1, 2. (a) Hi rini laha a xinyikiwo xo kari xi nga ni lisima nguvu ka wena? (b) Hikuyini ku nga wuliwako lezaku a nzhiho xinyikiwo xa lisima nguvu a ku hunza zontlhe lezi wena u nga ha zi amukelako?

HI XIHI a xinyikiwo xa lisima nguvu lexi u tshukileko u xi amukela? A xinyikiwo a hi ku xa lisima hi loku xi durile. Hakunene, a lisima la xinyikiwo a li pimiwi hi mali. Kanilezi a xinyikiwo xi na ni lisima nguvu ka wena loku xi ku nehela litsako, kutani loku xi hi xilaveko wutomini ga wena.

² A ka zinyikiwo zontlhe lezi u nga wa ta zi navela, ku na ni lexi xi nga xa lisima nguvu ka zontlhe. A xinyikiwo lexo hi lexi Nungungulu a xi nyikileko vanhu. Jehova i hi nyikile a zilo zo tala, kanilezi a xinyikiwo xakwe xa hombe nguvu ka hina i nzhiho, ku nga muphahlo lowu wu tirulako wa N’wana wakwe Jesu Kristu. (Mateu 20:28) Kota lezi hi to zi wona ka xipimo lexi, a nzhiho xinyikiwo xa lisima nguvu a ku hunza zontlhe lezi wena u nga ha zi amukelako, hakuva xa zi kota ku ku nehela litsako la hombe nguvu xi tlhela xi eneta a zilaveko za wena za lisima nguvu. A nzhiho hakunene xikombiso xa hombe nguvu xa liranzo la Jehova ka wena.

3. Xini a nzhiho, niku zini lezi hi faneleko ku zi zwisisa kasi ku wona a lisima la xinyikiwo lexi?

³ Hi magezu yo olova, a nzhiho i ndlela ya Jehova ya ku tirula vanhu ka xionho ni kufa. (Va Le Efesusi 1:7) Kasi ku zwisisa a ku a gonzo leyi ya Biblia yi wula yini, hi fanele ku ehleketa hi lezi zi mahekileko le sinwini ga Edeni. Loku hi pima lezi Adamu a zi luzileko a xikhati lexi a onhileko hi kona ntsena hi to zi kota ku wona a ku hikuyini a nzhiho wu nga xinyikiwo xa lisima ka hina.

4. Gi wa wula yini a wutomi go mbhelela ka Adamu?

⁴ A xikhati lexi yena a vangileko Adamu, Jehova i lo mu nyika a nchumu wa lisima nguvu — a wutomi go mbhelela. Wona a ku lezo zi wa wula yini ka Adamu. Yena i mahilwe na a hi ni miri ni mapimo yo mbhelela, cima i wa nga ta babya, ku khosahala, kutani kufa. Kota munhu wo mbhelela, i wa hi ni kuzwanana ko hlawuleka na Jehova. A Biblia gi ngalo Adamu i wa hi ‘n’wana wa Nungungulu.’ (Luka 3:38) Hikwalaho Adamu i wa zwanana khwatsi na Jehova Nungungulu, a ku fana ni lezi a n’wana a zwananisako zona ni dadani wo ranzeka. Jehova i wa wulawula ni n’wana wakwe wa laha misaveni, na a nyika Adamu a mitiro ni ku mu tivisa lezi a nga zi rinzele ka yena. — Genesisi 1:28-30; 2:16, 17.

5. Xana a Biblia gi lava ku wula yini loku giku ngalo Adamu i mahilwe ‘hi mufananiso wa Nungungulu’?

⁵ Adamu i mahilwe ‘hi mufananiso wa Nungungulu.’ (Genesisi 1:27) Lezo zi wa nga wuli lezaku yena i wa tekelele Nungungulu hi nghohe. Kota lezi hi zi gonzileko ka Xipimo 1 xa bhuku legi, Jehova i moya lowu wu nga wonekiko. (Johani 4:24) Hizalezo Jehova a nga na miri wa nyama ni nkhata. A kuva a mahilwe hi mufananiso wa Nungungulu zi wa wula ku ngalo Adamu i lo vangiwa na a hi ni matshamela yo fanana ni ya Nungungulu, lawa ma patsako a liranzo, wutlhari, kululama, ni ntamu. Adamu i wa fana ni Dadani wakwe hi ka yinwani ndlela ya lisima hi lezi a nga hi ni kutihlawulela. Hikwalaho, Adamu i wa nga fanani ni muchini  lowu wu zi kotako ku maha ntsena lezi wu yimiselweko ku zi maha. A wutshanwini ga lezo, yena i wa zi kota ku ti mahela ziboho, ni ku hlawula a za zi nene hi ka zo biha. Loku ku wo khwatsi i wa hlawulile ku ingisa Nungungulu, na a zi kotile ku hanya kala kupinzuka Paradiseni laha misaveni.

