigriki hi kuma leswaku malandza man’wana ya Xikwembu ma swi vone hi ya wona loko van’wana va pfuxiwa eku feni. Hi vona sweswo loko Yesu a pfuxe van’wana ehandle ka muti wa Nayini ni loko a ri kaya ra Yayiro. Nakambe muapostola Petro u pfuxe wansati un’wana wa Mukreste ku nga Dorkasi (Thavitha). Petro u ye laha ntsumbu wakwe a wu ri kona leswaku wu ta lahliwa. Loko a ri ekusuhi ni ntsumbu Petro u khongerile. Kutani a ku: “Thavitha, pfuka!” Xikan’wekan’we a pfuka kutani Petro a n’wi yisa eka Vakrestekulobye “a va nyika yena a hanya.” Sweswo swi khorwise vo tala “naswona . . . va ve vapfumeri eHosini.” Vadyondzisiwa volavo lavantshwa va dyondzise vanhu hi Yehovha kambe ngopfungopfu hi mhaka ya leswaku Yehovha u ni matimba yo pfuxa lava feke.—Mint. 9:36-42.

11. Dokodela Luka u vike leswaku Yutiko a a ri exiyin’weni xa njhani naswona sweswo swi va khumbe njhani van’wana?

¹¹ Van’wana va swi vonile loko Pawulo a pfuxa munhu un’wana loyi a a file. Siku rin’wana, muapostola Pawulo a a ri eka nhlangano wun’wana ekamareni ra le henhla eTrowasi leyi sweswi yi nga le n’walunguvupeladyambu bya le Turkey. Pawulo u vulavule kukondza ku va xikarhi ka vusiku. Jaha rin’wana leri vuriwaka Yutiko a ri yingiserile ri tshame efasitereni. Kutani ri khome hi vurhongo ri wa ku sukela exithezini xa vunharhu ku ya ehansi. Kumbexana dokodela Luka hi yena wo sungula ku ya kamba Yutiko leswaku a ta hatla a n’wi pfuna: Yutiko a nga lo vaviseka kumbe ku titivala kambe a file! Pawulo u chike exithezini a khoma ntsumbu ivi a endla xitiviso lexi hlamarisaka a ku: “Moya-xiviri wa rona wu le ka rona.” Mayana ndlela leyi lava swi voneke va khumbhekeke ha  yona! Leswi va voneke Pawulo a pfuxa Yutiko “va chaveleriwe ku tlula mpimo.”—Mint. 20:7-12.

12, 13. Eka leswi se hi swi dyondzeke hi ku pfuxiwa ka vafi, hi swihi swivutiso leswi hi nga tivutisaka swona?

¹² Marungula lama nga laha henhla ma nga endla leswaku na wena u va ni ntshembo lowu Marta a ri na wona. Ku nga ntshembo wa leswaku Xikwembu xa hina tlhelo Munyiki Wa Vutomi xi ni matimba yo pfuxa lava feke. Swa tsakisa ku tiva leswaku loko Yehovha a endla masingita lawa, malandza yakwe yo tshembeka yo tanihi Eliya, Yesu na Petro ma katsekile eka swiendlakalo sweswo. Kambe hi nga vula yini hi lava feke khale? Xana na hina hi nga va ni ntshembo wo fana ni wa Marta hambileswi se ku nga ni nkarhi wo leha Xikwembu xi nga se pfuxa munhu? Xana hi nga titwa ku fana na Marta loyi a nga te: “Ndza swi tiva leswaku [buti] u ta pfuka eku pfuxiweni ka lava feke hi siku ro hetelela”? Kutani ha yini a tshemba leswaku swi ta endleka naswona ha yini na wena u fanele u tshemba?

¹³ Ku ni marungula yo tala eRitweni ra Xikwembu lama kombisaka leswaku malandza yo tshembeka ya Yehovha a ma swi tiva leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa ka vafi. A hi kambisise man’wana ya kona.

14. Hi dyondza yini eka rungula ra Abrahama ra ku pfuxiwa ka vafi?

¹⁴ Anakanya hi leswi Xikwembu xi byeleke Abrahama leswaku a swi endla eka Isaka, mudyandzhaka loyi ku nga khale a languteriwile. Yehovha u te: “Ndzi kombela u teka n’wana wa wena, n’wana wa wena loyi u n’wi rhandzaka swinene, Isaka, . . .u n’wi nyikela . . . a va gandzelo ro hisiwa.” (Gen. 22:2) Anakanya hi leswi Abrahama a ti twiseke xiswona hi xileriso lexi a nyikiwe xona. Yehovha a tshembise Abrahama leswaku tinxaka hinkwato a ti ta katekisiwa hikwalaho ka mbewu ya yena. (Gen. 13:14-16; 18:18; Rhom. 4:17, 18) Yehovha u tlhele a vula leswaku mikateko yoleyo a yi ta “huma eka Isaka.” (Gen. 21:12) Kambe sweswo a swi ta humelela njhani loko Abrahama o dlaya Isaka leswaku a va gandzelo? Pawulo u huhuteriwe ku tsala leswaku Abrahama a a tshemba leswaku Xikwembu xi ta pfuxa Isaka eku feni. (Hlaya Vaheveru 11:17-19.) Bibele a yi vuli swona leswaku Abrahama a tiva leswaku loko o yingisa xileriso xexo Isaka a ta pfuxiwa endzhaku ka ti awara, siku kumbe vhiki. Abrahama a nga swi tivi leswaku n’wana wakwe u ta pfuxiwa rini. Kambe a tshemba leswaku Yehovha u ta n’wi pfuxa.

