N’hweti ni n’hweti, vaavanyisi va le Korea Dzonga va langutana ni xiyimo lexi fanaka. Loko jaha ri ri ehubyeni kutani ri vula leswaku ripfalo ra rona a ri ri pfumeleli ku endla ntirho wa vusocha, ku nga khathariseki swiyimo swa rona, muavanyisi u languteriwe ku ri gweva ku tshama ekhotsweni tin’hweti ta 18. Eka xiboho xa Muavanyisi Young-sik Kim xa malunghana ni mbhoni yin’wana leyi a aleke ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo ra yona ri nga yi pfumeleriki, u te: “Vaavanyisi a va tshembi leswaku va xupula swigevenga loko va avanyisa munhu loyi a alaka ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo rakwe ri nga n’wi pfumeleriki.” Ku karhateka kakwe ku endle leswaku a kanakana nkongomiso wo va tsarisela ntirho wa vusocha hi nkani vanhu lava alaka ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleriki.

Tiko ra Korea Dzonga ri bakanyele etlhelo mfanelo ya lava alaka ku ya endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleriki naswona ri ala ni ku endla mintirho yin’wana leyi nga fambisaniki ni vusocha. Vaavanyisi va le Korea Dzonga a va swi koti ku honisa xiphiqo lexi, lexi yaka emahlweni naswona va boheka va gweva tanihi swigevenga vanhu lava alaka ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleriki. Nakambe vaavanyisi va swi tiva leswaku Komiti ya Timfanelo ta Vanhu ya Nhlangano wa Matiko yi endle swiboho eka milandzu yo hlayanyana leyi katsaka majaha ya 501, ya leswaku Korea Dzonga ri tlule ntwanano lowu ri wu endleke ni matiko yo hambana-hambana wa leswaku ri xixima timfanelo ta vanhu loko ri tengisa ni ku khotsa lava alaka ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleriki. Hikwalaho, vaavanyisi vo tala va kingindziwa hi mapfalo ya loko va gweva majaha lama nga Vakreste lama alaka ku endla ntirho wa vusocha hileswi mapfalo ya wona ma nga ma pfumeleriki.

Sweswi vaavanyisi va tihuvo ta le swifundzheni swa tsevu va yise milandzu ya lava alaka ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleriki eHubyeni yo Endla Milawu ya le Korea Dzonga, hambileswi Huvo yoleyo yi endleke xiboho hi 2011 xa leswaku ntirho wa vusocha wu le nawini. Nakambe swiboho swa vaavanyisi swi kombisa leswaku va ni swiphiqo.

• Nawu wo khotsa munhu loyi a alaka ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo rakwe ri nga n’wi pfumeleriki

  “Pakani leyikulu yo sirhelela ntshunxeko wo landzela ripfalo leyi endliweke hi Vumbiwa leyi tekiwaka tanihi mfanelo yo sirhelela ripfalo ra munhu, yi endla leswaku vanhu va va va nkoka ni ku va ni xindzhuti. . . . Hambileswi xiboho xa vona xo ala ku endla ntirho wa vusocha xi nga fambisaniki ni mavonelo ya vo tala, swi ta tika swinene ku vula leswaku xiboho xa vona xi lwisana ni nawu wa tiko wa leswaku munhu u faneriwa hi ku xupuriwa loko a wu tlula.”–Muavanyisi Hye-won Lim, Huvo ya Xifundzha xa Suwon, February 21, 2013, 2012Chogi2381

  “Ku endla xiboho xa vuxaka exikarhi ka wena n’wini ni van’wana . . . ni ku anakanyisisa swinene hi ‘nkoka wa vukona bya vanhu’ i endlelo ra nkoka ro sungula mfanelo ya munhu. Ku tlhela ku seketela xiboho xa leswaku a ku fanelanga ku dlayiwa munhu, hambiloko ku lwiwa. Loko [lava endleke] swiboho swo tano va boheka ku endla ntirho wa vusocha kumbe va sindzisiwa ku khoma swibamu naswona minkarhi yin’wana va xupuriwa loko va ala ku endla ntirho wo tano, swi ta vula leswaku ti bakanyeriwa etlhelo timfanelo ta vona ni vumunhu bya vona. Entiyisweni xi lwisana ni xindzhuti lexi munhu a nga na xona.”–Muavanyisi Young-hoon Kang, Huvo ya Xifundzha lexi nga eN’walungwini wa Seoul, January 14, 2013, 2012Chogi1554.