6. Laha Adamu a nga kala ku ingisa Nungungulu, zini lezi a nga zi luza, niku xana lezo zi khumbisile kuyini a pswalo wakwe?

⁶ Hi laha ku dlunyatekileko, laha Adamu a nga kala ku ingisa Nungungulu i konelwe kufa, yena i lo riha a tsengo wa hombe nguvu. A kuonha kakwe ku mu mahile a luza a wutomi gakwe go mbhelela ni makatekwa wontlhe ya gona. (Genesisi 3:17-19) Lexi xi bayisako nguvu hi lezaku Adamu i lo luza a wutomi lego ga lisima a tlhela a luzisa ni ga pswalo wakwe wu nga hata. A Mhaka ya Nungungulu yi ngalo: “Khwatsi hi lezi a kuonha ku nga enghena misaveni hi kota ya munhu munwe [Adamu], ni kufa ku tile hi kota ya kuonha; hizalezo a kufa ku lo thapela vanhu vontlhe, hakuva vontlhe va onhile.” (Va Le Roma 5:12) Ina, hina hontlheni hi thapelwe hi xionho xa Adamu. Hikwalaho, a Biblia gi ngalo yena i ti ‘xavisile’ wutsumbu zinwe ni pswalo wakwe wukhumbini ga kuonha ni kufa. (Va Le Roma 7:14) Adamu na Eva va wa nga ha hi na kutsumba hakuva va lo ti hlawulela a ku nga ingisi Nungungulu. Kanilezi ku nga wuliwa yini hi pswalo wabye, a ku patsa na hina?

7, 8. Xana a nzhiho wu patsa nguvunguvu a zilo zihi za zimbiri?

⁷ Jehova i lo ta tirula vanhu hi ku tirisa a nzhiho. Xini nzhiho? A tlhamuselo wa gezu lego wu patsa nguvunguvu a zilo zimbiri. Xo sangula, a nzhiho i tsengo lowu wu rihelwako a ku tlhatlhisa kutani ku tirula a nchumu. Wona wu nga fananiswa ni tsengo lowu wu rihelwako a ku tlhatlhisa a khumbi yi nga khonwa yimpini. A xa wumbiri, a nzhiho i tsengo lowu wu rihelako a nchumu wo kari. Wu fana ni tsengo lowu wu rihelwako a zifuta zi vangilweko hi mhango yo kari. Hi xikombiso, loku munhu a vanga a mhango yo kari, i wa ta riha a mali leyi yi ringanako a tsengo wa lezi zi onhekileko.

⁸ Zi wa ta kotekisa kuyini a ku rihela a kuluza loko ka  hombe ku vangelweko hina hontlhe hi Adamu niku xana hi wa ta tlhatlhisiswa kuyini kuonheni ni kufeni? A hi kambisiseni a nzhiho lowu Jehova a wu rihileko ni lezi wona wu zi kotako kuva zona ka wena.

9. I nzhiho wo tshamisa kuyini lowu wu nga laveka?

⁹ Kota lezi a wutomi ga munhu go mbhelela gi nga luzile, ku wa nga hi na wutomi ga munhu legi gi nga zi kota ku gi tirula. (Tisimu 49:7, 8) Lexi xi nga laveka ku wa hi nzhiho wu ringanako lezi zi nga luzilwe. Lezo zi zwanana ni tshinya ga nayo ga kululama ko mbhelela gi kumekako Mhakeni ya Nungungulu, gi nge ngalo: “A wutomi gi ta rihiwa hi wutomi.” (Deuteronome 19:21) Kasike, zini zi nga wa ta rihela a tsengo wa wutomi ga munhu go mbhelela legi Adamu a gi luzileko? A wutomi go mbhelela ga munhu munwani give nzhiho lowo wu nga laveka. — 1 Timote 2:6.

