Ka masikwana yo gumesa ya Jesu laha misaveni, i wa tolovela ku ni mumu a ya gondzisa lomu tempeleni, ni wusiku a ya humula le handle ka dhoropa. A vanhu va wa tsaka nguvhu hi lezvi a nga kari a gondzisa. Va wa ‘vindzuka ni mixo vaya ka yena [lomu] tempeleni, kasi ku ya muzwa.’ (Luka 21:37, 38) Makunu ni gambo ga Wazibili wa 11 ka Nisani, Jesu i noya Citsungeni ca maOlivha ni vapostoli vakwe, a ya tshama na Pedro, na Andrewu, na Jakobe, na Johani na va hi voce. Lawo ma wa hi mahlavhu salani ya siku lego ni ya ntiro wa hombe lowu a nga kari a maha laha misaveni.

A vapostoli lavo va 4 va noya ka Jesu cihundleni. Va wa karatekile hi lezvi a nga ha hi ku phrofeta lezvaku a maribye wontlhe ya tempeli ma wa tawa lahasi, ne gin’we gi nga sali hehla ka gin’wani. A hi lezvo basi zvi nga va karata. Ka cikhatana ci nga hundzile i wa va kucile aku: ‘Tshamani mu longile; hakuva a N’wana wa munhu i ta wuya hi cikhati mu nga ci alakanyiko.’ (Luka 12:40) Ahandle ka lezvo, i wa wulawulile hi ‘siku legi a N’wana wa munhu a to wonekeliswa hi gona.’ (Luka 17:30) Ku ngava lezvaku hi ndlela yo kari zvontlhe lezvo zvi wa yelana ni lezvi a nga ha hi ku wula xungetano hi tempeli? A vapostoli va wo nyawukela ku zvi tiva, va se: “Hi byele a cikhati zvi ta nga maheka ha cona lezvi zvilo, u hi tivisa ni ciwoniso ca kuwuya ka wena ni ca kugumesa ka tiko.” — Matewu 24:3.

Kuzvilava laha va nga lava ku tiva lezvo va wa alakanyela kuloviswa ka tempeli leyi va nga kari va yi wona. Va wulawulile hi kuwuya kutani kuva kona ka N’wana wa munhu kambe. Kuzvilava va wa zvi alakanya ku Jesu i hlawutele mufananiso wa “wanuna wo kari a nga pswalelwa ngangweni wa wuhosi”, loyi a nga ‘endza a ya nyikiwa wuhosi a gumesa a wuya’. (Luka 19:11, 12) Va wa karateka kambe hi ku lava ku tiva lezvi zvi to maheka hi cikhati ca “kugumesa ka tiko.”

Ka hlamulo wakwe, i va tlhamusele lezvi zvi nga wa ta va vhuna ku tiva a cikhati leci a tempeli ni dhoropa ga Jerusalema zvi nga wa ta loviswa hi cona. I va tlhamusele zvin’wani kambe. A ciwoniso leco, ci wa ta vhuna maKristu hi kufamba ka masiku lezvaku ma zvi tiva loku makunu ci chikele cikhati ca kuva kona kakwe ni loku a tiko gontlhe ga Sathani gi hi kusuhani ni ku loviswa.

Hi kufamba ka malembe, a vapostoli va zvi wonile lezvi Jesu a nga phrofetile na zvi tatiseka. A kutala ka zvona zvi tatisekile na va ha hanya futsi. Hi cigelo leco, a maKristu lawa ma nga tlharihile hi tlhelo ga moya ka 37 wa malembe ma nga landzela a ma djumiwangi laha a Jerusalema ni tempeli zvi nga hohlolwa hi 70 Nguveni ya Hina. Hambulezvo, a hi zvontlhe a nga phrofeta Jesu zvi tatisekileko na ku nga se chikela lembe ga 70 Nguveni ya Hina. Makunu, cini ci nga wa ta komba lezvaku se i kona kota Hosi Mufun’weni? A hlamulo wa kona i tlhamusele a vapostoli vakwe.

