1, 2. Ha yini vatswari van’wana va karhateka loko vana va vona va lava ku teka goza ro tinyiketela ni ku khuvuriwa?

SWICHUDENI swa Bibele swa magidi swi tinyiketela eka Yehovha kutani swi khuvuriwa. Swo tala swa swona i vantshwa lava kurisiweke hi vatswari lava nga Timbhoni ta Yehovha ni lava hlawuleke ku hanya hi ndlela leyinene ngopfu. (Ps. 1:1-3) Loko u ri mutswari la nga Mukreste a swi kanakanisi leswaku u ri langutele hi mahlongati siku leri n’wana wa wena a nga ta khuvuriwa ha rona.—Ringanisa na 3 Yoh. 4.

² Hambiswiritano, u nga ha karhateka. Kumbexana u vone vantshwa va khuvuriwa kutani endzhaku ka nkarhi va sungula ku ka va nga ha swi tsakeli ku hanya hi milawu ya Xikwembu. Vo tala va nga ha va va tshike ntiyiso. Hikwalaho, u nga vilerisiwa hi leswaku n’wana wa wena a nga sungula hi ku rhandza ntiyiso kutani endzhaku a cinca a nga ha wu rhandzi. A nga ha fana ni vamakwerhu va le vandlheni ra le Efesa lava Yesu a vuleke leswi ha vona: ‘Mi lahle rirhandzu leri a mi ri na rona eku sunguleni.’ (Nhlav. 2:4) U nga swi papalata njhani sweswo kutani u pfuna  n’wana wa wena leswaku a ‘kula evutivini kutani a ponisiwa’? (1 Pet. 2:2) Leswaku hi kuma nhlamulo ya xivutiso xexo a hi kambisiseni xikombiso xa Timotiya.

3. (a) Timotiya u dyondze ntiyiso eka swiyimo swa njhani, naswona u angule njhani eka tidyondzo ta Vukreste? (b) Hi tihi tinhla tinharhu leti Pawulo a tsundzuxeke Timotiya leswaku a ti dyondza?

³ Swi nga ha endleka leswaku loko Pawulo a endzela Vandlha ra le Listra ro sungula hi 47 C.E., Timotiya a ha ku va Mukreste. Hambileswi hi nkarhi wolowo Timotiya a ha ri ntsongo, u fanele a tikombise a ri muntshwa la hisekaka. Endzhaku ka malembe mambirhi u tirhe na Pawulo entirhweni wakwe wo endzela mavandlha. Endzhaku ka kwalomu ka malembe ya 16 Pawulo u tsalele Timotiya a ku: “Tshama eka swilo leswi u swi dyondzeke, leswi u susumetelekeke ku swi pfumela, u tiva vanhu lava u swi dyondzeke eka vona ni leswaku ku sukela loko wa ha ri ricece u tive matsalwa yo kwetsima [Matsalwa ya Xiheveru], lawa ma swi kotaka ku ku tlharihisa leswaku u ta pona hi ripfumelo mayelana na Kreste Yesu.” (2 Tim. 3:14, 15) Xiya leswi Pawulo a swi boxeke (1) ku tiva Matsalwa yo kwetsima, (2) ku susumeteleka ku pfumela leswi u swi dyondzeke, (3) ku tlhariha leswaku u ta ponisiwa hi ripfumelo mayelana na Yesu Kreste.

4. Hi swihi leswi u voneke swi pfuna loko u dyondzisa vana va wena? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

⁴ Tanihi mutswari loyi a nga Mukreste, u lava leswaku n’wana wa wena a tiva matsalwa yo kwetsima, lama namuntlha ma katsaka Matsalwa ya Xiheveru ni ya Xigriki. Swi titshege hi vuswikoti lebyi va nga na byona, hambi vana lavatsongo ngopfu va nga swi kota ku dyondza hi vanhu, ni swiendlakalo swa le Bibeleni. Nhlengeletano ya Yehovha yi lunghiselele switirhisiwa leswi nga ta pfuna vatswari ku dyondzisa vana va vona. Xana hi swihi leswi kumekaka hi ririmi ra wena? Tsundzuka, leswaku ku tiva Matsalwa hi yona ndlela yo aka vuxaka lebyi tiyeke na Yehovha.

