Nghena endzeni

JANUARY 5, 2016
NAMIBIA

Huvo Leyi Tlakukeke Ya Le Namibia Yi Yima Ni Timfanelo Ta Vavabyi Ni Ntshunxeko Wa Vukhongeri

Huvo Leyi Tlakukeke Ya Le Namibia Yi Yima Ni Timfanelo Ta Vavabyi Ni Ntshunxeko Wa Vukhongeri

Huvo leyi Tlakukeke ya Vuavanyisi ya le Namibia yi endle xiboho xo sirhelela timfanelo ta vavabyi to va va tiendlela swiboho emhakeni ya vutshunguri. Huvo yi tlhele yi amukela rungula leri tsariweke ka ha ri emahlweni leri kongomisaka vaongori malunghana ni ndlela leyi muvabyi a lavaka ku tshunguriwa ha yona.

Ku Velekiwa Ka N’wana Ni Vutshunguri Bya Xihatla

Mhaka ya nawu leyi yeke eka Huvo a yi khumba rihanyo ra Efigenia Semente loyi a nga Mbhoni ya Yehovha. Hi nkarhi lowu a a fanele a kuma n’wana wakwe wa vunharhu, Manana Semente u tivise dokodela rakwe leswaku a nga lavi ku pomperiwa ngati hikwalaho ka vukhongeri byakwe. U tlhele a n’wi nyika khadi ra ngati leri a ri tiyisekisa leswaku a nga pomperiwi ngati. Eka khadi rolero, Manana Semente u hlamusele xivangelo xakwe xo ala ku pomperiwa ngati kutani a hlawula nuna wakwe tanihi muvulavuleri wakwe wa swa vutshunguri leswaku a n’wi endlela swiboho loko a titivarile.

Dokodela u n’wi pfunile leswaku a kuma n’wana wakwe wa nhwanyana hi September 8, 2012, kambe Manana Semente a a fanele a endliwa vuhandzuri emahlweni ko va a kuma n’wana. Leswi nuna wakwe a ri muvulavuleri wakwe wa swa vutshunguri u pfumerile. Hambiswiritano ku ve ni swiphiqo hi nkarhi wa vuhandzuri naswona dokodela u vone swi ri swa nkoka leswaku a pomperiwa ngati. Nkulukumba Semente u arile leswaku nsati wakwe a pomperiwa ngati hi ku pfumelelana ni khadi rakwe ra ngati. Dokodela u n’wi endle vuhandzuri handle ko n’wi pompela ngati kambe hemoglobini ya Manana Semente a yi ri ehansi.

Huvo Leyi Tlakukeke Yi Nghenelela

Hi September 13, 2012, loko Manana Semente a ri karhi a hlakarhela eka vuhandzuri byakwe, buti wakwe u endle xikombelo eka Huvo Leyi Tlakukeke ya le Namibia leswaku a vekiwa tanihi muvulavuleri wakwe wa le nawini wa swa vutshunguri ematshan’weni ya nuna wakwe leswaku a ta va mukongomisi eka timhaka takwe ta vutshunguri. Hambileswi Manana Semente kumbe nuna wakwe va nga byeriwangiki hi xikombelo xa buti wakwe, huvo yi endle xiboho xo veka buti wakwe tanihi muvulavuleri wakwe wa le nawini. Endzhakunyana buti wakwe u kongomise vatshunguri leswaku va pompela Manana Semente ngati handle ka mpfumelelo wa yena kambe u hambete a ala ni ku sivela matshalatshala ya vona hikwalaho swi endle leswaku a nga pomperiwi.

Loko Manana Semente a kume leswaku huvo yi veke buti wakwe tanihi muvulavuleri wakwe wa le nawini, u endle xikombelo eka Huvo Leyi Tlakukeke leswaku yi herisa xiboho xa yona. U vule leswaku a hanye kahle loko buti wakwe a endla xikombelo xo va muvulavuleri wakwe wa le nawini naswona ku va buti wakwe a lave leswaku a cheriwa ngati swi lwisane ni mfanelo yakwe ya vukhongeri swin’we ni mfanelo yakwe yo tihlawulela ndlela leyi a lavaka ku tshunguriwa ha yona. Huvo yi xi be hi makatla xikombelo xakwe kutani yi pfumelela buti wakwe leswaku a ya emahlweni a va muvulavuleri wakwe wa le nawini.

Hambileswi dokodela wa Manana Semente a a vule leswaku a ta fa loko a nga pomperiwi ngati, xiyimo xakwe xi antswile endzhaku ko tshunguriwa handle ko pomperiwa ngati naswona hi September 26, 2012 u humile exibedlhele handle ko pomperiwa ngati.

