Hi June 26, 2014, Huvo ya Matiko ya Yuropa ya Timfanelo ta Vanhu (European Court of Human Rights [ECHR]) yi yime ni Timbhoni ta Yehovha eka mfanelo ya tona yo gandzela handle ko kavanyetiwa swi nga ri enawini hi valawuri va le Rhaxiya. Hi ku ya hi xiboho lexi yi xi tekeke, Huvo yi kume leswaku maphorisa ya tiko ra Rhaxiya ma tlule Nawu wa vu-5 (mfanelo yo va ni ntshunxeko swin’we ni nsirhelelo) ni wa vu-9 (ntshunxeko wa mianakanyo, ripfalo ni vukhongeri) lowu vekiweke hi Ntwanano wa Yuropa wa Timfanelo ta Vanhu (Nhlangano) loko ma ta va ma kavanyete nhlangano wa vukhongeri swi nga ri enawini hi vusiku bya April 12, 2006.

Hi vusiku byebyo, Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo a ti hlanganile eka nhlangano wa tona wa vukhongeri wa lembe ni lembe wo tsundzuka rifu ra Yesu Kreste. Mavandlha mambirhi ya le Moscow a ma hirhe holo ya xikolo leswaku ma ta khoma nhlangano lowu wo hlawuleka naswona a ku languteriwe vagandzeri vo tlula 400 leswaku va va kona. Loko nhlangano wu ri karhi wu ya emahlweni, maphorisa ma fike hi timovha ta khume ni swibazana swimbirhi, Maphorisa Lama Leteriweke Hi Ndlela Yo Hlawuleka (OMON) lama a ma hlomile ni lama ambaleke tiyunifomo to hambana-hambana. Hi ku hatlisa ma rhendzele muako kutani ma kavanyeta nhlangano wa vukhongeri handle ka mpfumelelo. Ma lerise lava a va ri kona leswaku va huma kutani ma nghena ma secha holo kutani ma teka minkandziyiso ya vukhongeri naswona ma khome vavanuna va 14 hi nkani ma va yisa exitichini xa maphorisa xa le ndhawini ya kwalaho, laha ma nga va pfalela ekhotsweni. Gqweta leri a ri vitaniwile leswaku ri ta yimela Timbhoni leti a ti khotsiwile, ri fike exitichini xa maphorisa leswaku ri ta ti pfuna. Maphorisa ma ri sechile, ma ri lahlela ehansi, ma veka mukwana enhan’wini ya rona kutani ma ri xungeta leswaku loko ro mangala xivilelo, ndyangu wa rona wu ta va ekhombyeni. Endzhaku ka kwalomu ka tiawara ta mune, Timbhoni leti a ti khotsiwile ti ntshunxiwile kutani ti pfumeleriwe ku ya emakaya ya tona.

Nikolay Krupko swin’we ni Timbhoni tin’wana tinharhu leti a ti khomiwile, ti mangalele valawuri lava kavanyeteke nhlangano wa vukhongeri ni ku khomiwa ka tona swi nga ri enawini. Endzhaku ka loko Huvo ya Xifundzha ya le Lyublino ni Huvo ya le Dorobeni ra le Moscow ti ale xivilelo xa Timbhoni leti, ti hetelele ti yise xivilelo xa tona eka ECHR hi June 2007.

Hi June 26, xiboho lexi ECHR yi xi tekeke eka nandzu wa Krupko ni Tin’wana leti mangaleleke tiko ra Rhaxiya, yi te: “Huvo yi endle hilaha ku fanaka, hambi ku ri eka milandzu leyi valawuri va nga tivisiwangiki hi ta xiendlakalo xo karhi kambe laha vanhu va kona va nga tlulangiki nawu, laha maphorisa ma nga va hangalasa enhlanganweni wa vona wo rhula, a swi nge tekiwi tanihi leswi ‘amukelekaka eka vandla ra xidimokrati.’ . . . Xiboho lexi tekiweke emhakeni leyi nga humelela xa twala eka nandzu lowu xiendlakalo xa kona a xi nga ri na huwa kambe a ku ri nkhuvo wa vukhongeri lowu rhuleke lowu a wu ri eholweni lowu a wu nga kavanyeti kumbe ku va ni khombo etikweni. Ku nghenelela ka maphorisa yo tala lama hlomeke hi xikongomelo xo kavanyeta nkhuvo, hambiloko valawuri va swi teka swi nga ri nawini ku va va nga tivisiwanga ka ha ri ni nkarhi ni ku khoma vavanuna tiawara tinharhu, a swi nga kombisi ku sirhelela tiko.”

Lexi i xiboho xa vumune lexi tekiweke ehenhleni ka tiko ra Rhaxiya hikwalaho ko onha timfanelo ta Timbhoni ta Yehovha. Hi 2007, ECHR yi teke xiboho eka nandzu wa Kuznetsov ni Tin’wana leti mangeleleke tiko ra Rhaxiya, xa leswaku Rhaxiya ri tlule nawu wa Nhlangano loko valawuri va le Chelyabinsk va kavanyete nhlangano wa Timbhoni leti feke tindleve swi nga ri nawini. Hi 2010, ECHR yi teke xiboho ehenhleni ka Rhaxiya malunghana ni Timbhoni ta Yehovha ta le Moscow leti mangaleleke Rhaxiya, eka nandzu lowu Muchuchisi wa le Dorobeni ra Moscow a pfaleke ni ku yirisa vandla ra swa nawu ra Timbhoni ta le Moscow. Hi 2013, eka nandzu wa Avilkina ni Tin’wana leti mangaleleke Rhaxiya, ECHR yi teke xiboho xa leswaku Rhaxiya ri onhe timfanelo ta tona ta xihundla loko Muchuchisi wa Doroba ra St. Petersburg a ta va a lerise leswaku ku paluxiwa rungula ra xihundla ra swa vutshunguri.

Swiboho swa ECHR swi tiyisekisa vumbhoni bya leswaku valawuri va le Rhaxiya lava ringeteke ku sivela vugandzeri bya Timbhoni ta Yehovha, va lwisane ni ntshunxeko lowu tiyisekisiweke hi Vumbiwa bya Federexini ya le Rhaxiya ni Nhlangano.