• Ku nga khathariseki leswaku va yi tekela enhlokweni mfanelo yo ala ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleriki swi endla leswaku tiko ri nga ha hlayiseki

  “A ku na vumbhoni byo karhi kumbe rungula leri nga kona ra ku tirhisiwa ka fambiselo ra ku endlela vaaki mintirho yin’wana leyi nga fambisaniki ni vusocha leyi nga ta endla leswaku tiko ri nga sirheleleki kumbe vanhu va byarhisiwa ntirho wa vusocha.”–Muavanyisi Gwan-gu Kim, Huvo ya Xifundzha xa Changwon Masan, August 9, 2012, 2012Chogi8.

  “Ku hava xivangelo lexi twalaka xa leswaku nsirhelelo wa tiko wu ta va ekhombyeni lerova swi nga ha koteki ku sirhelela xindzhuti lexi vanhu hinkwavo va nga na xona, ku katsa ni Timbhoni ta Yehovha, . . . va ala ku khoma swibamu ni ku leteriwa vusocha. Entiyisweni, muhehliwa . . . u ale ku ya evusocheni hambiloko a xupuriwa. Loko a ku ri ni mhaka leyi twalaka, tiko a ri nga ha ta sirheleleka naswona vaaki a va nga ha ta va ni xindzhuti.”–Muavanyisi Seung-yeop Lee, Huvo ya Xifundzha ya Ulsan, August 27, 2013, 2013Godan601.

• Ndlela leyi mhaka leyi yi nga lulamisiwaka ha yona

  “Loko Huvo yo Endla Milawu yi vula leswaku nandzu lowu wu lwisana ni Vumbiwa, rhavi leri kongomisaka ni Nhlengeletano ya Tiko swa swi kota ku byi tekela enhlokweni vuhlayiseki bya tiko ni ntshunxeko wo landzela ripfalo ni milawu leyi simekiweke leyi xiximaka lava alaka ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleriki naswona hi nkarhi lowu fanaka swi endla leswaku tiko ri sirheleleka swinene.–Muavanyisi Young-sik Kim, Huvo ya Xifundzha xa le Dzongeni wa Seoul, July 9, 2013, 2013Chogi641.

  “Vuthu ra nyimpi a ri nge hluriwi kumbe nsirhelelo wa tiko wu khumbeka swinene loko fambiselo ro endla mintirho leyi nga fambisaniki ni vusocha ri hleriwe hi vukheta leswaku ku papalatiwa nxupulo loko munhu a ala ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo rakwe ri nga n’wi pfumeleriki.”–Muavanyisi Seong-bok Lee, Huvo ya Xifundzha xa le Vuxeni xa Seoul, February 20, 2014, 2014Chogi30.

Vaavanyisi lava va kombele Huvo yo Endla Milawu leswaku yi va pfuna eka xiphiqo xa vanhu lava alaka ku endla ntirho wa vusocha hileswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleriki. Sweswi Huvo yi nyike mpfumelelo eka milandzu ya 29, ku katsa ni yimbirhi leyi khumbaka vavanuna va 433.

Huvo yo Endla Milawu yi ta endla xiboho xihi eka milawu leyi? Xana huvo leyi tlakukeke ya le Korea Dzonga yi ta yi tekela enhlokweni mfanelo ya lava alaka ku ya evusocheni hileswi ripfalo ra vona ri nga va pfumeleriki hi ku simeka nawu lowuntshwa? Loko yi endla tano, yi ta va yi xixima nawu lowu yi wu endleke ni matiko yo hambana-hambana, nawu lowu yi nga tivekela wona ni mapfalo ya vanhu vo tala—yi tisa ku ntshunxeka eka majaha ya madzana lama pfaleriweke swi nga fanelanga.