5. (a) Xana ku “susumeteleka ku swi pfumela” swi vula yini? (b) Xana hi swi tivisa ku yini leswaku Timotiya u susumeteleke ku pfumela mahungu lamanene ha Yesu?

⁵ I swa nkoka ku tiva Matsalwa yo kwetsima. Kambe, ku dyondzisa vana i ntirho lowukulu, a hi ntsena ku va byela hi vanhu, ni swiendlakalo swa le Bibeleni. Timotiya u ‘susumeteleke ku swi pfumela.’ Hi ku ya hi ririmi ro sungula, marito lama ma vula “ku tiyisekisiwa” kumbe “ku khorwisiwa hi ntiyiso wo karhi.” Timotiya u tive Matsalwa ya Xiheveru ku sukela evutsongwanini kambe ku fike nkarhi lowu a khorwisiweke hi vumbhoni lebyi nga erivaleni bya leswaku Yesu a a ri Mesiya. Hi marito man’wana, vutivi lebyi a a ri na byona a a nga byi kanakani. Timotiya a a khorwiseka hi mahungu lamanene lerova u susumeteleke ku khuvuriwa, kutani a famba na Pawulo eka ntirho wa vurhumiwa.

6. U nga va pfuna njhani vana va wena leswaku va kholwa leswi va swi dyondzaka eRitweni ra Xikwembu?

⁶ U nga va pfuna njhani vana va wena leswaku va va ni ripfumelo ro fana ni ra Timotiya? Xo sungula, lehisa mbilu. Swi teka nkarhi leswaku munhu a va ni ripfumelo naswona ku va mutswari a ri ni ripfumelo a swi vuli leswaku n’wana swi ta n’wi olovela ku va ni ripfumelo. Vana va fanele va tirhisa “matimba ya ku anakanya” leswaku va ta khorwiseka hi ntiyiso wa le Bibeleni. (Hlaya Varhoma 12:1.) Wena tanihi mutswari, u na ntirho emhakeni leyi, ngopfungopfu loko n’wana a vutisa swivutiso. Anakanya hi xikombiso lexi landzelaka.

7, 8. (a) Xana tatana un’wana loyi a nga Mukreste u yi lehisa njhani mbilu loko a dyondzisa n’wana wakwe? (b) Hi kwihi laha u voneke swi lava leswaku u lehisa mbilu loko u dyondzisa n’wana?

⁷ Thomas, tata wa xinhwanyetana xa malembe ya 11, u te: “N’wananga u tshame a ndzi  vutisa a ku: ‘Xana Yehovha a nga va a tirhise ku tihundzukela ka swilo leswaku a endla vutomi emisaveni? U tlhele a ku, ha yini hi nga hoxi xandla emugangeni, hi antswisa swilo hi ku vhota?’ Mikarhi yin’wana ndzi boheka ku dya marhambu ya nhloko leswaku ndzi ta n’wi nyika nhlamulo leyi twalaka. Ku khorwisa n’wana a swi bohi leswaku u n’wi byeletela timhaka to tala. Ndzi n’wi dyondzisa hakatsongotsongo.”

⁸ Hilaha Thomas a vuleke hakona, ku dyondzisa swi lava ku lehisa mbilu. Kahlekahle, ku lehisa mbilu i swa nkoka eka Vakreste hinkwavo. (Kol. 3:12) Thomas u swi xiyile leswaku swi lava leswaku a bula na yena mikarhi yo tala. U fanele a n’wi hlamula hi Matsalwa leswaku a ta kholwa leswi a swi dyondzaka. Thomas u ri: “Mina ni nkatanga hi lava ku tiyiseka loko a swi kholwa leswi hi n’wi dyondzisaka swona, ngopfungopfu loko ku ri tinhla ta nkoka. Ha tsaka loko a hi vutisa swivutiso. Ku vula ntiyiso, ndzi nga vilela loko o pfumelela hinkwaswo a nga vutisi nchumu.