I phrofetile lezvaku ku wa ta zwala “kulwa ni wudhumo ga kulwa”, ni lezvaku “a tiko gi ta vhukela tiko, ni mufumo wu ta vhukela mufumo.” (Matewu 24:6, 7) I wulile ni lezvaku ku wa tava ni ‘kutsekatseka ka hombe ka misava, ni ka matshamu ma tsalangeneko ku [wa] tava ni tindlala ni mitungu’. (Luka 21:11) I no guma a tlharihisa vapizani vakwe aku: “Va ta mu khoma, va mu xanisa”. (Luka 21:12) I te ku ta huma vaphrofeti vanyingi va mawunwa va kanganyisa votala, niku a lirandzo la vanyingi li wa ta titimela. I no tlhela aku: ‘A ivhangeli ya Mufumo yi ta kanelwa misaveni yontlhe, kasi yiva wukustumunyu ka matiko wontlhe; hi kona a kugumesa ku to chikela.’ — Matewu 24:14.

 Lisine lezvaku a zvilo zvo kari ka lezvi Jesu a nga phrofeta zvi tatisekile Jerusalema na gi nga se loviswa hi vaRoma, ni cikhati leci gi nga kari gi loviswa. Hambulezvo, ku ngava lezvaku lezvi Jesu a nga phrofeta zvi wa tava ni kutatiseka ka hombe hi kufamba ka cikhati ke? Hi mawonela ya wena, a zvilo zvo hlamalisa lezvi Jesu a nga phrofeta zva tatiseka nguvhu masikwini ya hina ke?

Ka lezvi Jesu a nga phrofeta xungetano hi kuva kona kakwe, i te va wa ta wona “cilo co nyenyeza leci ci hahlulako ni ku wonhetela”. (Matewu 24:15, NM) Hi 66 Nguveni ya Hina, a cilo leco co nyenyeza cive masochwa ya Roma lawa ma nga ‘randzela’ Jerusalema na ma hi ni mabhandera ya wona ma nga ma wona kota vanungungulu. A masochwa lawo, ma no kelanyana makhurisi yo kari ya dhoropa ma ma tsika na ma nga tiyangi. (Luka 21:20) A “cilo co nyenyeza” ci no ya yima laha ci nga faneliko, laha a vaJudha va nga ku wona kota ‘wutshamu go basa’.

Jesu i no phrofeta zvin’wani aku: “Ku tava ni kuxaniseka ka hombe ka ku a ku se tshuka ku humelela kusukela a tiko gi vangiwa kala lezvi, niku ku nga ta ha tshuka ku humelela kambe.” Laha a vaRoma va nga hahlula dhoropa go basa ga vaJudha ni tempeli ya kona hi lembe ga 70 Nguveni ya Hina, kuve ni kuxaniseka ka hombe nguvhu, ku tlhela ku dawa vanhu va talela ga cima. (Matewu 4:5; 24:21, NM) A kuhahlulwa ka dhoropa lego ni ka vaJudha kuve ka hombe nguvhu ka ku ku wa nga se tshuka kuva kona. Lawo mave mahlavhu salani ya lulamiselo ga kukhozela Nungungulu lomu tempeleni legi a vaJudha va nga kari va gi landzela hi malembe. Lezvo zvi komba ku laha a magezu ya Jesu ma to tatiseka cikhati ci tako, handle ko kanakana ku ta maheka zvilo zvo tshisa nguvhu.

Lezvi Jesu a nga kari a tlhamusela vapostoli vakwe xungetano hi lezvi zvi nga wa ta komba ku i kona kota Hosi Mufun’weni zvi wa nga se mbhela. I no guma a va tlharihisa ku va ti wonela kasi va nga landzeli “vaphrofeti va mawunwa”. I te va ta zama ni “ku pengisa ni vahlawulilweko loku zvi koteka.” (Matewu 24:24) Kanilezvi, a vahlawulilweko lavo va wa nga ta pengisiwa. Lava va ku ti byela ku hi vona Kristu va wa ta woneka. Kanilezvi, a cikhati leci Jesu Kristu a nga wa ta sangula ku fuma Mufun’weni, i wa nga ta woniwa hi munhu.

