EXIKARHI ka va-1930 papa na mhani ku nga James na Jessie Sinclair va rhurhele eBronx leyi nga eDorobeni ra New York. Munhu loyi va sunguleke ku tolovelana na yena a ku ri Willie Sneddon loyi a huma eScotland, laha na vona a va huma kona. Swi nga si ya kwihi va tikume va ri karhi va vulavula hi mindyangu ya ka vona. Sweswo swi endleke eka malembe ma nga ri mangani ndzi nga si velekiwa.

Mhani wa mina u byele Willie leswaku ku nga si sungula Nyimpi Yo Sungula Ya Misava Papa wakwe swin’we na buti wakwe va nwerile loko va ri karhi va phasa tihlampfi eLwandle ra North endzhaku ka loko xikepe xa vona lexitsongo xi tlumbe ribye ehansi ka mati. Willie u hlamule a ku: “Tata wa wena u le tiheleni!” Willie a a ri Mbhoni ya Yehovha naswona a ku ri ro sungula mhani a twa ntiyiso hi ndlela leyi, leyi n’wi hlamariseke.

Leswi Willie a swi vuleke swi n’wi karhate swinene mhani hikuva a tiva tata wakwe a ri munhu wo lulama. Kambe Willie u tlhele a ku, “Xana a wu ta ku yini loko a ndzo ku byela leswaku Yesu na yena u yile etiheleni?” Mhani u tsundzuke xikhongelo xin’wana xa kereke lexi a xi vula leswaku Yesu u ye etiheleni naswona u pfuxiwe hi siku ra vunharhu. Kutani mhani u sungule ku tivutisa a ku: ‘Loko ku ri leswaku tihele i xivandla xa ndzilo laha vanhu vo homboloka va xanisiwaka kona, ha yini Yesu a ye kona?’ Leswi swi endle leswaku mhani a sungula ku tsakela ntiyiso. U sungule ku ya emihlanganweni eVandlheni ra Bronx naswona u khuvuriwe hi 1940.

Hi nkarhi wolowo vatswari va Vakreste a va nga tshameli ku khutaziwa ku dyondza Bibele ni vana va vona. Loko ndza ha ri n’wana a ndzi sala na papa ekaya loko mhani a ye emihlanganweni ni le nsin’wini hi mahelovhiki. Kambe endzhaku ka malembe ma nga ri mangani mina na papa hi sungule ku ya emihlanganweni swin’we na yena. Mhani a wu hisekela ntirho wo chumayela naswona a fambisa tidyondzo to hlaya ta Bibele eka vanhu lava tsakelaka. Mikarhi yin’wana a dyondza Bibele ni vanhu lava tsakelaka va ri ntlawa tanihi leswi a va tshama ekusuhi na kusuhi. Loko xikolo xi pfarile a ndzi famba na yena ensin’wini. Hi ndlela yoleyo ndzi dyondze swo tala hi Bibele swin’we ni ndlela yo dyondzisa van’wana.

Mi ta ndzi khomela, loko ndza ha ri ntsongo a ndzi nga wu rhandzi ntiyiso. A ndzi nga wu tekeli enhlokweni. Hambiswiritano, loko ndzi ri ni malembe ya 12 ndzi ve muhuweleri wa  mahungu lamanene naswona ku sukela kwalaho a ndzi tshama ndzi ri kona ensin’wini. Loko ndzi ri ni malembe ya 16 ndzi nyiketele vutomi bya mina eka Yehovha kutani ndzi khuvuriwa hi July 24, 1954, ehlengeletanweni ya le Toronto eCanada.

Vamakwerhu van’wana evandlheni ra hina a va ri swirho swa ndyangu wa Bethele. Va ve ni nkucetelo lowukulu eka mina. A ndzi tsakisiwa hi ndlela leyi a va nyikela tinkulumo ni ku hlamusela mitiyiso ya Bibele ha yona. Ndzi tivekele pakani yo ya eBethele hambileswi mathicara ya mina a ma lava leswaku ndzi ya eyunivhesiti. Hikwalaho ndzi yise xikombelo xa mina xo lava ku ya eBethele eka nhlengeletano yoleyo ya le Toronto. Ndzi tlhele ndzi yisa xikombelo xin’wana xo tano hi 1955 ehlengeletanweni eXitediyamu xa Yankee eDorobeni ra New York. Endzhaku ka sweswo, ndzi rhambiwe ku ya sungula ku tirha eBethele ya le Brooklyn hi September 19, 1955 ndzi ri ni malembe ya 17. Hi siku ra mina ra vumbirhi ndzi ri eBethele ndzi sungule ku tirha laha ku hlanganisiwaka maphepha ma va tibuku le 117 Adams Street. Hi ku hatlisa se a ndzi tirha hi michini lowu hlanganisaka 32 ya maphepha leswaku ma lunghekela ku hlanganisiwa hi michini wo endla tibuku.

