1. Hikwalaho ka yini ku vuriwa leswaku hi hanya enkarhini lowu nga faniki ni wa khale?

HI HANYA enkarhini lowu hlawulekeke swinene ematin’wini ya vanhu. Hilaha Bibele yi vuleke hakona, Yehovha u hlengeleta ‘ntshungu lowukulu . . . lowu humaka eka matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato.’ Lava hlengeletiweke va vumba “tiko ra matimba” ra vanhu lava tsakeke lava tlulaka nhungu wa timiliyoni, lava ‘endlelaka Xikwembu ntirho wo kwetsima nhlikanhi ni vusiku.’ (Nhlav. 7:9, 15; Esa. 60:22) A ku se tshama ku va ni vanhu vo tarisa xileswi, lava rhandzaka Xikwembu ni vanhu van’wana.

2. I rirhandzu ra muxaka muni leri kombisiwaka hi vanhu lava nga rhandziki Xikwembu? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

² Hambiswiritano, Matsalwa lama huhuteriweke ma tlhela ma vula leswaku emikarhini ya hina vanhu lava nga rhandziki Xikwembu va ta kombisa rirhandzu ra vutianakanyi. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Emasikwini yo hetelela . . . , vanhu va ta va lava tirhandzaka, varhandzi va mali, . . . lava rhandzaka mintsako ku ri ni ku rhandza Xikwembu.” (2 Tim. 3:1-4) Rirhandzu ro tano ri hambanile ni rirhandzu leri kombisiwaka hi Vakreste. Vanhu lava nga ni rirhandzu ra vutianakanyi  a va wu kumi ntsako lowu va wu lavaka. Entiyisweni rirhandzu ro tano ri endla leswaku ku va ni vanhu vo tala lava nga ni vutianakanyi laha misaveni lava swi ‘nonon’hwaka ku tirhisana na vona.’

3. Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi naswona hikwalaho ka yini?

³ Pawulo u swi lemukile leswaku ku tala ka vanhu lava nga ni rirhandzu ra vutianakanyi a swi ta va ni khombo eka Vakreste. Hikwalaho u nyikele xilemukiso xa leswaku vanhu vo tano hi va “fularhela.” (2 Tim. 3:5) Hambiswiritano, a hi nge swi koti ku papalata ku tihlanganisa ni vanhu vo tano hilaha ku heleleke. Kutani, hi nga swi kotisa ku yini ku fularhela mahanyelo ya misava leyi naswona hi tikarhatela ku tsakisa Yehovha, Xikwembu xa rirhandzu? A hi kambisiseni ku hambana loku nga kona eka rirhandzu leri kombisiwaka hi vanhu lava rhandzaka Xikwembu ni leri hlamuseriweke eka 2 Timotiya 3:2-4. Ku endla tano swi ta endla leswaku hi tikambisisa ni ku antswisa ndlela leyi hi faneleke hi kombisa rirhandzu ha yona, ku nga leswi nga ta hi tisela ntsako ni ku eneriseka.

4. Hikwalaho ka yini swi nga hoxanga ku tirhandza hi ndlela leyi faneleke?

⁴ Muapostola u huhuteriwe ku tsala a ku: “Vanhu va ta va lava tirhandzaka.” Xana swi hoxile loko hi tirhandza? A swi hoxanga, naswona swa fanela leswaku hi tirhandza hikuva i ndlela leyi Yehovha a hi vumbeke ha yona. Yesu u te: “U fanele u rhandza warikwenu kukota loko u tirhandza.” (Mar. 12:31) Loko hi nga tirhandzi a hi nge swi koti ku rhandza warikwerhu. Hi tlhela hi hlaya leswi eMatsalweni: “Vavanuna va fanele ku rhandza vasati va vona ku fana ni mimiri ya vona. Loyi a rhandzaka nsati wakwe wa tirhandza, hikuva a nga kona munhu loyi a tshameke a venga nyama yakwe; kambe wa yi wundla ni ku yi khathalela.” (Efe. 5:28, 29) Hikwalaho a swi bihanga ku tirhandza hi ndlela leyi faneleke.