10. Xana Jehova i rihisile kuyini a nzhiho?

¹⁰ Xana Jehova i rihisile kuyini a nzhiho? I lo rumela munwe wa vana vakwe va moya lezaku ata misaveni. Kanilezi Jehova a nga hlawulangi halahala a xivangwa xo kari xa moya kasi ku xi rumela. Yena i lo rumela loyi a nga wa lisima nguvu ka yena, ku nga N’wana wakwe a belekilweko yece. (1 Johani 4:9, 10) Hi ku zi ranza, a N’wana loyi i lo siya kaya kakwe le tilweni. (Va Le Filipi 2:7) Kota lezi hi zi gonzileko ka xipimo lexi ha hi ku xi hunzako xa bhuku legi, Jehova i lo maha xihlamaliso a xikhati lexi a rurisileko a wutomi ga N’wana loye a gi yisa ka khwiri ga Maria. Hi ku tiriswa a moya wa ku basa wa Nungungulu, Jesu i lo belekwa kota munhu wo mbhelela na a nga fumelwi hi xionho. — Luka 1:35.

11. Zi wa ta kotekisa kuyini a ku a wanuna munwe a maha nzhiho wa vanyingi?

¹¹ Zi wa ta kotekisa kuyini a ku a wanuna munwe a maha nzhiho wa vanyingi, wa timiliyoni ta vanhu? Kasi zi kotekisile kuyini a ku timiliyoni ta vanhu ti maha vaonhi? Alakanya lezaku hi kota ya kuonha, Adamu i lo luza a xinyikiwo xa lisima  xa wutomi go mbhelela. Hikwalaho, a nga zi kotangi ku gi hunzisa giya ka pswalo wakwe. Wutshanwini ga lezo, i lo hunzisa xionho ni kufa ntsena. Jesu, loyi a Biblia gi mu vitako “Adamu wo gumesa,” i wa hi ni wutomi go mbhelela, niku cima a nga onhangi. (1 Va Le Korinte 15:45) Hi ndlela yo kari, Jesu i lo valeta Adamu kasi ku hi ponisa. Hi ku nyikela wutomi gakwe go mbhelela na a ingisa Nungungulu hi kutsumbeka, Jesu i lo riha a tsengo wa xionho xa Adamu. Hizalezo Jesu i lo nehela kutsumba ka pswalo wa Adamu. — Va Le Roma 5:19; 1 Va Le Korinte 15:21, 22.

12. Zini lezi zi kombilweko zi ku dlunya hi kuxaniseka ka Jesu?

¹² A Biblia gi tlhamusela khwatsi a kuxaniseka loku Jesu a ku timiseleko mahlweni ka kufa kakwe. Yena i lo xupuliwa hi ndlela ya xapi, a belelwa hi ndlela ya tihanyi, ava ni kufa ko bayisa mhanzeni ya xanisa. (Johani 19:1, 16-18, 30; Xiengetelo, maphajina 204-6) Hikuyini zi nga laveka a ku Jesu a xanisekisa lezo? Ka xipimo xo kari xa ha tako xa bhuku legi, hi ta gonza lezaku Satani i vuxile kukanakana xungetano hi ku xana ku ngava ni nanza go kari ga Jehova legi gi zi kotako ku simama gi tsumbekile loku gi ringwa ke. Lezi a timiseleko a kuxaniseka ka hombe hi kutsumbeka, Jesu i lo hlamula a kuphikiza ka Satani hi kutiya. Jesu i kombile zi ku dlunya lezaku a munhu loyi a mbheleleko na a hi ni kutihlawulela i wa zi kota ku simama a tsumbekile ka Nungungulu hi kumbhelela na ku nga khataliseki lezi Diyabu a zi mahileko. Za koteka ku ngha Jehova a tsakile nguvu hi kutsumbeka ka N’wana wakwe wo ranzeka! — Mavingu 27:11.

13. Wu rihisilwe kuyini a nzhiho?

¹³ Wu rihisilwe kuyini a nzhiho? Hi siku ga wukhume ni mune ga hweti ya xiJuda ya Nisani wa lembe ga 33 Nguveni ya Hina, Nungungulu i lo vumelela lezaku a N’wana wakwe wo mbhelela a nga hiko na xionho a dawa. Hi ndlela leyo, Jesu i lo nyikela wutomi gakwe go mbhelela “kanwe ku mbhela.” (Maheberu 10:10) Hi ka siku ga wunharu anzhako ka kufa ka Jesu, Jehova i lo mu vuxa a tlhelela wutomini ga moya. Le tilweni, Jesu i lo hendleleta ka Nungungulu a tsengo wa wutomi gakwe  go mbhelela legi gi nyikelweko kota nzhiho kasi ku tlhatlhisa a pswalo wa Adamu. (Maheberu 9:24) Jehova i amukele a tsengo wa muphahlo wa Jesu kota nzhiho lowu wu lavekako kasi ku tirula vanhu wukhumbini ga xionho ni kufa. — Va Le Roma 3:23, 24.