Laha Jesu a nga wulawula hi kuxaniseka ka hombe loku ku tova kona a cikhati leci a tiko legi ga Sathani gi to lovisiwa, i te: “A gambo gi ta pfhupeliswa, ni hweti yi nga ta humesa a kuwoninga ka yona, ni tinyeleti ti tawa hi le tilweni, ni mintamu ya matilo yi ta tsekatsekiswa.” (Matewu 24:29) A vapostoli lava va ngazwa magezu lawo yo tshisa, a va zvi zwisisangi a ku zvini zvi nga wa ta maheka hakunene. Hambulezvo, zvi tava zvilo zvo hlamalisa nguvhu futsi.

Ahati a vanhu ke, va tava ka ciyimo muni laha a zvilo lezvo zvo chavisa zvi to maheka? Jesu i te: A “vanhu va ta titivala hi kuchava, ni ku langutela lezvi zvi tako tikweni; hakuva a mintamu ya tilo yi ta tsekatsekiswa.” (Luka 21:26) Kunene, Jesu i wa wulawula hi cikhati co bindza ka zvontlhe, ca ku ci wa nga seva kona cima a vanhu va vangiwa.

Jesu i no tiyisa vapostoli vakwe aku ku ni lava va nga wa ta tsaka a cikhati leci a ‘N’wana wa munhu a nga wa tata hi kungangamela ka hombe.’ (Matewu 24:30) I wa sina a va byelile lezvaku Nungungulu i ta zvi nghenela “hi kota ya vahlawulilweko”. (Matewu 24:22) Makunu, a vapizani lavo vo tsumbeka va fanele ku maha yini loku a zvilo lezvo zvo chavisa zvi sangula ku maheka? I no wula magezu lawa ma yako ka lava va mu landzelako, aku: “Loku lezvi zvilo zvi sangula ku maheka, ololokani mu tlakusa a tihloko ta n’wina, hakuva a kutirulwa ka n’wina ku tshinele.” — Luka 21:28.

Hambulezvo, a vapizani va Jesu lava va hanyako cikhatini leci ci phrofetilweko va wa ta zvi tivisa kuyini ku a magumo ma tshinele? Jesu i no hlawutela mufananiso xungetano hi sinya ya nkuwu, aku: ‘Loku a ravi ga yona gi nyuka, gi hluka matluka, ma zvi tiva lezvaku a cimumu ci kusuhani; hi zvalezvo na n’wina, laha na mu wona zvontlhe lezvi, zvi tiveni lezvaku a N’wana wa munhu i kusuhani, laha tinyangweni. Hi zvinene ndziku ka n’wina: Leci cizukulwana ci nga ta hundza, na zvi nga se maheka lezvi zvontlhe.’ — Matewu 24:32-34.

 Lezvo zvi komba ku loku a vapizani vakwe va wona zvilo zvo tala lezvi a nga zvi phrofeta, va fanele ku zvi tiva lezvaku a magumo ma kwalaha nyongeni. I no wula zvin’wani kasi ku kuca vapizani vakwe lava va nga wa ta hanya masikwini lawo.

I te: Xungetano hi ‘siku ni leco cikhati a ku na munhu a zvi tivako, hambu tingilozi ta tilo, hambu ni N’wana, sine  [Papayi] yece. Kota lezvi ku nga maheka masikwini ya Nowa, ku tava nghaho a kuwuyeni ka N’wana wa munhu. Hakuva khwatsi hi lezvi va ngaga, vanwa, va teka, ni ku tekiwa, a masikwini lawo ya mahlweni ka Ntalo, ku kala siku lego Nowa a nga nghena ha gona lomu tarwini, a va nga tivi nchumu kala wuta Ntalo, wu va kukuleta vontlhe; ku tava nghaho a kuwuyeni ka N’wana wa munhu.’ (Matewu 24:36-39) Jesu i wo alakanyisa lezvi zvi nga maheka masikwini ya Nowa kasi ku komba lezvaku lezvi zvi to humelela a cikhati leci a tiko legi gi to lovisiwa, zvonawu zvi ta maheka misaveni yontlhe.

