1. I swiphiqo swihi leswi hi langutanaka na swona, kambe hi xihi xivangelo lexi endlaka Yehovha a tsaka hi malandza yakwe yo tshembeka? (Vona swifaniso leswi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

HILAHA u swi tivaka hakona, a swi koteki ku hanya emisaveni leyi, u nga ri na swiphiqo. Vo tala va n’wina vamakwerhu lava rhandzekaka, mi karhatiwa hi mavabyi lama nga tshungulekiki. Van’wana va n’wina hambileswi se mi kuleke kambe mi boheka ku khathalela maxaka ya n’wina lama dyuhaleke. Hambiswiritano, van’wana swa va tikela ku wundla mindyangu ya vona. Nakambe ha swi tiva leswaku vo tala va n’wina, mi langutana ni swiphiqo swo tala hi nkarhi wun’we. Swi lava nkarhi, mali ni matimba leswaku hi kota ku langutana ni swiphiqo leswi. Nilokoswiritano, u ni ntshembo wa leswaku Xikwembu xi ta ku pfuna naswona wa tshemba leswaku u ta va ni vumundzuku lebyinene. A swi kanakanisi leswaku Yehovha wa tsaka hi wena!

2. Hi xihi xikhutazo lexi hi xi kumaka eka Esaya 40:29, kambe hi xihi xihoxo lexikulu lexi hi nga xi endlaka?

² Xana mikarhi yin’wana u twa onge swiphiqo leswi u langutanaka na swona a wu nge swi koti ku swi tiyisela? Loko swiri tano, a wu wexe. Bibele yi boxa leswaku malandza man’wana yo tshembeka ya khale na wona a ma pfa ma tikeriwa hi vutomi. (1 Tih. 19:4; Yobo 7:7) Hambiswiritano, ematshan’wini yo hela matimba, va titshenge hi Yehovha  leswaku a va nyika matimba. Xikwembu xi va seketerile hikuva xi tshembise leswaku, “loyi a karhaleke [xi] n’wi nyika matimba.” (Esa. 40:29) Lexi twisaka ku vava, malandza man’wana ya Xikwembu ma vone swi antswa ‘ku tshika ku tirhela Yehovha swa xinkarhana,’ leswaku ma kota ku langutana ni swiphiqo swa vutomi, onge hiloko mitirho ya hina ya Vukreste ku ri ndzhwalo ku nga ri mikateko eka wona. Va tshike ku dyondza Rito ra Xikwembu, ku va kona eminhlanganweni ni ku ya ensin’wini hilaha Sathana a lavaka hakona.

3. (a) Hi nga swi papalata njhani ku hetiwa matimba hi Sathana? (b) Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi?

³ Diyavulosi u swi tiva kahle leswaku ripfumelo ra hina ra tiya loko hi tshama hi khomekile hi mitirho ya Vukreste, naswona a nga swi lavi leswaku hi va ni vuxaka lebyi tiyeke na Yehovha. Hikwalaho, hambiloko u twa u nga ri na matimba kumbe u tshikilelekile, u nga tshiki ku tirhela Yehovha. Tiyisa vuxaka bya wena na yena hikuva ‘u ta ku tiyisa, a ku nyika ntamu.’ (1 Pet. 5:10; Yak. 4:8) Exihlokweni lexi, hi ta kambisisa swiyimo swimbirhi leswi nga tsanisaka ndlela leyi hi xi tirhelaka ha yona Xikwembu naswona hi ta kambisisa ndlela leyi misinya ya milawu ya Bibele yi nga hi pfunaka ha yona ku langutana ni swiyimo leswi. Kambe a hi sunguleni hi ku vona ndlela leyi Yehovha a hi tiyisaka ha yona hilaha swi kombisiweke ha kona eka Esaya 40:26-31.