14, 15. Kasi ku kuma a “kutsetselelwa ka zionho za hina,” zini lezi hi faneleko ku maha?

¹⁴ Hambulezi hi nga xiyinweni xa wuonhi, ha zi kota ku amukela a makatekwa yo tala hi kota ya nzhiho. A hi woneni mabhinzu lawa hi zi kotako ku ma kuma zalezi ni lawa ma ha tako ya xinyikiwo lexi xa hombe nguvu xa Nungungulu.

¹⁵ A kutsetselelwa ka zionho. Hi kota ya kungambheleli loku ku hi thapeleko, hi tshama hi kulwa lezaku hi zi kota ku maha lezi zi nga zi nene. Hina hontlheni ha onha, ku ngava hi nomu kutani hi zimaho. Kanilezi hi kota ya muphahlo wa Jesu lowu wu tirulako, ha zi kota ku amukela a “kutsetselelwa ka zionho za hina.” (Va Le Kolosi 1:13, 14) Hambulezo, kasi ku kuma a kutsetselelwa loko hi fanele kuva lava va ti solako hi lisine. A xinwani, hi fanele ku kombela ka Jehova hi kutikoramisa, hi kombela a kutsetselela kakwe na hi seketelwa kukholweni ka hina ka muphahlo lowu wu tirulako wa N’wana wakwe. — 1 Johani 1:8, 9.

16. Zini zi hi vunako a ku khozela Nungungulu hi livalo li basileko, niku hi lihi a lisima la livalo lelo?

¹⁶ A livalo li basileko mahlweni ka Nungungulu. A livalo leli li ti zwako nanzu li nga hi vangela gome hi kuhehuka ni ku tizwa na hi nga vuni nchumu. Hikwalaho ka kutsetselelwa loku ku kotekileko hi kota ya nzhiho, Jehova wa hi vuna a ku mu khozela hi livalo li basileko hambulezi hi nga mbhelelangiko. (Maheberu 9:3, 14) Lezo zi hi maha hi zi kota kuva ni kutiya kuwulawuleni na Jehova. Hi kota ya lezo, ha zi kota ku mu tshinelela hi kutlhatlheka hi mukhongelo. (Maheberu 4:14-16) A ku hlayisa a livalo li basileko ku nyika kurula ka miehleketo, ku kuca a kutiranza wutsumbu, ku tlhela ku neha litsako.

17. Makatekwa muni lawa ma kotekako hi lezi Jesu a hi feleko?

 ¹⁷ Kutsumba ka wutomi ga pinzukelwa ka paradise misaveni. A bhuku ga Va Le Roma 6:23, gi ngalo: “A hakhelo ya kuonha hi kufa, kanilezi a xinyikiwo xa Nungungulu hi wutomi ga pinzukelwa ha Jesu Kristu a Hosi ya hina.” Ka Xipimo 3 xa bhuku legi, hi wulawulile hi makatekwa ya Paradise gi tako misaveni. (Kuvululelwa 21:3, 4) Wontlhe makatekwa lawo ma ha tako, a ku patsa ni wutomi ga pinzukelwa na ku hanyiwa wutomi go mbhelela, za koteka hi lezi Jesu a hi feleko. Kasi ku amukela a makatekwa lawo, hi fanele ku komba lezaku ha bonga a xinyikiwo xa nzhiho.