9. Hi tihi tindlela leti u nga ti tirhisaka ku dyondzisa vana va wena Bibele?

⁹ Loko vatswari va lehisa mbilu ripfumelo ra vana va vona ri ta “anama ni ku leha ni ku tlakuka ni ku enta,” hakatsongotsongo. (Efe. 3:18) Hi nga va kumela leswi va fanelaka hi ku ya hi malembe ya vona ni vuswikoti bya vona. Loko va kholwa leswi u va dyondzisaka swi ta va pfuna leswaku va kota ku yimela ripfumelo ra vona eka van’wana, ni le xikolweni. (1 Pet. 3:15) Hi xikombiso, xana vana va wena va nga swi kota ku hlamusela xiyimo xa vafi va tirhisa Bibele? Xana va swi twisisa leswi hlamuseriwaka hi Bibele? * I ntiyiso leswaku ku dyondzisa n’wana wa wena Bibele swi lava matshalatshala, kambe vuyelo bya kona bya tsakisa.—Det. 6:6, 7.

10. I yini lexi faneleke xi va xa nkoka swinene loko u dyondzisa vana va wena?

¹⁰ Ku vekela vana va wena xikombiso lexinene i swa nkoka loko u lava ku aka ripfumelo ra vona. Stephanie loyi a nga manana wa vana vanharhu u ri: “Ku sukela loko vana va mina va ha ri vatsongo a ndzi tshamela ku tivutisa loko ku ri hi leswaku ndza va byela lexi endlaka ndzi tshemba leswaku Yehovha u kona, u na rirhandzu, naswona u lulamile. Xana vana va mina va swi vona leswaku ndza n’wi rhandza Yehovha hakunene? A ndzi nge languteli leswaku vana va mina va rhandza Yehovha loko mina ndzi nga n’wi rhandzi.”

11, 12. I yini vutlhari naswona ha yini hi nga vulaka leswaku a byi yi hi malembe lawa munhu a nga na wona?

¹¹ Hilaha hi swi voneke hakona, Timotiya a a ri ni (1) vutivi bya Matsalwa naswona (2) a khorwiseka hi leswi a pfumela eka swona. Kambe Pawulo a vula yini loko a ku Matsalwa yo kwetsima ma ta endla leswaku Timotiya a ‘tlhariha leswaku a ta pona’?

¹² Insight on the Scriptures, Volume 2, yi hlamusela leswaku eBibeleni vutlhari byi katsa “vuswikoti byo tirhisa vutivi ni ku twisisa leswaku munhu a lulamisa swiphiqo, a papalata makhombo, a fikelela tipakani takwe ni ku pfuna van’wana ku endla tano. Vutlhari i rito fularha ra vuphukuphuku.” Bibele yi vula leswaku “vuphukuphuku byi tsimbiwe embilwini ya mufana.” (Swiv. 22:15) Hilaha ku fanaka ku va ni vutlhari swi kombisa leswaku munhu u wupfile. Ku va munhu a wupfile a swi yi hi malembe lawa a nga na wona kambe swi ya hi vuxaka lebyi a nga na byona na Yehovha ni ku va a tiyimisele ku yingisa milawu yakwe.—Hlaya Pisalema 111:10.