15. Hi wihi ntshembo lowu Yobo a ri na wona?

¹⁵ Yobo na yena a langutele ku pfuxiwa ka vafi. U swi xiyile leswaku loko nsinya wu tsemiwa  wu ta tlhela wu hluka wu va ximila lexintshwa. Kambe a swi tano hi munhu. (Yobo 14:7-12; 19:25-27) Loko munhu a fa a nge swi koti ku tipfuxa. (2 Sam. 12:23; Ps. 89:48) Kambe sweswo a swi vuli swona leswaku Xikwembu a xi nge swi koti ku pfuxa munhu. Kahlekahle, Yobo a tshemba leswaku Yehovha u ta n’wi tsundzuka siku rin’wana. (Hlaya Yobo 14:13-15.) Yobo a nga swi tivi leswaku sweswo swi ta endleka rini. A a tshemba leswaku Loyi a vumbeke munhu u na wona matimba ya ku n’wi pfuxa naswona u ta n’wi pfuxa.

16. I yini leswi ntsumi yi swi byeleke muprofeta Daniyele?

¹⁶ Daniyele hi un’wana wa malandza ya Yehovha yo tshembeka loyi hi hlayaka ha yena eMatsalweni ya Xiheveru. U tirhele Yehovha malembe yo tala hi ku tshembeka naswona Yehovha u n’wi seketerile. Siku rin’wana ntsumi yi byele Daniyele “munhu la navelekaka” leswaku a “va ni ku rhula” ni ku va “ni matimba.”—Dan. 9:22, 23; 10:11, 18, 19.

17, 18. Daniyele u tshembisiwe yini?

¹⁷ Daniyele se a ri ni malembe ya kwalomu ka 100 naswona a ri kusuhi ni ku fa. Swi nga ha endleka leswaku a ehleketa hi vumundzuku. Xana a ta pfuxiwa? Ina! Eku heteleleni ka buku ya Daniyele, hi hlaya hi xitshembiso lexi Xikwembu xi n’wi tshembiseke xona lexi nge: “Loko ku ri wena, yana emakumu; u ta wisa.” (Dan. 12:13) Daniyele loyi se a ri mukhalabye a tiyiseka leswaku vafi va le ku wiseni naswona a ku na ‘makungu, vutivi kumbe vutlhari eSheol.’ Daniyele na yena a ta fa ku nga ri khale. (Ekl. 9:10) Kambe a swi ta va swi nga helanga hi yena. A a tshembisiwe ku pfuxiwa.

¹⁸ Rungula leri muprofeta Daniyele a byeriweke rona ri ya emahlweni: “U ta yima u kuma xiavelo xa wena eku heleni ka masiku.” Kambe a nga byeriwanga leswaku rini. Daniyele a ta fa kutani a wisa. Mhaka ya leswaku a ta ‘yima a kuma xiavelo xa yena’ yi swi veka erivaleni leswaku a ta pfuxiwa enkarhini lowu taka. Sweswo a swi ta endleka “eku heleni ka masiku.” Jerusalem Bible yi swi veka hi ndlela leyi: “U ta pfuka u kuma xiavelo xa wena enkarhini wo hetelela.”

19, 20. (a) Xana leswi hi swi kambisiseke sweswi swi fambisana njhani ni leswi Marta a swi byeleke Yesu? (b) Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi landzelaka?

¹⁹ Marta a ri ni xivangelo lexi twalaka xo tshemba leswaku buti wakwe Lazaro u ta pfuxiwa “eku pfuxiweni ka lava feke hi siku ro hetelela.” Xitshembiso lexi byeriweke Daniyele swin’we ni ndlela leyi Marta a hlamuleke Yesu ha yona swi fanele swi tiyisekisa Vakreste leswaku vafi va ta pfuxiwa.

²⁰ Hi swi vonile eka swiendlakalo swa nkarhi lowu hundzeke leswaku swa koteka leswaku vafi va pfuka. Vavanuna ni vavasati lava tirheleke Yehovha hi ku tshembeka na vona a va langutele ku pfuxiwa enkarhini lowu taka. Xana ku ni xivangelo xo tshemba leswaku vafi va ha ta pfuxiwa hambileswi se ku nga khale hi tshembisiwile? Loko swi ri tano, hi ni xivangelo xo langutela ku pfuxiwa ka vafi hilaha Marta a endleke hakona. Hambiswiritano swi ta endleka rini? A hi kambisiseni swivutiso leswi, exihlokweni lexi landzelaka.