1. Tlhamusela lezi Marta a ti zwisileko zona, ni xigelo xa kona.

MARTA i wa nga zi koti ku rivakelwa a xilahla xa makabye wakwe, xi nga hi mhako yi nga valilwe hi ribye. A kubayisa loku a nga kuzwa ku wa hi ka hombe nguvu a ku fana ni ribye legi gi nga valile a xilahla xa makabye wakwe. Zi wa mu karatela a ku kholwa lezaku Lazaru, a makabye wakwe wo ranzeka i wa file. A masiku lawa ya mune, anzhako ka kufa kakwe ma wa mu karatela nguvu; ku wa hi ni tsanga-tsanga ya vanhu va nga rila, vanwani va nga tela ku ta mu singata ni lava va nga tlhela mitini yabye.

2, 3. a) Xana Marta i khumbisilwe kuyini hi ku wona Jesu? b) A magezu ya lisima nguvu ya Marta ma komba yini xungetano hi yena?

² Niku makunu, kusuhani na Marta ku wa hi ni wanuna loyi a nga hi munghana wa hombe nguvu wa Lazaru. A ku wona Jesu, kuzilava zi mu engetele a hlomulo wakwe hakuva hi yena yece misaveni yontlhe a nga wa ta zi kota ku hanyisa a makabye wakwe. Hambu lezi a nga bayisekile hi lezi Jesu a nga kala ku vikela a makabye wakwe lezaku a ngafi, Marta i vumelile ku chavelelwa hi yena. Ka xikhatanyana xalexi a nga mbheta na Jesu, i tangalisilwe hi ku wona a wunene ni kuzwela kakwe wusiwana. Jesu i mu mahile ziwutiso zi nga mu vuna a ku veka kupima ka kukholwa kakwe ka kuvuka ka vafileko. A mabhulo va vileko nawo ma mahile Marta a wula manwe ya magezu yakwe ya lisima nguvu ku hunza wontlhe a tshukileko a wula: “Nza kholwa lezaku hi wena Kristu, a N’wana wa Nungungulu, loyi a nga wa ta kuta misaveni.”— Joh. 11:27.

³ Kota lezi a magezu lawa ma kombako, Marta i wa hi wasati wa kukholwa ko hlamalisa. Hambu lezi a Biblia gi hi byelako zitsongwani xungetano hi yena, lezi gi hi byelako zi nga hi vuna a ku tiyisa a kukholwa ka hina wutsumbu. Kasi ku wona lezi a kukholwa ka hina ku nga tiyisiswako zona, a hi kambisiseni a tlhatlhambutelo wo sangula xungetano hi Marta wu nga lomu ka Biblia.

4. Hi vamani va nga wumba a ngango wa Marta, niku kuzwanana muni loku a ngango wakwe wu nga hi nako na Jesu?

⁴ Ka tihwetana to kari mahlweni, Lazaru i wa ha hanya khwatsi. A muti wakwe wu nga kumeka Betania, wu wa lava ku amukela a mupfhumba wa lisima nguvu ka vontlhe, Jesu Kristu. Lazaru, Marta na Maria va wa hi va ka makabye vanharu va nga tshama ka muti munwe. A  vahloli vo kari va wula lezaku Marta kuzilava ku wa hi yena nhonzo, hakuva ko khwatsi hi yena a nga amukela vapfhumba, niku ku tala ku kumbukiwa yena kuranga. (Joh. 11:5) A ku na ndlela ya ku tiva lezaku i kona xikari kabye a nga zile a chada. Kani i kona a nga zile a chada kutani ahihi, hi wunharu gabye va vile vanghana va hombe nguvu va Jesu. A xikhati lexi a nga kari a xumayela le Judia, lomu a nga kanetiwa hi ndlela ya tihanyi, Jesu i wa rurela kaya kabye. Handle ko kanakana, i wa gi tsakela nguvu a wutshamu lego go rula, a nga kuma kona a kuseketelwa.

5, 6. a) Hikuyini Marta a nga khomekile nguvu a xikhati lexi Jesu a nga va enzela? b) Zini lezi Maria a nga maha a xikhati lexi va nga enzelwa hi Jesu?