Endzhaku ka kwalomu ka n’hweti ndzi cinciwile ndzi ya tirha eka Ndzawulo ya Timagazini hikuva a ndzi kota ku thayipa. Hi nkarhi wolowo vamakwerhu va xinuna ni va xisati a va tirhisa switenisele ku thayipa tiadirese ta swikhokhelo leswintshwa swa Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka! Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani ndzi sungule ku tirha eka Ndzawulo ya ku Rhumela mikandziyiso. Klaus Jensen loyi a ri mulanguteri wa ndzawulo u ndzi vutise loko ndzi swi tsakela ku famba ni muchayeri wa lori hi yisa mikandziyiso ehlalukweni leswaku yi ta rhumeriwa ematikweni man’wana. Nakambe a ku ri ni masaka ya timagazini lama a ma fanele ma yisiwa eposweni leswaku ma ta rhumeriwa emavandlheni yo hambanahambana ya le United States. Makwerhu Jensen u vule leswaku  ntirho lowu lavaka matimba a wu ta ndzi pfuna. A ndzi lale ngopfu naswona a ndzi tika tikhilogiramu ta 57. Maendzo wolawo yo ya ehlalukweni ni le posweni ma endle leswaku ndzi tiya. Makwerhu Jensen a swi tiva hakunene leswi a swi ta ndzi pfuna.

Ndzawulo ya Timagazini a yi tlhela yi hlamula swikombelo swa timagazini leswi humaka emavandlheni. Sweswo swi endle leswaku ndzi tiva swo tala hi tindzimi leti timagazini ta hina a ti kandziyisiwa ha tona eBrooklyn kutani ti rhumeriwa ematikweni man’wana. A ndzi nga si tshama ndzi twa hi to tala ta tindzimi toleto kambe a swi ndzi tsakisa ku tiva leswaku magidi ya timagazini ta hina ti rhumeriwa ni le tindhawini ta le kule swinene. Hambileswi hi nkarhi wolowo a ndzi nga swi tivi leswaku ndzi ta va ni lunghelo ro endzela to tala ta tindhawu toleto eka malembe lama a ma ta landzela.

Hi 1961, ndzi averiwe ku tirha eka ndzawulo ya mukhomi wa nkwama leyi a yi languteriwa hi Grant Suiter. Endzhaku ka malembe mambirhi ndzi komberiwe ku ya tirha eka ndzawulo leyi Nathan Knorr, loyi a rhangela entirhweni wa hina lowu endliwaka emisaveni hinkwayo a tirha eka yona. Makwerhu Knorr u vule leswaku makwerhu un’wana loyi a tirha na yena ehofisini a ta ya eXikolweni xa Vutirheli bya Mfumo lexi tekaka n’hweti naswona loko a heta a fanele ku ya tirha eka Ndzawulo ya Ntirho. Hikwalaho a ndzi averiwe ku siva xivandla xakwe naswona ndzi tikume ndzi tirha na Don Adams, ku nga yena loyi a amukeleke xikombelo xa mina xo tirha Bethele enhlengeletanweni hi 1955. Vamakwerhu van’wana vambirhi lava a va tirha endzawulweni yoleyo a ku ri Robert Wallen na Charles Molohan. Hi tirhe swin’we hi ri mune endzawulweni yoleyo ku tlula malembe ya 50. A swi tsakisa hakunene ku tirha swin’we ni vamakwerhu volavo vo tshembeka lava rhandzaka Xikwembu!—Ps. 133:1.

Ku sukela hi 1970, ndzi averiwe ku endzela tihofisi ta marhavi ya Watch Tower Society ku nga maendzo lawa eka wona a ndzi teka  mavhiki ma nga ri mangani lembe ni lembe kumbe endzhaku ka malembe mambirhi. Riendzo rero a ri katsa ku endzela ni ku khutaza ndyangu wa Bethele ni varhumiwa emisaveni hinkwayo swin’we ni ku kambisisa tirhekhodo ta marhavi. A ku ri ntsako swinene ku hlangana ni van’wana lava thwaseke eXikolweni xa Giliyadi eka titlilasi to sungula lava a va ha tirha hi ku tshembeka eswiavelweni swa vona swa le matikweni mambe! A ku ri lunghelo ni ntsako lowukulu ku endzela matiko ya 90 ndzi ri karhi ndzi endla ntirho wolowo wo endzela marhavi.

Vatirhi va le Bethele ya le Brooklyn a va averiwe eka mavandlha ya le Dorobeni ra New York. Leri mina a ndzi averiwe eka rona a ku ri vandlha ra Bronx. Vandlha ro sungula ra vandlha rero ri ye ri kula swinene kutani ri aviwa. Ro sungula ra kona a ri tiveka tanihi Upper Bronx ku nga vandlha leri mina a ndzi averiwe eka rona.