4. Hi nga dyondza yini eka Esaya 40:26?

⁴ Hlaya Esaya 40:26. A ku na munhu la nga tshama a kota ku hlaya tinyeleti hinkwato leti nga kona evuakweni. Van’wasayense va tshemba leswaku xirimela xa hina xa Milky Way xi ni tinyeleti ta kwalomu ka 400 wa tibiliyoni. Hambiswiritano, Yehovha u thye yin’wana ni yin’wana ya tona vito. Hi dyondza yini? Leswi Yehovha a khathalaka na hi ntumbuluko, a swi kanakanisi leswaku wa khathala swinene hi wena, hileswi u n’wi tirhelaka, ku nga ri hi leswi u bohekaka kambe hileswi u n’wi rhandzaka! (Ps. 19:1, 3, 14) Tata wa hina wa rirhandzu u tiva hinkwaswo hi wena. “Hambi ku ri misisi ya tinhloko ta n’wina yi hlayiwile hinkwayo.” (Mat. 10:30) Nakambe mupisalema u hi tiyisekise a ku: “Yehovha wa ma lemuka masiku ya lava pfumalaka xihoxo.” (Ps. 37:18) Entiyisweni, wa ma vona maxangu lawa hi langutanaka na wona naswona u ta hi nyika matimba leswaku hi kota ku tiyisela.

5. Hi nga tiyiseka njhani leswaku Yehovha u ta hi nyika matimba yo tiyisela?

⁵ Hlaya Esaya 40:28. Matimba hinkwawo ma huma eka Yehovha. Hi xikombiso, anakanya hi matimba lawa Xikwembu xi endlaka leswaku dyambu ri va na wona. Mutsari wa swa sayense, David Bodanis u te: “Matimba lawa dyambu ri ma humesaka hi sekoni, ma nga ringana ni ku buluka ka tibomo ta [athomo ta tibiliyoni].” Mulavisisi un’wana u vule leswaku, sweswi dyambu “ri humesa . . . gezi ro tala hi sekoni leri nga endlaka leswaku vanhu hinkwavo va kuma gezi ku ringana malembe ya 200 000”! Xana u kona la kanakanaka leswaku muendli wa dyambu a nga hi nyika matimba lawa hi ma lavaka leswaku hi ta kota ku tiyisela swiphiqo swa hina?

6. Joko ra Yesu ra olova hi ndlela yihi naswona ku tiva sweswo swi fanele swi hi khumba njhani?

⁶ Hlaya Esaya 40:29. Ku tirhela Yehovha swi tisa ntsako lowukulu. Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina.” U tlhele a ku: “Mi ta kumela mimoya-xiviri ya n’wina ku phyuphya. Hikuva joko ra mina ra olova ni ndzhwalo wa mina wa vevuka.” (Mat. 11:28-30) Hakunene marito wolawo i ntiyiso! Mikarhi yin’wana hi nga titwa hi karhele loko hi ya eminhlanganweni kumbe ensin’wini. Kambe, xana hi titwa njhani loko hi vuya? Hi titwa hi phyuphyile naswona hi lunghekele ku tiyisela swiphiqo swa vutomi. Hakunene joko ra Yesu ra olova!

7. Hlamusela ntokoto lowu kombisaka ntiyiso wa marito lama nga eka Matewu 11:28-30.

 ⁷ Makwerhu wa xisati loyi hi nga ta n’wi vitana Kayla, a karhatiwa hi vuvabyi bya chronic fatigue syndrome (ku nga vuvabyi lebyi endlaka munhu a tshama a karhele ni ku khudzehela) naswona a ri na ntshikilelo ni ku tshamela ku pandziwa hi nhloko. A swi hlamarisi leswi mikarhi yin’wana a swi n’wi tikela ku ya eminhlanganweni. Hambiswiritano, endzhaku ka loko a endle matshalatshala yo va kona eminhlanganweni u te: “Nkulumo ya le rivaleni a yi vulavula hi ku hela matimba. Leswi nkulumo yoleyo a yi nyikeriwa hi ndlela ya musa ni ya ntwelavusiwana, ndzi kale ndzi humesa mihloti. Sweswo swi ndzi tsundzuxe leswaku a ndzi fanelanga ndzi xwa eminhlanganweni.” Kayla a tsakile hi leswi a endleke matshalatshala yo va kona eminhlanganweni.

8, 9. Xana muapostola Pawulo a vula yini loko a ku: “Loko ndzi tsanile, hi kona ndzi vaka ni matimba”?