⁵ Marta i wa maha zotala lezaku a muti wabye wu tsakisa ni ku rurela khwatsi vapfhumba. I wa hi wasati wa zigingi, niku zi wonekisa ku khwatsi i wa tshama na a khomekile. A lienzo leli la Jesu a li hambanangi ni leti tinwani. Marta i lo tekela ku alakanyela ku longisela zakuga za zi nene za tixakaxaka lezaku a nyika a mupfhumba wakwe wa lisima nguvu, kuzilava ni vanwani va nga hi zinwe na Jesu. Xikhatini lexo, a ku amukela khwatsi vapfhumba zi wa hi za lisima nguvu. Loku ku chikela mupfhumba, i wa amukelwa hi ku pswopswiwa, a tlhatlhiwa zilato, a hlambiswa mikonzo, a tlhela a totiwa mafura yo nuhela khwatsi hlokweni yakwe. (Gonza Luka 7:44-47.) Zi wa tolovelekile lezaku a mupfhumba a khatalelwa khwatsi, a lavelwa wutshamu gi nene ga ku humula ni zakuga za zi nene.

⁶ Marta na Maria va wa khomekile nguvu hi ku longisela a kuta ka Jesu. Hambu lezi Maria a tiviwako hi votala kota loyi a nga xuva nguvu ku gonza, yenawu i vunetele mitirweni ya laha kaya. Kanilezi, a xikhati lexi Jesu a nga chikela, a zilo zi lo cica. Jesu i lonzowotile khwatsi a xikhati lexo hi ku gonzisa lava va nga hi kona. A ku hambana ni varangeli va wukhongeli va masikwini yakwe, Jesu i wa hi ni xichawo hi vavasati niku i no tekela ku va gonzisa xungetano hi Mufumo wa Nungungulu, wu nga hi yona hloko ya mhaka ya wutireli gakwe. Maria i tsakisilwe hi lungelo lego, hikwalaho i lo tshama milengeni yakwe lezaku a ingisela zontlhe a nga zi wula.

7, 8. Hikuyini Marta a karatekileko, niku hi magumo i ku kombisisile kuyini a kukarateka kakwe?

⁷ Hi nga alakanyela Marta na a karateka nguvu mbilwini. I wa lava ku longisela zakuga zo hambanahambana kasi ku nyika vapfhumba vakwe ni ku maha mitiro yinwani, hikwalaho i lo sangula ku karateka nguvu a vilela. A xikhati lexi a ngaya seno ni seno kuveni a makabye wakwe wa xisati i no tshama a kondla mawoko, xana i tsuvile? Loku lezo zi mahekile a zi hlamalisi. Hakuva i wa nga ta zi kota ku maha mitiro yontlhe leyo yece!

⁸ Hi magumo, Marta i wa nga ha zi koti ku zi mita ni mari. I lo  tsemarisa Jesu aku: “Hosi, a ku khatali hi lezi a makweru a nzi tsikako nzi tira nzoce ke? Mu byele a nzi vuna.” A magezu lawo mave magezu ya ntamu. Zonake i lo kombela Jesu lezaku a kawuka Maria kasi a tlhela a ya mu vuna.

9, 10. a) Xana Jesu i mu hlamulisile kuyini Marta? b) Hi zi tivisa kuyini lezaku Jesu i wa nga kawuki Marta hi lezi a nga ti karatela ku longisela zakuga za zi nene?

⁹ A hlamulo wa Jesu kuzilava wu hlamalisile Marta, niku wa ha hlamalisa valeri vo tala va Biblia. Hi wunene i te ngalo: “Marta, Marta, u karateka ni ku vilela hi le’zinyingi, kasi xilo xinwe ntsena xi lavekako. Maria i hlawule a xiavelo xo saseka, lexi xi ta nga kala xi nga tekiwi ka yena.” (Luka 10:41, 42) Zini lezi Jesu a nga lava ku wula? Xana i wo wula lezaku Marta i wa ranza nguvu zilo za nyama ku hunza Nungungulu? Xana i wo mu kawuka hi lezi a nga tira nguvu kasi ku va longiselela zakuga za zi nene?