13. Muntshwa a nga swi kombisa njhani leswaku u ni vutlhari lebyi nga ta endla leswaku a pona?

 ¹³ Muntshwa la wupfeke a nga “[ndlengandlengisiwi] hi magandlati ni ku yingayingisiwa hi mheho yin’wana ni yin’wana” ku ya hi ku navela ka yena kumbe ku ya hi ntshikilelo wa tintangha. (Efe. 4:14) Ku ri na sweswo u ‘letela matimba yakwe ya ku twisisa hi ku ma tirhisa leswaku a hambanisa leswi lulameke ni leswi hoxeke.’ (Hev. 5:14) Nakambe u kombisa leswaku u endla nhluvuko hi ku endla swiboho swa vutlhari hambiloko vatswari kumbe van’wana lavakulu va nga n’wi voni. (Filp. 2:12) Vutlhari byo tano byi ta endla leswaku a pona. (Hlaya Swivuriso 24:14.) U nga va pfuna njhani vana va wena leswaku va va ni vutlhari lebyi nga ta endla leswaku va pona? Xo sungula, tiyiseka leswaku u dyondzisa vana va wena nkoka wo hanya hi milawu ya Bibele. Hi marito ya wena ni loko u va vekela xikombiso lexinene va ta swi vona leswaku ku hanya hi milawu ya le Bibeleni i swa nkoka ku fikela kwihi eka wena.—Rhom. 2:21-23.

14, 15. (a) Muntshwa loyi a lavaka ku khuvuriwa u fanele a anakanyisisa hi timhaka tihi ta nkoka? (b) U nga n’wi pfuna njhani muntshwa leswaku a anakanyisisa hi mikateko leyi tisiwaka hi ku yingisa milawu ya Xikwembu?

¹⁴ Hambiswiritano, ku ni swo tala leswi katsekaka ku tlula ku byela n’wana wa wena leswi nga swinene ni leswi hoxeke. Nakambe u ta va u endla kahle loko u va pfuna leswaku va tivutisa swivutiso swo fana leswi nge: ‘Ha yini Bibele yi sola swilo swin’wana leswi tikombaka swi tsakisa? I yini lexi ndzi khorwisaka leswaku milawu ya Bibele yi ta ndzi pfuna mikarhi hinkwayo?’—Esa. 48:17, 18.

¹⁵ Muntshwa loyi a lavaka ku khuvuriwa u fanele a pfuniwa ku anakanyisisa hi mhaka yoleyo ku katsa ni ndlela leyi a titwaka ha yona hi vutihlamuleri bya ku va Mukreste. Sweswo swi ta va ni vuyelo byihi? I yini leswi muntshwa a nga ta boheka ku titsona swona? Vuyelo bya kona byi ta va byikulu hi ndlela yihi ku tlula leswi a nga ta va a titsone swona? (Mar. 10:29, 30) Sweswo i swilo leswi muntshwa a nga langutanaka na swona endzhaku ko khuvuriwa. Hikokwalaho, i  swa nkoka leswaku a ehleketa hi timhaka teto a nga si teka goza ro khuvuriwa. Loko vantshwa va pfuniwa ku anakanyisisa hi mikateko leyi tisiwaka hi ku yingisa ni vuyelo lebyi tisiwaka hi ku nga yingisi va tala ku tiyiseka leswaku mikarhi hinkwayo milawu ya Bibele yi ta va vuyerisa.—Det. 30:19, 20.

16. Vatswari va fanele va endla yini loko ripfumelo ra n’wana la khuvuriweke ri sungula ku tsana?

¹⁶ Ku vuriwa yini loko n’wana wa wena a sungula ku kanakana mhaka yo karhi ya le Bibeleni endzhaku ka loko a khuvuriwile? Hi xikombiso, muntshwa la khuvuriweke a nga ha navela swilo swa misava leyi kumbe se a sungula ku vona onge ku hanya hi milawu ya Bibele a hi swa nkoka. (Ps. 73:1-3, 12, 13) Tanihi mutswari u fanele u swi tiva leswaku ndlela leyi u yi lulamisaka ha yona mhaka yoleyo yi nga endla leswaku n’wana wa wena a ya emahlweni a tirhela Xikwembu kumbe a tshika ku xi tirhela. U nga n’wi holovisi emhakeni yoleyo, hambiloko a ha ri ntsongo kumbe se u kurilenyana. Pakani ya wena ku fanele ku va ku n’wi seketela hi rirhandzu ni ku n’wi pfuna leswaku a nga tshiki ku tirhela Yehovha.