18. Hikuyini hi faneleko ku bonga Jehova hikwalaho ka xinyikiwo xa nzhiho?

¹⁸ Hikuyini hi faneleko ku bonga nguvu Jehova hikwalaho ka nzhiho? Hakunene, a xinyikiwo xi tsakisa nguvu loku a munyiki wa xona a luzile xikhati, ntamu, kutani mali. A mbilu ya hina ya khumbeka loku hi wona lezaku a xinyikiwo lexo xikombiso xa liranzo la lisine la munyiki wa xona ka hina. A nzhiho xinyikiwo xa lisima nguvu a ku hunza zontlhe, hi lezaku Nungungulu i mahile mizamo ya hombe nguvu kasi ku xi nyikela. A bhuku ga Johani 3:16, gi ngalo:  “Nungungulu i lo ranza tiko kota lezi, a kala a nyikela a N’wana wakwe a belekilweko yece.” A nzhiho hi wona wu nga xikombiso xa hombe nguvu xa liranzo la Jehova ha hina. Wona kambe xikombiso xa liranzo la Jesu, hakuva yena i lo nyikela a wutomi gakwe hi ku zi ranza hi kota ya hina. (Johani 15:13) Hikwalaho a xinyikiwo xa nzhiho xi fanele ku hi tiyisa lezaku Jehova ni N’wana wakwe va ranza a munwe ni munwani wa hina. — Va Le Galatia 2:20.

19, 20. U nga kombisa hi tindlela tihi lezaku wa bonga a xinyikiwo xa nzhiho xa Nungungulu?

¹⁹ Makunu, u nga zi kotisa kuyini ku komba lezaku wa bonga a xinyikiwo xa nzhiho xa Nungungulu? A kusangula, tiva zinwani xungetano hi Munyiki wa Hombe, Jehova. (Johani 17:3) A ku gonza a Biblia na u vuniwa hi bhuku legi ku ta ku vuna a ku tiva zinwani ha Jehova. A xikhati lexi u anzako hi wutivi ga Jehova, a liranzo la wena ha yena li ta engetela. Hi tlhelo ginwani, a liranzo lelo li ta ku kuca a ku maha lezi yena a zi lavako ka wena. — 1 Johani 5:3.

²⁰ Ku kombisa kukholwa ka muphahlo wu tirulako wa Jesu Kristu. Jesu wutsumbu i te ngalo: “Loyi a kholwako ka N’wana i na ni wutomi ga pinzukelwa.” (Johani 3:36) Hi kombisisa kuyini kukholwa ka Jesu? A kukholwa loko a ku kombisiwi hi magezu ntsena. A bhuku ga Jakobe 2:26 gi ngalo “a kukholwa loku ku nga hava mitiro ku file.” Ina, a kukholwa ka lisine ku kombisiwa hi “mitiro,” ku nga lezi hi zi mahako. A yinwe ya tindlela ta ku komba lezaku ha kholwa ka Jesu hi ku maha mizamo yontlhe lezaku hi mu pimanyisa ka lezi hi zi wulako ni ku zi maha. — Johani 13:15.

21, 22. (a) Hikuyini hi faneleko ku kumeka xialakanyisweni xa lembe ni lembe xa Xilalelo xa Hosi? (b) Zini zi to tlhamuselwa ka Zipimo 6 ni 7?

²¹ Ku kumeka ka xialakanyiso xa lembe ni lembe xa Xilalelo xa Hosi. Ni wusiku ga 14 wa Nisani wa 33 Nguveni ya Hina, Jesu i lo sangula a xialakanyiso xo hlawuleka lexi a Biblia gi xi vitako “xilalelo xa Hosi.” (1 Va Le Korinte 11:20; Mateu 26:26-28) A xialakanyiso lexi kambe xi vitwa a ku Xialakanyiso  xa kufa ka Kristu. Jesu i xi yimisile kasi ku vuna vapostoli vakwe ni wontlhe a maKristu ya lisine anzhako ka vona lezaku va pima a ku hi kota ya kufa kakwe kota munhu wo mbhelela, yena i nyikele a wutomi gakwe kota nzhiho. Xungetano hi xialakanyiso lexi, Jesu i layile: “Mahani lezo, mu nzi alakanya ha zona.” (Luka 22:19) A ku kumeka Xialakanyisweni ku hi alakanyisa a liranzo la hombe leli li kombilweko hi Jehova na Jesu mayelano ni nzhiho. Ha zi kota ku kombisa kubonga ka hina hi nzhiho hi ku kumeka Xialakanyisweni xa lembe ni lembe xa kufa ka Jesu. *

²² A lulamiselo ga Jehova ga nzhiho xinyikiwo xa lisima nguvu hakunene. (2 Va Le Korinte 9:14, 15) A xinyikiwo lexi xa zi kota ku vuna hambu ni lava va fileko. A Zipimo 6 ni 7 zi ta tlhamusela lezaku zi mahekisa kuyini.