¹⁰ Ahihi. Hi kudlunyatekileko Jesu i zi wonile lezaku Marta i wa maha zontlhe lezo hi liranzo. Tlhatakumbiri, a nga alakanyangi lezaku a ku ti karatela ku khoma khwatsi vapfhumba zi bihile. Hi kuziranza, i wa yile ka “mubuzo wa hombe” a nga mahelwe hi Mateu xikhatanyana mahlweni ka lezo. (Luka 5:29) A xikarato xi wa nga hi laha ka zakuga za Marta, kanilezi ka lezi a nga kari a zi rangisa. I wa khomekile nguvu hi ku longisela zakuga za zi nene laha ka kuza a rivakelwa lezi hakunene zi nga za lisima. Zini zi nga hi za lisima nguvu?

11, 12. Xana Jesu i mu kawukisile kuyini Marta hi ndlela yi nene?

¹¹ Jesu, a N’wana a belekilweko yece wa Jehova Nungungulu, i wa hi kaya ka Marta kasi ku gonzisa lisine. Xi hava xi nga fanele kuva xa lisima nguvu a ku hunza lezo, hambu a zakuga zakwe zo nanziha ni zinwani a nga longisele. Handle ko kanakana, Jesu a nga tsakangi hi ku wona Marta na a luza a lungelo go hlawuleka ga ku tiyisa a kukholwa kakwe, hambulezo i mu tsikile a hlawula lezi a nga zi lava. * Kanilezi, a ku kombela Jesu lezaku a kurumeta Maria kasi yenawu a luza a lungelo lego, yi wa hi mhaka yinwani.

¹² Hikwalaho, hi ndlela yi nene Jesu i lo kawuka Marta, a wula vito gakwe hi kuphindaphinda lezaku a mu rulisa, a tlhela a mu tiyisekisa lezaku ku wa nga hi na xilaveko xa ku “karateka ni ku vilela hi le’zinyingi.” A zakuga zo vevuka za lixaka linwe kutani timbiri zi wa enela, nguvunguvu kota lezi va nga hi ni mubuzo  wa moya. Hikwalaho, Jesu i wa nga ta tshuka a tekela Maria a “xiavelo xo saseka” lexi a nga xi hlawulile — xa ku gonza ka Jesu!

13. Zini hi nga gonzako ka lezi Jesu a nga byela Marta?

¹³ Kota valanzeli va Kristu, hi nga gonza zotala ka tlhatlhambutelo lowu. A hi faneli ku tsika ni wihi nchumu wuva wa lisima nguvu ku hunza a xilaveko xa hina xa moya. (Mat. 5:3) Hambu lezi hi lavako ku pimanyisa a kuhana ka Marta ni zigingi zakwe, a hi faneli ku tshuka hi sangula ku “karateka ni ku vilela” hi lezi zi nga hiko za lisima nguvu loku hi amukela vapfhumba laha ka kuza hi luza lezi hakunene zi nga za lisima nguvu. A kungo-tshinya ga hina loku hi ti hungata ni makholwa-kulori a hi ku phamela kutani ku phamelwa mafehlefehle, kanilezi ku tiyisana ni ku nyikana zinyikiwo za ka moya. (Gonza Va Le Roma 1:11, 12.) Hambu loku hi phamela a zakuga za nyalidede, a xikhati lexo xa zi kota ku hi tiyisa.

14. Hikuyini hi nga tiyisekako lezaku Marta i vekile xikombiso xi nene mhakeni ya ku vumela ku kawukiwa?

¹⁴ Xana Marta i vumelile a kukawukwa loko ka liranzo a tlhela a gonza zokari ka zona? Ha zi tiva lezaku i vumelile. Loku mupostoli Johani a sangula a tlhatlhambutelo wu khumbako xungetano hi makabye wa Marta, i hi alakanyisa lezi: “Jesu i wa ranza Marta, ni makabye wakwe, na Lazaru.” (Joh. 11:5) Ku wa hunzile tihwetana na Jesu a enzele Betania kota lezi za ha hi ku tlhamuselwako. Zi la su dlunya lezaku Marta i wa nga kwatangi ge hambu ku veka xiviti hi kota ya wusungukati ga Jesu ga liranzo. I lo vumela ku kawukiwa. Mhakeni leyi kambe, i hi vekele xikombiso xi nene xa kukholwa, hakuva himani loyi a nga hiko na xilaveko xa ku tshuka a kawukiwa ke?