17, 18. Vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona loko va titwa va nga ha swi tsakeli ku tirhela Yehovha?

¹⁷ I ntiyiso leswaku muntshwa loyi a khuvuriweke u endle xihlambanyo xo tinyiketela eka Yehovha. Loko a tinyiketela, u tshembise leswaku u ta rhandza Yehovha ni leswaku u ta rhangisa ku endla ku rhandza kakwe. (Hlaya Marka 12:30.) Yehovha u xi teka xi ri xa nkoka swinene xihlambanyo xexo naswona un’wana ni un’wana loyi a xi endlaka u fanele a xi hetisisa. (Ekl. 5:4, 5) Tsundzuxa n’wana wa wena hi timhaka teto hi rirhandzu ni hi nkarhi lowu faneleke. Kambe loko u nga si endla tano tirhisa switirhisiwa leswi nhlengeletano ya Yehovha yi swi lunghiseleleke vatswari leswaku va pfuna vana va vona ha swona. Ku endla tano swi ta pfuna n’wana wa wena ku vona nkoka wo tinyiketela eka Yehovha ni ku vona mikateko leyi tisiwaka hi ku va Mukreste la khuvuriweke.

¹⁸ Hi xikombiso, mutswari a nga kuma mpfuno eka xiengetelo lexi nga ni nhlokomhaka leyi nge “Swivutiso Leswi Vatswari Va Swi Vutisaka” endzhaku ka buku leyi nge, Swivutiso Leswi Vantshwa Va Swi Vutisaka—Tinhlamulo Leti Tirhaka Vholumo 1. Yi ri: “U nga tsutsumeli ku gimeta hi leswaku n’wana wa wena u fularhele ripfumelo ra wena. Mikarhi yo tala ku va ku ri ni xivangelo lexi tumbeleke.” Ku nga ha va ntshikilelo wa tintangha. Swivangelo swin’wana ku nga ha va xivundza kumbe ku va n’wana wa wena a titwa onge vantshwa van’wana va Vakreste i va nkoka swinene evandlheni ku n’wi tlula. Xiengetelo xi ya emahlweni xi boxa mhaka ya nkoka loko xi ku: ‘swilo swo fana ni leswi a swi vuli swona leswaku n’wana wa wena u vona ku ri na lexi hoxeke hi tidyondzo ta ripfumelo ra wena. Kambe swi vangiwa hi swiyimo leswi tlhontlhaka ripfumelo ra yena.’ Xiengetelo lexi xi nyika swivangelo swo hlayanyana swa ndlela leyi vatswari lava nga Vakreste va nga va pfunaka ha yona vantshwa leswaku va tiyisa ripfumelo ra vona.

19. Vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va ‘tlhariha va ta pona’?

¹⁹ Tanihi mutswari u ni vutihlamuleri lebyikulu ni lunghelo ro kurisa vana va wena hi “ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo [ya] Yehovha.” (Efe. 6:4) Hilaha hi swi voneke hakona, sweswo swi katsa ku va dyondzisa leswi Bibele yi swi vulaka ni ku tlhela u va pfuna leswaku va kholwa leswi Bibele yi swi dyondzisaka. Swi lava va va ni ripfumelo leri tiyeke leri nga ta va susumetela leswaku va tinyiketela eka Yehovha ni ku n’wi tirhela hi mbilu hinkwayo. Onge Rito ra Xikwembu, moya wa xona ni matshalatshala ya wena tanihi mutswari swi nga pfuna n’wana wa wena leswaku a ‘tlhariha leswaku a ta pona.’