5. U nga va vona njhani vanhu lava tirhandzaka ngopfu?

⁵ Ku tirhandza loku 2 Timotiya 3:2 yi vulavulaka ha kona a hi loku tolovelekeke kambe i ku tirhandza hi ndlela leyi hundzeletiweke, ku nga rirhandzu ra vutianakanyi. Vanhu lava tirhandzaka hi ndlela yoleyo va tiehleketelela ku tlula mpimo lowu a va fanele va tiehleketelela ha wona. (Hlaya Varhoma 12:3.) Nchumu wa nkoka evuton’wini bya vona i ku va va tikhathalela. A va khathali ngopfu hi vanhu van’wana. Loko swilo swi nga fambi kahle va lumbeta vanhu van’wana ematshan’wini yo amukela vutihlamuleri. Vanhu vo tano va tirhandza ngopfu naswona a va khathali hi van’wana. Loko swilo swi nga va fambeli kahle va sola vanhu van’wana ku ri ni ku amukela swihoxo swa vona. Hikwalaho vanhu vo tano lava tianakanyelaka ngopfu a va na ntsako.

6. Hi byihi vuyelo lebyi kumiwaka hi vanhu lava rhandzaka Xikwembu?

⁶ Swidyondzi swin’wana swa Bibele swi vula leswaku Pawulo u sungule a boxa mfanelo ya ku tirhandza eka nxaxamelo wa timfanelo to biha leti vanhu va le mikarhini ya makumu a va ta va na tona, hikuva timfanelo letin’wana to biha leti a ti boxeke endzhaku ti huma eka mfanelo yoleyo. Ku hambana ni sweswo vanhu lava rhandzaka Xikwembu va kombisa timfanelo letinene. EBibeleni ku rhandza Xikwembu swi fambisana ni ntsako, ku rhula, ku va ni mbilu yo leha, musa, vunene, ripfumelo, ku olova ni ku tikhoma. (Gal. 5:22, 23) Mupisalema u tsale a ku: “Va tsaka vanhu lava Xikwembu xa vona ku nga Yehovha!” (Ps. 144:15) Vanhu va Xikwembu va ni ntsako hikuva Yehovha i Xikwembu lexi tsakeke. Ku engetela kwalaho, ku hambana ni vanhu lava tirhandzaka lava tsakelaka ku amukela ntsena, malandza ya Yehovha ya kuma ntsako hileswi ma tikarhatelaka ku pfuna van’wana.—Mint. 20:35.

7. Hi swihi swivutiso leswi nga ta hi pfuna ku kambisisa ndlela leyi hi rhandzaka Xikwembu ha yona?

⁷ Hi nga swi vonisa ku yini leswaku se hi tirhandza ku tlula Xikwembu? Anakanya hi xitsundzuxo lexi kumekaka eka Vafilipiya 2:3, 4,  lexi nge: “Mi nga endli nchumu hi ku kanetana kumbe hi ku tikurisa, kambe hi mianakanyo yo titsongahata mi teka van’wana va ri lava tlakukeke eka n’wina, mi nga veki tihlo etimhakeni ta n’wina ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.” Hi nga ha tivutisa: ‘Xana ndzi hanya hi ku landza xitsundzuxo lexi evuton’wini bya mina? Xana ndzi tikarhatela ku endla ku rhandza ka Xikwembu? Xana ndzi tikarhatela ku pfuna van’wana, evandlheni ni le nsin’wini?’ A hi mikarhi hinkwayo swi olovaka ku endla tano. Swi lava ku tikarhata ni ku tinyiketela. Kambe, xana xi kona lexi nga hi tsakisaka ku tlula ku tiva leswaku hi tsakisa Muvumbi wa vuako hinkwabyo?