15, 16. a) Zini lezi Marta kuzilava a nga maha a xikhati lexi a makabye wakwe a nga sangula ku babya? b) Hikuyini a kutsumba ka Marta na Maria ku nga nyamalala?

¹⁵ A xikhati lexi a makabye wakwe a nga sangula ku babya, handle ko kanakana Marta i khomekile nguvu hi ku mu khatalela. I mahile zontlhe a nga zi kota lezaku a hungula a kubayisa loku a nga kuzwa ni ku mu vuna a ku chukwata. Hambu lezi a nga maha zontlhe zi nga hi ntanwini wakwe, a nghumbe ya Lazaru yi no tshinga. Ka masiku wontlhe lawa a nga mbheta na a babya, a makabye wakwe i wa hi tlhelweni gakwe lezaku a mu khatalela. Makhati mangani lawa Marta a nga cuwuka a nghohe yo rereka ya makabye wakwe zonake a alakanya a malembe yo tala va nga ma mbhetile zinwe litsakweni ni kuxanisekeni?

¹⁶ A xikhati lexi va nga wona lezaku ko khwatsi Lazaru i lava kufa, Marta na Maria va lo rumela a mahungu ka Jesu. Yena i wa kari a xumayela ka pfhuka wu nga fambiwa hi masiku mambiri ntsena. A mahungu yabye ma wa olova, ma waku: “Hosi, wangabye, loyi u mu ranzako wa babya.” (Joh. 11:1, 3) Va wa zi tiva lezaku Jesu i wa ranza a makabye wabye, niku va wa kholwa lezaku i wa ta maha zontlhe zi nga hi ntanwini wakwe kasi ku mu vuna. Xana va alakanyile lezaku Jesu i wa ta chikela na Lazaru a nga sefa? Loku va tsumbile lezo, a kutsumba kabye ku nyamalele hakuva Lazaru i lofa.

17. Zini zi nga hlamalisa Marta, niku zini a nga maha a xikhati lexi a ngazwa lezaku Jesu i wa hi kusuhani ni Betania?

¹⁷ Hi wumbiri gabye, Marta na Maria va lo rila a makabye wabye, va longisela zontlhe zi nga yelana ni ku mu lahla va tlhela va amukela vontlhe lava va ngata hi kwalomo Betania ni kusuhani nako kasi ku ta va singata. Kanilezi, va wa ngazwi nchumu ha Jesu. Kuzilava Marta i hlamalile hi ku wona a kuhlwela ka Jesu. Hi magumo, anzhako ka mune wa masiku na Lazaru a file, Marta i lozwa lezaku Jesu i wa hi kusuhani ni Betania. Kota lezi a nga hi wasati wa zigingi, hambu  ka xikhati lexi xa hlomulo, Marta i lo hatlisa aya ka Jesu, kanilezi i wa nga mu byelangi nchumu Maria. — Gonza Johani 11:18-20.

18, 19. Kutsumba muni loku Marta a ku kombisileko, niku hikuyini a kukholwa kakwe ku hlamalisako?

¹⁸ A xikhati lexi Marta a nga wona a Mugonzisi wakwe, i lo mu byela lezi zi nga kari zi karata yena na Maria hi masiku yo tala: “Hosi, loku u wa hi kona laha, a makabye wa mina ngha a nga fangi.” Hambulezo, Marta i wa ha hi ni kutsumba ni kukholwa ka lezaku Jesu i wa ta maha xokari. I lo engeta aku: “Kanilezi nza zi tiva ni zalezi, lezaku ni zihi lezi u ta nga zi kombela ka Nungungulu, Nungungulu i ta ku nyika zona.” Jesu i lo tekela ku mu byela zilo zi nga tiyisa a kukholwa kakwe: “A makabye wa wena i ta vuka.” — Joh. 11:21-23.