Exikarhi ka va-1960, ndyangu wun’wana wa Timbhoni lowu a wu vulavula Xilatvia lowu kumeke ntiyiso eVandlheni rin’wana ra le Bronx wu rhurhele ensin’wini ya vandlha ra hina ku nga Upper Bronx. Nhwanyana la vuriwaka Livija loyi a ri mativula endyangwini wolowo u nambe a teka vuphayona loko a heta xikolo. Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani, u rhurhele eMassachusetts leswaku a ya tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu xa vahuweleri. Ndzi sungule ku n’wi tsalela ndzi n’wi byela hi ta le vandlheni ra ka vona kutani na yena a ndzi tsalela a ndzi byela hi ndlela leyi a tiphinaka ha yona ensin’wini leyi a tirha eka yona eBoston.

Swi nga si ya kwihi Livija u hlawuriwe ku va phayona ro hlawuleka. Leswi a lava ku endla leswi a nga swi kotaka entirhweni wa Xikwembu u endle xikombelo xo ya tirha eBethele naswona u amukeriwe hi 1971. Leswi swi vonake onge i nhlamulo ya xikhongelo xa mina! Hi tekane hi October 27, 1973, naswona ku ve lunghelo ku va Makwerhu Knorr a nyikela nkulumo ya mucato wa hina. Swivuriso 18:22 yi ri: “Xana u kona la kumeke nsati lonene? Munhu yoloye u kume nchumu lowunene, naswona munhu yoloye u kume vunene lebyi humaka eka Yehovha.” Mina na Livija hi ve ni lunghelo ro tirha swin’we eBethele ku tlula malembe ya 40. Naswona hi ye emahlweni hi hlanganyela eka vandlha ra le ndhawini yoleyo ya Bronx.

A swi tsakisa swinene ku tirha na Makwerhu Knorr. A tirha hi matimba swinene entirhweni wa xikwembu naswona a wu tlangela swinene ntirho lowu endliwaka hi varhumiwa emisaveni hinkwayo. Vo tala a va averiwe ku ya tirha ematikweni lawa a ku nga ri na Timbhoni. Hi 1976 Makwerhu Knorr u sungule ku karhatiwa hi vuvabyi bya khensa. Loko se a nga ha koti ku pfuka emubedweni a ndzi kombela leswaku ndzi ta n’wi hlayela rungula leri lunghiseleriweke ku kandziyisiwa. A a ndzi kombela leswaku ndzi vitana Frederick Franz leswaku na yena a ta yingisela loko ndzi ri karhi ndzi n’wi hlayela. Hi ku famba ka nkarhi ndzi kume leswaku Makwerhu Franz a ri ni xiphiqo xa mahlo naswona Makwerhu Knorr hi yena loyi a tshamela ku n’wi hlayela.

Makwerhu Knorr u fe hi 1977 kambe lava a va n’wi tiva ni ku n’wi rhandza va chavelelekile hi ku tiva leswaku u hete ntirho wakwe wa laha misaveni  a tshembekile. (Nhlav. 2:10) Kutani Makwerhu Franz u sungule ku rhangela entirhweni wa hina.

Hi nkarhi wolowo a ndzi ri matsalana wa Makwerhu Milton Henschel, loyi a tirheke na Makwerhu Knorr ku ringana malembe yo tala. Makwerhu Henschel u ndzi byele leswaku ku sukela sweswi vutihlamuleri bya mina lebyikulu eBethele a ku ta va ku pfuna Makwerhu Franz hi xin’wana ni xin’wana lexi a a xi lava. Nkarhi na karhi a ndzi n’wi hlayela rungula leri a ri lunghiseleriwe ku kandziyisiwa. Makwerhu Franz a ri ni vuswikoti byo hlamarisa byo tsundzuka rungula leri a ri tweke ni byo yingisela handle ko kavanyeteka. Ndzi ve ni lunghelo ro n’wi pfuna hi ndlela yoleyo ku kondza a heta ntirho wakwe wa laha misaveni hi December 1992!

Malembe ya 61 lama ndzi ma heteke eBethele ma hundze hi ku hatlisa. Vatswari va mina va fe va tshembekile eka Yehovha naswona ndza tshemba leswaku ndzi ta va vona nakambe loko va pfuxiwa emisaveni leyintshwa. (Yoh. 5:28, 29) A ku na nchumu emisaveni leyi lexi nga ringanisiwaka na lunghelo lerikulu leri ndzi veke na rona ra ku tirha ni vavanuna ni vavasati vo tshembeka hi tirhela vanhu va Xikwembu emisaveni hinkwayo. Mina na Livija hi nga vula hi nga tipfinyingi leswaku eka malembe hinkwawo lama hi ma heteke entirhweni wa nkarhi hinkwawo ‘ntsako wa Yehovha wu ve khokholo ra hina.’—Neh. 8:10.

Nhlengeletano leyi a yi titsheganga hi munhu naswona ntirho wo chumayela mahungu lamanene a wu nge siveriwi hi nchumu. Ku ve lunghelo ni ntsako lowukulu ku tirha ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati vo tshembeka eka malembe yo tala lama hundzeke. Vo tala va vamakwerhu lava totiweke lava ndzi tirheke na vona a va ha ri kona laha misaveni. Kambe ndzi tiphinile hi ku tirha ntirho wa xikwembu swin’we ni vamakwerhu vo tano vo tshembeka lava rhandzaka Yehovha.