8. Xana ku rhandza Xikwembu ku susumetele van’wana ku endla yini?

⁸ Ku rhandza Xikwembu ku susumetele vanhu van’wana ku tshika mitirho leyi holelaka swinene, leswaku va ta kota ku kuma nkarhi lowu eneleke wo tirhela Yehovha. Ericka loyi a tshamaka eUnited States u dyondzele vudokodela. Kambe ematshan’wini yo tikarhatela ku lava ntirho wa xiyimo xa le henhla eka swa vutshunguri, u nghenele ntirho wa vuphayona naswona yena ni nuna wakwe va phayone ematikweni yo hambanahambana. Loko a anakanya hi leswi a swi endleke u ri: “Mintokoto leyi hi veke na yona loko hi pfuna vanhu lava vulavulaka ririmi rimbe ku katsa ni vanghana lava hi veke na vona swi hi vuyerisile swinene. Ndza ha ri dokodela kambe ndzi rhangisa ntirho wo chumayela ni ku khathalela swilaveko swa vamakwerhu evandlheni naswona sweswo swi ndzi endla ndzi tsaka ndzi tlhela ndzi eneriseka.”

9. Hikwalaho ka yini ku rhandza mali swi nga wu tisi ntsako?

⁹ Pawulo u tsale leswaku vanhu va ta va “varhandzi va mali.” Emalembeni lama hundzeke, Phayona rin’wana ra le Ireland ri vulavule ni wanuna un’wana hi Xikwembu. Wanuna yoloye u pfule xipachi xakwe, ivi a humesa mali ya maphepha, hiloko a yi tlakusa kutani a ti ba xifuva a ku, “xikwembu xa mina hi lexi!” Hambileswi vo tala va nga swi vuliki hi ku kongoma, misava yi ni vanhu vo tala lava rhandzaka mali ni swilo leswi xaviwaka hi mali. Kambe Bibele ya hi lemukisa: “La rhandzaka silivhere ntsena a nge enerisiwi hi silivhere, hambi ku ri la rhandzaka rifuwo a nge enerisiwi hi vuyelo.” (Ekl. 5:10) Vanhu vo tano va tshamela ku lava mali yo tala, ni ku tikarhatela ku yi hlengeleta, naswona va tivangela “switlhavi swo tala.”—1 Tim. 6:9, 10.

10. I yini leswi Bibele yi swi vulaka hi rifuwo ni vusiwana?

¹⁰ Hinkwerhu ha yi lava mali. Ya hi pfuna eka swin’wana. (Ekl. 7:12) Xana munhu a nga va ni ntsako hakunene loko a ri ni mali yo ringana ku tihlayisa? Swi tano. (Hlaya Eklesiasta 5:12.) Aguri n’wana wa Yake u tsale a ku: “U nga ndzi nyiki vusiwana kumbe rifuwo. Ndzi tshike ndzi dya swakudya leswi ndzi averiweke swona.” Hi swi twisisa kahle leswaku hikwalaho ka yini a nga lavi ku va xisiwana. Loko a ya emahlweni a hlamusela u vule leswaku a nga lavi ku nghena endzingweni wa ku yiva hikuva Xikwembu xa va venga lava yivaka. Kambe hikwalaho ka yini a khongelele leswaku a nga vi xifumi? U tsale a ku: “Leswaku ndzi nga xurhi kutani ndzi ku landzula ndzi ku: ‘Yehovha i mani?’” (Swiv. 30:8, 9) Kumbexana u tiva vanhu vo karhi lava titshegaka hi rifuwo ku nga ri Xikwembu.

11. Hi yihi ndzayo leyi Yesu a yi nyikeleke mayelana ni mali?

¹¹ Lava rhandzaka mali a va nge swi koti ku tsakisa Xikwembu. Yesu u te: “Ku hava loyi a nga vaka hlonga ra tihosi timbirhi; hikuva u ta venga yin’wana a rhandza leyin’wana, kumbe u ta namarhela yin’wana a yi langutela ehansi leyin’wana. A mi nge vi hlonga ra Xikwembu ni ra Rifuwo.” Loko a nga si vula sweswo, u rhange hi ku vula a ku: “Tshikani ku tihlayisela xuma emisaveni, laha nsumba ni nkurhe swi dyaka kona, ni laha makhamba ma tshovaka kona ma yiva. Ku ri  na sweswo, tihlayiseleni xuma etilweni, laha nsumba ni nkurhe swi nga dyiki kona, ni laha makhamba ma nga tshoviki kona ma yiva.”—Mat. 6:19, 20, 24.