⁸ Hlaya Esaya 40:30. Hambiloko hi ri ni vuswikoti byo karhi, ku ni swilo leswi hi nga kotiki ku swi endla hi matimba ya hina. Yoleyo i dyondzo leyi hinkwerhu hi faneleke hi yi tsundzuka. Muapostola Pawulo a ri ni vuswikoti kambe ku ni swilo leswi a nga swi koti ku swi endla. Endzhaku ka loko a tiphofurile eka Xikwembu, xi n’wi byele leswi: “Matimba ya mina ma endliwa lama hetisekeke eku tsaneni.” Pawulo u swi twisisile sweswo. Kutani u gimete hi ku vula a ku: “Loko ndzi tsanile, hi kona ndzi vaka ni matimba.” (2 Kor. 12:7-10) A a vula yini hi marito wolawo?

⁹ Pawulo u xiye leswaku ku ni swilo leswi a nga ta swi kota ku swi endla handle ko pfuniwa hi Xikwembu. Moya lowo kwetsima wa Xikwembu a wu ta n’wi pfuna laha a kayivelaka kona. Ku engetela kwalaho, moya wa Xikwembu a wu ta pfuna Pawulo leswaku a endla mitirho leyi a nga ta kota ku yi endla hi matimba yakwe. Swi tano ni le ka hina namuntlha. Loko Yehovha a hi nyika matimba hi ta tiya.

10. Xana Yehovha u n’wi pfune njhani Davhida leswaku a langutana ni swiphiqo swakwe?

¹⁰ Mikarhi yo tala mupisalema Davhida a a pfuniwa hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu. U yimbelele a ku: “Hikuva ha wena ndzi nga hlongorisa vuthu ra vaphangi; Naswona hi Xikwembu xanga ndzi nga khandziya rirhangu.” (Ps. 18:29) Ku ni swiphiqo swin’wana leswi fanaka ni marhangu, leswi hi nga ta ka hi nga swi koti ku swi “khandziya” hi matimba ya hina kambe hi ta lava ku pfuniwa hi Yehovha.

11. Hlamusela ndlela leyi moya lowo kwetsima wu hi pfunaka ha yona loko hi ri ni swiphiqo.

¹¹ Hlaya Esaya 40:31. Gama a ri nga ta swi kota ku hahela ehenhla ni ku tlhela ri haha mpfhuka wo leha swinene hi matimba ya rona ntsena. Moya wo kufumela lowu nga ehenhla hi wona lowu ri nyikaka matimba ni ku tlhela wu ri pfuna leswaku ri nga tirhisi matimba yo tala. Hikwalaho, loko u langutane ni swiyimo swo tika, tsundzuka lexi pfunaka gama. Kombela Yehovha leswaku a ku nyika matimba hi ku tirhisa “mupfuni, la nga moya lowo kwetsima.” (Yoh. 14:26) Lexi tsakisaka, hi nga kuma moya wolowo nkarhi wun’wana ni wun’wana loko hi wu lava. Nakambe hi nga ha titwa hi lava ku pfuniwa hi Xikwembu loko hi holove ni makwerhu evandlheni. Kambe hikwalaho ka yini timholovo ti va kona?

12, 13. (a) Ha yini mikarhi yin’wana Vakreste va va ni timholovo? (b) I yini leswi hi swi dyondzaka hi Yehovha eka rungula ra Yosefa?

¹² Timholovo ti va kona hileswi hinkwerhu hi endlaka swihoxo. Mikarhi yin’wana hi ta khunguvanyisiwa hi marito kumbe swiendlo swa vamakwerhu kumbe na hina hi va khunguvanyisa hi ndlela leyi fanaka. Sweswo swi nga hundzuka ndzingo lowukulu. Ni le ka mhaka leyi, Yehovha u lava hi tshembeka eka yena hi ku dyondza ku tirhisana ni vamakwerhu lava na vona a va rhandzaka hambileswi va nga ha endlaka swihoxo.

¹³ Rungula ra Yosefa ri hi kombisa leswaku  Yehovha a nga ma siveli malandza yakwe leswaku ma nga ringiwi. Loko a ha ri muntshwa, Yosefa u xavisiwe hi vamakwavo lava a va ri ni mavondzo naswona u hetelele a ri hlonga aEgipta. (Gen. 37:28) A swi kanakanisi leswaku Yehovha u swi vonile leswi a swi endleka eka munghana wakwe Yosefa naswona u twe ku vava loko a vona ndlela leyi a khomiwa ha yona. Nilokoswiritano, a nga tekanga goza. Nakambe Yehovha a nga tekanga goza loko Yosefa a hehliwe hi ku pfinya nsati wa Potifaro a tlhela a pfaleriwa ekhotsweni. Kambe, xana Yehovha a a tshike Yosefa? Ku hambana ni sweswo: ‘Yehovha u katekise hinkwaswo leswi Yosefa a a swi endla.’—Gen. 39:21-23.