Hambiswiritano Huvo Leyi Tlakukeke a yi veke buti wakwe tanihi muvulavuleri wakwe wa le nawini vutomi hinkwabyo. Hi ku xiya leswaku ku va va veke buti wakwe a swi lwisana ni mfanelo yakwe yo tihlawulela ndlela leyi a lavaka ku tshunguriwa ha yona swin’we ni timfanelo tin’wana ta vanhu, Manana Semente u endle xikombelo eka Huvo leyi Tlakukeke ya Vuavanyisi ya le Namibia.

“Mhaka leyi yi khumba tin’wana ta timfanelo ta vanhu leti talaka ku humelela ehubyeni. Ti fambisana ni ku va munhu a tihlawulela ndlela leyi a lavaka ku tshunguriwa ha yona, ku endla mintirho leyi fambisanaka ni vukhongeri bya yena a ntshunxekile ni ku nga khomiwi hi ndlela ya xihlawuhlawu.”—Huvo leyi Tlakukeke ya le Namibia.

Xiboho Xa Huvo Leyi Tlakukeke

Hi June 24, 2015, Huvo Leyi Tlakukeke ya le Namibia yi seketele mfanelo ya Manana Semente hi ku susa buti wakwe leswaku a nga ha vi muvulavuleri wa yena wa le nawini. Huvo leyi Tlakukeke ya Vuavanyisi yi vule leswaku “a swi nga twali” ku va Manana Semente ni nuna wakwe va nga tivisiwanga ni xiboho xa Huvo Leyi Tlakukeke xo endla buti wa Manana Semente a va muvulavuleri wakwe.

Huvo leyi Tlakukeke ya Vuavanyisi yi vule leswaku Nawu wa le Namibia wu tiyisekisa ntshunxeko ni xindzhuti xa munhu tanihi xisekelo xo va muvabyi a tiendlela xiboho. Huvo yi vule yi ku: “Nawu wa xiboho xa muvabyi wu vula leswaku i mfanelo ya munhu leswaku a va ni vutihlamuleri eka miri wakwe. . . . Madokodela ma fanele ma tivisa vavabyi hi vuyelo ni khombo ro tirhisa matshungulelo yo karhi kambe i xiboho xa muvabyi ku hlawula matshungulelo lawa a ma lavaka.”

“I mfanelo ya munhu leswaku a va ni vutihlamuleri eka miri wakwe.”—Huvo leyi Tlakukeke ya le Namibia.

Eku heteleleni hi ku xiya leswaku Manana Semente u ale hi ku helela ku pomperiwa ngati, Huvo leyi Tlakukeke ya Vuavanyisi yi teke xiboho xa leswaku Huvo leyi Tlakukeke a yi ri tekelanga enhlokweni khadi rakwe ra ngati. Yi tlhele yi ku: “Khadi leri tsariweke ka ha ri emahlweni leri nga erivaleni naswona ri sayiniweke hi nkarhi lowu muvabyi a endleke xiboho ha wona, ri nyikela vumbhoni lebyi nga erivaleni malunghana ni ndlela leyi muvabyi a faneleke a tshunguriwa ha yona.”

Huvo leyi Tlakukeke ya Vuavanyisi yi tlhele yi hlamula xivutiso malunghana ni loko mfanelo ya n’wana yo va a kurisiwa hi vatswari va yena yi lwisana ni mfanelo yo va vatswari va tihlawulela vutshunguri lebyi va byi lavaka. Endzhaku ka ku kambisisa timhaka ta nawu ta le matikweni man’wana, Huvo yi teke xiboho xa leswaku “mfanelo yo va munhu a tihlawulela ndlela leyi a lavaka ku tshunguriwa ha yona ku nga khathariseki leswaku i mutswari kumbe a hi mutswari, i mfanelo leyi nga ta ka yi nga cinciwi.”

Huvo leyi Tlakukeke ya Vuavanyisi ya le Namibia yi tiyisekise mfanelo yo va munhu a tihlawulela vutshunguri naswona yi xiye leswaku khadi leri tsariweke ka ha ri emahlweni leri nga erivaleni i vumbhoni bya vutshunguri lebyi muvabyi a byi lavaka. Hi ku xixima timfanelo to va vanhu va tihlawulela ndlela leyi va lavaka ku tshunguriwa ha yona ni ntshunxeko wa vukhongeri, Huvo leyi Tlakukeke ya Vuavanyisi yi sirhelele timfanelo ta vanhu to va ni xindzhuti ni ntshunxeko eka vanhu hinkwavo va le Namibia.