12. Ku hanya vutomi byo olova swi nga ku pfuna njhani leswaku u kota ku tirhela Xikwembu? Vula xikombiso.

¹² Vanhu vo tala va kume leswaku ku hanya vutomi byo olova swi va tisela ntsako swi tlhela swi va nyika nkarhi wo tala wo tirhela Yehovha. Jack loyi a tshamaka eUnited States u xavise yindlu yakwe leyikulu swin’we ni bindzu rakwe, hikuva a swi tiva leswaku ku endla tano swi ta endla leswaku a kota ku phayona swin’we ni nsati wakwe. U te: “A swi nga hi oloveli ku xavisa nhundzu ni kaya ra hina ro saseka. Kambe loko ndza ha tirha a ndzi vuya ndzi karhatekile hikwalaho ka swiphiqo swa le ntirhweni. Nsati wa mina loyi a nga phayona ra nkarhi hinkwawo, a tshama a tsakile. A tshamela ku vula a ku: ‘Ndzi ni muthori lonene ku tlula hinkwavo!’ Kambe leswi sweswi na mina ndzi nga phayona, hi tirhela Muthori un’we ku nga Yehovha.”

13. Hi nga tikambisisa njhani ku vona ndlela leyi hi titwaka ha yona hi mali?

¹³ Leswaku hi kambisisa ndlela leyi hi titwaka ha yona hi mali, a hi xiyeni ndlela leyi hi nga swi hlamulaka ha yona swivutiso leswi hi ku tshembeka: ‘Xana ndza swi tshemba naswona ndzi hanya hi ku landza leswi Bibele yi swi vulaka hi mali? Xana ndzi rhangisa mali evuton’wini bya mina? Xana ndzi rhandza rifuwo ku tlula vuxaka bya mina na Yehovha ni vanhu kulobye? Xana hakunene ndza tshemba leswaku Yehovha u ta swi khathalela swilaveko swa mina?’ Hi nga tiyiseka leswaku a nge pfuki a va khomise tingana lava n’wi tshembaka.—Mat. 6:33.

14. Hi rihi langutelo lerinene hi mintsako?

¹⁴ Hilaha swi vuriweke ha kona, vanhu vo tala namuntlha va va “lava rhandzaka mintsako.” Tanihi leswi swi nga hoxangiki ku tirhandza hi ndlela leyi faneleke ni ku va ni langutelo leri faneleke hi mali, hilaha ku fanaka, a swi hoxanga ku va ni langutelo lerinene hi mintsako. Yehovha a nga lavi ku hi vona hi tilan’wile kumbe hi titsona ku tlanga mintlango leyinene leyi hi tsakisaka. Bibele yi khutaza vanhu vo tshembeka yi ku: “Famba u ya dya swakudya swa wena hi ku tsaka, u nwa vhinyo ya wena hi mbilu leyinene.”—Ekl. 9:7.

15. Timotiya wa vumbirhi 3:4 yi vulavula hi mintsako ya njhani?

 ¹⁵ Timotiya wa vumbirhi 3:4 yi vulavula hi vanhu lava hlongorisaka mintsako kambe va nga ri na mhaka ni Xikwembu. Xiya leswaku ndzimana leyi a yi vuli swona leswaku vanhu a va ta rhandza mintsako ku tlula ku rhandza Xikwembu, onge hi loko va ta va ni rirhandzu ro karhi eka xona. Kambe yi ri, “ku ri ni ku rhandza Xikwembu.” Xidyondzeki xin’wana xi ri: “Ndzimana leyi a yi vuli swona leswaku va rhandza ni Xikwembu. Kambe, yi vula leswaku a va xi rhandzi Xikwembu nikatsongo. Lexi i xilemukiso xa nkoka eka lava va rhandzaka mintsako ku tlula mpimo. Xiga lexi nge, “lava rhandzaka mintsako” xi vula vanhu lava ‘yingayingisiwaka hi . . . ntsako wa vutomi lebyi.’—Luka 8:14.

16, 17. Xana Yesu u hi vekele xikombiso xihi emhakeni ya ku titsakisa?