14. Hi ta vuyeriwa njhani loko hi “tshika” ku hlundzuka?

¹⁴ Hi lexi xikombiso xin’wana. A hi vanhu vo tala lava tshameke va khomiwa ku biha ku fana na Davhida. Hambiswiritano, Davhida a nga vanga na xikhomela. Ematshan’weni ya sweswo u tsale a ku: “Tshika ku hlundzuka, siya vukarhi; u nga kariheli ku endla swo biha.” (Ps. 37:8) Xivangelo xa nkoka xo “tshika” ku hlundzuka hileswi hi lavaka ku tekelela Yehovha, loyi ‘a nga hi khomangiki hi ku ya hi swidyoho swa hina.’ (Ps. 103:10) Nakambe hi ta va ni rihanyo lerinene loko hi “tshika” ku hlundzuka. Ku hlundzuka ku nga hi vangela mavabyi yo tala yo tanihi high blood ni vuvabyi byo heleriwa hi moya. Swi nga tlhela swi hi vangela mavabyi ya xivindzi, ya rivengwana ni swiphiqo leswi fambisanaka ni ku gayela swakudya. Loko hi hlundzukile hakanyingi a hi swi koti ku tirhisa miehleketo ya hina kahle. Nakambe ku hlundzuka ngopfu swi nga hi vangela ntshikilelo lowukulu. Kambe Bibele yi ri: “Mbilu yo rhula i vutomi bya xivumbiwa xa nyama lexi hanyaka.” (Swiv. 14:30) Loko hi khunguvanyisiwe hi makwerhu, hi nga endla yini leswaku hi kondletela ku rhula? Hi nga tirhisa switsundzuxo leswi kumekaka eBibeleni.

15, 16. I yini leswi hi nga swi endlaka leswaku hi kondletela ku rhula ni munhu loyi a hi khunguvanyiseke?

¹⁵ Hlaya Vaefesa 4:26. A swi hi hlamarisi loko vanhu lava nga gandzeriki Yehovha va hi khoma hi tihanyi. Kambe loko un’wana evandlheni kumbe un’wana endyangwini, a vula kumbe a endla xo karhi lexi hi twisaka ku vava ngopfu, hi nga hela matimba. Ku vuriwa yini loko swi hi tikela ku rivala leswi endlekeke? Xana hi ta tshama hi hlundzukile ku ringana malembe yo tala? Kumbe, xana hi ta landzela xitsundzuxo xa Bibele xo lulamisa timhaka hi xihatla? Loko ho hlwela ku lulamisa timhaka ni munhu yoloye, swi ta hi tikela ku kondletela ku rhula na yena.

¹⁶ A hi nge u khunguvanyisiwe hi makwerhu naswona swa ku tikela ku rivala leswi endlekeke. I yini leswi u nga swi endlaka leswaku u kondletela ku rhula? Xo sungula, vulavula na Yehovha hi xikhongelo. N’wi kombele leswaku a ku pfuna u kota ku ya vulavula ni makwerhu hi ndlela leyinene.  Tsundzuka leswaku na yena i munghana wa Yehovha. (Ps. 25:14) Xikwembu xa n’wi rhandza. Yehovha u khoma vanghana vakwe hi musa naswona u lava leswaku na hina hi endla tano. (Swiv. 15:23; Mat. 7:12; Kol. 4:6) Xa vumbirhi, anakanyisisa hi leswi u nga ta swi vula. U nga tibyeli leswaku makwerhu u ku twise ku vava hi vomu, kumbexana a ku ri xihoxo. Pfumela leswaku na wena u nga ha va u hoxe xandla eka xiphiqo xexo. U nga ha sungula hi ku vula marito yo fana ni lawa: “Kumbexana a swi nga fanelanga swi ndzi khunguvanyisile leswi u swi vuleke kambe loko tolo u vulavula na mina ndzi twe . . . ” Loko bulo ra n’wina ri nga xi fikelelanga xikongomelo xa rona, tlhela u lava nkarhi wun’wana wo endla ku rhula. Loko wa ha rindze sweswo katsa makwerhu eswikhongelweni swa wena, u kombela Yehovha leswaku a n’wi katekisa. Kombela Xikwembu leswaku xi ku pfuna u kota ku xiya timfanelo letinene eka makwerhu. Ku nga khathariseki leswi nga ta endleka, tiyiseka leswaku Yehovha u ta ma tlangela matshalatshala ya wena yo kondletela ku rhula ni makwerhu yoloye, loyi na yena a nga munghana wa Xikwembu.