¹⁹ Marta i alakanyile lezaku Jesu i wa wulawula hi kuvuka loku ku nga hata, hikwalaho i lo mu hlamula aku: “Nza zi tiva lezaku i ta vuka hi siku go gumesa, a kuvukeni ka vafileko.” (Joh. 11:24) A kukholwa kakwe ka gonzo leyi ka hlamalisa. A varangeli vo kari va wukhongeli va vaJuda, va vitwako vaSadusi, va wa nga vumeli lezaku ku tava  kona a kuvuka ka vafileko, hambu lezi yi nga hi gonzo yo dlunyateka ya Mitsalo yi pimisilweko. (Dan. 12:13; Mar. 12:18) Kanilezi, Marta i wa zi tiva ku Jesu i wa gonzisa lezaku ku tava kona a kuvuka ka vafileko niku i wa sina a vuxile vokari — hambu lezi a nga va vuxile na va nga fangi kale ku fana na Lazaru. I wa nga zi tivi lezi zi nga lava ku humelela.

20. Tlhamusela a magezu ma nga rivalwiko ya Jesu ma tsalilweko ka Johani 11:25-27 ni lezi Marta a nga mu hlamulisa zona.

²⁰ Hi kulanzela, Jesu i lo wula a magezu lawa ma nga rivalwiko: “Mina nzi kuvuka ni wutomi.” Kunene, Jehova Nungungulu i nyikile a N’wana wakwe a ntamu wa ku vuxa a vanhu va fileko misaveni yontlhe xikhatini xi tako. Jesu i lo wutisa lezi ka Marta: “Wa kholwa lexi ke?” Zonake Marta i lo hlamula a xiwutiso lexo hi magezu lawa hi wulawulileko hi wona kusanguleni ka xipimo lexi. I wa kholwa lezaku Jesu hi Kristu, i wa kholwa kambe lezaku Jesu i wa hi N’wana wa Nungungulu, niku hi yena a nga wuliwa hi vaprofeti lezaku i tata laha misaveni. — Joh. 5:28, 29; gonza Johani 11:25-27.

21, 22. a) Xana Jesu i ku kombisisile kuyini a kutizwa kakwe hi lava va felwako? b) Tlhamusela a kuvuxiwa ka Lazaru.

²¹ Xana Jehova Nungungulu, ni N’wana wakwe, Jesu Kristu, va nyika lisima a kukholwa ko fana ni loku ka Marta? Lezi Marta a nga zi wona hi kulanzela zi hlamula a xiwutiso lexi hi kudlunyatekileko. I lo hatlisa a ya tivisa a makabye wakwe. Zonake i lo wona lezaku Jesu i wa khumbekile nguvu a xikhati lexi a nga kari a wulawula na Maria ni vanwani va nga hi kona. I lo wona a mihloti yi xililika matihlweni ya Jesu a xikhati lexi a nga kombisa kubaseni a kubayisa ka hombe loku ku vangiwako hi kufa. I lozwa Jesu na a laya lezaku ku wumbulutiwa a ribye legi gi nga valile a xilahla xa makabye wakwe. — Joh. 11:28-39.

²² Marta, loyi xontlhe xikhati a nga wona zilo kota lezi hakunene zi nga zona, i lo wula lezaku kota lezi ku nga hunza a mune wa masiku na Lazaru a file, a miri wakwe se wu wa sangulile ku nuha. Jesu i lo mu alakanyisa aku: “Xana a nzi ku byelangi nziku, loku u kholwa u ta wona a wukulu ga Nungungulu ke?” Marta i lo kholwa niku hakunene i gi wonile a wukulu ga Jehova Nungungulu. Kwalaho, Jehova i lo nyika ntamu a N’wana wakwe wa ku vuxa Lazaru! Alakanya a ximaho lexi Marta a nga kala ku xi rivala wontlhe masiku ya kuhanya kakwe: Jesu a vitana aku: “Lazaru, huma!”; ku zwala guwa gi zwalelako kule ga lomu mhakweni a xikhati lexi Lazaru a sukako a yima na a ha tsonzelwe hi miceka, zonake a sangula ku huma hi kunonoka; Jesu aku kabye, “mu tlhatlheni, mu mu tsika a famba”: niku handle ko kanakana, Marta na Maria va tsutsumile vaya ka makabye wabye va ya mu angarela hi kutsaka. (Gonza Johani 11:40-44.) A hlomulo lowu wu nga hi mbilwini ya Marta wu lo nyamalala!