¹⁶ Yesu u kombise ku ringanisela loko swi ta emhakeni ya ku titsakisa. U tshame a va kona eka “nkhuvo wa vukati” ni le ka “nkhuvo lowukulu wa ku n’wi amukela.” (Yoh. 2:1-10; Luka 5:29) Loko va kayivela vhinyo enkhubyeni wa vukati, Yesu u endle singita, u hundzule mati ya va vhinyo. Siku rin’wana, u bakanye langutelo ra vanhu lava a va tivona va lulame ngopfu, lava a va n’wi xopaxopa hileswi a dya ni ku nwa.—Luka 7:33-36.

¹⁷ Hambiswiritano, Yesu a nga rhangisi mintsako. A rhangisa ku endla ku rhandza ka Yehovha naswona a tinyiketele ku pfuna van’wana. Leswaku vo tala va ta kuma vutomi, Yesu u pfumele ku xanisiwa ivi a dlayiwa emhandzini. Loko a vulavula ni vanhu lava a va ta n’wi landzela, Yesu u te: “Ma tsaka n’wina loko vanhu va mi rhukana ni ku mi xanisa ni ku mi hembela hi swilo hinkwaswo swo homboloka hikwalaho ka mina. Tsakani mi khana, hikuva hakelo ya n’wina i yikulu ematilweni; hikuva ni vaprofeta lava mi rhangeleke va xanisiwe tano.”—Mat. 5:11, 12.

18. Hi swihi swivutiso leswi nga hi pfunaka ku tikambela ku vona ndlela leyi hi yi rhandzaka ha yona mintsako?

¹⁸ Hi nga tikambela njhani ku vona ndlela leyi hi yi rhandzaka ha yona mintsako? Hi ta va hi endla kahle loko hi tivutisa swivutiso leswi landzelaka: ‘Xana ndzi rhangisa vuhungasi ku tlula minhlangano ni ntirho wa nsimu? Xana ndzi tiyimisele ku titsona swo karhi leswaku ndzi tirhela Xikwembu? Loko ndzi hlawula vuhungasi byo karhi, xana ndzi ni mhaka ni leswaku Yehovha u byi languta njhani?’ Loko hakunene hi rhandza Yehovha, hi ta papalata ku endla swilo leswi hi swi tivaka leswaku a swi n’wi tsakisi hambi ku ri leswi hi nga tiyisekiki ha swona.—Hlaya Matewu 22:37, 38.

19. I vanhu va njhani lava nga ta ka va nga pfuki va kume ntsako wa xiviri?

¹⁹ Vanhu va ni malembe ya kwalomu ka 6 000 va ri karhi va xaniseka, kambe sweswi misava ya Sathana yi le kusuhi ni ku herisiwa. Misava yi tele hi vanhu lava tirhandzaka ngopfu, varhandzi va mali ni lava rhandzaka mintsako. Lava rhangisaka ku navela ka vona vini. Vanhu vo tano a va nge pfuki va kume ntsako wa xiviri. Ku hambana ni sweswo, mupisalema u tsale a ku: “Wa tsaka loyi Xikwembu xa Yakobe xi nga mupfuni wa yena, Loyi ntshembo wakwe wu nga eka Yehovha Xikwembu xakwe.”—Ps. 146:5.

20. Xana ku rhandza Xikwembu ku ku tisela ntsako hi ndlela yihi?

²⁰ Vanhu va Yehovha va kombisana rirhandzu ra Xikwembu naswona nhlayo ya vona ya engeteleka lembe ni lembe. Lebyi i vumbhoni bya leswaku Mfumo wa Xikwembu wa fuma ni leswaku ku nga ri khale wu ta tisela vanhu mikateko ya ntsandzavahlayi. Ntsako wa xiviri wu kumiwa hi lava endlaka ku rhandza ka Xikwembu, lava tivaka leswaku va tsakisa Mufumi la tlakukeke. Kutani lava rhandzaka Yehovha va ta tiphina hilaha ku nga heriki! Exihlokweni lexi landzelaka hi ta kambisisa timfanelo tin’wana ta vanhu lava tirhandzaka kutani hi vona ndlela leyi ti hambaneke ha yona ni timfanelo leti malandza ya Yehovha ma tikombisaka.