17. Yehovha a nga hi pfuna njhani leswaku hi tlhela hi va ni vuxaka na yena loko hi endle xidyoho naswona ha yini hi fanele hi teka goza hi xihatla?

¹⁷ Van’wana va titwa va nga faneleki ku tirhela Yehovha hikwalaho ka leswi va endleke swidyoho leswikulu. Ku titwa nandzu swi nga hi tekela ntsako. Hosi Davhida loyi a tshameke a endla swidyoho u vule leswi: “Loko ndzi miyela marhambu ya mina ma hlakala hikwalaho ka ku konya ka mina siku hinkwaro. Hikuva voko ra wena a ri ndzi tikela vusiku ni nhlikanhi.” Lexi tsakisaka Davhida u yi tamele hi ndlela ya Yehovha. U tsale a ku: “Eku heteleleni ndzi phofule xidyoho xa mina eka wena,” u tlhele a ku, “naswona wena u ndzi rivalele nandzu wa swidyoho swa mina.” (Ps. 32:3-5) Loko u endle xidyoho lexikulu, tsundzuka leswaku Yehovha u lava ku ku pfuna leswaku u tlhela u va ni vuxaka na yena. Kambe u fanele u lava mpfuno wa vakulu. (Swiv. 24:16; Yak. 5:13-15) Hatla u teka goza, hikuva ntshembo wa wena wa vutomi lebyi nga heriki wu titshege hi vuxaka bya wena na Yehovha. Kambe u nga endla yini loko wa ha titwa nandzu hi swidyoho swa khale leswi u rivaleriweke swona?

18. Xana xikombiso xa Pawulo xi nga va pfuna njhani lava titwaka va nga pfuni nchumu hikwalaho ka swidyoho swa nkarhi lowu hundzeke?

¹⁸ Mikarhi yin’wana muapostola Pawulo a karhatiwa hi swihoxo leswi a swi endleke enkarhini lowu nga hundza. U te: “Hikuva hi mina lontsongo eka vaapostola, naswona a ndzi faneleki ku vuriwa muapostola, hikuva ndzi xanise vandlha ra Xikwembu.” Nilokoswiritano, Pawulo u tlhele a ku: “Kambe ndzi leswi ndzi nga swona hi musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu.” (1 Kor. 15:9, 10) Yehovha u amukele Pawulo a ri tano naswona A lava leswaku na yena a tiamukela. Loko hakunene u hundzukile eka swidyoho swa wena swa le nkarhini lowu hundzeke naswona u swi phofulele vakulu, u nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta ku komba tintswalo. Tiyiseka leswaku Yehovha u ta ku rivalela hilaha a vuleke hakona eRitweni rakwe.—Esa. 55:6, 7.

19. Ndzimana ya lembe ya 2018 yi ri yini naswona ha yini yi faneleka?

¹⁹ A swi kanakanisi leswaku swiphiqo swi ta ya swi nyanya tanihi leswi misava leyi yi nga ekusuhi ni ku herisiwa. Hambiswiritano, hi nga tiyiseka leswaku, “Loyi a karhaleke [Yehovha] u n’wi nyika matimba; kasi loyi a nga riki na wona matimba lamakulu u n’wi engetelela matimba.” A swi kanakanisi leswaku Yehovha u ta ku pfuna leswaku u ya emahlweni u n’wi tirhela. (Esa. 40:29; Ps. 55:22; 68:19) Hi lembe ra 2018, hi ta tsundzuxiwa hi mhaka leyi nkarhi ni nkarhi loko hi nghena eHolweni Ya Mfumo. Hi ta vona marito ya ndzimana ya hina ya lembe lama nge: “Lava tshembaka Yehovha va ta tlhela va kuma matimba.” —Esa. 40:31.