A vapostoli lava va nga kari va ingisela Jesu laha Citsungeni ca maOlivha, va fanele ku ngha va zvi wonile khwatsi a ku ku laveka ku tshama na va ma vhulile. Jesu i no tlhela aku: ‘Ti woneleni, kasi a timbilu ta n’wina ti nga bindziwi hi limito ni kupopiwa, ni kukaratekela zva loku kuhanya, a siku lego gi nga dzuka gi mu chikelela hi citshuketi kota wugungu. Hakuva lezvo gi ta va chikelela vontlhe lava va tshamileko misaveni yontlhe. Rindzelani zvikhati zvontlhe, na mu kombela lezvaku muva ni ntamu wa ku pona zvontlhe lezvi zvi ta nga maheka, ni ku yima mahlweni ka N’wana wa munhu.’ — Luka 21:34-36.

Hi magezu lawa, Jesu i no komba kambe lezvaku lezvi a nga kari a zvi phrofeta zvi wa nga ta maheka ka wutshamu ga gi tsongwani. I wa nga phrofeti zvilo zvi nga wa ta humelela dhoropa ga Jerusalema ni vaJudha basi ka 30 kutani 40 wa malembe ma nga hata. Hi lisine, i wa wulawula hi zvilo zvi nga wa ta maheka ka “vontlhe lava va tshamileko misaveni yontlhe.”

I wulile kambe lezvaku a vapizani vakwe va fanele ku tshama na va ma vhulile, va tlharihile hi tlhelo ga moya, na va longile kambe. I no khanyisa mhaka leyi hi mufananiso wun’wani, aku: ‘Tivani lezvi: Loku a n’winyi wa yindlu i wa ci tivile a cikhati a khamba gi ta ngata ha cona, na a rindzele, na a nga vhumelangi a yindlu yakwe yi bhoxiwa. Hikwalaho na n’wina, tshamani mu longile, hakuva a N’wana wa munhu wata hi cikhati leci mu nga ci alakanyiko.’ — Matewu 24:43, 44.

Jesu i noya mahlweni a tlhamusela cigelo ca ku a vapizani vakwe va rindzela ku kuma zva zvi nene. I no va tiyisekisa lezvaku a cikhati leci lezvi a nga phrofeta zvi nga wa ta tatiseka, ku wa tava ni “nandza” gi nga wa tava gi longile, na gi tira kambe. I no wulawula hi ciyimo leci a vapizani vakwe va nga tekela ku ci zwisisa, aku: “Himani loyi hakunene a nga nandza go tsumbeka ni go tlhariha legi a n’winyi wa gona a gi yimisileko hehla ka malandza yakwe, kasi gi ma nyika zvakuga hi cikhati ca kona ke? Gi katekile a nandza lego loku a n’winyi wa gona a wuya a ta gi kuma na gi maha lezvo! Ndza mu byela lisine ndziku: I ta gi nyika ntiro wa ku wonelela zvontlhe a nga nazvo.” Kanilezvi, loku a “nandza” lego gi sangula ku phungela, gi xanisa malandza man’wani, a hosi ya gona yi wa tata yi ta “gi tsayisa nguvhu”. — Matewu 24:45-51, NM; fananisa ni le’zvi wuliwako ka Luka 12:45, 46.

Hambulezvo, a hi ku khwatsi Jesu i wo wula lezvaku ku wa tava ni ntlawa wo kari wa vapizani vakwe va nga wa tava vo biha. Makunu, zvini lezvi Jesu a nga lava ku zvi khanyisa ka vapizani vakwe? I wa lava lezvaku va tshama va tlharihile hi tlhelo ga moya va ti tsitsirita, khwatsi hi lezvi a nga komba ka mufananiso wun’wani lowu a nga hlawutela.