23. Zini lezi Jehova na Jesu va lavako ku ku mahela, kanilezi zini lezi wena u faneleko ku maha?

 ²³ A tlhatlhambutelo lowu wu komba lezaku a kuvuka ka vafileko a hi noro; kanilezi i gonzo ya Biblia yi tangalisako, ni mhaka yi seketelwako hi matimu. (Joba 14:14, 15) Jehova ni N’wana wakwe va xuva nguvu ku chachazela a kukholwa ka malanza yabye, kota lezi va zi mahileko ka Marta, Maria na Lazaru. Wenawu va ta ku chachazela loku u hlakulela a kukholwa ko tiya.

24. Zilo muni zo gumesa lezi a Biblia gi hi byelako ha Marta?

²⁴ A tlhatlhambutelo wa Biblia wu tlhela wu wulawula hi Marta hi khati go gumesa. Kuve kusanguleni ka viki go gumesa ga Jesu laha misaveni. Na a ti tiva khwatsi a tixanisa leti ti nga mu rinzele, Jesu i loya kaya ka vanghana vakwe. Kusukela seyo, i wa ta famba tikilometro tinharu lezaku a chikela Jerusalema. Jesu na Lazaru va wa hi kugeni ndlwini ya Simoni loyi wa hlokonho, niku kuve kwaseyo hi zwako zo kari hi Marta hi khati go gumesa. A tlhatlhambutelo wu ngalo: “Marta [i wa va] yimelela” kutani ku va tirela. — Joh. 12:2.

25. Hikuyini ku wuliwako lezaku a mabandla inyamutlha ma katekisilwe hi kuva ni vavasati vo fana na Marta?

²⁵ Hakunene i wa hi wasati wa zigingi! Loku a Biblia gi sangula a ku wulawula hi yena, gi komba lezaku i wa kari a tira, ni loku gi mu kumbuka hi khati go gumesa, gi komba lezaku i wa ha simama ku tira, a maha zontlhe a nga zi kota kasi ku khatalela lava va nga hi kusuhani naye. Inyamutlha, a mabandla ya valanzeli va Kristu ma na ni vavasati vo fana na Marta — va zigingi ni va kuhana, va kombisako a kukholwa kabye ka Jehova xontlhe xikhati hi ku mu tirela hi ntamu wabye wontlhe va tlhela va vuna vanwani. Xana Marta i simamile ku maha lezo? Handle ko kanakana, Marta i simamile ku kombisa a kukholwa kakwe hi ndlela leyo. A kukholwa loko ku mu vunile ku timisela a ziyimo zo karata lezi a nga yimisana nazo.

26. Zini lezi a kukholwa ka Marta ku mu vunileko a ku zi timisela?

²⁶ Masikwana matsongwani anzhako ka lezo, Marta i timisele a kufa ka Mugonzisi wakwe wo ranzeka, Jesu. Tlhatakumbiri, a vaxengeteli va tihanyi lava va nga daya Jesu, va wa lava ku daya na Lazaru, hakuva a kuvuka kakwe ku wa tiyisa a kukholwa ka votala. (Gonza Johani 12:9-11.) Hakunene, hi kufamba ka xikhati, a kufa ku hambanyisile Marta ni vamakabye vakwe. A hi zi tivi lezaku lezo zi mahekisile kuyini niku rini, kanilezi hi nga tiyiseka hi lezi: A kukholwa ko tiya ka Marta ku mu vunile ku timisela kala afa. Hi xigelo lexo, a maKristu inyamutlha ma maha khwatsi hi ku pimanyisa a kukholwa ka Marta.